اعظم صنعت جو

اعظم صنعت جو

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۱ مورد.
۱.

کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( فاوا) درسازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی با تاکید بر مدیریت اطلاعات

کلیدواژه‌ها: فن آوری اطلاعات و ارتباطات مدیریت اطلاعات خودکارسازی (ICT) سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) فن آوری اطلاعات
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها عمومی
تعداد بازدید : ۵۶۲۱ تعداد دانلود : ۷۶۲
هدف: هدف از پژوهش حاضر آگاهی از وضعیت کنونی کاربرد فاوا به عنوان ابزاری برای مدیریت اطلاعات در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی است. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی – توصیفی میباشد. گردآوری داده های مورد نیاز بوسیله پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. همچنین کلیه مدیران و معاونان (41نفر) سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی جامعه آماری این پژوهش را تشکیل میدادند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که در این سازمان از فاوا استفاده می شود. کاربرد فاوا باعث افزایش دقت و سرعت در کارکردهای کتابخانه شده است ولی آموزش در استفاده از فاوا کافی نبوده است. اهداف کاربرد فاوا در سازمان خودکار سازی فعالیت های کتابخانه، ارائه خدمات موثر به کاربران، روزآمد نگه داشتن کاربران و ارتقاء کیفیت خدمات میباشد. نتایج همچنین نشان داد موانع و مشکلاتی در ارتباط با کاربرد این فن آوریها وجود دارد که به ترتیب شامل: کمبود دانش فاوای کاربران، بودجه ناکافی، نبود بسته های نرم افزاری قابل قبول و ساختار نامناسب فاوا میباشد.
۲.

مقایسه کارآمدی اصطلاحنامه و هستی شناسی در بازیابی مفاهیم موضوعی (مطالعه موردی اصطلاحنامه اصفا )(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۱۱
هدف پژوهش حاضر، بررسی کارآمدی قابلیت های هستی شناسی در مقایسه با اصطلاحنامه از نظر معیار بازیابی مفاهیم موضوعی است. هستی شناسی ابزاری معناشناسی است که تصویری از حوزه موضوعی با ارائه مفاهیم و روابط دقیق تعریف شده میان آن ها در آن حوزه را ارائه می دهد. در این پژوهش به منظور بررسی مهم ترین کاربردهای هستی شناسی در فرآیند بازیابی مفاهیم، نمونه اولیه ای از هستی شناسی با عنوان ASFAOnt بر اساس مفاهیم حوزه «نمایه سازی» و با روش تحلیل حوزه طراحی و ارائه گردید و سپس در یک مطالعه «کاربردپذیری»، مقایسه ای میان اصطلاحنامه ها و هستی شناسی از نظر معیار «بازیابی مفاهیم موضوعی» انجام پذیرفت. این پژوهش از نوع کاربردی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ساختار یافته با روش انتومتریک، روش بلند فکر کردن در حین جستجو و مصاحبه پس از انجام جستجو است. نتایج پژوهش نشان می دهد میزان کارآمدی هستی شناسی در بازیابی مفاهیم موضوعی، بیشتر از کارآمدی اصطلاحنامه اصفا است. همچنین رویکرد تحلیل حوزه می تواند به منظور طراحی ابزارهای معنایی کارآمدتری در بازیابی مفاهیم موضوعی در مقایسه با اصطلاحنامه ها مورد استفاده قرار گیرد
۴.

مقایسه کارآمدی اصطلاحنامه و هستی شناسی در بازنمون دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۰۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی کارآمدی قابلیت های هستی شناسی در مقایسه با اصطلاحنامه در ساختار سنتی آن است. هستی شناسی ها نوعی از ابزارهای معنایی هستند که به دلیل کاستی های ساختار اصطلاحنامه ها در بازنمون دانش حوزه موضوعی از طریق نمایش مفاهیم و روابط میان آن ها در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی به کار گرفته شده اند. پژوهش حاضر به منظور ارائه مدلی از هستی شناسی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و با هدف گسترش این ابزار به عنوان ابزار معنایی در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم حوزه با روش تحلیل حوزه، به ساخت نمونه اولیه ای از هستی شناسی در حوزه «نمایه سازی» با عنوان ASFAOnt در نرم افزار Protégé 3.4.4 پرداخته است. هستی شناسی طراحی شده، حاصل تبدیل مفاهیم مربوط به حوزه «نمایه سازی» در اصطلاحنامه اصفا به هستی شناسی است. به منظور ارزیابی کارآمدی ساختار هستی شناسی طراحی شده با روش تحلیل حوزه در بازنمون دانش، در یک مطالعه «کاربردپذیری» به سنجش هستی شناسی در مقایسه با اصطلاحنامه پرداخته شد. پژوهش از نوع کاربردی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ساختار یافته با روش انتومتریک، روش بلند فکر کردن در حین جستجو و مصاحبه پس از انجام جستجو است. نتایج پژوهش نشان می دهد میزان کارآمدی هستی شناسی در بازنمون دانش، از کارآمدی اصطلاحنامه اصفا بیشتر است. همچنین با رویکرد تحلیل حوزه می توان ابزارهای معنایی کارآمدتری در بازنمون دانش حوزه های موضوعی در مقایسه با ابزارهای سنتی نظیر اصطلاحنامه ها طراحی نمود.
۵.

تحلیل و مقایسه فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی با فهرست سرعنوان های موضوعی کنگره از منظر ویژگی های ساختار زبانی و شبکه معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه معنایی ساختار زبانی سرعنوان موضوعی فارسی سرعنوان موضوعی کنگره

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
تعداد بازدید : ۱۸۲۳ تعداد دانلود : ۷۲۸
هدف: فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی به منزله ابزاری استاندارد و ملی جهت بازنمایی موضوعی کتاب های فارسی از سوی کتابخانه ملی ایران و سایر کتابخانه ها در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش، بازشناسی عمیق ویژگی های سرعنوان های موضوعی فارسی در دو حیطه ساختار زبانی و شبکه معنایی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. دستور کار کدگذاری مطابق با پرسش های پژوهش، چارچوب تعریف شده، مبانی نظری به ویژه در حوزه زبان و بازنگری متخصصان آن حوزه تدوین شد. فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی ویرایش سوم و دو پیوست آن (11233 رکورد) و سرعنوان های موضوعی مشترک در فهرست کنگره و فارسی (9519 رکورد) به منزله جامعه آماری قرار گرفت. بخشی از داده ها از سطح جامعه آماری و بخشی دیگر از طریق نمونه تصادفی گردآوری شد. یافته ها: طبق یافته ها از نظر ساختار زبانی، سرعنوان های موضوعی فارسی با 17/86 درصد از زبان طبیعی پیروی کرده اند و 87/79 درصد از سرعنوان ها پیش همارای طبیعی هستند. از نظر دستوری شکل غالب سرعنوان ها به صورت اسم (1/96 درصد) و گروه اسمی (87 درصد) است. تفاوت معناداری میان دو فهرست از نظر طبیعی یا مصنوعی بودن زبان، وجود یادداشت دامنه و وجود شماره رده برقرار است. از نظر شبکه معنایی، تفاوتی اساسی و معنادار میان دو فهرست سرعنوانی موضوعی فارسی و کنگره قابل مشاهده است. با توجه به ضعف و اشکال در شبکه روابط معنایی فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی لازم است این فهرست در جهت اصلاح و غنی سازی شبکه معنایی میان سرعنوان ها مورد بازنگری قرار گیرد.
۶.

بررسی میزان استفاده از عناصر منبع(عنوان، چکیده، کلیدواژه و متن کامل) در فرایند گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی از رویکرد نظریه سبک شناختی کل گرا - تحلیلی رایدینگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی منابع اطلاعاتی سبک شناختی تحلیلی سبک شناختی کل گرا عناصر منبع قضاوت ربط نظریه تحلیل سبک شناختی رایدینگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۳ تعداد دانلود : ۷۷۴
هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان استفاده از عناصر منبعتوسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در فرایند گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی به منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود ساختار نظام های تعاملی بازیابی اطلاعات است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد در دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی تشکیل دادند که بر اساس آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ در یکی از گروه هایکل گرا یا تحلیلی جای گرفتند. داده های این پژوهش از طریق طراحی شش وظیفه کاری شبیه سازی شده، آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ و پرسشنامه محقق ساخته گردآوریشد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی در میزان استفاده از عناصر منبعتفاوت معنی داری وجود نداشت، اما، بین میزان استفاده از عناصر منبع در گروه هایکل گرا و تحلیلی تفاوت معنی داری وجود داشت. در بین عناصر منبع میزان استفاده از متن کامل در بین افراد با سبک شناختی کل گرابیش از افراد با سبک شناختی تحلیلی بود. همچنین میزان استفاده افراد تحلیلی از عنوان بیش از افراد کل گرا بود. نکته دیگر اینکه در فرایند قضاوت ربط، چه در گروه هایکل گرا و چه در گروه های تحلیلی، میزان استفاده از کلیدواژه ها نسبت به سه بازنمون دیگر، کمتر بود. در مورد بازنمون چکیده نیز بین میزان استفاده دو گروهتحلیلی و کل گرا تفاوت معنی داری وجود نداشت. کاربردها:انتظار می رود نتایج این پژوهش بتواند به طراحان وب و موتورهای جستجو برای ایجاد رابط کاربرهای شخصی سازی شده با هدف حمایت از نظام های بازیابی اطلاعات تعاملی کمک نماید
۷.

تعیین سطح خوانایی مقاله های دانشنامه رشد با هدف شناسایی گروه مخاطب با استفاده از شاخص های گانینگ/دیانی، فلش/دیانی و فرای/دیانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنجش خوانایی دانشنامه رشد شاخص گانینگ/دیانی شاخص فلش/دیانی شاخص فرای/دیانی تعیین مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۳ تعداد دانلود : ۸۱۴
هدف: سنجش سطح خوانایی مقاله های دانشنامه رشد براساس سه شاخص گانینگ/دیانی، فلش/دیانی و فرای/دیانی به منظور شناسایی گروه مخاطب است. روش: پژوهش تحلیل محتوا و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل ۱۵۰ مقاله نمایه شده در دانشنامه رشد است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انتخاب شده اند. یافته ها: سطح خوانایی مقاله ها براساس هر سه شاخص متناسب با سطح فراگیران دوره دبیرستان و بالاتر تعیین شد. در شاخص گانینگ/دیانی پایین ترین سطح خوانایی مربوط به رده «علوم اسلامی» معادل اول دبیرستان و بالاترین سطح مربوط به دو «رده بهداشت و سلامت» و «علوم رایانه و ریاضی» معادل سوم دبیرستان بود. در شاخص فلش/دیانی سه رده «علوم انسانی»؛ «علوم رایانه و ریاضی» و «بهداشت و سلامت» دارای بالاترین سطح معادل سوم دبیرستان و رده های «علوم اسلامی»؛ «علوم تجربی»؛ «هنر و سرگرمی» پایین ترین سطح معادل اول دبیرستان بودند. در شاخص فرای/دیانی پایین ترین سطح معادل اول دبیرستان و مربوط به رده «علوم اسلامی» و بالاترین سطح مربوط به رده «علوم انسانی» معادل سال های نخست دانشگاه تعیین شد. بین میانگین رده های موضوعی براساس دو شاخص گانینگ/دیانی و فلش/دیانی در سطح ۰۵/۰ تفاوت معناداری وجود داشت. بین نتایج به دست آمده از شاخص گانینگ/دیانی و فلش/دیانی در سطح ۰۵/۰ رابطه معناداری وجود داشت.
۹.

بررسی نقش هیجان ها در بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هیجان بازیابی اطلاعات رفتار اطلاع یابی احساس دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
تعداد بازدید : ۱۵۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۱۷
پژوهش حاضر با هدف شناسایی هیجان های کاربران در مراحل مختلف بازیابی اطلاعات بر مبنای مدل بازیابی اطلاعات در محیط وب انجام شد. از نظر روش شناسی، پژوهش حاضر آزمایشی و از نظر نوع، کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشته های علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تشکیل می دادند که G*Power بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از نرم افزارحجم نمونه ای برابر 30 نفر انتخاب شد . گردآوری داده ها با استفاده ازپرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی و سابقه کار با اینترنت، پرسشنامه پس از جست وجو و تصاویر ضبط شده از چهره کاربران صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که: 1. در مرحله جست وجوی آغازین، هیجان ترس و در 49 درصد بیشترین میزان / مرحله پیوندیابی، هیجان های منفی در مجموع با 3 فراوانی را داشتند. 2. بین هیجان های مختلف کاربران در مراحل چهارگانهبازیابی اطلاعات رابطه معناداری مشاهده شد. 3. در مجموع هیجان های منفی(ترس، عصبانیت، غم، و تنفر) در جست وجوی دشوار بیشتر از جست وجوی ساده بود، و بین سطح دشواری وظایف جست وجو و نوع هیجان های کاربران رابطه معناداری وجود داشت.
۱۰.

کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( فاوا) درسازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی با تاکید بر مدیریت اطلاعات

کلیدواژه‌ها: فن آوری اطلاعات و ارتباطات مدیریت اطلاعات خودکارسازی (ICT) سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) فن آوری اطلاعات
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها عمومی
تعداد بازدید : ۱۵۱۱ تعداد دانلود : ۷۵۱
هدف: هدف از پژوهش حاضر آگاهی از وضعیت کنونی کاربرد فاوا به عنوان ابزاری برای مدیریت اطلاعات در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی است. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی – توصیفی میباشد. گردآوری داده های مورد نیاز بوسیله پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. همچنین کلیه مدیران و معاونان (41نفر) سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی جامعه آماری این پژوهش را تشکیل میدادند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که در این سازمان از فاوا استفاده می شود. کاربرد فاوا باعث افزایش دقت و سرعت در کارکردهای کتابخانه شده است ولی آموزش در استفاده از فاوا کافی نبوده است. اهداف کاربرد فاوا در سازمان خودکار سازی فعالیت های کتابخانه، ارائه خدمات موثر به کاربران، روزآمد نگه داشتن کاربران و ارتقاء کیفیت خدمات میباشد. نتایج همچنین نشان داد موانع و مشکلاتی در ارتباط با کاربرد این فن آوریها وجود دارد که به ترتیب شامل: کمبود دانش فاوای کاربران، بودجه ناکافی، نبود بسته های نرم افزاری قابل قبول و ساختار نامناسب فاوا میباشد.
۱۱.

رفتار راهنمایابی کاربران کتابخانه دیجیتال: عوامل روان شناختی تأثیرگذار براساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه دیجیتالی راهنمایابی نظریه رفتار برنامه ریزی شده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
تعداد بازدید : ۱۳۱۳ تعداد دانلود : ۷۱۴
هدف: بررسی تأثیر متغیرهای مطرح در نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی کاربران کتابخانه دیجیتالی است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است. 38 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند طبقه ای، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از ابزارهای مختلفی برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: به جز متغیر کنترل رفتاری درک شده، سایر متغیرهای روان شناختی شرکت کنندگان در پژوهش در وضعیت خوبی قرار دارند؛ با اثبات تأثیرگذاری سه متغیر نگرش، هنجار ذهنی، و کنترل رفتاری درک شده بر نیت شرکت کنندگان در پژوهش برای ارائه رفتار راهنمایابی، مدل نظریه رفتار برنامه ریزی شده تأیید شد؛ نگرش دربارة رفتار علاوه بر تأثیرگذاری مثبت بر نیت شرکت کنندگان، بر میزان زمان صرف شده توسط آنها و نیز فراوانی تقاضاهایشان برای راهنمایابی تأثیر مثبت دارد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش تأییدکننده ضرورت ارتقای وضعیت قابلیت های روان شناختی کاربران کتابخانه های دیجیتالی به منظور پشتیبانی از آنها در موقعیت های راهنمایابی پدیدآمده در فرایند اطلاع یابی آنهاست. در طراحی منابع راهنما نیز باید به این ویژگی های روان شناختی توجه شود.
۱۲.

شناسایی نظام مفهومی حاکم بر فهرست سرعنوان ها و تطابق آن با نظام رده بندی کنگره و نظام دانشی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رده بندی کنگره فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی نظام مفهومی نظام دانشی ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری نمایه سازی و چکیده نویسی
تعداد بازدید : ۱۲۷۲ تعداد دانلود : ۷۱۳
پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با هدف کشف نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی و ویژگی های آن، به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. در شناسایی نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی 84545 رکورد سرعنوانی مورد بررسی قرار گرفت و 241 درخت سلسله مراتبی شناسایی شد. نظام مفهومی شناسایی شده، با نظام دانشی موجود در ایران و نظام رده بندی کنگره مطابقت داده شد. بیشترین ارتباط میان نظام موضوعی و رده بندی کنگره در رده های علوم (5/19%)، فناوری (4/14 %)، علوم اجتماعی (6/10 %)، پزشکی (5/9 %) و فلسفه و روان شناسی (6/6 %) است. نیمی از سرعنوان های رأس با عنوان رشته های تحصیلی تطابق واژگانی ندارد و تنها 05/21 درصد از سرعنوان ها در تطابق کامل اند. در بررسی تطابق واژگانی سرعنوان های رأس با رده بندی کنگره مشخص گردید که 05/71 درصد از سرعنوان های رأس عیناً با همان واژگان در دو ابزار وجود دارند. در مجموع، نظام مفهومی فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی تنها در تعداد معدودی از حوزه ها نظم یافته اند و در سایر حوزه ها پیوند سلسله مراتبی میان موضوعات، آن گونه که انتظار می رود، برقرار نشده است. پیشنهاد میشود این فهرست، در جهت غنی سازی شبکه معنایی میان سرعنوان ها و پوشش تمامی حوزه های دانش در ایران مورد بازنگری قرار گیرد.
۱۳.

بررسی تأثیر قابلیت های مهارتی بر شکل گیری رفتار راهنمایابی کاربران در فرایند اطلاع یابی از کتابخانه دیجیتال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد اطلاعاتی راهنمایابی کتابخانه دیجیتال سواد رایانه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) سواد اطلاعاتی
  4. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
تعداد بازدید : ۱۲۴۰ تعداد دانلود : ۶۸۵
چکیده هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه و تأثیر قابلیت های مهارتی کاربران کتابخانه های دیجیتال بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی آنها است. روش شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند طبقه ای، 38 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از ابزارهای مختلفی همچون پرسشنامه، پروتکل بلنداندیشی و نرم افزار مورائه برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش بطور کلی نشان داد که در مدل تحلیل مسیر، سواد اطلاعاتی نسبت به سواد رایانه ای متغیر قوی تری بوده و توانسته رابطه و تأثیر بیشتری بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی بگذارد. داده های روش تحلیل مسیر همچنین تأیید کرد که سواد رایانه ای و سواد اطلاعاتی تأثیر معکوسی بر فراوانی موقعیت های راهنمایابی و همچنین فراوانی استفاده از منابع راهنما گذاشته اند. همچنین سواد اطلاعاتی در رقابت با متغیر سواد رایانه ای موفق شده به تنهایی تأثیر معکوسی بر فراوانی تقاضاهای راهنمایی و کمک شرکت کنندگان در پژوهش بگذارد. نتیجه گیری: یافته ها بطور کلی نشان داد که قابلیت های مهارتی و مجموعه پیش داشته های دانشی شرکت کنندگان نقش مؤثری در کاهش نشانه های راهنمایابی آنها در فرایند اطلاع یابی دارد. از این رو می توان به اهمیت ارائه آموزش ها و عرضه دانش لازم در حوزه سواد رایانه ای و اطلاعاتی به کاربران کتابخانه دیجیتال (به ویژه در همان زمان دچار مشکل شدن در فرایند اطلاع یابی) به منظور کسب مهارت های لازم برای انجام این فرایند و حتی استفاده از منابع و قابلیت های راهنما بیش از پیش پی برد. در پایان مقاله نیز پیشنهاداتی به منظور ارتقاء وضعیت منابع و قابلیت های کتابخانه های دیجیتال با توجه به قابلیت های مهارتی متفاوت کاربران این پایگاه های اطلاعاتی ارائه شده است.
۱۴.

بررسی عوامل بازدارنده بر کاربرد فناوری های وب2 در کتابخانه های دانشگاهی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عوامل بازدارنده دانشگاههای ایران کتابخانه های دانشگاهی عوامل موثر زیرساختها کتابخانه های مرکزی فناوریهای وب2

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها کتابداران و کارمندان کتابخانه
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) سواد اطلاعاتی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی شبکه های اطلاعاتی و کامپیوتری وب
  4. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها دانشگاهی
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۵۹۵
هدف: هدف پژوهش، شناسایی میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه های دانشگاهی ایران از فناوریهای وب2 و شناسایی مهمترین عوامل بازدارنده بر بکارگیری فناوریهای وب2 در کتابخانه های دانشگاهی ایران است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی و ارزیابانه انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که با استفاده از روش کتابخانه به بررسی این عوامل در قالب سه دسته کلی (عوامل مربوط به کتابداران، کاربران و عوامل زیرساختی و فرهنگی) پرداخت. روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (88%) تأیید شد. جامعه پژوهش کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاههای کشور بودند. یافته ها: میزان آشنایی و استفاده کتابداران از فناوریهای وب2 کم است. بیشترین میزان آشنایی کتابداران از فناوریهای وب2 مربوط به فناوری وبلاگ و کمترین میزان آشنایی مربوط به فناوری فهرستنویسی اجتماعی بود. ابزار ویکی و سایت های برچسب گذاری و نشانه گذاری اجتماعی به ترتیب بیشترین و کمترین فناوری وب2 مورد استفاده بوداز میان عوامل مورد بررسی بیشترین تأثیر مربوط به عوامل مرتبط با کاربران و کمترین تأثیر مربوط به عوامل مرتبط با کتابدارن بود. استفاده از فناوریهای وب2 در کتابخانه های دانشگاهی ضرورت زیادی دارد و بیشترین ضرورت مربوط به فناوری آر.اس.اس با میانگین 95/1 است.
۱۵.

مطالعه ای در مورد الگوی ارائه خدمات برون کتابخانه ای از سوی کتابخانه های عمومی به بازنشستگان اداره آموزش و پرورش شهرستان بجنورد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اداره آموزش و پرورش بجنورد کتابخانه عمومی بازنشستگان خدمات برون کتابخانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۹ تعداد دانلود : ۵۴۷
هدف: هدف این پژوهش، ارائه الگویی به منظور تأمین خدمات برون کتابخانه ای برای بازنشستگان اداره آموزش و پرورش شهرستان بجنورد است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه بازنشستگان اداره آموزش و پرورش شهرستان بجنورد تا سال ۱۳۹۲ تشکیل دادند. ۱۳۰ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته و تجزیه وتحلیل داده ها، با کمک نرم افزار اس. پی. اس. اس. در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد، بیش ترین منابع درخواستی از نظر بازنشستگان روزنامه ها بود. از نظر بازنشستگان در میان چهار گروه خدمات کتابخانه، بیش ترین تمایل به استفاده از خدمات به ترتیب خدمات امانت، خدمات جنبی، خدمات مرجع و پژوهشی و خدمات اطلاع رسانی بود. به طورکلی برنامه های مذهبی (از خدمات جنبی) بیش ترین و تشکیل گروه های نمایش (از خدمات جنبی) کم ترین تمایل به استفاده بازنشستگان در میان چهار گروه خدمات کتابخانه بود. بیش تر بازنشستگان تمایل داشتند، شیوه ارائه خدمات از سوی کتابخانه ها غیر از خدمات جنبی کتابخانه، به صورت غیرحضوری باشد. از نظر آنان بهترین زمان برای ارائه خدمات کتابخانه ای در طول ایام هفته و به طور ویژه هنگام عصر بود. با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها در راستای بهینه سازی وضعیت آزمودنی های مورد مطالعه از نظر دسترسی به اطلاعات، الگویی محقق ساخته در راستای ارائه خدمات برون کتابخانه ای (از جنبه منابع اطلاعاتی درخواستی، نوع خدمات، شیوه ارائه خدمات و زمان های مناسب ارائه خدمات) به بازنشستگان ارائه شد.
۱۶.

معیارهای تعامل در فرایند جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظایف کاری (نقش پیچیدگی عینی و نوع محصول)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصول وظیفه کاری پیچیدگی عینی معیار های تعامل جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۱ تعداد دانلود : ۵۹۸
طراحی نظام های تعاملی بازیابی اطلاعات و نیز نظام های شخصی سازی شده که با ویژگی های انسانی و محیط جست وجوی اطلاعات هماهنگ باشند، با شناسایی و درک تعامل انسان و اطلاعات میسر است. مطالعه هر یک از ابعاد تعامل نیازمند شناخت بافتی است که در آن چنین تعاملی رخ می دهد. از جمله عوامل اساسی بافت، وظیفه کاری کاربران است که محرک جست وجوی اطلاعات شخص تلقی می شود. وظایف کاری، به عنوان وظایف مرتبط با کار، حرفه و شغل تعریف شده است. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی میزان استفاده دانشجویان از معیارهای تعامل با اطلاعات در فرایند جست وجوی اطلاعات برای وظایف کاری گوناگون می پردازد.این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع پژوهش، جزو پژوهش های کیفی با مطالعه ای اکتشافی است. جامعه این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد حوزه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فردوسی ورودی سال 92-1391 تشکیل می دهند. از طریق سه مرحله نمونه گیری (تصادفی طبقه ای، نمونه گیری هدفمند و داوطلبانه)، تعداد 30 نفر آزمودنی انتخاب و هرکدام طی جلسات جست وجوی انفرادی به انجام 6 وظیفه کاری متفاوت از نظر سطح پیچیدگی عینی (بالا، متوسط، پایین) و محصول (ذهنی و تصمیم گیری) پرداختند. داده ها از طریق تحلیل محتوای گزارش های بلنداندیشی کاربران استخراج و تحلیل شدند. روایی ابزارها توسط اعضای هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی تأیید شد. همچنین، ضریب 78/0 آلفای «کریپندورف» مبنی بر توافق بین رمزگذار نشان دهنده قابلیت اطمینان تحلیل محتواست.یافته ها نشان داد که افزون بر معیار موضوع، معیارهای دسترسی به اطلاعات، رتبه بندی نتایج جست وجو، دانش حوزه ای کاربر، چیدمان اطلاعات، نوع منبع اطلاعاتی و مانند آن بر تعامل کاربران با اطلاعات تأثیرگذار است و میزان اهمیت معیارهای تعامل در کاربران بسته به سطح پیچیدگی عینی و نوع محصول وظیفه کاری متفاوت می باشد. نتایج حاکی از آن است که میزان توجه کاربران به معیارهای تعامل با اطلاعات در حین جست وجوی اطلاعات برای وظایف کاری متفاوت (از لحاظ سطح پیچیدگی و نوع محصول) تغییر می کند. بنابراین، لازم است به منظور طراحی نظام های اطلاعاتی تعاملی و شخصی سازی شده، ویژگی های وظایف کاری کاربران مورد توجه قرار گیرد.
۱۷.

آسیب شناسی کتابهای داستانی تصویری بازاری برای کودکان گروه سنی «الف» و«ب»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مالکیت معنوی عوامل آسیب رسان کتاب های داستانی تصویری کتاب های بازاری عوامل ظاهری وضعیت تصاویر گروه سنی الف و ب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۹ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف: کتا ب های داستانی تصویری نقش مهمی در درک مفاهیم و در نتیجه در پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارند، هرچند که برخی از آنها به دلیل عدم رعایت معیارهای کیفی نمی توانند این نقش را ایفا کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی میزان آسیب های کتاب های داستانی تصویری بازاری منتشر شده در ایران برای کودکان گروه سنی «الف» و «ب» در رابطه با توجه به عوامل ظاهری و سایر عوامل مؤثر در تولید کتاب کودک (یعنی ظاهر جذب کننده، وضعیت محتوا ، وضعیت تصویر، و انتظار سود اقتصادی) می باشد. روش: این پژوهش کاربردی با شیوه پیمایشی و روش تحلیل محتوا انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات، از سه سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شد. در پژوهش پیش رو، ۱۰۰ کتاب داستانی تصویری بازاری که با روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب گردید، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد کتاب های تصویری بازاری در رعایت اصول صفحه آرایی یعنی آستر بدرقه، صفحه شمار و سفیدخوانی و وجود صفحه شناسنامه مشکل ها و کاستی های زیادی دارند. همچنین اطلاعات به دست آمده مشخص می کند در بیشتر کتاب های بازاری (یعنی نزدیک به ۷۸ درصد) حقوق مالکیت معنوی اثر به درستی رعایت نمی شود. افزون براین، در زمینه صحت و درستی گروه سنی و نوع تصاویر به کار رفته در کتاب های بازاری نیز میان «اطلاعات مندرج در کتاب» و «اطلاعات شناسایی شده» تفاوت قابل ملاحظه ای مشاهده می شود
۱۸.

سنجش کیفیت خدمات الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد از دیدگاه کتابداران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برپایه مدل تلفیقی لیب کوال، دیجی کوال و ای اس کوال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت خدمات الکترونیکی کتابخانه لیب کوال ای اس کوال دیجی کوال کتابخانه های دانشگاه فردوسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۲ تعداد دانلود : ۴۲۳
هدف: با وارد شدن فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی در بافت کتابخانه ها و گسترش خدمات الکترونیکی، توجه به کیفیت خدمات الکترونیکی و ارزیابی آن اهمیت بیشتری یافته است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت خدمات الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد از دیدگاه کتابداران، به عنوان خدمت دهندگان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان کاربران آنها است. روش: در این پژوهش برای بررسی دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کتابداران در خصوص کیفیت خدمات الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه فردوسی، از پرسشنامه ای تلفیقی از مدل های ارزیابی کیفیت خدمات استفاده شده است. این پرسشنامه متشکل از هشت بعد و ۸۴ گویه است و در دو سطح، کیفیت خدمات موجود و کیفیت خدمات مورد انتظار را می سنجد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد کیفیت خدمات الکترونیکی ارائه شده در کتابخانه های دانشگاه فردوسی نتوانسته است سطح انتظارات دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه را برآورده سازد؛ بنابراین ارتقای سطح کیفیت خدمات الکترونیکی و نزدیک شدن به خواسته های دانشجویان باید مدنظر قرار گیرد.
۱۹.

نیازسنجی اطلاعاتی بازنشستگان اداره آموزش وپرورش شهرستان بجنورد، پیش درآمدی بر طراحی خدمات برون کتابخانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نیازهای اطلاعاتی بجنورد بازنشستگان کتابخانه عمومی نیازسنجی اطلاعات اداره آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۴۶۷
هدف: هدف این پژوهش شناسایی نیازهای اطلاعاتی بازنشستگان اداره آموزش و پرورش شهرستان بجنورد به منظور برنامه ریزی برای عرضه خدمات برون کتابخانه ای به آنان است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری آن کلیه بازنشستگان اداره آموزش و پرورش شهرستان بجنورد تا سال 1392 بودند. حجم نمونه آماری 130 نفر برآورد و از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته با 19 گویه برای سنجش چهار دسته نیازهای اطلاعاتی فردی، آموزشی، فرهنگی- اجتماعی و سیاسی، و معنوی- مذهبی صورت گرفت. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها، با کمک نرم افزار اس. پی. اس. اس. در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: در میان چهار دسته نیازهای اطلاعاتی، اولویت نیازهای اطلاعاتی بازنشستگان، به ترتیب نیازهای فردی، فرهنگی- اجتماعی و سیاسی، آموزشی، و معنوی- مذهبی بود. بازنشستگان بیشترین اطلاعات خود را از طریق تلویزیون به دست می آورند. تعداد کمی از بازنشستگان (9/26 درصد (35 نفر)) عضو کتابخانه عمومی بودند و 9/76 درصد (100 نفر) از آنان از کتابخانه های عمومی استفاده نمی کردند. بازنشستگان به ندرت از کتابخانه ها استفاده می کردند. دور بودن از کتابخانه علت عمده استفاده کم یا عدم استفاده بازنشستگان از کتابخانه عمومی و دلیل اصلی استفاده این تعداد کم بازنشستگان از کتابخانه عمومی، امانت گرفتن کتاب بود. میزان آشنایی بازنشستگان با کتابخانه های عمومی و خدمات آنها کمتر از حد متوسط (64/2) و میزان احساس ضرورت خدمات دهی از سوی کتابخانه های عمومی از نظر بازنشستگان بیشتر از حد متوسط (20/4) بود. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به مسئولان امور در رفع نیازهای اطلاعاتی گروه های ویژه ای از جامعه کمک کند؛ چرا که شناسایی نیاز های اطلاعاتی بازنشستگان باعث می شود کتابخانه های عمومی با آگاهی از این نیاز ها بتوانند با تصمیم گیری های درست به رفع کاستی های احتمالی موجود، تدوین خط مشی مناسب مجموعه سازی و خدمات دهی و بهبود کانال های دستیابی به اطلاعات بپردازند.
۲۰.

تأثیر القای هیجانی بر بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هیجان بازیابی اطلاعات رفتار اطلاع یابی القای هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۹ تعداد دانلود : ۵۲۸
هدف: بررسی نقش القای هیجانی کاربران در بازیابی اطلاعات. روش/ رویکرد پژوهش: روش مورد استفاده، آزمایشی و از نظر هدف کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تشکیل می دادند که نمونه ای شامل 42 نفر در دو گروه انتخاب گردید. اطلاعات لازم از طریق ابزارهای متعددی همانند پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و سابقه کار با اینترنت، پرسشنامه موفقیت و شکست در بازیابی اطلاعات، مقیاس پاناس، جورچین کلمات متقاطع، نمودار وضعیت هیجانی، پایگاه بین المللی تصاویر ژنو، و فایل های ثبت رخداد دو نرم افزار کیبورد تریسر و ریور پَست اسکرین رکوردر گردآوری گردید. یافته ها: از نظر عملکرد، تفاوت معناداری بین دو گروه القایی در جستجوی ساده، وجود ندارد اما در جستجوی دشوار این تفاوت وجود دارد. همچنین بین میانگین رضایت آزمودنی های گروه القای مثبت و منفی تفاوت معناداری وجود ندارد. از سوی دیگر، در هر دو گروه، رابطه معناداری بین نوع هیجان های بروز داده شده کاربران در جستجوهای ساده و دشوار وجود ندارد. نتیجه گیری: نظام های بازیابی اطلاعات در صورتی می توانند بهترین کارکرد را داشته باشند که تعاملات کاربر و نظام را مدیریت نموده و سبب تأثیرات متقابل مثبت شوند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان