مطالعۀ فرایند همسان سازی در جامعۀ صفوی (با بررسی پوشاک، آلات و اطوار در نگاره های سه مکتب تیموری، تبریز و استرآباد) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقایسه نگاره های دوره صفوی با مکاتب پیش از آن گویای آن است که، صفویان به پیروی از سیاست های «همسان سازی» حکومت به دنبال گرایش های همگون سازی جامعه با فرهنگ پذیری از طریق پوشاک، آلات و اطوار بوده اند. این همگون سازی دوهزار سال پس از یکسان سازی هخامنشیان در ایران بی نظیر است چنان که، نُه قرن پس از ساسانیان با دین واحد رسمی نیز همگون سازی رخ نداده است. در دوره صفوی که ایران از نظر سیاسی تاحدودی یکپارچه و مذهب رسمی تشیع اعلام شده بود، این نکته خود را در وضع ظاهری مردم نیز نمایان می ساخت هرچند این آهنگِ اجتماعی در ولایات و شهرستان ها به دلیل دوری از کانون قدرت، نمود کم تری داشته است و این موضوع در مطالعه نگاره های مکاتب «ایالتی» با «درباری» عصر صفوی نیز آشکار است. در این پژوهش تلاش شده است تا فرایند همسان سازی در جامعه صفوی با استناد به منابع تصویری مکاتب هرات تیموری، تبریز 2 و مکتب ایالتی استرآباد دوره صفوی بررسی شود. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای با استناد به متون تاریخی انجام شده است. نتایج حاصل از آن در تطبیق منابع تصویری مکتب هرات، به عنوان یک مکتب پیش از صفوی و مکتب درباری تبریز 2 و مکتب ایالتی استرآباد به عنوان دو مکتب نگارگری دوره صفوی نشان می دهد که، فرایند همسان سازی در جامعه صفوی برخلاف چندسلیقگی پیش از آن، به شکل گیری یک روند و کشش عمومی برای تظاهر به فرمی یکسان و متحد از لحاظ پوشاک و حتی زبان بدن منجر شده است.An Investigation of the Process of “Assimilation” in The Safavid Society: An Examination of Clothes, Instruments, and Moods in the Paintings of the Three Schools of Teimurian, Tabriz and Estrabad
Comparing the paintings of the Safavid period with former schools shows that the Safavids, following the assimilation policies of the government, were looking for the trends of assimilation of the society by adopting culture through clothes, instruments, and manners. Such assimilation two thousand years after the achaemenid assimilation is unique in Iran. Also, centuries after the Sassanids, assimilation did not occur with the official single religion. During the Safavid era, when Iran was politically unified to some extent and the official religion was Shia, this point was also reflected in the appearance of the people. However, this social change was less felt in the provinces and cities due to the distance from the center of power, and this issue is evident in the study of the paintings of the “state” and “courtly” schools of the Safavid era.In this article, an attempt is made to investigate the process of “assimilation” in the Safavid society by referring to the visual sources of the schools of Herat Teimuri, Tabriz II, and the state school of Estrabad during the Safavid period.The current research is based on an analytical approach and library studies with reference to historical texts.The investigations obtained in comparing the pictorial resources of the Herat school, as a pre-Safavi school, the court school of Tabriz, and the state school of Estrabad as two painting schools of the Safavid period, show that the process of “homogenization” in the Safavid society, as opposed to “multiplicity” before It has led to the formation of a trend and a general tendency to pretend to be uniform and united in terms of clothing and even body language.
تبلیغات
