محمدحسن پورقنبر

محمدحسن پورقنبر

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

حزب ملت ایران از نهضت ملی نفت تا دفاع مقدس(1320-1360ش)

نویسنده:
منبع: خردنامه سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی جنگ ایران - عراق پان ایرانیسم حزب ملت ایران داریوش فروهر

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم جریانها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم نهضت نفت
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی جریانها
تعداد بازدید : ۳۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۹۵
این مقاله، ابتدا به چگونگی شکل گیری و فعالیت های طرفداران پان ایرانیسم تا زمان انقلاب اسلامی ایران می پردازد، که اندکی بعد از حضور رسمی در فعالیت های سیاسی، به دوگروه تقسیم شد. حزب پان ایرانیست به رهبری محسن پزشکپور و حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم که داریوش فروهر در راس آن قرار داشت. در مرحله ی بعد رویکرد دو شاخه منتسب به پان ایرانیسم را در مورد انقلاب اسلامی تشریح می نماید. ویژگی مهم این مقاله این است که وضعیت حزب پان ایرانیست را در سال های نخست بعد از انقلاب و واکنش نسبت به اقدامات دولت و مواضع آن در قبال جنگ را در بر می گیرد که تاکنون کمتر به این مقوله پرداخته شده است.
۲.

زمین لرزه تربت حیدریه در سال1302ش:تبعات و واکنش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 19-39

کلیدواژه‌ها: ایران تربت حیدریه زمین لرزه پیامدها واکنش ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۰ تعداد دانلود : ۶۹۲
بیان مساله : در این مقاله به یکی از حوادث مخرّب و اسفناک طبیعی پرداخته خواهد شد که طی دورة معاصر در یکی از مناطق شرقی ایران اتفاق افتاد یعنی زلزله مهیبی که تربت حیدریه در شرق ایران را در بهار1302ش لرزاند. در این راستا، دو هدف اصلی مقاله، پیامدها و آثار این زلزله از منظر اجتماعی و اقتصادی، و همچنین عملکرد و عکس العمل نهادهای حکومتی و غیرحکومتی نسبت به این واقعه ناخوشایند در داخل و خارج از کشور است. روش پژوهش : با رویکرد کیفی بر مبنای داده های نشریات، اسناد و مدارک آرشیوی، و با روش توصیفی-تحلیلی به دو مبحث اصلی مقاله پرداخته خواهد شد. نتایج پژوهش : یافته ها دالِّ بر این است که این واقعه که یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی در تاریخ معاصر ایران بود، جدای از این که مانند همة بلایای همجنس خود، پیامدهای زیانباری از منظر مر گ ومیر، آسیب های روحی و خسارات ابنیه، در پی داشته، از برخی معضلات فرهنگی در جامعه نیز پرده برداشت. با این حال، در سویی دیگر، نمی توان از نگرش های نوع دوستانه و احساس مسئولیّت در قبال زلزله زدگان در داخل و خارج از کشور ایران طی آن برهة زمانی چشم پوشی نمود.
۳.

تأثیر برنامه نوسازی حکومت پهلوی دوّم بر کارکرد اقتصادی خانواده در مناطق شهری ایران(دهه های چهل و پنجاه شمسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: حکومت پهلوی دوم برنامه نوسازی جامعه شهری ایران کارکرد اقتصادی خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۱۰
این پژوهش به یکی از موضوعات اجتماعی-اقتصادی در تاریخ معاصر ایران یعنی کارکرد اقتصادی نهاد خانواده در نقاط شهری کشور طی دو دهة پایانی حکومت پهلوی، می پردازد. چنان که سعی شده است تا با تمرکز بر روی برنامه نوسازی حکومت پهلوی دوّم طی دوره زمانی موردنظر، ارتباط و همبستگی این برنامه با تغییر میزان کارکرد اقتصادی خانواده ایرانی را تبیین نماید. واکاوی این مسئله، با کاربرد یک نظریه جامعه شناسی یعنی تئوری مدرنیزاسیون، و از طریق روش پژوهش کمّی یعنی مبتنی بر داده های عمدتاً آماری و عددی انجام گردید، ضمن این که شیوه و ابزار گردآوری اطلاعات نیز مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بوده، که با فیش برداری و محاسبة ارقام و داده های خام صورت پذیرفت. یافته های این تحقیق بیانگر این است، که رابطه منفی و معکوسی میان برنامة نوسازی حکومت پهلوی با کارکرد اقتصادی خانواده طی آن زمان وجود داشت، چنان که، هرچه دگرگونی اجتماعی-اقتصادی در ایران روند روبه رشد و افزایشی را طی می نمود، کارکرد اقتصادی خانواده سِیر افولی را سپری می کرد.
۶.

نقش قدرتهای خارج از مازندران درچالش های سیاسی این منطقه ازظهورتیمورتا روی کارآمدن صفویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: مازندران تیموریان قراقویونلو آق قویونلو مرعشیان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خاندان های محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۱۹۴ تعداد دانلود : ۸۲۶
مازندران شاهد منازعات داخلی شدیدی میان مدعیان قدرت در قرن نهم هجری بود. از آنجاکه این مدعیان، برای رسیدن به اهدافشان، حتی حاضر به دراز نمودن دست یاری به سوی حکومت های خارج از منطقه و اظهار فرمانبرداری نسبت به آنان بودند. این حکومت ها نیز توانستند با حمایت از یکی از طرفین منازعه، موجب گسترش نفوذشان در منطقه مذکور شده و از این طریق توانستند به اهداف سیاسی و اقتصادی موردنظر خود دست یابند. چنانکه در پنج چالش سیاسی بزرگ مازندران در دوره زمانی مورد نظر، قدرت های خارج از این منطقه نقش بسیار مهمی ایفا نمودند. به عبارت بهتر، مازندران در این دوره زمانی به عنوان یکی از مناطق برجسته و مهم، مورد منازعه جدی حکومت های وقت؛ یعنی تیموریان، قراقویونلو، کیائیان گیلان و آق قویونلو به شمار می آمد. در این مقاله سعی شده تا با معرفی این قدرت های خارجی هدف آنان را از دخالت در امور مازندران هر چه بیشتر تبیین نماید و با بررسی تاریخ مازندران1 از ظهور تیمور در ایران تا تاسیس سلسله صفوی (907-790) به این پرسش ها پاسخ داده شود: 1- نقش مدعیان داخلی مازندران، در گسترش نفوذ نیروهای خارج از مرکز بر این منطقه در قرن نهم چگونه بود؟
۷.

شکل گیری مؤتلفة اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ایران حکومت پهلوی مؤتلفه اسلامی قشر متوسط سنتی شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۹ تعداد دانلود : ۸۰۴
موضوع این مقاله علل تشکیل مؤتلفه در قبل از انقلاب اسلامی ایران است که براساس قرار دادن مؤتلفه در قالب پایگاه طبقاتی اعضای آن، یعنی «قشر متوسط سنتی شهری» نوشته شده است. بدین ترتیب که نخست ویژگی های این قشر بررسی شده؛ سپس با تفکیک خصایص این قشر: سنت گرایی و تمایل زیاد به مذهب، حساسیت در مسائل جنسی و امور خانوادگی، مخالفت با تجمل گرایی، بدبینی به نمادهای بیگانه، نگرش منفی به مؤسسات مالی مدرن، تهدید موقعیت اقتصادی ، زوال جایگاه اجتماعی و ارتباط نزدیک با روحانیت شیعه، به تطبیق این ممیزه ها با مؤتلفه در آن برهه پرداخته شده است تا علل شکل گیری این گروه سیاسی- مذهبی واکاوی شود.
۸.

چالش های زناشویی و طلاق در ایران به روایت اسناد (1300-1320ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷)

کلیدواژه‌ها: طلاق خانواده ایران زناشویی دوره پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۷۰۵
هدف:دو هدف این پژوهش، یکی واکاوی میزان طلاق در ایران طی دهه های نخست قرن14ش به صورت توصیف کمّی، و دیگری، بررسی علل عمده گسست پیوند زناشویی طی همان برهه زمانی به عنوان دوره تقریباً سنّتی و پیشامدرن ایران است. روش/رویکرد پژوهش:برای نیل به این مقصود، از روش ترکیبی مبتنی بر رهیافت های کمّی و کیفی استفاده شده است. روش و ابزار گردآوری اطّلاعات، مطالعة کتابخانه ای و اسنادی بوده است. داده های پژوهش، ازطریق فیش برداری از اسناد عمدتاً منتشرنشده و بعضاً نیز مدارک منتشرشده کم یاب، استخراج شده است. یافته های پژوهش: یافته ها حاکی از این است که، میزان طلاق در ایران طی آن برهه زمانی زیاد بود و علل اصلی آن را باید در معضلات فرهنگی منبعث از اندیشة سنّتی مردسالار جستجو کرد؛ همچنین، چالش های اجتماعی و مشکلات اقتصادی نیز در این زمینه نقش زیادی داشت.
۹.

رویکرد موتلفه اسلامی نسبت به روحانیت سیاسی در پیش از انقلاب اسلامی 1357ش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی امام خمینی مؤتلفه اسلامی پی یر بوردیو آیت الله شریعتمداری آیت الله میلانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۶۵۸
این مقاله به بررسی مناسبات موتلفه اسلامی با روحانیت حاضر در عرصه سیاست ایران در قبل از انقلاب اسلامی(با تکیه برمطالعه موردی امام خمینی ، آیت الله شریعتمداری و آیت الله میلانی) میپردازد.نوع رویکرد در انجام این پ ژوهش، با تمرکز بر جامعه شناسی است، چنانکه با پرداختن به مشخصه اجتماعی و طبقاتی موتلفه، و تحلیل این گروه(البته در قبل از انقلاب) از دیدگاه نظریه جامعه شناسی پی یر بوردیو با تکیه بر سرمایه فرهنگی واقتصادی، زمینه های همسویی یا عدم همسویی با روحانیت مذکور مورد واکاوی قرارگرفته است. مقاله، بر این اساس قرار دارد که رویکرد سیاسی وفرهنگی موتلفه در آن مقطع زمانی، بیش از آیت الله شریعتمداری، با دیدگاه امام خمینی همسویی داشت(اگرچه نه کاملا) و همین امر نیز، موجب نزدیکی و همراهی آنان با این روحانی بلندپایه گردید و البته همسویی نسبی میان موتلفه با آیت الله میلانی بخصوص در عرصه سیاسی وجود داشت.
۱۰.

ازدواج زودرسِ دختران در مناطق شهری ایران طی دهه های چهل و پنجاه شمسی(مطالعه موردی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 23-44

کلیدواژه‌ها: حکومت پهلوی دوم برنامه نوسازی پیشرسی ازدواج دختران جامعه شهری شهر تهران پهلوی دوم نوسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۶۱۶
این تحقیق به یکی از مقولات اجتماعی فرهنگی تاریخ معاصر ایران یعنی نرخ پیشرسی ازدواج برای دختران در شهر تهران طی دو دهه آخر حکومت پهلوی می پردازد. به عبارتی دقیق تر، با تأکید بر پروژه مدرنیزاسیون حکومت پهلوی دوّم طی دهه های چهل و پنجاه شمسی، اثرات این پروژه نوسازی بر تهران را با تمرکز بر سه شاخص میزان شهرنشینی، جایگاه اجتماعی زنان، و میزان سواد و آموزش در جامعه، در معرض بررسی قرار می دهد، و سپس در چارچوب تئوری مدرنیزاسیون، رابطه این مولفه های تحوّل کلان در پایتخت ایران را با یکی از پدیده های اجتماعی یعنی نرخ ازدواج زودرس در بین دختران تهرانی، طی مقطع زمانی موردنظر، واکاوی می کند. روش پژوهش در این مقاله، روش تحلیل ثانویه بر اساس داده های عمدتاً کمّی و بعضاً کیفی است و شیوه گردآوری اطّلاعات نیز به صورت مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بوده که از طریق فیش برداری و جمع آوری داده های خامِ کیفی و کمّی انجام شد. یافته ها بیانگر آن است که با افزایش تکاپوهای حکومت پهلوی برای نوسازی و تحوّل در جامعه ایران طی دو دهه آخر حکومت مذکور، و هنگامی که شهرنشینی، موقعیّت اجتماعی زنان، و سطح سواد و آموزش در جامعه شهری ایران روند صعودی را طی می کرد، در طرف مقابل، نرخ پیشرسی ازدواج دختران با جریان نزولی و رو به کاهش توأم شد.
۱۱.

چالش های حاکمیتی ایران در دریای کاسپین پس از انعقاد عهدنامه مودت 1921م ایران و شوروی (1300 تا 1304)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 53 - 87

کلیدواژه‌ها: ایران شوروی حاکمیت دریای کاسپین عهدنامه مودت 1921م

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۳۳۲
پس از استقرار رژیم تزاری در روسیه حاکمیت ایران در دریای کاسپین دچار چالش تدریجی شد. چالش های حاکمیتی ایران در دریای کاسپین در دوران قاجار پس از دو دوره جنگ با روسیه و انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمانچای به سلب حاکمیت ایران در این دریا انجامید. در چنین شرایطی انعقاد عهدنامه مودت1921م. ایران و شوروی، امید به احیای حاکمیت ایران در دریای کاسپین را ایجاد کرد. بر این اساس، پژوهش پیش رو درصدد است با اتکا بر نظریه سیستمی سیاست بین الملل کنت والتز و استفاده از روش تحقیق تاریخی و به کارگیری اسناد و مدارک آرشیوی به این پرسش پاسخ دهد که حاکمیت ایران در دریای کاسپین پس از انعقاد عهدنامه مودت1921م. ایران و شوروی با چه چالش هایی در سال های 1300 تا 1304ش. مواجه بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که برخلاف مفاد عهدنامه مودت، حاکمیت ایران در دریای کاسپین توسط حکومت شوروی در سال های 1300 تا 1304ش. همانند دوران حاکمیت تزاری با چالش های جدی اقتصادی و سیاسی مواجه شد. رواج قاچاق کالا با حمایت حکومت شوروی، اخلال در امر تجارت و گرانی ادواری قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی، چالش های اقتصادی و شیوع ناامنی و ایجاد حس ترس، نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی، دخالت در امور داخلی و سیاسی ایران و درنهایت حمایت و تحریک نیروهای واگرا در مقابل حکومت مرکزی چالش های سیاسی حاکمیت ایران در دریای کاسپین طی سال های 1300 تا 1304ش. بود.
۱۲.

عصیان زبردست خان چاپش لو در اواخر دوره قاجار در شمال خراسان: علل و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال سی ام زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۰) 84 - 110

کلیدواژه‌ها: درگز (خراسان) زبردست خان چاپش لو شورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۹۰۹
هدف: علل داخلی و خارجی طغیان زبردست خان چاپش لو از خان های درگز را در سال های پایانی دهه 1290ش بررسی می کند و تبعات آن را از زوایای سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی وامی کاود. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها عمدتاً با تکیه بر اسناد مراکز آرشیوی، و منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته ها و نتیجه گیری: بی ثباتی سیاسی و فقدان حکومت مرکزی مقتدر و بافت فرهنگی و ساخت اجتماعی-اقتصادی منطقه درگز عوامل داخلی و تکاپوهای پنهانی انگلیسی ها و حمایت تلویحی شوروی عناصر خارجی طغیان بودند پیامدهای این شورش عبارت بود از چالش دیپلماتیک دولت ایران با شوروی برای استرداد زبردست خان، تشدیدِ ناامنی و وحشت زدگی اهالی منطقه و بروز شکاف اجتماعی و آسیب به اموال و عایدات دولتی و دارایی های خصوصی.
۱۳.

چالش های صادرات برنج مناطق شمالی ایران به روسیه طی سالهای1300- 1304ش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 173-199
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۲۰۰
برنج یکی از اقلام اساسی صادرات ایران به روسیه در عصر قاجار بوده است. این موضوع مهم از منظر ارزش مالی، حجم و از سوی دیگر، کمک قابل ملاحظه به موازنه تجاری ایران با روسیه، قابل ذکر می باشد. در این میان، صادرات این محصول که عمدتا از مازندران و گیلان، به عنوان کانون های مهم و پُرسابقه تولید، صورت می پذیرفت، در سالهای 1300 تا 1304ش ، با چالشهای جدی مواجه گردید. لذا این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که صادرات برنج ایران به روسیه در سالهای پایانی دوره قاجاریه، با چه مسائل و چالش هایی رو به رو گردید؟ نویسندگان این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی کمیاب و نویافته، در پاسخ به سئوال مزبور، دریافته اند که، منع صادرات برنج از سوی دولت مرکزی ایران در مقاطع زمانی مختلف و متفاوت، وقوع قحطی در روسیه و در نتیجه نیاز به مواد غذایی بیشتر، وجود معضل قاچاق و حمل و نقل غیرقانونی برنج، مشکلات حمل و نقل مانند فقدان تجهیزات مدرن و زیرساخت های ارتباطی مناسب، کمبود محصول و افزایش شدید قیمت در بازار داخلی، مشی انحصارطلبانه و اقتصاد دستوری حکومت شوروی، و در نهایت هم، تضاد منافع تجار و دلالان بازار برنج با مصالح توده مردم ایران، به عنوان مهمترین چالش های صادرات برنج به روسیه در مقطع موردنظر ظاهر گردید
۱۴.

تبعات شیوع امراض حیوانی: بررسی مرگ و میر احشام در ایرانِ دهه1300ش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اقتصادی سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 53 - 78

کلیدواژه‌ها: ایران دهه1300 امراضِ حیوانی گاومیری تبعات مرگ و میراحشام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۴
بیماری های مهلک و مسری را می توان از چالش های مهم جامعه ایرانِ پیشامدرن بشمار آورد؛ فقدان زیرساخت های بهداشتی - درمانیِ مناسب و ناکارآمدی طب سنّتی، زمینه را برای شیوع بیماری های کُشنده هموار نموده و خسارات مالی و جانی هولناکی به توده مردم ایران وارد می کرد. این بیماری ها فقط مختص انسان ها نبود، بلکه بعضاً امراض حیوانی و دامی را نیز شامل می شد؛ یکی از این موارد، بروز و شیوع گسترده بیماری های طاعون و سیاه زخم در بین چارپایان اهلی بویژه گاوها طی سال های نخستین قرن14ش بود. در این مقاله، بر مبنای روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، و با تاکید بر واکاوی داده های مجلات و اسناد مراکز آرشیوی، درصدد پاسخ به این سوال هستیم که شیوع این بیماری های مرگبار در میان گاوها از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با چه تبعاتی همراه بود؟ یافته ها بیانگر آن است که تبعات مرگ و میر احشام در دوره مورد نظر ابعادگوناگون جامعه را دربرگرفته است؛ بروز تنگناهای معیشتی برای اقشار روستایی، تهدید بهداشت عمومی و سلامت افراد جامعه، آسیب جدّی به اقتصاد زراعی کشور، نقصان در درآمد مالیاتی دولت، صدمه به اقتصاد دامپروری، لطمه به اقتصاد تجاری و حوزه صادرات دامی، تکاپوهای نمایندگان مناطق آسیب دیده در مجلس شورای ملی، اعطای بسته های حمایتی به مردم آسیب دیده و تکاپوهای دولت برای ایجاد و گسترش زیرساخت های درمانی و بهداشتی مدرن از عواقب مرگ و میر احشام در ایرانِ آن زمان بود.
۱۵.

ماهیّت اجتماعی-فرهنگی یک خانوادۀ الیگارش ایرانی: رشیدیان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۴) 50-90

کلیدواژه‌ها: ایران معاصر دوره پهلوی خانواده های متنفذ رشیدیان ها ویژگی اجتماعی-فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۲۳
این مقاله با تمرکز بر تحرّکات یکی از خانواده های متنفّذ دوره پهلوی دوّم یعنی رشیدیان ها، به ویژگی های آنان از منظر اجتماعی- فرهنگی می پردازد، چنان که درصدد پاسخ به این پرسش می باشد که، مولّفه های تشکیل دهنده شخصیت اجتماعی-فرهنگی رشیدیان ها چه بود؟ ما از طریق روش پژوهش کتابخانه ای بر مبنای گردآوری داده ها از منابع و اسناد تاریخی، و شیوه پژوهش تحلیلی در چارچوب نظریه جامعه شناسی با تاکید بر خصایص قشر بورژوازی کمپرادور، ماهیّت رشیدیان ها را از بُعد اجتماعی-فرهنگی واکاوی می کنند. یافته ها دالِّ بر این است که یکی از ممیّزه های شخصیتی رشیدیان ها بعنوان بخشی از سرمایه داران وابسته ایرانی، گرایش افراطی به غرب بویژه انگلستان در حوزه فرهنگ و تمدّن بود، چنان که حتّی در سبک رفتاری و زندگی نیز متاثّر از الگوهای غربی بودند. علاوه بر این، نوکیسگی و عشرت طلبی نیز از خصایص آنان بشمار می رفت که با شاخصه هایی همچون امکانات و تفریحات لاکچری قابل مشاهده بود. همچنین باید از منفعت طلبی و بی توجّهی آنان به منافع عمومی نام برد، تا آنجا که در مواقع مقتضی، حتّی مصالح ملّی را قربانی منافع شخصی می کردند. آخرین خصیصه برجسته نیز لمپن مآبی بود که نه تنها در سطح فکری و رفتاری رشیدیان ها مشاهده می شد، بلکه از تعامل نزدیک آنها با اقشار حاشیه ای، گروه-های تبهکار و اراذل واوباش قابل استنباط بود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان