بررسی تاریخمندی نصر حامد ابوزید در فرایند فهم متن بر اساس کاربست وجه در دستور نظام مند هالیدی (مطالعه موردی سوره انفال)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
نصر حامد ابو زید در فرایند فهم متن معتقد به تاریخمندی است. تاریخمندی وی به دو بخش تاریخمندی متن و تاریخمندی فهم تقسیم شده است. تاریخمندی متن به این معناست که متن قرآن در بستر بافت تاریخی اجتماعی دوره جاهلی و در طی 23 سال تشکیل یافته است و تاریخمندی فهم به افق معنایی دریافت کننده متن مربوط است و معنا را حاصل آن افق می داند. یکی از پیامدهای تاریخمندی مخاطب محوری و عدم قصدیت مؤلف است، درحالی که «وجه» یکی از مهم ترین عناصر فرانقش بینافردی در دستور نظام مند هالیدی است که کارکرد گفتمانی مهمی در بیان قصد مؤلف و قطعیت آن می باشد. برای بررسی نگرش گوینده می بایست عناصر وجه که مهم ترین آنها فاعل و عنصر خود ایستا است، توجه کرد. سوره انفال یکی از مهم ترین سوره هایی است که واقعه تاریخی اولین جنگ اسلام (جنگ بدر) را بازگویی می کند. پژوهش مورد نظر سعی دارد بر این سؤال پاسخ دهد: چگونه می توان در سوره انفال باتکیه بر ساخت وجهی در فرانقش بینافردی به قصد مؤلف برسیم؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی باتکیه بر ساخت وجهی فرانقش بینافردی نقش گرای هالیدی و بیان عناصر دستوری این ساخت است. مهم ترین نتایج این پژوهش آن است که عناصر زیر مجموعه وجه یعنی فاعل و عنصر خود ایستا که شامل زمان داری و نوع وجه است، می تواند بیانگر قطعیت مؤلف در بیان گزاره های اتفاق افتاده در این جنگ باشد. بسامد بالای فعل ماضی و وجه اخباری در انفال بیانگر این است که مؤلف متن با قاطعیت و اطمینان بیشتری در مورد حادثه سخن می گوید؛ بنابراین قصدیت مؤلف با کاربرد عناصر وجهی نمایان شده، درحالیکه در نگاه تاریخمند أبوزید معنای متن تابع افق معنایی خواننده است.