جستاری روایت پژوهانه پیرامون باغ ایرانی از نظرگاه متون و سفرنامه ها (نمونه موردی: باغ های تهران در دوره قاجار) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آن ها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرف نظر از کاستی های محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی به حساب می آیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت می کنند. سفرنامه ها از مهم ترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست اول پژوهش به شمار می روند. هدف از این پژوهش، واکاوی روایت پژوهانه مفهوم «باغ» از نظرگاه متون و سفرنامه های دوره قاجار است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا می توان با واکاوی روایت ها در سفرنامه ها و متون دوره قاجار، مفهوم "باغ" را صورت بندی کرد؟». این تحقیق به لحاظ «ماهیت پژوهش»، از گونه تحقیقات «کیفی» و به لحاظ قصد از پژوهش، «تاریخی-تفسیری» است که به فهم پدیده ها بر اساس معانی که آدمیان برای آن ها به وجود آورده اند، می پردازد. راهبرد پژوهش، «روایت پژوهی» و از نظر دید شکلی، «تاریخ شفاهی» است. نتایج نشان می دهد که دیدگاه اغلب سفرنامه نویسان پیرامون مفهوم «باغ» را می توان در سه صورت روایت گری دسته بندی کرد: «روایت باغ های اقامتی»، «روایت باغ های حکومتی» و «روایت باغ های تفرجگاهی». بیشترین اسناد تاریخی - روایی مربوط به دوره ناصرالدین شاه است و از دوران سلطنت مظفرالدین شاه، سفرنامه ای یافت نشد. آنچه در میان همه روایت ها مشترک است، اهمیت باغ در این دوره تاریخی است، چرا که اکثر متون بر این امر تأکید دارند که حدود دوسوم مساحت شهر تهران در دوره قاجار را باغ های بسیار بزرگ تشکیل داده و بیشترین تأکیدِ سفرنامه ها بر باغ گلستان بوده است.A Narrative Inquiry about Persian Gardens from Travel Literature and Journals’ Point of View Case Study: Tehran Gardens in the Qajar Period
Travel literature is among valuable and first-hand historical sources of every society that can serve research. During the Qajar era, which is a significant cultural, social and political periods and a turning point in Iran’s history, many travelers visited the country. After returning to their homelands, many of them wrote their journey memories. Apart from some content or methodological shortcomings, these written memories are valid historical documents that narrate Iranians’ traditions, lifestyle, social conditions, and administrative organization. The present research study seeks to investigate the narrative concept of “garden” from the perspective of Qajar texts and travelogues. It attempts to answer the following question: Is it possible to form the concept of “garden” through investigating narratives of Qajar travelogues and texts? The present study is qualitative in nature and historical-interpretive in purpose to figure out phenomena based on the meanings that people attach to them. The research strategy is narrative enquiry and in terms of form, the study can be classified as oral history. Results suggest that travelers’ views on “garden” can be classified into three forms of narratives: residential garden narrative, governmental gardens narratives, and recreational gardens narrative. The majority of historical documents pertain to the reign of Nasereddin Shah, while no travelogue was found from Mozafareddin Shah. Equally shared and found among all narratives is the importance of garden in that historical period. Most travelogues and texts confirm that during the Qajar era two thirds of Tehran comprised of large gardens that were mainly emphasis on Golestan Garden.
تبلیغات
