اکبر نصراللهی

امروزه هرگونه سیاست گذاری رسانه ای مستلزم لحاظ کردن دیگر زمینه های ارتباطات از جمله فناوری های نوین ارتباطی است. این مقاله به موضوع سیاست گذاری رسانه های نوین در ایران می پردازد. هدف تحقیق، شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای سیاست گذاری رسانه های نوین در ایران با محوریت سازمان صدا و سیما و مرکز ملی فضای مجازی است. در این تحقیق با استفاده از روش ماتریس تحلیلی سوات، سیاست گذاری های سازمان صدا و سیما و مرکز ملی فضای مجازی در مواجهه با رسانه های نوین (از طریق مصاحبه هدفمند با 26 نفر از کارشناسان و صاحبنظران حوزه رسانه و سیاست گذاری) بررسی شده است. نتایج نشان می دهد نقاط ضعف سازمان صدا و سیما در سیاست گذاری رسانه های نوین، بیشتر از نقاط قوت آن بوده و تهدید های پیش روی این سازمان نیز بر فرصت های آن غلبه دارد، از این رو، لازم است سازمان صدا و سیما با در دستور کار قراردادن سیاست های علمی، پرهیز از موازی کاری، مقاومت در برابر فشارهای غیررسمی و به کارگیری سیاست های مخاطب پسندانه درراستای کاهش آسیب پذیری اقدام کند. در مقابل، نقاط قوت مرکز ملی فضای مجازی در سیاست گذاری این رسانه ها بیشتر از نقاط ضعف آن بوده و فرصت های پیش روی این مرکز نیز بر تهدید های آن غلبه دارد؛ در نتیجه، این مرکز نیز باید با نظارت هر چه بیشتر بر فضای مجازی کشور از طریق تقویت زیرساخت ها و ایجاد شبکه ملی اطلاعات، سیاست گذاری درخصوص تولید محتوا با مضامین سبک زندگی ایرانی- اسلامی، استفاده از توان شرکت های دانش بنیان و بخش خصوصی در این حوزه و سیاست گذاری درراستای ارتقای سواد رسانه ای مردم از طریق این فناوری ها، از فرصت های بیرونی درراستای تقویت نقاط قوت خود بهره ببرد. این نتایج، عناصر سیاسی و ایدئولوژیک و پیچیدگی فرایند های آن را در سیاست گذاری رسانه ای نشان می دهند.

تدوین یک چارچوب هنجاری رسانه ای؛ خاص خبرگزاری بین المللی داخل کشور، ضرورتی تام دارد چرا که کلیه کارگزاران رسانه را یاری می دهد تا در انتشار و دروازه بانی خبر از هنجارها، ارزش ها و باورهای فرهنگی ایران اسلامی بهره بگیرند. پژوهش حاضر، از روش کیفی برای فهم مسئله هنجار رسانه ای مطلوب خبرگزاری بین المللی داخل کشور بهره گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان و کارشناسان حوزه رسانه و خبرگزاری با سابقه مدیریتی در زمینه خبر و رسانه خبری در برمی گیرند که پژوهشگران به طورهدفمند، پس از مصاحبه با 20 تن از آنان در حوزه مورد نظر به اشباع نظری دست پیدا کردند. یافته های حاصل از تحلیل تماتیک، دربرگیرنده سه تم اصلی «هنجارهای مرجعیت حرفه ای، هنجارهای کاربردی (سیاستی) و هنجارهای ارزشی» بوده است. بر اساس یافته های مرتبط با «هنجارهای مرجعیت حرفه ای» ، از آنجا که پوشش خبری خبرگزاری ها در حال حاضر، تحت تأثیر سلایق و جریان های خُرد و کلان اغلب سیاسی است و خط مشی های کلی نیز از جانب عوامل نامبرده تعیین می شوند، برنامه ریزی برای نیل به مرجعیت حرفه ای ذیل یک هنجار رسانه ای، قادر است جایگاه و پایگاه خبرگزاری را به میزان قابل توجهی ارتقا دهد. یافته ها در خصوص «هنجارهای کاربردی (سیاستی)» نیز حاکی از آن است که خبرگزاری ها برای احراز اعتبار و کسب مرجعیت، بنا به بافت هر جامعه، ناچار از رعایت هنجارهای اجتماعی خاصی هستند. همچنین یافته های مرتبط با «هنجارهای ارزشی» نشان می دهند که خبرگزاری ها بنا به تأثیرشان از بافت های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متفاوت، از اصول و هنجارهای ارزشی متفاوتی پیروی می کنند.

امروزه مسائل زیست محیطی، یکی از مشکلات جدی جوامع است و انسان ها با آگاهی، در حفاظت از آن مؤثر هستند. تلویزیون به عنوان رسانه ای جذاب، در افزایش آگاهی اثربخش است. در پژوهش حاضر، رابطه تماشای تلویزیون و افزایش سواد زیست محیطی براساس سه بعد دانش، نگرش و رفتار بررسی می شود. این پژوهش، ازلحاظ ماهیت، کاربردی و ازلحاظ روش، پیمایش است؛ همچنین جامعه آماری آن، شهروندان تهرانی بوده است. حجم نمونه با فرمول کوکران ۳۸۴ نفر است که به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انجام شد. برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته به کار گرفته و برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار 22 SPSS  استفاده شد. اعتبار پرسشنامه، به شیوه صوری و پایایی پرسشنامه با استفاده از «ضریب آلفای کرونباخ» بررسی و در سطوح دانش، نگرش و رفتار به ترتیب برابر با 91/0، 84/0 و 78/0 تعیین شد. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که 62 درصد پاسخگویان، آگاهی خود را از تلویزیون کسب می کنند. مقدار ضریب همبستگی در بعد دانش 648/0، نگرش 679/0، رفتار 599/0 و سواد زیست محیطی ۶۹۴/۰ بود که وجود رابطه معناداری تأیید شد. این بدان معناست که تماشای تلویزیون با کسب دانش، نگرش و رفتار، رابطه معناداری دارد. درمجموع تماشای تلویزیون، تقویت سواد زیست محیطی را تبیین می کند. برای حصول نتیجه بهتر، پیش بینی می شود که در رسانه ملی برای تقویت دانش، نگرش و رفتار زیست محیطی سیاست گذاری های لازم صورت گیرد.

ایدز یا اچ.ای.وی یکی از مسائل مهم حوزه سلامت است که تاکنون تلاش های انسانی برای یافتن درمان قطعی و مؤثر برای آن به نتیجه نرسیده است. افزایش سالانه میزان مبتلایان به اچ.ای.وی در سراسر جهان، لزوم توجه به این بیماری و نوع بازنمایی آن در رسانه های جمعی را توجیه می کند. از آنجا که نحوه بازنمایی بیماری، بر نگرش موجود درباره بیماری، احساسات مربوط به شخص مبتلا و کارهایی که باید درباره بیماری انجام شود، تأثیرگذار است، در این تحقیق با هدف بررسی بازنمایی ایدز/اچ.ای.وی در رسانه های جمعی به مطالعه سه مجموعه پزشکی «سایه تنهایی»، «حادثه» و «پرستاران» پرداخته ایم. برای پاسخ به سؤال تحقیق از دو روش نشانه شناسی و تحلیل گفتمان بهره برده ایم و در مجموع، 12 صحنه را تحلیل کرده ایم. واحد تحلیل را نیز «صحنه» در نظر گرفته ایم. یافته های تحقیق نشان می دهد که در هر کدام از این سریال ها بر راه های انتقال خاصی تأکید شده و سایر ابعاد بیماری از جمله روند پیشرفت بیماری، راه های پیشگیری، راه های درمان و در واقع، بُعد زیست پزشکی این بیماری مغفول مانده است. این در حالی است که بر جنبه اخلاقی و دینی پیشگیری، با تأکید بر رعایت موازین اخلاقی، حمایت اجتماعی- به ویژه از سوی خانواده- و ایجاد انگیزه برای مبارزه با بیماری تأکید شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استفاده از برنامه های آموزشی و سرگرمی مانند سریال های پزشکی می تواند ضمن سرگرم کردن مخاطبان، اطلاعات مناسبی را در این خصوص به دست دهد، اما توجه کافی به ابعاد مختلف یک بیماری مزمن واگیردار از قبیل پیشگیری، درمان و راه های انتقال، از الزامات آن به حساب می آید.

تلویزیون و شبکه های ملی و فراملی، می کوشند با متقاعد کردن مردم جهت همسویی فکری با خود، در جذب مخاطب و تغییر افکار عمومی، به ویژه در کشورهای جهان سوم تأثیرگذار باشند. کشورهای پیشرفته از رسانه ها، به عنوان ابزاری برای در دست گرفتن اذهان عمومی استفاده، و تلاش می کنند با برنامه های خود آن ها را همراهی کنند. این موضوع در کشور ما نیز صدق می کند. در سال های اخیر شبکه های خارجی توانسته اند به سرعت میان افراد جامعه نفوذ و جایگاه مناسبی برای خود پیدا کنند. اما این اثرگذاری و ایجاد تغییر و تأثیر همه جانبه بر ذهنیت افکار عمومی، زمانی می تواند کارا باشد که مخاطبان درک درستی از شیوه های پیام رسانی مؤثر داشته باشند. مقاله حاضر، با هدف ارائه الگو، به تعیین مفاهیم کلیدی در ادبیات نظری حوزه رسانه، به منزله دانش زمینه ای، و نیز به تحلیل پوشش اخبار ایران در شبکه های تلویزیونی بی بی سی ورلد و سی ان ان اینترنشنال به مثابه شاخص فعالیت های رسانه ای در غرب می پردازد. این پژوهش، با استفاده از روش اسنادی انجام شده و بازه زمانی آن از خرداد تا آذر سال 1398 است و بر نظریه های چارچوب سازی، برجسته سازی، مدل دروازه بانی و مدل مرکز پیرامون متمرکز شده و با تلفیقی از این نظریه ها، زیرمقوله هایی را که در مضمون آن ها وجود داشت، استخراج کرده و سپس کدهای محوری انتخاب شد. درنهایت، ضمن بررسی ادبیات نظری رسانه و خبر، بر اساس پنج اصل کلیدی که هر کدام طیف وسیعی از مفاهیم (کدها) را در بر می گیرند، مدل مناسب برای پوشش اخبار ایران در شبکه پرس تی وی ترسیم شد.    

بیانیه گام دوم انقلاب به عنوان یکی از برجسته ترین اسناد راهبردی انقلاب اسلامی به موضوعات مهمی همچون علم و فناوری، اخلاق و معنویت، اقتصاد و تولید، عدالت و مبارزه با فساد، استقلال و ... پرداخته و علاوه بر ترسیم آرمان ها و تعیین اهداف، به الزامات و چالش ها نیز توجه داشته و به عنوان عصاره چهار دهه تجربه ارزشمند، نه فقط سرشت و سرگذشت انقلاب، بلکه سرنوشت و آرمان نهایی آن را تبیین نموده است. ازاین رو می تواند مبنای سیاست گذاری در عرصه های مختلف و به ویژه رسانه قرار گیرد. این پژوهش با هدف شناسایی خطوط راهنمای سیاست گذاری رسانه، با تمرکز بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و به روش تحلیل مضمون انجام شده است. مضامین فراگیر در چهار گروه تعهد نگرشی، تعهد هنجاری، تعهد رفتاری و تعهد هیجانی قرار گرفته است. بر پایه این پژوهش، رسانه با متعهد دانستن خود به مفاد بیانیه و تأکید بر مضامینی همچون آرمان خواهی، ارزش مداری، تعالی جویی، خودباوری، عقلانیت، خلاقیت، هشیاری، امیدآفرینی، مطالبه و ... و ملاحظه آن در سیاست ها و به دنبال آن راهبردها و برنامه ها در مسیر تحقق بیانیه قرارگرفته و با توجه به کارکردهای متعدد و تأثیرات فراگیر خود، موجبات هم سویی تمامی نیروهای اجتماعی را فراهم خواهد آورد. به ویژه آن که در متن بیانیه به صراحت بر جایگاه کلیدی و نقش مؤثر رسانه تأکید شده است.

پس از حادثه 11 سپتامبر، موج گسترده ای در رسانه های دنیا مبنی بر بازنمایی غیرواقعی از شرق و مسلمانان ایجاد شد. در این میان، بازی های دیجیتال ازجمله رسانه هایی بودند که هم زمان با ورود به عصر جدیدِ بازنمایی، شرق را به عنوان یک غیریت به مخاطبان در سراسر جهان معرفی کردند. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که شرق به عنوان یک سوژه، چگونه در رسانه بازی بازنمایی شده است؟ ازاین رو، به مطالعه مهم ترین بازی های بازنمایی کننده شرق که مبتنی بر یک روایت واقعی از جنگ های دو دهه اخیر آمریکا در منطقه خاورمیانه بوده اند، پرداختیم تا نحوه بازنمایی شرق را در این بازی واکاوی نماییم. برای این منظور، بازی های انتخاب شده به صورت پیوسته و به مدت 120 ساعت بازی شدند و از بازی ها، فیلم ضبط شد. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی سه عنوان بازی از مجموعه بازی های ندای وظیفه با عنوان «جنگاوری مدرن»، «جنگاوری مدرن 2» و «جنگاوری مدرن 3» تحلیل شدند و مهم ترین ابعاد بازنمایی شرق به همراه ویژگی های آن استخراج شد. ندای وظیفه با 1. سوءبازنمایی سیاسی-نظامی، 2. سوءبازنمایی فرهنگی، 3. سوءبازنمایی دینی (اسلام هراسی)، 4.سوءبازنمایی نژادی، 5. استیلای فرهنگی بر شرق و 6. استیلای سیاسی-نظامی بر شرق، به بازنمایی منفی از این سوژه پرداخته است.

این مطالعه، به بررسی راهبرد های شورای عالی فضای مجازی در سیاست گذاری رسانه های نوین ارتباطی می پردازد. هدف پژوهش، شناسایی مهمترین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای این شورا در عرصه سیاست گذاری رسانه های نوین و تدوین راهبردهای علمی و عملیاتی است و در این خصوص از نظریه های هنجاری رسانه ها، استفاده و رضامندی، رسانه های جدید، هویت و فضای مجازی و سیاست گذاری رسانه ای بهره گرفته است. در این پژوهش سیاست های این شورا با استفاده از روش کمّی-کیفی ماتریس تحلیلیSWOT ، از طریق مصاحبه هدفمند با 14 نفر از متخصصان دانشگاهی و صاحبنظران حوزه رسانه و سیاست گذاری، بررسی شده است. در مجموع، 15 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و تعداد 16 ضعف و تهدید به عنوان محدودیت این شورا شناسایی شده است. نمره 15/3 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و نمره51/2 ماتریس ارزیابی عوامل خارجی نشان می دهد که نقاط قوت شورای عالی فضای مجازی در سیاست گذاری رسانه های نوین ارتباطی بیشتر از نقاط ضعف آن و فرصت های پیش روی این شورا نیز بر تهدید های آن غلبه دارد که متناسب با آن، راهبرد های تهاجمی ارائه شده است.

رقابت پذیری رسانه در سپهر رسانه ای ملی و فراملی، ارتباط نزدیکی با سرعت و چابکی رسانه دارد. این سرعت و چابکی در درجه اول باید در فرایندهای تولید رادیویی تلویزیونی قابل مشاهده باشد. فناوری نوین ارتباطی با هوشمندسازی سیستم رسانه ای و فرایندهای تولید جاری و آتی آن، ابزاری برای چابک سازی هستند. پژوهش پیش رو تلاش دارد با استفاده از روش پیمایشی نقش و جایگاه فناوری های نوین ارتباطی را در چابک سازی فرایندهای تولید تلویزیونی در رسانه ملی بررسی نماید. جامعه آماری این مقاله مدیران، کارشناسان و کارکنان سازمان صداوسیما هستند. یافته های پژوهش نشان می دهد: فناوری های نوین ارتباطی، ابزاری کارآمد برای «افزایش سرعت انجام عملیات تولید»، «انعطاف پذیری مدل و سیستم تولید»، «کیفیت بالا و افزایش تولید سفارشی» و «یکپارچگی و پیچیدگی کم فرایندهای تولید در مراحل قبل، حین و پس از تولید» است. این مؤلفه ها از ضروریات تحقق تعالی رسانه نیز هست که به طور مستقیم بر چابک سازی فرایندهای تولید رادیو تلویزیونی مؤثرند.

سیاست های ارتباطی، مجموعه ای از اصول و هنجارهایی هستند که به منظور راهنمایی عملکرد نظام های اطلاعاتی و ارتباطی مورد نظر قرار می گیرند. امروزه، هرگونه سیاست گذاری در سازمان های رسانه ای مستلزم لحاظ کردن دیگر زمینه های ارتباطی است. موضوع این مقاله، راهبردهای رسانه ی ملی در سیاست گذاری رسانه های نوین ارتباطی و هدف آن شناسایی مهم ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای رسانه ی ملی درعرصه سیاست گذاری رسانه های نوین و تدوین راهبردهای عملیاتی است . در این پژوهش، سیاست های رسانه ی ملی با استفاده از روش کمی-کیفی ماتریس تحلیلی (SWOT)، از طریق مصاحبه ی هدفمند با 12 نفر از خبرگان حوزه ی رسانه و سیاست گذاری آن بررسی شده است. در مجموع 12 نقطه ی قوت و فرصت به عنوان مزیت و تعداد 11 ضعف و تهدید به عنوان محدودیت شناسایی شده است. نمره ی 43/2 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و نمره ی 49/2 ماتریس ارزیابی عوامل خارجی نشان می دهد که نقاط ضعف رسانه ی ملی در سیاست گذاری رسانه های نوین، بیشتر از نقاط قوت آن و تهدید های پیش رو نیز بر فرصت های آن غلبه دارد که متناسب با آن، راهبرد های تدافعی ارائه شده است.

کاربرد اصلی شبکه های اجتماعی تسهیل ارتباطات و تعاملات بین افراد است که منجر به گسترش خارق العاده و غیرقابل تصور ارتباطات در دنیای امروز شد ه اند؛ اما واقعیت این است که این ابزار مفید، هم زمان با مزایای مختلف، فرصت های سوئی را نیز در اختیار سودجویان، کلاهبرداران و مجرمان سایبری قرار داد ه است و حتی برخی از شبکه های اجتماعی خواسته یا ناخواسته بستری مناسب را برای ارتکاب جرم ایجاد کرد ه اند. فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان سازمان اصلی مسئول استقرار و ارتقای نظم، امنیت و انتظام اجتماعی کشور، با توجه به رویکرد مردمی خود و دیدگاه پیشگیرانه نسبت به تهدیدها و آسیب ها، خود را موظف می داند که در محیط شبکه های اجتماعی نیز همچون محیط مأموریتی واقعی خود، ضمن اطلاع رسانی و هشداردهی درخصوص ناهنجاری های پیش روی مردم، نسبت به مقابله و برخورد با مجرمان این فضا و پیشگیری از بروز آسیب های اجتماعی در این شبکه ها اقدام نماید؛ از این رو، ضروری است که ساختار این شبکه ها و نحوه تعامل آنها از سوی پلیس درک شود و به منظور اتخاذ بهترین راهبرد، این سازمان باید به آخرین روش های تجزیه وتحلیل برای حضور در شبکه های اجتماعی مسلح گردد. ازاین رو، تدوین و ارائه الگوی مطلوب برای حضور پلیس در بستر شبکه های اجتماعی و اتخاذ رویکرد های مناسب در شرایط جدید، از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد و هدف اصلی پژوهش حاضر نیز ارائه الگوی رسانه ای حضور مطلوب ناجا در شبکه های اجتماعی است. روش این پژوهش آمیخته است و با بهره گیری از روش فرآیند سلسله مراتب تحلیلی(AHP) و به صورت میدانی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و جامعه آماری به تعداد 35 نفر از مدیران ارشد و کارشناسان فرهنگی مسلط به حوزه رسانه و افرادی که نسبت به شبکه های اجتماعی و مأموریت های ناجا شناخت و تجربه کافی دارند، انجام پذیرفته است. بدین ترتیب، با استفاده از راهبرد های کاربردی پلیس کشور های منتخب از شبکه های اجتماعی و بهره گیری از نقطه نظرات کارشناسان و مدیران ارشد حوزه شبکه های اجتماعی و نیاز های فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، هشت مؤلفه(بهره برداری حداکثری از فناوری های نوین ارتباطی، شناخت جامعه از طریق شبکه های اجتماعی، آموزش و فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و ارائه تصویر مطلوب از ناجا، جلب مشارکت اجتماعی، مشاوره و پیشگیری از آسیب های اجتماعی، مدیریت ادراک و برداشت و کنترل کیفیت خدمات رسانی به مردم) به عنوان راهبرد های اصلی انتخاب و پس از تحلیل نهایی، الگوی رسانه ای حضور مطلوب ناجا در شبکه های اجتماعی پیشنهاد گردید.

گسـترش شـبکه ­های اجتماعـی مجـازی همچـون اینسـتاگرام در ایـران، بـه سـبب ایجـاد محیـط و فضـای رسـانه ای غیررســمی و افزایــش قــدرت کاربــران در به اشــتراک گذاری عکــس، ویدئــو، ایده هــا، عواطــف و احساســات، فرصـت بی­ نظیـری را بـرای رشـد فرهنـگ سـلبریتی و هـواداری از آنهـا ایجـاد کـرده اسـت. بنابرایـن، هـدف ایـن پژوهــش، مطالعــۀ دلیــل و زمینه هــای فرهنــگ هــواداری از ســلبریتی ­ها در اینســتاگرام اســت. روش تحقیــق بـه کار رفتـه در ایـن پژوهـش، کیفـی بـوده و از رهیافـت نظریـۀ زمینـه­ ای بـه عنـوان روش عملیاتـی پژوهـش اســتفاده شــده اســت. مشــارکت کنندگان پژوهــش، 22 نفــر از فالوورهــا یــا تعقیب کننــدگان ســلبریتی­ ها (بــا تعــداد فالــوور بیشــتر) در شــبکۀ اجتماعــی اینســتاگرام هســتند کــه بــه روش نمونه گیــری هدفمنــد انتخــاب شـده­اند. بـرای گـردآوری داده­هـا از مصاحبه هـای عمیـق نیمه سـاختاریافته بهـره گرفتـه شـده اسـت. داده هـای گـردآوری شـده بـا بهره گیـری از روش مقایسـه ای مـداوم و مطابـق بـا رویه هـای نظام منـد اشـتراوس و کوربیـن در ســه مرحلــه (بــاز، محــوری و انتخابــی) مــورد تحلیــل قــرار گرفتنــد. قابلیــت اعتبــار، اعتمــاد و انتقال پذیــری داده هـا نیـز مـورد تأییـد قـرار گرفتـه اسـت. یافته هـای پژوهـش بیانگـر آن اسـت کـه مهمتریـن دلیـل تمایـل هــواداران بــه ســلبریتی ها عبارت انــد از: دیجیتالی شــدن زندگــی جوانــان، مصرفی شــدن جامعــه، ســلبریتیزه شــدن جامعــه، نقش آفرینــی رســانه های عصــر اول و فرســایش اعتمــاد نهــادی در جامعــه. همچنیــن تغییــر الگوهــای اوقــات فراغــت، اســتحالۀ شــهرت، وجــود نابرابــری در جامعــه و رواج مدرنی­ زاســیون یــا نوســازی بــه عنــوان عوامــل زمینــه­ ای یــا تســهیل­ گر نیــز در هــواداری از ســلبریتی­ ها نقــش داشــته­ اند.

پژوهش حاضر، به بررسی اعتبار منبع در کانال های خبری پربازدید تلگرام پرداخته است. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده که با روش تحلیل محتوا اجرا شده است. جامعه آماری، تمام پست های خبری را در پیام رسان تلگرام از اول مهر تا پایان اسفند سال 1396 در برمی گیرد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و هفته آماری، 5 کانال خبری و 3160 خبر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند و یافته ها نشان داده است که برخی از کانال های خبری نامعتبر، با وجود آمار بالای انتشار اخبار جعلی، بازدید کننده بسیار و نرخ بازنشر بالایی داشته اند. همچنین مخاطبان کانال های خبری فارسی، اخبار جعلی را بیشتر بازدید و بازنشر کرده اند. اخبار جعلی، به طور متوسط، بیش از 97 هزار بازدید و بازنشر، بیشتر از اخبار صحیح داشته است. شناسایی سندرم رسانه های پُرمخاطب کم اعتبار، نشان دهنده نوعی ناهنجاری مزمن در فضای رسانه ای ایران است که اثرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بر جامعه خواهد داشت.

پژوهش  حاضر با هدف بررسی رابطه بین اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری و بی موبایل هراسی در دانشجویان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی ازنوع همبستگی می باشد. جامعه آماری، دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه های آزاد اسلامی استان مازندران در سال 1398بود که تعداد340 نفر نمونه با استفاده ازجدول کرجسی-مورگان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های اعتیاد به شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل خواجه احمدی و همکاران(1395)، قلدری سایبری مینه سینی و همکاران (2011) و نوموفوبیا ییلدریم  و کوریا(2015)جمع آوری و از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های همبستگی پیرسون و اسییرمن) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که بین اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری به میزان37/0 رابطه ی متوسط مثبت وجود دارد. هم چنین اعتیاد به فضای مجازی به میزان تقریبا قوی52/0 با بی موبایل هراسی در ارتباط بوده است(05/0=P). نتیجه آن که آموزش ارتقاء سطح سواد رسانه ای جامعه به ویژه نسل جوان کشورمان، فرهنگ انتخاب و استفاده درست از رسانه های نوین به آنان در قالب کارگاه های آموزشی پیشنهاد می گردد.

براساس آمارهای موجود، شکاف دیجیتالی یا فقراطلاعاتی به وضوح در بین کشورها به خصوص در بین مناطق شهری و روستائی، کاملا مشهود است. طی سال های اخیر تلاش هائی در توسعه فناوری اطلاعات وارتباطات در روستاهای ایران با هدف کاهش شکاف دیجیتالی صورت گرفته است. این تحقیق درپی دستیابی به راهبردهای علمی و عملی، درشناسایی عوامل موثر برشکاف دیجیتالی در روستاهای استان قم با رویکرد دلفی و سلسله مراتبی فازی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها تحقیق توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری، کارشناسان و مدیران ارشد حوزه ICT روستاهای استان قم بوده و روش نمونه گیری قضاوتی و حجم نمونه به دلیل محدود بودن جامعه آماری، تعداد33 نفراز مدیران ارشد که شرط خبرگی در حوزه دفاترICT روستاهای استان قم را داشتند می باشد. در ابزار اندازه گیری از دو پرسشنامه دلفی و سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق پس از محاسبات دو مرحله ای دلفی دستیابی به مدل مفهومی تحقیق شامل 9 معیار و 42 زیرمعیاربوده که طی محاسبات سلسله مراتبی فازی ،زیرمعیارهای نرمالیزه از لحاظ وزنی اولویت بندی شدند .

در سالهای اخیر، فناوری بهطور مداوم در حال تغییر بوده است و همه سازمانها بهمنظور حفظ رقابت و زندهماندن در محیطهای کسبوکار مجبور به تغییر سریع با فناوریهای جدید هستند. شبکه های اجتماعی برخط بسترهای جدیدی برای وب گاه های مبتنی بر کاربر هستند و به طور فزاینده ای موردتوجه کسب وکارها قرار گرفته اند. بهکارگیری این فناوری تعاملی جدید مزایای مختلفی برای کسب وکارها به ارمغان میآورد. بهدنبال این تغییرات، سازمانها به مهارتهای جدید مدیریتی و اجتماعی و نیز به فرایندهای جدید تصمیمگیری نیاز دارند که بهوسیله ساختارهای موجود قابل پذیرش نخواهد بود. باتوجهبه اینکه یکی از مهمترین دغدغههای مدیران، ارزیابی عملکرد سازمان بهمنظور استفاده بهینه از منابع (ورودی) برای تولید ستاده های (خروجی) است؛ روش انجام این مطالعه، برنامهریزی ریاضی مبتنی بر ارزیابی عملکرد با استفاده از تحلیل پوششی دادهها ( DEA ) است. یکی از روشها ی مفید در ادبیات موضوعی ( DEA ) برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیمگیرنده، روش مبتنی بر متغیرهای کمکی ( SBM ) است. در این مقاله، روش ( SBM-DEA ) برای ارزیابی عملکرد روزنامههای چاپی ( بهعنوان واحدهای تصمیمگیرنده) در شبکه اجتماعی اینستاگرام بهکار برده شده است که به کمک این روش، عوامل ناکارایی آنها مشخص میشود. یافتهها نشان میدهد در جامعه تحت ارزیابی، دو واحد کارا و سایر واحدها ناکارا بودهاند. درنهایت، بهمنظور بهبود عملکرد هریک از واحدهای تصمیمگیرنده ، با استفاده از مدل ( SBM ) الگویی کاربردی بهمنظور کاهش در ورودیها و افزایش در خروجیهای واحدهای ناکارا، ارائه شده است.

یکی از عرصه های نوظهور فعالیت رسانه های خبری جریان اصلی، حضور در زیست بوم جدید رسانه ای یعنی شبکه های اجتماعی مجازی است. خبرگزاری صداوسیما نیز از این قاعده مستثنا نیست و برای رقابت با سازمان های خبری رقیب ملزم به حضور و فعالیت مطلوب در این زیست بوم است. در این پژوهش بر آنیم تا مؤلفه های مؤثر بر فعالیت خبرگزاری صداوسیما در شبکه های اجتماعی را شناسایی کنیم. برای رسیدن به این مهم با استفاده از روش دلفی و بهره مندی از آرای 22 نفر از صاحب نظران که به صورت هدفمند انتخاب شدند در سه راند متغیرهای مؤثر در فعالیت خبرگزاری صداوسیما شناسایی شدند. تأسیس تحریریه ویژه، اتخاذ سیاست های حمایتی، بازیگری فعال، ترویج متقابل، درج تیک آبی، سئو کردن صفحات، تجاری کردن اکانت، گزارشگری منبع باز، استفاده از قالب های کاربرپسند، زمان شناسی انتشار خبرها، رفع محدودیت های زمانی و مکانی، توجه به پرسونای کاربران و هشتگ گذاری مناسب برخی از مهم ترین متغیرهای مورد اجماع کارشناسان بود که در قالب چهار مقوله؛ تولید (11 گویه)، توزیع و انتشار (9 گویه)، جذب و مشارکت (23 گویه) و سیاست گذاری و مدیریت (6 گویه) تفکیک شدند. بر این اساس متغیرهای دو  حوزه تولید و  مشارکت کاربران بیشترین فراوانی و توافق را بر اساس آرای صاحب نظران داشتند؛ بنابراین به نظر می رسد توجه به این متغیرها برای فعالیت مطلوب خبرگزاری صداوسیما در زیست بوم جدید رسانه ای راهگشا باشد.

هدف اصلی این تحقیق، شناخت میزان و چگونگی پوشش اخبار فساد اقتصادی (فیش های حقوقی و واگذاری املاک شهرداری تهران) منتسب به جناح های سیاسی، در بخش های خبری 20 شبکه خبر و 20:30 شبکه دو سیما است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، در بازه زمانی 180 روز، تمام خبرهای پخش شده از بخش های خبری مذکور پیرامون فیش های حقوقی از تاریخ 1/2/95 تا 31/4/95 و درباره واگذاری املاک شهرداری تهران از تاریخ 1/6/95 تا 30/8/95 بررسی شد. نتایج اطلاعات گردآوری شده و جدول های توصیفی و تبیینی به دست آمده از نرم افزار spss نشان می دهد، با وجود ملی و راهبردی بودن موضوع فساد اقتصادی، تأکید بر مبارزه با آن در اسناد بالادستی و گفتمان رهبری در این باره، هر دو بخش خبری، اخبار مفاسد اقتصادی را در اولویت پایین با جهت گیری سوگیرانه و سیاسی پوشش داده ا ند. همچنین بخش های مورد بررسی در انعکاس مفاسد اقتصادی، رویکرد تحلیل محور نداشته و فیش های حقوقی را بیشتر و واگذاری املاک شهرداری تهران را کمتر پوشش داده اند.