آموزش و پرورش متعالی

آموزش و پرورش متعالی

آموزش و پرورش متعالی دوره دوم پاییز 1401 شماره 3 (پیاپی 7)

مقالات

۱.

تحلیل و ارائه مُدل مفهومی مولفه های فرهنگ سازمانی در مدارس غیر دولتی کشور

کلید واژه ها: آموزش فرهنگ سازمانی مدارس غیر دولتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 104
مقدمه و هدف : فرهنگ سازمانی مجموعه ای از مفروضات شامل ارزش ها و باورهاست، که کارکنان سازمان، به هنگام رویارویی با مسائل به منظور دستیابی به وحدت و انسجام داخلی، آن را کشف و توسعه می دهند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل و ارائه مُدل مفهومی مولفه های فرهنگ سازمانی در مدارس غیر دولتی کشور بود.   روش شناسی پژوهش : پس از مطالعه مقالات و کُتب مرتبط با فرهنگ سازمانی، و انجام مصاحبه های کیفی عمیق و اجرای فرایند نظام مند ضبط، ثبت و تحلیل داده ها، به کمک روش دلفی مولفه های فرهنگ سازمانی شناسایی شد. روش نمونه گیری، طبقه ای هدفمند بود و جامعه آماری پژوهش را 15 نفر از خبرگان (اساتید و صاحب نظران) حوزه فرهنگ سازمانی تشکیل می داد که مصاحبه با آنها تا اشباع نظری داده ها به منظور جلوگیری از تشدد آراء به روش گلوله برفی انجام شد. یافته ها : شامل 7 مقوله اصلی( نظام آموزشی؛ سبک رهبری مدیر مدرسه؛ فرهنگ حرفه ای معلمان؛ فرهنگ دانش آموزان؛ فرهنگ جامعه و خانواده؛ تجهیزات و فضای آموزشی و محتوای کتب درسی) و 58 مقوله فرعی فرهنگ سازمانی در مدارس غیر دولتی بود. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در مدارس غیر دولتی کشور وجود مدیر توانا و آشنا به مولفه های فرهنگ سازمانی می تواند ضمن برقراری روابط دوستانه میان کارکنان و توجه به انجام کار تیمی، سبب بروز خلاقیت و ایده های نوین آموزشی و اجرای مطلوب وظایف آموزشی، مطابق با آئین نامه ها و دستور العمل ها گردد.
۲.

طراحی مدل آموزشی کاهش فرسودگی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه

کلید واژه ها: طراحی مدل فرسودگی تحصیلی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 368 تعداد دانلود : 407
مقدمه و هدف :  یکی از اولویت های مهم جامعه آموزشی ایران، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد. هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل آموزشی کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه می باشد. روش شناسی پژوهش : روش تحقیق پژوهش حاضر روش اسنادی (مرور سیستماتیک) می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مقالات مرتبط با فرسودگی تحصیلی است که در فاصله زمانی ۱۳۹۰ تا ۱400 که در ایران به چاپ رسیده اند. یافته ها : پس از بررسی مقالات مرتبط با فرسودگی تحصیلی در دوره دوم متوسطه در دختران که به تعداد 27 مقاله مداخله ای مرتبط به صورت نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بسته آموزشی کاهش فرسودگی تحصیلی در 10 جلسه (4 هدف کلی، 10 هدف جزیی، تمرین منزل و شیوه های اجرایی مشخص عملی و راهبردی) طراحی شد. طراحی بسته ی آموزشی براساس مهارت شناختی، مهارت مدیریت استرس، مهارت تحصیلی و مهارت ارتباطی جهت کاهش فرسودگی تحصیلی تدوین شد. روایی محتوایی بسته آموزشی، توسط 12متخصص حوزه روانشناسی با استفاده از پرسشنامه روایی محتوایی لاوشه مورد بررسی و تایید قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: بسته آموزشی طراحی شده توانایی ارائه راهبردهای یادگیری (شیوه مطالعه اعم از به خاطر سپاری بسط، گسترش معنی و حل مساله) تمرکز و کاهش حواسپرتی، تغییر شناختی، مهارت شادکامی و امید، معنادار بودن زندگی، خودآگاهی، خودکارآمدی و تقویت عزت نفس، مدیریت زمان،  مدیریت استرس و آرمیدگی عضلانی را دارد.  پیشنهاد می شود مشاوران و روانشناسان تحصیلی، آموزشگاه ها و مؤسسات آموزشی از بسته آموزشی کاهش فرسودگی تحصیلی در برنامه های آموزشی خود استفاده نمایند.
۳.

اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان دختر متوسطه دوم

کلید واژه ها: آموزش شناختی رفتاری تاب آوری تحصیلی سلامت روان دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 437 تعداد دانلود : 471
مقدمه و هدف : هدف از پژوهش حاضر مطالعه اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه دو شهر شیراز بود. روش شناسی پژوهش : طرح پژوهش تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه دو شهر شیراز خواهد بود. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله انتخاب شد، به این نحو که از میان دبیرستان های آن ناحیه یک مدرسه انتخاب و از آن مدرسه به طور تصادفی دو کلاس تعیین و به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (۳۰ نفر) جایگزین شدند. این افراد از طریق توزیع پرسشنامه تاب آوری تحصیلی ساموئلز و پرسشنامه سنجش سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر مورد سنجش قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها جهت بررسی متغیرها و فرضیه های پژوهش از شاخص های آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و شاخص های آمار استنباطی نظیر آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها : بین تاب آوری تحصیلی گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد و همچنین بین سلامت روان گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری تحصیلی تاثیر مثبت معنادار دارد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس گویای آن است که آموزش شناختی رفتاری بر سلامت روان دانش آموزان موثر است.
۴.

واکاوی نقش شوخ طبعی مثبت بر تحول سازمان با نقش میانجی گرایش کارآفرینانه و حالت من کودکی شاد کارکنان (مورد مطالعه؛ آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی)

کلید واژه ها: شوخ طبعی مثبت تحول سازمان گرایش کارآفرینانه حالت من کودکی شاد کارکنان آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 266 تعداد دانلود : 112
مقدمه و هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شوخ طبعی مثبت بر تحول سازمان با توجه به نقش میانجی گرایش کارآفرینانه و حالت من کودکی شاد کارکنان انجام شده است. روش شناسی پژوهش : جامعه آماری در این مطالعه 197 نفر از کارکنان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی است که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی، از نوع توصیفی و با روش پیمایشی انجام شده است. به منظور تحلیل داده ها، روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS 2 مورد استفاده قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه 36 سؤالی استاندارد بر اساس مقیاس ترتیبی و طیف پنج دسته ای لیکرت استفاده شد. جهت سنجش روایی از روایی همگرا بهره گرفته شد و به منظور برازش پایایی، آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت و ضریب آن برای تمام سازه های پژوهش بیشتر از 7/0 می باشد. یافته ها : نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که شوخ طبعی مثبت تأثیر مثبت و معناداری بر تحول سازمان دارد. همچنین تأثیر مثبت و معناداری میان متغیر های شوخ طبعی مثبت و گرایش کارآفرینانه و من کودکی شاد کارکنان وجود دارد. همچنین گرایش کارآفرینانه و من کودکی شاد کارکنان تأثیر مثبت و معناداری بر تحول سازمان دارد. در نهایت می توان گفت حالت من کودکی شاد کارکنان بین شوخ طبعی مثبت و تحول سازمان نقش میانجی گری ایفا می کند، اما گرایش کارآفرینانه نقش میانجی بین این دو متغیر ایفا نمی کند. بحث و نتیجه گیری: امروزه سبک های مختلف شوخ طبعی در سازمان های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و در نظام آموزش و پرورش با توجه به اینکه از الگوهای سلسله مراتبی و با رسمیت بالا استفاده می شود، به نظر می رسد الگوهای شوخ طبعی می تواند در دستیابی به رسیدن به حالات روانی مطلوب، کارآفرینی و تحول سازمان موثر واقع گردد.
۵.

فراتحلیل اثربخشی بازی های ذهنی و واقعی بر کارکردهای ذهنی

کلید واژه ها: بازی ذهنی بازی واقعی کارکردهای ذهنی فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 168 تعداد دانلود : 411
مقدمه: بازی جزیی از زندگی انسان از بدو تولد تا زمان مرگ است. انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیرمایه تفکر است. بنابراین، می توان با برنامه ریزی هدفمند از بازی برای افزایش کارکردهای ذهن سود جست. در حقیقت محققان به کشف عامل بالقوه بازی ها برای حمایت از یادگیری پی برده اند و دریافته اند که بازی ها تاثیر مثبتی بر یادگیری و کارکردهای ذهن می گذارند. پژوهش حاضر با هدف یکپارچه سازی پژوهش های انجام شده در زمینه تاثیر بازی ها بر کارکردهای ذهنی و نیز دست یابی به یک نتیجه کلی، برآمده از نتایج پراکنده با استفاده از روش های آماری انجام شد. روش کار: این پژوهش با روش فراتحلیل و با مرور نظام مند بر پژوهش های انجام گرفته در این زمینه انجام شده است. جامعه آماری شامل23 مطالعه در زمینه تاثیر بازی ها بر کارکردهای ذهنی که طی دو دهه ی گذشته انجام شده اند می باشد. مجموع حجم نمونه آماری پژوهش های انجام گرفته در این فراتحلیل1631 نفر می باشد که 100 درصد پژوهش ها شامل هر دو جنس بودند. در این پژوهش داده ها با استفاده از روش فراتحلیل و با استفاده از نرم افزار CMA تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های حاصل از این فراتحلیل نشان داد که میزان اندازه اثر بازی های ذهنی و واقعی بر روی کارکرد ذهنی هوشیاری و خلاقیت دارای بیش ترین تاثیر و مقدار0.653 می باشد و کارکردهای ذهنی دیگر به ترتیب زبان و حافظه با اندازه اثر0.409 و تفکرات، ادراک و تصورات با اندازه اثر0.345 می باشد که کم ترین تاثیر را از بازی های ذهنی و واقعی می گیرد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که، هر دو بازی های ذهنی و واقعی بر افزایش کارکردهای ذهنی شهروندان موثر هستند. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، به نظر می رسد می توان با انجام این بازی ها بر کارکردهای ذهنی تاثیر گذاشت و موجبات موفقیت و افزایش این کارکردها را فراهم نمود.
۶.

طراحی و تحلیل دیاگرام محورهای پداگوژی در زیست بوم مجازی (VE)

کلید واژه ها: پداگوژی طراحی زیست بوم مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 975 تعداد دانلود : 866
مقدمه و هدف : : این جستار، با هدف بررسی و شناسایی چالش های پداگوژی و طراحی دیاگرامی از رابطه این چالش ها باهم، در زیست بومِ جدیدِ آموزش مجازی انجام گرفت. روش شناسی پژوهش : این پژوهش یک مطالعه توصیفی-همبستگی بود که با راهبرد پیمایش اجرا شد. جامعه آماری تمامی دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان ناحیه2 بهارستان تهران بودند. تعداد نمونه های مورد نیاز ابتدا با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر تعیین گردید. سپس با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده، نمونه ها مشخص شد. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که اعتبار آن در ابتدا با مشورت صاحب نظران حوزه آموزش، سپس با کمک تحلیل عامل تایید شد(kmo꞊920، p<.000). پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برابر با 89/ درسطح خیلی خوب بدست آمد. آنالیز داده ها با استفاده نرم افزارهای spss وAmos و آماره های جداول فراوانی، تحلیل عامل، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون، تحلیل مسیر و مدل معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها : در نتیجه تحلیل داده ها مشخص شد که پداگوژی در زیست بومِ مجازی تحت تآثیر شاخص های فرایند آموزشی، یاددهی و ارزشیابی آموزشی است. که شاخص فرایند آموزشی هم به صورت مستقیم، به صورت غیرمستقیم تغییرات پداگوژی در زیست بوم مجازی را تبیین می کند. شاخص یاددهی به صورت غیره مستقیم، این تغییرات را تبیین می کند اما شاخص ارزشیابی آموزشی تنها به صورت مستقیم تغییرات پداگوژی در زیست بوم مجازی را تبیین می کند. بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، می توان گفت موفقیت پداگوژی مجازی زمانی میسر خواهد شد که زیر ساخت های نرم افزاری و سخت افزاری مهیا شده و معلمان را در حوزه های الگوها و روش های تدریس مجازی توانمد ساخت.
۷.

طراحی و تبیین مدل سنجش اثربخشی سیستم آموزشی بر مبنای استراتژی های منابع انسانی

کلید واژه ها: اثربخشی سیستم آموزشی استراتژی های منابع انسانی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 191 تعداد دانلود : 557
مقدمه و هدف: به منظور سنجش اثربخشی سیستم آموزشی در مراکز آموزشی ، منابع انسانی از بهترین ملاک های سنجش اثر بخشی هستند، بنابر این پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل سنجش اثربخشی سیستم آموزشی بر مبنای استراتژی های منابع انسانی در دانشگاه فرهنگیان ایلام انجام شد. روش شناسی پژوهش: برای انجام این پژوهش که به روش ترکیبی (کیفی-کمی) انجام شد در بخش کیفی از مطالعات کتابخانه ای پیرامون موضوع انجام گردید و به منظور شناسایی مؤلفه ها، ابعاد و شاخص های مؤثر در اثربخشی طی مراحل مختلف مصاحبه هایی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل مربیان و مدرسان آموزش، کارشناسان آموزش و صاحب نظران دانشگاهی فرهنگیان ایلام بود که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 38 تفر انتخاب شدند. یافته ها: این مدل داراس سه بعد درونداد، بعد پردازش و بعد برونداد بود. بعد درونداد شامل 8 مؤلفه و۳۳ شاخص، بعد پردازش شامل یک مؤلفه و چهار شاخص و بعد برونداد شامل یک مؤلفه و چهار شاخص بود. مدل حاصل از تحلیل داده ها شامل 10 مولفه هدف گذاری و برنامه ریزی، محتوای دوره امکانات و تجهیزات آموزشی، منابع مالی ، فراگیران، نیازسنجی آموزشی، کارشناسان و عوامل اجرایی، بررسی ویژگی های مدرسان و مربیان، نحوه اجرای دوره های آموزشی و عملکرد و نتیجه است، همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد بین شاخص های مربوط به مؤلفه موثر بر اثر بخشی آموزشی مولفه بررسی ویژگی های مدرسان و مربیان، نیازسنجی آموزشی دارای رتبه اول و دوم اولویت است.
۸.

ساخت، اعتباریابی، رواسازی، و هنجاریابی مقیاس رفتار اخلاقی در میان نوجوانان

کلید واژه ها: اخلاق رفتار اخلاقی مقیاس رفتار اخلاقی هنجاریابی نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 602 تعداد دانلود : 802
مقدمه و هدف : این پژوهش با هدف ساخت، اعتباریابی، رواسازی و هنجاریابی مقیاس رفتار اخلاقی در میان نوجوانان انجام شد. روش شناسی پژوهش : پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله نخست (بخش کیفی)، ابتدا منابع و مبانی نظری موجود در زمینه ی رفتارهای اخلاقی با روش تحلیل محتوا بررسی و مقوله بندی شدند. در مرحله دوم (بخش کمّی)، براساس کدگذاری اطلاعات حاصل از بررسی منابع، یک مقیاس 35 گویه ای برای اندازه گیری2 عامل شناسایی شده ی رفتارهای سلبی و ایجابی ساخته شد. در این مرحله روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان شهر همدان در سال تحصیلی 1400-1401 بود.  اندازه نمونه شامل تعداد 1093 نفر بودند که به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس پژوهشگر ساخته را تکمیل کردند. برای بررسی روایی ابزار از روش های تحلیل عاملی اکتشافی، روایی محتوایی، و روایی همزمان و برای بررسی پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ سود برده شد. یافته ها : نتایج تحلیل عامل اکتشافی، مؤلفه ی رفتارهای سلبی و ایجابی را به عنوان2 عامل مقیاس نشان داد. ضریب پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس862/0، و برای زیر مقیاس های رفتارهای ایجابی و رفتارهای سلبی به ترتیب 918/0، 920/0 به دست آمد. همچنین اطلاعات هنجاری این مقیاس گزارش شده است. بحث و نتیجه گیری: بر پایه یافته های پژوهش می توان گفت که مقیاس رفتار اخلاقی از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و می تواند در تمام سازمان ها به کار برده شود.