تحلیل بازتاب اندیشه های شبستری در گلشن راز در مقالات دهه های هشتاد و نود از منظر نظریه دریافت (یاوس و آیزر) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گلشن راز یکی از متون محوری در حوزه عرفان نظری است که تاکنون پژوهش های بسیاری درباره آن صورت گرفته است. پژوهش حاضر با اتکا بر نظریه دریافت، به تحلیل رویکرد نویسندگان مقالات نگارش یافته در دهه های هشتاد و نود درباره گلشن راز می پردازد. نظریه دریافت بر اهمیت رابطه «متن-خوانش»، نقش خواننده در تعیین معنای متن، تأثیر پارادایم های اجتماعی در شکل گیری افق انتظارات مخاطبان و تداوم خوانش متن تأکید دارد. «هانس رابرت یائوس» و « ولفگانگ آیزر» دو نظریه پرداز اصلی رویکرد دریافت، بر تغییرپذیری معنای متن باتوجه به دوره تاریخی و نوع خواننده، جایگاه خواننده در آفرینش معنی با فراخواندن پس زمینه های ادبی و طرح واره های ذهنی او تأکید دارند. این جستار به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به مقالات نوشته شده در دهه های هشتاد و نود درباره گلشن راز انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که افق انتظارات مخاطبان و پارادایم های اجتماعی حاکم بر آن دو دهه، ازجمله گرایش مخاطبان به تفسیرهای عقلی، تلفیق دین و عرفان، گرایش به مطالعات تطبیقی و عرفان نظری، بر معانی دریافتی مخاطبان از متن گلشن راز تأثیر گذاشته است. این تأثیرات در پنج دسته عمده شامل نقد محتوایی، نقد زیبایی شناسانه، بررسی ریشه های قرآن و حدیث، پژوهش های تطبیقی و بررسی شروح گلشن راز، جای گرفته اند.Analysis of the Reflection of Shabestri's Ideas in Golshan-e Rāz: A Reception Theory Perspective (Jauss and Iser) on Articles from the 1980s and 1990s
Golshan-e Rāz is a seminal text in theoretical mysticism and numerous articles have been written about it. This study analyzed the perspectives of authors, who wrote about Golshan-e Rāz in the 1980s and 1990s by using the lens of reception theory. This theory highlights the interplay between the text and its readers, emphasizing how the reader's role is crucial in determining a text's meaning and how social paradigms shape the audience's expectations. The theorists Hans Robert Jauss and Eiser argue that the interpretation of a text can shift according to historical context and the reader's background. Their work suggests that readers draw on their literary knowledge and cognitive frameworks to create meaning. This research employed a descriptive-analytical approach, referencing articles from the 1980s and 1990s focused on Golshan-e Rāz. The findings indicated that the audience's expectations and the prevailing social paradigms of these two decades—such as a preference for rational interpretations, the integration of religion and mysticism, an interest in comparative studies, and a focus on theoretical mysticism—had significantly influenced how readers interpreted the text. These interpretations could be categorized into 5 major themes: content criticism, aesthetic criticism, exploration of the roots in the Qur'an and Hadith, comparative research, and analysis of commentary on Golshan-e Rāz.
تبلیغات
