تشیع و گرایش های شیعی در بین عارفان شیرازِ سده های هفتم تا نهم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بررسی و سنجشِ حضور و نمودِ مذاهب و دبستان هایِ گوناگونِ فکری، از بایسته های پژوهش های تاریخی در هر عهد و روزگار است. مذهب اثرگذار تشیع نیز از شمول این قاعده مستثنا نیست. از دیگر سو، شیراز و فارس در سده های هفتم تا نهم، از مراکز اصلی فرهنگ ایرانی و اسلامی بوده اند. بدین ترتیب، ضرورت کاوش درباره تشیع و گرایش های شیعی، به ویژه از نوعِ باطنیِ آن، در این سرزمین آشکار است؛ لیکن تاکنون اثری که نگاهی فراگیر به این موضوع داشته باشد، نگاشته نشده است. در این گفتار، با کاوش کتابخانه ای و تحلیل مقوله ای، ضمن معرفی جوانب شیعی اندیشه 33 چهره ادبی و فرهنگی، برخی از وجوه این موضوع نیز بررسی شده است. می توان گفت تشیع در این دیار، در سده هفتم، «حضور»؛ در سده هشتم، «قدرتی نسبی» و در سده نهم، «قدرتی غالب» دارد. جریان اصلی تشیع در این ادوار، «تشیعِ باطنی» است و مهم ترین حامیان آن، صوفیان و متصوفان اند. تشیعِ غالی نامیده نیز در این دوره حضور دارد. توجه به آیین های شیعی مانند تعزیه امام حسین(ع) از قرن هفتم تا رسمیت یافتن فقه شیعی در کنار چهار مذهب فقهی اهل سنت در قرن نهم نیز از سویه های دیدنی رشد تشیع در مقطع مدّ نظر است.Shiism and Shiite Tendencies among the Mystics of Shiraz from the 7th to 9th Centuries
Examining and assessing the presence and manifestation of various religious and intellectual schools is essential for historical research in any era. The influential religion of Shiism is no exception to this rule. Moreover, Shiraz and Fars were major centers of Iranian and Islamic culture from the 7th to the 9th centuries. Therefore, the necessity of exploring Shiism and its tendencies, particularly its esoteric aspects, in this region is evident; however, there has yet to be a comprehensive work addressing this topic. In this study, the authors aim to investigate some facets of this subject through library research and categorical analysis. In this context, we introduce the Shiite aspects of the thoughts of 33 prominent figures. It can be said that Shiism in this region had "presence" in the 7th century, "relative power" in the 8th century, and "dominant power" in the 9th century. The main current of Shiism during these periods was "esoteric Shiism", with its most important supporters being Sufis and mystics. The so-called "extreme Shiism" was also present during this period. Attention to Shiite rituals such as the mourning for Imam Hussein (PBUH) from the 7th century until the formal recognition of Shiite jurisprudence alongside the four Sunni schools in the 9th century is also a notable aspect of the growth of Shiism during this period.
تبلیغات
