تبیین علمی از منظر پارادایم مدرن و پسامدرنیسم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تحولات عمیق اجتماعی، فرهنگی و فلسفی از مدرن به پسامدرن، لزوم بازنگری در روش های علمی را آشکار می سازد. علم مدرن مبتنی بر عینیت، قوانین کلی و روش های کمی است؛ درحالی که پسامدرنیسم این اصول را با تأکید بر نسبی گرایی، عدم قطعیت و تحلیل های تفسیری به چالش کشیده است. این مقاله با بررسی اصول تبیین علمی در این دو پارادایم، به ارائیه چارچوبی جامع برای فهم پدیده های پیچیدیه امروز می پردازد.پژوهش حاضر توصیفی است و با راهبرد کیفی و روش تحلیل محتوای تطبیقی انجام شده است. داده ها از آثار نظریه پردازان کلیدی مدرنیسم (همپل، پوپر، ناگل) و پسامدرنیسم (لیوتار، فوکو، گادامر، رورتی) گردآوری شده است. روش کدگذاری شامل استقرایی برای کشف مفاهیم نوظهور و قیاسی برای تحلیل چارچوب های نظری موجود است. در تحلیل تطبیقی، ابزارهایی مانند جدول حقیقت و مجموعه های فازی به کار گرفته شده اند.تحلیل تطبیقی نشان داد هرچند مدرنیسم و پسامدرنیسم دیدگاه های متمایزی در تبیین علمی دارند، اما در برخی جنبه ها مکمل یکدیگرند. مدرنیسم بر پیش بینی پذیری و روش های کمی تأکید دارد؛ درحالی که پسامدرنیسم بر تحلیل های زمینه گرا و تفاسیر متکثر تمرکز می کند.نتایج این پژوهش در قالب یک مدل هیبریدی ارائه شده که با ترکیب اصول مدرنیسم و پسامدرنیسم، هم زمان به تعمیم پذیری و پیش بینی و نیز به معانی اجتماعی و فرهنگی توجه دارد. عناصر اصلی این مدل شامل ۱. ساختاردهی برمبنای قوانین کلی و پیش بینی پذیری مدرنیسم، ۲. تأکید بر تفاسیر متکثر و زمینه گرایی پسامدرنیسم، ۳. هم افزایی میان علیت خطی و پیچیده و ۴. ترکیب روش های کمی و کیفی در تحلیل پدیده ها است.Scientific Elucidation from the Viewpoint of the Modern Paradigm and Postmodernism
The necessity for a reevaluation of scientific methodologies is underscored by the significant philosophical, cultural, and social transformations that have occurred from modernism to postmodernism. Objectivity, universal laws, and quantitative methods are the foundations of modern science. Conversely, postmodernism emphasizes relativism, uncertainty, and interpretive analysis, which challenge these foundations. This study explores scientific explanation within these paradigms and proposes a comprehensive framework for understanding complex contemporary phenomena.This descriptive research employs a qualitative strategy with comparative content analysis. Data were gathered from prominent theorists of modernism (Hempel, Popper, and Nagel) and postmodernism (Lyotard, Foucault, Gadamer, and Rorty). In order to identify emerging concepts and analyze established theoretical frameworks, the coding procedure contained inductive and deductive coding. Comparative analysis employed tools such as truth tables and fuzzy sets.The comparative analysis revealed that, despite the fact that modernism and postmodernism present distinct perspectives on scientific explanation, they can be complementary in certain regard. The emphasis of modernism is on quantitative methods and predictability, while postmodernism emphasizes contextual analysis and multiple interpretations.This study introduces a hybrid model that balances generalizability and prediction with sensitivity to social and cultural meanings, incorporating principles from both paradigms. The fundamental components of this model are as follows: (1) the organization of explanations around universal laws and predictability (modernism), (2) the emphasis on diverse interpretations and contextuality (postmodernism), (3) the integration of both linear and complex causality, and (4) the integration of quantitative and qualitative methods for the analysis of phenomena.
تبلیغات
