" مقدمه: تشخیص بالینی زودهنگام اختلالات شناختی سالمندان میتواند موجب مداخله به موقع شود. هدف از این مطالعه بررسی کارکردهای شناختی- اجرایی سالمندان ایرانی با استفاده از آزمونهای بالینی بود.
روش: این مطالعه بهصورت مقایسه مقطعی با نمونهگیری تصادفی طبقه‌بندیشده در سال 1386 در 150 سالمند استان قم انجام شد. ابزار مورد استفاده آزمون معاینه مختصر وضعیتشناختی و آزمونهای ارزیابی عملکردهای شناختی- اجرایی قطعه پیشانی مغز (آزمون ردیابی، آزمون فراخنای اعداد و آزمون روانی کلامی) بود. از آزمونهای آماری تحلیل واریانس و T مستقل برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.
یافتهها: معاینه مختصر وضعیتشناختی از سن، جنس و تحصیلات تاثیر پذیرفت (01/0>p). کارآیی سایر آزمونهای مورد استفاده در دو جنس تفاوت نداشت (05/0>p). حافظه کاری، روانی و کلامی- معنایی در سنین کمتر و تحصیلات بالاتر کارآیی بالاتری داشتند (01/0>p). سرعت روانی- حرکتی (آزمون ردیابی؛ بخش نخست) ارتباط معنیداری با تحصیلات داشت (01/0>p). ولیکن انعطافپذیری شناختی (آزمون ردیابی؛ بخش دوم) چنین ارتباطی را نشان نداد (05/0>p).
نتیجهگیری: کارآیی حافظه کاری با افزایش سن کاهش مییابد و در کلیه ارزیابیهای مربوط به کارکردهای شناختی باید نقش تحصیلات را در نظر گرفت. تحصیلات، عامل محافظتی در برابر زوال شناختی ناشی از سالمندی است."
