دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی سال دوم تابستان 1399 شماره 4

مقالات

۱.

نگاهی به مفهوم توسعه و بُعد سیاسی آن

کلید واژه ها: توسعه مکاتب توسعه راهبردهای توسعه توسعه سیاسی شاخصه های توسعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 446 تعداد دانلود : 523
هدف این مقاله، بررسی چیستی توسعه و توسعه سیاسی و موضوعات اساسی مرتبط با آن ها است. به طورکلی علت توجه پژوهش حاضر به بُعد سیاسی توسعه، به دلیل نقش بنیادین این بُعد در شکل گیری سایر ابعاد توسعه است. سؤال اساسی مقاله این است که توسعه و توسعه سیاسی به چه معنا بوده و هر یک دارای چه مبانی و ویژگی هایی می باشند؟ پاسخ مقاله بدین ترتیب است که توسعه به معنای فراهم شدن زمینه های لازم برای بروز و ظهور ظرفیت های عناصر مختلف اجتماع و میدان یافتن آن ها برای دست یابی به پیشرفت و افزایش توانایی های کمی و کیفی در بطن جامعه است. درزمینه ی توسعه، مکاتب و راهبردهای متعددی وجود دارند که شامل مکاتب نوسازی، وابستگی و نظام جهانی و راهبردهای توسعه برون زا، توسعه درون زا، توسعه متوازن و ... می شود. توسعه دارای ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که بُعد سیاسی آن به معنای فرایند روبه افزایش ظرفیت نهادهای سیاسی حکومتی و غیر حکومتی در پاسخ به تقاضاهای جامعه درزمینه مشارکت در فرایندهای سیاسی است. توسعه سیاسی دارای شاخصه هایی چون: ساختار سیاسی دموکراتیک، جامعه مدنی پویا و ... بوده و نقش بنیادینی در شکل گیری سایر ابعاد توسعه دارد. این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی گردآوری شده است.
۲.

عوامل همگرایی و واگرایی در روابط ایالات متحده و اتحادیه اروپا «2020 - 2008»

کلید واژه ها: سیاست های امنیتی سیاست های دفاعی سیاست خارجی واگرایی همگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 101 تعداد دانلود : 115
همگرایی و واگرایی یکی از موضوعات موردبحث در عرصه روابط بین الملل است، در این میان اتخاذ سیاست های امنیتی و دفاعی ایالات متحده آمریکا در قبال اتحادیه اروپا در دوره اوباما و ترامپ در سال های 2008-2020 زمینه را برای همگرایی و واگرایی میان دو واحد سیاسی فراهم کرده است. امنیت متقابل، مشخصات فرهنگی و هم افزایی اقتصادی از مهم ترین مؤلفه های کلیدی همگرایی ایالات متحده و اتحادیه اروپا است. در مقابل، تلاش روسیه برای نزدیکی به نواحی شرقی اتحادیه اروپا و تضعیف اتحاد فرا آتلانتیکی، مهم ترین عامل واگرایی میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا است. عوامل فوق این سؤال را مطرح می کند که عوامل همگرایی و واگرایی در روابط سیاسی-امنیتی ایالات متحده و اتحادیه اروپا (2008 تا 2020) چیست؟ در پاسخ به این سؤال این فرضیه مطرح شد که از سال ٢٠٠٨ تاکنون شاهد همگرایی در روابط آمریکا و اتحادیه اروپا در حوزه های مختلفی همچون حقوق بشر، تروریسم، ایران و تأکید بر پیمان فرااتلانتیک گرایی و واگرایی با تأکید بر به خطر افتادن هژمونی آمریکا، ناشی از همگرایی روسیه با اتحادیه اروپا هستیم.
۳.

بررسی الگوی رفتار مدیران در نظام سیاسی اسلامی – ایرانی بر مبنای نهج البلاغه

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران مدیران نهج البلاغه گام دوم انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 354 تعداد دانلود : 615
هر جامعه ای برای پیشبرد اهداف خود به مدیران لایق نیاز دارد در جمهوری اسلامی نیز برای اجرای قوانین پیشبرد اهداف مخصوصاً در گام دوم انقلاب باید مدیرانی بر سرکار بیایند که این امر را سرعت بدهد و فرمایشات مقام معظم رهبری را اجرا کنند، البته این مهم باید بر طبق یک الگویی باشد که این مقاله سعی دارد بر اساس نهج البلاغه آن را تدوین کند. تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که ویژگی های مدیر انقلابی در نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس آموزه های نهج البلاغه چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در گام دوم انقلاب اسلامی و با روی کار آمدن نسل جدید مدیران، انقلابی بودن آنها و تاکید بر الگوی رفتاری منطبق برآموزه نهج البلاغه از جمله داشتن تقوا، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، شجاعت و قاطعیت، متخصص و متعهد، عدالت می تواند در دست یابی نظام به اهداف والای خود تسریع ایجاد کند.
۴.

مدارای اجتماعی و ابعاد گوناگون آن

کلید واژه ها: مدارا مدارای اجتماعی ابعاد مدارا دین داری جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109
همزیستی موضوعی است که همیشه و در طول تاریخ وجود داشته و انسان ها همواره در پی آن بوده اند که راه ها و شیوه های زندگی مسالمت آمیز را در کنار یکدیگر بیابند. در جوامع گذشته، تنوع فرهنگ ها، زبان، اقوام و همچنین دیگر عناصر زندگی اجتماعی کم تر بود و تحمل تفاوت ها و عقاید یکدیگر مسئله مهمی به حساب نمی آمد؛ اما با رشد و گسترش فزاینده ارتباطات در همه زمینه ها، از سویی تنوع فرهنگی، قومی، زبانی و اعتقادی بیشتر شده و از سوی دیگر، میزان تعاملات و برخورد افراد دوچندان شده است. بنابراین، تحمل عقاید و آداب و فرهنگ های دیگر گروه ها اهمیت فراوانی خواهد یافت. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی با روش اسنادی – کتابخانه ای صورت گرفته است و نتایج نشان می دهد که مدارای سیاسی، اجتماعی و اخلاقی - رفتاری بیش ترین میزان اهمیت را در جامعه دارا هستند. وجود ارتباط بین دین داری با مدارای اجتماعی نیز موردبررسی قرارگرفته است.
۵.

بررسی سیاست های توسعه اقتصادی کشور کره جنوبی و استفاده از آن برای برآورد الگوی تجربی رشد اقتصادی در کشور ایران

کلید واژه ها: سیاست اقتصادی رشد اقتصادی ARDL کشور ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 630
در ادبیات اقتصادی، بررسی علل رشد اقتصادی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و توجه اقتصاددانان بسیاری را به خود جلب نموده است و دراین باره حجم گسترده ای از مطالعات را به خود اختصاص داده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه شاخص های اقتصادی و غیراقتصادی با رشد اقتصادی ایران در دوره زمانی 1350 تا 1398 است. در این مطالعه از متغیر تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) به عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای؛ تعریف گسترده پول، کارآفرینی، بهره وری نیروی کار، اقتصاد دانش بنیان، کارایی سرمایه، آزادسازی تجاری، نرخ ارز و اقتصاد مصرفی به عنوان متغیرهای توضیحی استفاده شده و با استفاده از روش تحلیلی آماری ARDL در جهت پاسخ به این سؤال هستیم که آیا سیاست های توسعه اقتصادی کشور کره جنوبی می تواند در کشور ایران اجرا شود یا نه؟ نتایج نشان داد که به جزء اقتصاد مصرفی (CE) که ارتباط منفی با رشد اقتصادی دارد بقیه متغیرها که شامل: تعریف گسترده پول (M3)، شاخص کارایی سرمایه گذاری(ICOR)، بهره وری نیروی کار (LP)، کارآفرینی (EN)، نرخ ارز (IR)، آزادسازی تجاری (IIT) و اقتصاد دانش بنیان (KBE) می باش تأثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی دارند.
۶.

بررسی زمینه های همگرایی ایران و ترکمنستان

کلید واژه ها: سیاست خارجی ایران ترکمنستان همگرایی فرهنگ اقتصاد امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519 تعداد دانلود : 738
با فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای مشترک المنافع، ایران به یکی از کانون های اصلی ارتباط با این کشورها بدل گردید. ایران در شرایط فعلی محل پیوند جمهوری های آسیای مرکزی با آب های آزاد خلیج فارس و مناسب ترین مسیر ارتباط زمینی با قفقاز و ترکیه است. پیوستگی سرزمینی، نیازهای ژئوپلیتیک و جایگاه ایران به عنوان پل ارتباطی و محدودیت های مرزهای آبی و محصور بودن ترکمنستان زمینه های همکار مناسبی بین دو کشور ایران و ترکمنستان را به وجود آورده است. همچنین برای ایران، ترکمنستان دروازه دسترسی به آسیای مرکزی محسوب می گردد. با اعلام استقلال ترکمنستان، جمهوری اسلامی ایران جزء نخستین کشورهایی بود که ترکمنستان را به رسمیت شناخته و اقدام به تأسیس سفارت در پایتخت این کشور نمود. سابقه تاریخی دو کشور از بستر مشترک بیش از هزارساله برخورداراست. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی و گردآوری شده به روش کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این پرسش است که زمینه های همکاری ایران و ترکمنستان چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که با در نظر گرفتن سابقه تاریخی و همسایگی دو کشور ایران و ترکمنستان می توانند در حوزه های فرهنگی، اقتصادی و امنیتی با یکدیگر همکاری داشته و همگرایی شکل بگیرد.
۷.

عملکرد نظام سیاسی عربستان در قبال نسل اول تا سوم حقوق بشر

کلید واژه ها: حقوق بشر عربستان نسل حقوق بشر سازمان ملل خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 395 تعداد دانلود : 117
پذیرش اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1948 روی داد. این اعلامیه شامل فهرستی از حقوق خاص و غیر قابل واگذاری همه انسان ها است. در سال 2006 نیز شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تأسیس شد. این مقاله قصد دارد به بررسی وضعیت حقوق بشر در کشور عربستان سعودی از زمان تأسیس در سال 1932 بپردازد. مقاله به روش تحلیلی - توصیفی و گردآوری شده با اسناد کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این پرسش است که عملکرد نظام سیاسی عربستان در قبال نسل اول تا سوم حقوق بشر چیست؟ برای بررسی موضوع ضمن پرداختن به مبانی حقوق بشر و توجه به تقسیم بندی سه نسل حقوق بشر عملکرد پادشاهی عربستان مطابق با سه نسل حقوق بشر واکاوی خواهد شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که عملکرد عربستان سعودی منطبق با مفاد سه نسل حقوق بشر در سیاست داخلی و خارجی ازجمله مشارکت حداکثر سیاسی اقشار مختلف، حقوق اقلیت ها، حقوق زنان، شکاف طبقاتی، آزادی بیان و مطبوعات و همچنین رفتار سیاست خارجی چون حمایت و تهاجم نظامی به سایر کشورها در وضعیت نقض حقوق بشر بوده است به طوری که موردانتقاد مجامع بین المللی نیز قرارگرفته است.
۸.

بررسی عوامل پیدایی و تشدید قومیت گرایی و الگوهای مدیریت آن

کلید واژه ها: اقوام قومیت تنوع قومی سیاست گذاری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 241 تعداد دانلود : 428
در جوامعی که به لحاظ فرهنگی، متکثر و ناهمگون محسوب می شوند اقوام از مؤلفه های مهم و نیروی پیش برنده تحولات اجتماعی بوده اند. ازجمله مهم ترین تحولات، تشدید قوم گرایی درون مرزهای یک کشور است که می تواند تبعات سیاسی، امنیتی و اجتماعی مختلفی برجای بگذارد. در این میان سیاست هایی برای مدیریت در جوامع نامتجانس موردتوجه قرارگرفته است که مقاله حاضر با درک چنین اهمیتی سعی دارد به عوامل پیدایی و تشدید قومیت گرایی و الگوهای مدیریت آن بپردازد. از این نقطه نظر هدف پژوهش، دستیابی به پاسخی روشن در خصوص این پرسش است عوامل پیدایی و تشدید قومیت گرایی و الگوهای مدیریت آن چیست؟ پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی و تحلیلی و گردآوری به روش کتابخانه ای برای تحلیل تشدید قومیت گرایی سعی دارد به ترکیبی از چهار نظریه نوسازی، استعمار داخلی، روابط ضعیف و محرومیت نسبی بپردازد و درزمینه مدیریت نیز به الگوهای همانندسازی، تکثرگرایی و ادغام گرا خواهد پرداخت.