جلیل دارا

جلیل دارا

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۴ مورد از کل ۳۴ مورد.
۲۱.

مقایسه شهروندی سیاسی در نظام های دموکراسی غربی و مردم سالاری دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهروندی سیاسی دولت مردم سالاری دینی دموکراسی غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۵۴۵
نسبت میان انسان با جامعه و دولت که در ادبیات سیاسی امروز به نسبت شهروند با دولت (شهروندی سیاسی) شناخته می شود در نظام های سیاسی مختلف به گونه ای متفاوت تعریف می شود. در این نسبت، مهم ترین بحث، مربوط به حقوق و تکالیف دو جانبه ای است که دولت و شهروند در ارتباط با یکدیگر دارند. مبنای اختلاف نظر نظام های مختلف سیاسی ناشی از نگاهی است که نسبت به فرد، جامعه و دولت دارند. پرسش اصلی پژوهش این است که وجه تمایز شهروند سیاسی در دو نظام دموکراسی غربی و مردم سالاری دینی چیست؟ فرضیه پژوهش این است که نسبت شهروند با دولت در نظام غربی کلاسیک فضیلت مند و معطوف به تکالیف معنا می شود اما در نظام غربی مدرن به دلیل محوریّت فردیّت در جامعه، نسبت شهروند با دولت معطوف به حقوقی است که شهروند در ارتباط با دولت دارد. از طرفی نسبت شهروند با دولت در نظام مردم سالاری دینی که مبتنی بر ایمان است نسبت حقّ و تکلیف است که غرض اصلی از آن معنویّت و قرب خداوند است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای است.
۲۲.

تبیین عینی مفهوم استکبار در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) در بررسی رابطه ایران و آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استکبار ضد استکبار امام خمینی(ره) جمهوری اسلامی ایران ایالات متحده آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۴
روحیه برتری جویی یک جامعه یا یک نظام حکومتی موجب می شود تا آن نظام یا حکومت خود را در جایگاهی برتر و بالاتر از سایر نظام ها و حکومت ها پندارد که بر این اساس، بر خود جایز می داند سیطره خویش را در حوزه های مختلف فکری، اعتقادی، فرهنگی، نظامی، اقتصادی و سیاسی اعمال نماید. امام خمینی(ره) از جمله اندیشمندان و سیاستمدارانی است که در اندیشه سیاسی خویش به کرار از مفهوم " استکبار" استفاده نموده و با تعیین مصداق، این مفهوم را از حالت ذهنی بر وضعیت عینی منطبق ساخته است. در واقع اشراف ایشان بر اندیشه و فقه اسلامی موجب گردیده تا وی علاوه بر تبیین این مفهوم و ابعاد آن، بر عینیت سازی آن، اهتمام ورزد. سوال پژوهش آن است که در اندیشه امام خمینی(ره) مصداق عینی مفهوم "استکبار" و "ضد استکبار"چه نظام یا کشوری است؟ یافته پژوهش نشان می دهد از نگاه امام خمینی(ره) مصداق عینی مفهوم استکبار نظام سرمایه داری آمریکاست و کشور ایران نماد ضد استکبار است. روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد.
۲۳.

جایگاه شبکه مسلمانان میانه رو در اعمال قدرت نرم آمریکا؛ با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم نفاق مسلمانان میانه رو حکومت دینی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۴۷۲
مقاله حاضر با اتخاذ رویکرد تحلیلی متکی بر تبیین ماهیت قدرت نرم از سوی نظریه پرداز اصلی آن، جوزف نای به چیستی، اجزا و اهداف آن پرداخته و از سوی دیگر با برداشتی تفسیری- تحلیلی از قرآن کریمجریان نفاق را به عنوان شبکه ای پیشینی و مهیّا برای پیشبرد اهداف قدرت نرمِ دشمن علیه حکومت اسلامی معرفی می نماید. نتایج این بررسی دلالت بر آن دارد که قدرت سیاسی جریان نفاق، همپای قدرت حکومت دینی افزایش یافته و طبق الگوی قدرت نرم جوزف نای با ایجاد اختلال سیاسی در قدرتِ حکومت دینی بخشی از نظام سیاسی حکومت مخاطب را جذب دشمن کرده و زمینه های تغییر ماهیت نظام سیاسی دینی یا تغییر رفتار آن را فراهم می کند. سؤالی که در اینجا مطرح است این که جریان نفاق (مسلمانان میانه رو به تعبیر جوزف نای) در حکومت دینی چه نقشی را در اعمال قدرت نرم دشمن ایفا می نماید؟ فرضیه ما این است که آنچه در نظریه قدرت نرم جوزف نای تحت عنوان "شبکه مسلمانان میانه رو" آمده است که موجب اختلال سیاسی در قدرتِ حکومت دینی و حصول نرمِ نتایج در تغییر ماهیت یا رفتار آن می شود، منطبق بر ویژگی های جریان نفاق در قرآن است که این جریان در جمهوری اسلامی ایران با نام "اسلام آمریکایی" شناخته می شود.
۲۴.

ویژگی های شرق شناسانه نگاه لرد کرزن به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۸۸
بررسی متن های تاریخی نشان می دهد که در دوران جدید، اشتیاق دولت های اروپایی به شناخت شرق ازجمله ایران افزایش یافته و هرکدام از آن دولت ها به شیوه های مختلف به دنبال رسیدن به این هدف بسیار پر ارزش بودند. آثار و منابع مکتوب از جمله سفرنامه ها در این زمان، مهم ترین ابزار شناخت این دولت ها ازجمله انگلستان بود. بر همین اساس، کتاب ها و سفرنامه های متعددی در زمینه ی ممالک مشرق زمین به نگارش درآمد. یکی از مهم ترین این آثار مربوط به نوشته های لرد کرزن از جمله سفرنامه «ایران و قضیه ایران» است. جایگاه کرزن به دلیل کسب مناصب مهم در دولت بریتانیا که تا سمت وزیر امور خارجه این کشور نیز پیش رفت و هم چنین به دلیل تلاش وی برای اخذ امتیازات استعماری از ایران ازجمله انعقاد قرارداد 1907 و 1919، از اهمیت بالایی برخوردار است. سؤال اساسی تحقیق این است که با مبنا قرار دادن نظریه شرق شناسی ادوارد سعید، نگاه لرد کرزن نسبت به ایران بر چه شاخصه هایی استوار است؟ فرضیه تحقیق بیانگر این امر است که فرادستانه بودن، دیگرسازی براساس مفاهیم ذات گرایانه، نگاه کل نگر و تعمیم دهنده، از شاخصه های حاکم بر دیدگاه لرد کرزن درباره ایران است.
۲۵.

تحلیل اقدامات ژئوپلیتیکی داعش بر اساس مدل مفهومی والرشتاین – تیلور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: داعش ژئوپلیتیک جهانی شدن والرشتاین تیلور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۶۰۵
اقدامات ژئوپلیتیکی داعش را می توان به عنوان پاسخی به عملکرد اقتصادی-سیاسی کشورهای مرکز نسبت به کشورهای پیرامون در قالب پدیده جهانی شدن و عدم شناسایی فرهنگی-هویتی ملّت های پیرامونی از سوی قدرت های مرکز دانست. پدیده ی "داعش" به عنوان جریانی نوظهور سبب بروز تغییرات عمده ی ای در منطقه ی خاورمیانه به طور ویژه و در سراسر جهان شده است. اقدامات داعش را می توان در سه حوزه ی سرزمین و مرز، جمعیّت و ملّت و دولت و نظام سیاسی تحلیل نمود در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که از منظر جغرافیای سیاسی، داعش نسبت به پدیده جهانی شدن چه واکنشی از خود نشان داده است؟ فرضیه ما این است که با توجه به اینکه جغرافیای تولّد و رشد جریان داعش مربوط به کشورهای حوزه پیرامونی و استثمار شده به خصوص در خاور میانه است، مطابق نظریه نظام جهانی والرشتاین و سیاست شناسایی تیلور می توان گفت داعش، در سه حوزه ی سرزمین، جمعیّت و حکومت، در تقابل با نظام جهانی واکنش نشان داده است.
۲۶.

Religious-Secular Cleavage and Political Stability in Israel(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Israeli society Political Stability religious-secular cleavage social cleavage

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۳۰۳
Due to its artificial and unnatural structure, Israeli society has since the beginning of its establishment, been a context for the emergence of different kinds of cleavages and tensions. This state of affairs has endangered the political stability of the Israeli regime. The present research is trying to answer this question: what is the effect of religious-secular cleavages in Israel on the future of the political stability of the regime? The article hypothesizes that the religious-secular cleavage is one of the most important social cleavages in Israel and its expansion can be considered as a serious threat to the political stability of the regime. The present research indicates that there are three kinds of cleavages in Israel which constitute the most important social cleavages in society: the Arab-Jewish cleavage; the Ashkenazi-Sephardim cleavage; and the religious-secular cleavage. Although all these three cleavages affect Israel’s political stability, we concentrate on the cleavage that exist between religious and secular forces in society as one of the most serious social cleavages in Israel. It undermines Israel's political stability in at least two ways: the cleavage undermines Israel's political legitimacy; and its shift from the social arena into the political arena transforms it into a political cleavage.
۲۷.

الگوی مطلوب حکمرانی از دیدگاه امام خمینی و سید قطب؛ بررسی تفاوت ها و شباهت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی سید قطب الگوی مطلوب حکمرانی حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۰ تعداد دانلود : ۴۸۰
یکی از پرسش های مهم فقها و اندیشه ورزان سیاسی شیعه و اهل سنت در جهان اسلام، اصل تأسیس حکومت و تلاش برای دستیابی به الگوی مطلوب حکمرانی بوده است. در این میان، آراء و اندیشه های دو متفکر جهان اسلام و از رهبران جنبش های اسلامی معاصر، امام خمینی و سید قطب، شایسته بازخوانی اند. هر دوی آنها، تنها راه نجات ملّت های ستم دیده را در برقراری حکومت اسلامی می دانستند اما تفاوت های فکری و مبانی مبارزاتی آن ها منجر به دو مسیر مجزا؛ یعنی انقلاب اسلامی ایران و تحولات مصر انجامید که نشان دهنده میزان استحکام و قدرت نظریّه های حکومت آن دو است. سوال اصلی پژوهش این است که چه شباهت ها و تفاوت هایی میان اندیشه امام خمینی و سید قطب در باب ارائه الگوی مطلوب حکمرانی وجود دارد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که هردو اندیشمند در نفی حکومت طاغوت و ظالم، ضرورت تشکیل حکومت اسلامی و برخی کارکردهای حکومت، هم نظرند اما در تعیین شکل حکومت و چگونگی شکل گیری آن و شرایط حاکم اختلاف نظر دارند. در این مقاله برای تایید فرضیه از روش مقایسه ای استفاده شده است.
۲۸.

تاملی نظری در باب گونه شناسی بنیادگرایی یهودی؛ از غیرسیاسی ضد صهیونیسم تا سیاسی صهیونیسم گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بنیادگرایی تبعید و بازگشت بنیادگرایی منفعل بنیادگرایی عملگرا بنیادگرایی موعود باور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
بنیادگرایی یهودی به عنوان گونه ای از انواع بنیادگرایی دینی در عین داشتن مشابهت با دیگر انواعِ بنیادگرایی، مقومات خاص خود را دارد. تفاسیر متفاوت از منابع دینی و تاریخی موجب شکل گیری نحله های مختلفی از بنیادگرایی یهودی شده که اگر بخواهیم شاخصی برای دسته بندی این گونه ها ارائه دهیم بهترین شاخص توجه به اصل "تبعید" یا "بازگشت" است. از منظر بنیادگرایان این که در دوران تبعید به سر می بریم یا دوران بازگشت، احکام و مقتضیات خاص خود را دارد و برهمین اساس سه گونه ی اصلی بنیادگرایی قابل ذکر است: بنیادگرایی منفعل، بنیادگرایی عملگرا و بنیادگرایان موعودباور. بنیادگرایان یهودی در عین تقسیم به نحله ها و گروه های مختلف، اهداف غایی یکسانی دارند و تفاوت گونه های یادشده، از حیث ابزار، روش و تشخیص ظرف زمانی و مکانی است. البته علاوه بر مولفه های درون دینی، هم سویی یا مخالفت با جریانات سیاسی، نقش آفرینی سیاست های رژیم صهیونیستی و نیز توجه به اتخاذ مواضع عمل گرایانه برخی از این گروه ها به خوبی می توان دسته بندی ها و چرایی برخی مواضع را در انواعِ مختلف بنیادگرایی تبیین کند.
۲۹.

تحلیلی بر روش شناسی نظام های اقتصادی- سیاسی با تأکید بر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لیبرالیسم سوسیالیسم نظام های اقتصادی- سیاسی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۳۵۲
در این مقاله تلاش شده است تا از طریق بررسی رابطه میان ایده - ماده به بررسی نظام های مطرح در حوزه اقتصاد سیاسی که عبارت اند از لیبرالیسم یا اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد و سوسیالیسم یا اقتصاد برنامه ریزی شده و اقتصاد ترکیبی پرداخته شود و در پایان، روش شناسی نظام اقتصادی- سیاسی ایران مورد تحلیل قرار گیرد. سؤال این است که چه نوع روش شناسی برای بررسی این نظام ها مناسب تر است. فرض پژوهش این است که ازآنجاکه در اقتصاد لیبرالیستی، ایده تقدم بر ماده و در اقتصاد سوسیالیستی، ماده تقدم بر ایده دارد به دلیل جدایی میان سوژه و ابژه در این دو نظام، روش شناسی این دو نظام اقتصادی- سیاسی، پلورالیستی و مبتنی بر نقد بیرونی و ذره گونه است. درحالی که در اقتصاد ترکیبی که مبتنی بر دیدگاه توسعه منابع انسانی و دولت رفاه است، نوع روش شناسی آن «درون ماندگار» و یا استعلایی است. روش شناسی در این مقاله، مبتنی بر روش شناسی مایکل والزر است که درصدد است به نوعی بین ایده و بین ماده در نظام های اقتصادی - سیاسی، توازن و تعامل بر مبنای واقعیت های موجود ایجاد کند.
۳۰.

کارآمدی و تداوم نظام مردم سالاری دینی از منظر سرمایه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مردم سالاری دینی کارآمدی سرمایه اجتماعی تداوم و ثبات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۴۲۳
وجه تمایز مدل «مردم سالاری دینی» نسبت به سایر مدل های حکومت دینی، توجه ویژه به نقش مردم، پاسخ گویی و اعتماد مردم به دولت است که با واژه کارآمدی از نگاه سرمایه اجتماعی قابل فهم است. از طرفی صرف استفاده از منابع ایدئولوژیک برای تولید سرمایه اجتماعی نمی تواند همبستگی مردم با حاکمیّت که زمینه مدیریت جامعه است را فراهم آورد. در واقع امروزه به ویژه با توجه به تحولات گسترده فرهنگی و اجتماعی در ایران، دامنه تولید سرمایه اجتماعی مشروعیت زا برای حکومت، فراتر از عامل مذهبی رفته و با عامل کارآمدی (اقتصادی و اجتماعی) ممزوج شده است. براساس این نقش، کارآمدی در تعمیق و تداوم مردم سالاری دینی از منظر سرمایه اجتماعی مسئله اصلی این پژوهش است. نتایج این تحقیق نشان می دهد کارآمدی از طریق افزایش سطح اعتماد و کنش های دو طرفه میان نظام سیاسی و مردم موجب تولید بیشتر سرمایه اجتماعی و در نتیجه تعمیق و تداوم مردم سالاری دینی می شود. در واقع «کارآمدی» می تواند به عنوان حلقه اتصال بین تولید سرمایه اجتماعی و تعمیق مردم سالاری دینی عمل نماید."
۳۱.

شیعه هراسی و ایران هراسی: راهبرد آمریکا برای حفظ رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امنیت رژیم صهیونیستی شیعه هراسی ایران هراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۷۰۰
به منظور بررسی راه های اعمال نفوذ کشورها برای رسیدن به اهداف مشخص خود در عرصه سیاست خارجی، لازم است به ابعاد متفاوتی توجه شود. علاوه برکنش های سخت افزاری، کنش های نرم افزاری نظیر تأثیرگذاری روانی بر یک جامعه و هدایت افکار عمومی آن از طریق توسل به رسانه ها و تبلیغات نیز می تواند حوزه نفوذ کشورها را در کشور دیگر، به شدت افزایش دهد. آمریکا در کنار اتخاذ راهبردهای مختلف سخت افزاری برای حفظ امنیت متحدانش بالأخص رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا، از روش های نرم تأثیرگذار، همچون تبلیغات روانی به عنوان یک ابزار دارای ضریب نفوذ بالا بهره می جوید. در این مقاله دو پدیده «شیعه هراسی» و «ایران هراسی» به عنوان دو شیوه نرم قدرت که آمریکا در شرایط حاضر برای حفظ کیان رژیم صهیونیستی از آن بهره می جوید، مورد واکاوی قرار می گیرد.
۳۲.

مقایسه انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011 مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ایران و اخوان المسلمین مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران رهبری روحانیت شیعه انقلاب 2011 مصر اخوا ن المسلمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۴۳۳
انقلا بها از منظرها و سطوح مختلف، دلایل وقوع، پیامدها، نیروهای مؤثر در آن و بازتا بها و انعکا سها و... بررسی م یشوند. دو نمونه از این انقلا بها، یعنی انقلاب اسلامی 1357 ، ایران و انقلاب ژانویه 2011 م مصر ب هعنوان دو تحول مهم سیاسی و اجتماعی از هر یک از دیدگا هها و رویکردها قاب لمطالعه، تأمل و مقایسه هستند. ب ه ویژه ای ن که در یکی، یعنی انقلاب ایران پیروزی جریان مذهبی و تداوم یک نظام سیاسی اسلام را به دنبال داشت و در دیگری یعنی انقلاب مصر، با وجود پیروز یهای اولیه جریان مذهبی اخوا نالمسلمین، درنهایت به فاصله یک سال پس از حضور در قدرت سیاسی، با اعلام و گسترش مخالف تهای مردمی و سرانجام با وقوع کودتای نظامی، از قدرت بیرون رانده شده و پس از سرکوب از فعالیت سیاسی و اجتماعی محروم و ممنوع گردیدند. حال این پرسش مطرح است که چگونه این دو جریان اسلا مگرای مذکور در ایران و مصر در انقلاب و رویدادهای پ س ازآن به دو نتیجه متفاوت منتهی شدند. در پاسخ به این سؤال این فرضیه مطرح م یشود که در بخشی از این نتایج یا فرجام متفاوت م یتوان نقش و جایگاه رهبری در دو جنبش در جریان انقلاب و پ سازآن را مؤثر دانست
۳۳.

بررسی نقش مدارس اسلامی در تقویت فرهنگ حجاب از منظر سرمایه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حجاب سرمایه اجتماعی هنجار شبکه مدارس اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۹۲
آموزه «حجاب» در جامعه ایران به عنوان یک ضرورت اسلامی، هرچند در دوران پهلوی از نگاه حکومت به منزله یک مانع پیشرفت، محسوب می شد و سیاست حاکمان بر ترویج «فرهنگ برهنگی» استوار بود اما هرگز جامعه، حاضر به پذیرفتن آن نشد. از نگاه این تحقیق، مدارس اسلامیِ تاسیس شده در دوران پهلوی دوم به عنوان یکی از نهادهای تاثیرگذار و مهم از منظر سرمایه اجتماعی، در مقام شبکه هایی بودند که به دلیل حاکم بودن هنجارهای قوی همچون «حجاب» در آنها، از دو طریق موجب تقویت فرهنگ حجاب می شدند. نخست اینکه، رعایت حجاب در این مدارس به عنوان یک الزام برای دانش آموزان، موجب تقویت این هنجار در میان آنها و خانواده هایشان می گردید؛ دوم اینکه از آنجا که چنین شبکه هایی از منظر سرمایه اجتماعی بستر مناسبی برای همکاری اعتمادآمیز به شمار می آمدند در شبکه مدارس اسلامی نیز با وجود ساری بودن «هنجار حجاب» در آنها اقدامات جمعی کارآمدی مبتنی بر فضای همکاری، علیه سیاست برهنگی رژیم شکل می گرفت که به طور طبیعی موجب تقویت فرهنگ حجاب می شد.
۳۴.

بررسی نقش سرمایه اجتماعی در موفقیت جریان اسلام گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی اعتماد شبکه روابط هنجار همیاری جریان اسلام گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۱ تعداد دانلود : ۶۴۴
از میان سه جریان سیاسی مخالف اسلام گرا، چپ و ملی گرا در دوران پهلوی دوم، تنها اسلام گراها بودند که توانستند با موفقیت، رهبری انقلاب را برعهده گرفته و نظام سیاسی مورد نظر خویش را مستقر کنند. در پاسخ به چرایی این موفقیت، باید گفت که جریان اسلام گرا، با دراختیارداشتن شبکه های قوی روابط همچون مساجد، هیئت های مذهبی و مدارس به عنوان سرمایه اجتماعی و همچنین با بهره گیری از باورها و ارزش های محکمی همچون شهادت و غیبت به عنوان هنجارهای قوی همیاری، قادر به جلب اعتماد سیاسی مردم شد و توانست با به راه انداختن مخالفت های مردمی، عملاً رهبری انقلاب را برعهده بگیرد و نظام سیاسی مورد نظر خویش، یعنی جمهوری اسلامی را حاکم کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان