دولت پژوهی ایران معاصر (دولت پژوهی انقلاب اسلامی سابق)

اگر پروسه صلح و صلح سازی را روندی پیچیده و طولانی درنظر گیریم، اجماع و اجرایی سازیِ صلحی پایدار در افغانستان همواره با چالش ها و پیچیدگی های خاص و فزاینده ای سردرگریبان بوده است. جدا از قرار داشتن این کشور در آماجِ اهداف، منافع و نفوذِ بازیگرانِ داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای متعدد، تحکم ساختاری متصلب و نشات گرفته از ایده ها یا انگاره های ذهنیِ نهادینه از سوی بازیگران در تاریخ افغانستان، اتخاذ تصمیماتی موثر در دستیابی به صلحی پایدار را با بحران مواجه ساخته است. اما سوال اصلی این است که چرا مقوله صلح در افغانستان به معمایی لاینحل و دست نیافتنی تبدیل شده است؟ هدف پژوهش حاضر بررسی معمای صلح افغانستان با تمرکز بر ادراکات و انگاره های ذهنیِ کنشگران دخیل و عاملیت قوم پشتون در ساختاری متزلزل و بی ثبات از تحقق صلح می باشد. در بسترِ موزاییکی کشوری چون افغانستان، برساخته های ذهنیِ بازیگران با محوریتِ مولفه هایی چون قومیت، سبب سازِ شکاف قومی، تنش داخلی و همچنین تشتت در دستیابی به وحدتی ملی برای تحقق صلح می باشد. بدین ترتیب فرض برآن است که سیاست های متکی بر پشتون گرایی در دولت های سابق، نقطه ثقلی در به حاشیه راندن روندی اجرایی از صلح و ظهور چرخشی باطل از تصلب قومیتی و تنازع داخلی بوده است.

جمعیت به عنوان عاملی مؤثر در شکل دهی به قدرت کشورها به ویژه در ابعاد نظامی، سیاسی و اقتصادی مطرح است. به طوری که رشد جمعیت در یک جامعه و کشور به معنای قدرت بیشتر حاکمان به شمار می آید. از این رو معمولاً در مباحث نظری، مفهوم قدرت در ملی توانایی، قابلیت و ظرفیت یک کشور با یک ملت برای استفاده از منابع مادی و معنوی خودی با هدف اعمال اراده معنوی و تحصیل اهداف و منافع ملی تعریف می شود و از همین جاست که اهمیت عامل جمعیت در تولید قدرت ملی برجسته می شود لذا اگر این موضوع مورد بررسی و مطالعه قرار نگیرد، ممکن است در آِینده با کم توجهی به این عامل به اقتدار ملی لطمات زیادی وارد شود. هدف این تحقیق، بررسی نقش جمعیت در تولید قدرت ملی و ارتقاء اقتدار ملی می باشد به منظور انجام تحقیق حاضر از چند روش استفاده شده که عبارتند از: روش بررسی اسناد و مدارک علمی با رویکرد زمینه ای و روش تحلیل محتوی با هر دو رویکرد ژرفانگر و پهنانگر. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و جامعه آماری آن کتب و مقالاتی است که در خصوص سنجش قدرت ملی به رشته تحریر در آمده و برای اینکار فرمولی ارائه نموده اند. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که در تمامی مدل های مورد مطالعه، جمعیت به عنوان یک عامل اصلی قدرت دیده شده و واجد بیشترین ضریب اهمیت در محاسبه قدرت ملی می باشد. که این عامل باعث رشد و ارتقاء اقتدار ملی در کشور می شود.

شاخص های سیاست فرهنگی، تمرکز خود را بر جنبه های فرهنگ معطوف داشته است اما در ساختارهای سیاست گذاری، پارامترهایی مانند آموزش، نهادهای اجتماعی، روندهای تاریخی و بویژه اقتصاد، زیربنای فرهنگ معرفی شده است و در هنگام ارزیابی سیاست های فرهنگی مهم است. هدف از این پژوهش آسیب شناسی ارزیابی سیاست های فرهنگی ایران در منع استفاده از شبکه های ماهواره ای است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها یک مطالعه کمی است. سئوال اساسی پژوهش این است که از دیدگاه خبرگان، آسیب های اصلی مرحله ارزیابی سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منع استفاده از شبکه های ماهواره ای چیست و کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است. جامعه آماری پژوهش تعداد 15 نفر از خبرگان سیاست گذاری رسانه بوده است. ابتدا شاخص های مرتبط با ارزیابی سیاست های فرهنگی در خصوص نوع کارکرد شبکه های ماهواره ای، با تکنیک دلفی خاکستری شناسایی و میزان اهمیت شاخص های تایید شده، با تکنیک خبره محور سوارا تعیین شد. نتایج نشان داد، عدم وجود شاخص های ارزیابی مرتبط با سیاست های اقتصادی، آموزشی و اجتماعی در بطن سیاست های فرهنگی، نبود همگرایی در خصوص تدوین و اجرای طرح مهندسی فرهنگی کشور در گذشته،عدم تدوین الگوی سیاست گذاری در مواجه با شبکه های ماهواره ای، عدم توجه وارزیابی جنگ های ادراکی و شناختی ،عدم ارزیابی همسویی سیاست های تدوین شده با تنوع فکری و شکاف نسلی در جامعه، نبود پژوهش های اثرگذار در خصوص تببین منظومه فکری امام خامنه ای(مدظله العالی) در تدوین سیاست های فرهنگی، از مهمترین آسیب های ارزیابی سیاست های فرهنگی مرتبط با شبکه های ماهواره ای است

تشکیل، تداوم و تقویت حکومت اسلامی از مهمترین وظایف و اهداف پیامبران و امامان و اولیای الهی است در حکومت اسلامی، کارگزاران و مدیران آن باید دارای یکسری شرائط و ویژگی هایی باشند که بتوانند حاکم و ولی امر مسلمین را در هدایت و پیشرفت جامعه اسلامی و مسلمانان یاری نمایند. در این پژوهه سعی شده است مهمترین شرائط و صفات کارگزاران حکومت اسلامی را مورد بررسی قرار داده و در دو بخش ایجابی و سلبی به تحلیل آن بپردازد. این مقاله، از روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای با ابزار فیش برداری و مراجعه به منابع دست اول و با رویکرد توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. این پژوهش درصدد است به این سوال پاسخ دهد که کارگزاران حکومت اسلامی از چه ویژگی های سلبی و ایجابی برخوردارند؟. یافته ها نشان می دهد، کارگزارن حکومت اسلامی می بایست از ویژگی های ایجابی مانند تقوای خاص، توانایی علمی، شجاعت، بصیرت و همچنین ویژگی های سلبی مانند نداشتن سوء پیشینه، عدم اشرافی گری، نداشتن تسامح دینی برخوردار باشند

هدف: مصورسازی تولیدات علمی یکی از روش های آگاهی از کمیت و کیف تولیدات علمی در رشته های مختلف علمی محسوب می شود. این پژوهش با هدف تحلیل ساختار توصیفی و محتوایی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی حوزه ی علوم سیاسی در پایگاه اطلاعاتی وب آوساینس انجام شده است.مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی است که با استفاده از روش علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری آن 368 مدرک علمی حوزه علوم سیاسی است که طی سال های 1990 تا 2020 در پایگاه وب آوساینس نمایه شده اند. برای تحلیل داده ها و ترسیم نقشه های علمی از نرم افزارهای وی اواس ویوئر و اکسل استفاده شد. یافته ها: روند رشد مدارک علمی حوزه علوم سیاسی توسط پژوهشگران ایرانی در پایگاه وب آوساینس از سال 1990 تا سال 2016 بسیار اندک بوده است اما در سال 2016 به بیشترین میزان خود رسیده است و در سال های بعدی نیز نسبت به سال های قبل از 2016 رشد صعودی داشته است اما در مقایسه با سال 2016 رشد کمتری داشته است. نتیجه گیری: اگر چه ایران از نظر تولیدات علمی حوزه علوم سیاسی رشد خوبی داشته است اما پژوهشگرانی که تولیدات علمی بیشتری داشته اند، مقالات باکیفیتی منتشر نکرده اند و تنها تعداد اندکی از پژوهشگران مقالات با کیفیت و با استناد بالا منتشر کرده اند.

استمرار تحول در ساختار دولت ملت در گام دوم انقلاب اسلامی، مبتنی بر تجربیات گام اول آن، از الزامات اساسی مسیر تمدنی انقلاب اسلامیست. این تحول ساختاری از آن جهت که در پاره ای از مسائل موانعی جدی بر سر رابطه هم افزای دولت و ملت ایجاد شده، محل توجه است.هدف پژوهش حاضر، «صورت بندی مفهومی نظریه جریان حلقه های میانی» مبتنی بر تجربه متراکم جمهوری اسلامی است. نظریه ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالی به عنوان راهکار نقش آفرینی مردم در گام دوم و در قالب یک «حرکت عمومی معقول و منضبط» با «محوریت جوانان متعهد» مطرح نموده اند؛ پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و مصاحبه ای انجام گرفته است و برای تحلیل داده های کیفی نیز از روش تحلیل مضمون استفاده شده است.نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد، جریان حلقه های میانی، دارای اصالتی دیرینه در تجارب متراکم جمهوری اسلامی ایران و عاملی مهم در ایجاد حرکت عمومی در مسیر دولت سازیست و بارزترین مصادیق آن ها بسیج مردمی، مساجد و هیئت ها، گروه های جهادی، تشکل های دانشجویی و ... می باشند.