مطالعات دین، معنویت و مدیریت (اسلام و مدیریت سابق)

یکی از مهمترین الزامات تعامل بین سازمان ها با کارکنان برخورداری از روح صداقت است. این فضلیت اخلاقی در صورتی که در سازمان ها جاری و ساری باشد بی شک نقش بی بدیلی در موفقیت و ارتقاء عملکرد خواهد داشت و مدیران همواره درصد تحقق بخشیدن به این اصل اخلاقی در عرصه سازمان و مدیریت هستند. از اینرو، این مقاله در پی آن است با استفاده از روش داده بنیاد با رویکرد نظام مند به تجزیه و تحلیل گفتمان امام خمینی (ره) و امام خامنه ای (مدظله العالی) پرداخته و سازوکارهای صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارائه نماید. در این راستا، کلیه مکتوبات و بیانات این بزرگواران مرتبط با موضوع به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه متون منتخب به شیوه تحلیل جزء به جزء از طریق کدگذاری باز تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس یافته های تحقیق تعداد؛ 1865کد، 38 زیرمفهوم، 124 مفهوم، 3 زیرمقوله و 12 مقوله شناسایی شد. نتایج تحقیق، گویای آن است که سازوکارهای صداقت سازمانی در سازمان مورد مطالعه از دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری شامل؛ولایتمداری، بصیرت، معنویت گرایی، تعلیم و تربیت، فرمانده/مدیر، خدمت گزاری، اخلاق مداری، مردم داری، نوشوندگی، رفتارتوان مندشده، پیشروندگی و خوداتکایی است. کلید واژه ها: صداقت سازمانی، ولی فقیه، سپاه پاسداران، نظریه پردازی داده بنیاد.

کرامت انسانی مقوله مهمی در فرهنگ اسلامی و حافظ بسیاری از ارزش های الهی- انسانی است . هدف این تحقیق تحلیل رابطه کرامت انسانی با فرهنگ سازمانی است . روش تحقیق کاربردی از نوع توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری ، اعضای علمی و اداری دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی به تعداد530 نفر و نمونه آماری با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 220 نفر است . برای سنجش فرهنگ سازمانی از پرسشنامه استاندارد دنیسون و برای سنجش کرامت انسانی از پرسشنامه محقق ساخته و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون ، t مستقل ، تحلیل واریانس و آزمونF استفاده شد . طبق یافته ها کرامت انسانی با ابعاد درگیر شدن درکار ، سازگاری ، انطباق پذیری و رسالت رابطه مثبت و معناداری دارد و بین میزان این رابطه به لحاظ متغیرهای دموگرافیک تفاوت معناداری وجود ندارد . نتایج تحقیق رابطه بین کرامت انسانی با فرهنگ سازمانی را تایید کرد .

تصمیم گیری در علم مدیریت جزء لاینفک است به گونه ای که برخی آن را برابر با علم مدیریت دانسته اند. در مکاتب مختلف مدیریتی این عمل بر اساس گونه ای از مصلحت اندیشی و به طریق عکس همین مصلحت اندیشی، برای دوری از ضرر است. یکی از مشکلات این مسیر، عدم وجود معنای صحیحی از مصلحت و ضرراست. در مکاتب مدیریتی اینگونه از مصلحت اندیشی برخاسته از نگرش مادی آن ها به انسان، علم و هستی است. لذا در فرآیند تصمیم گیری سازمان ها، تصمیماتی غیرمتناسب با حقیقت وجودی انسان گرفته می شود که هرچند ظاهراً خیر او را در پی دارد امّا بدون توجه به بعد معنوی انسان است که اگر توجّهی حقیقی به حقیقت خلقت شود، روشن است که مصالح دنیوی انسان را نیز در پی نخواهد داشت. اسلام بر خلاف اندیشه های غربی انسان را دارای دو بعد مادی و معنوی می داند. مصالح و ضرر او نیز در این دو بعد معنا می شود و تصمیم گیری باید ناظر به این دو بعد باشد. این مقاله درصدد بیان تصمیم گیری مطلوب از منظر اسلام است و تصمیمی را مطلوب می شمارد که کاملاً با محوریت بعد معنوی انسان صورت گیرد؛ چراکه فقط در این صورت است که بعد مادی و مصالح مادی او نیز محقق می شود. چون اسلام خیرهای مادی را زائیده شده از خیرهای معنوی می داند، تنها در صورتی تصمیم صحیحی اخذ شده که با محوریت بعد معنوی صورت گرفته باشد و تنها در این صورت است که مصالح سه سطح فرد و سازمان و جامعه در دو بعد مادی و معنوی با یکدیگر تزاحم و تناقض نخواهند داشت.

در نوشتار حاضر موضوع و فلسفه اخلاق که امروزه به عنوان یک چالش اصلی فراروی نظام اداری، مدیران و کارگزاران دولتی قلمداد می گردد، مورد تحلیل، بررسی و مداقه قرار می گیرد و بر این مهم تاکید می گردد که تصمیم ها، خط مشی ها و سیاستگذاری ها در عرصه مدیریت دولتی و حکومتداری می بایست بر منافع ملی، خیرخواهی و خواست مردم استوار باشد، و کارگزاران دولتی همواره باید تلاش نمایند تا ادراک منفی مردم را نسبت به عملکرد و تصمیم های خود، کاهش دهند و این مهم همواره به عنوان یک اصل اخلاقی برای تمامی حکومت ها تلقی می گردد. در نوشتار حاضر، چرایی اخلاق در بخش دولتی و برخی از ویژگی های اخلاقی کارگزاران دولتی مورد اشاره قرار خواهد گرفت و سپس موضوع پارادکس فاصله که بیانگر ادراک منفی عموم جامعه از اخلاق مدیران دولتی و سیاست مداران است، مورد مطالعه قرار می گیرد. نگارنده در نوشتار حاضر در صدد است تا موضوع اخلاق در عرصه مدیریت دولتی را با توجه به موضوعات مطروحه فوق، مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد.

هدف این مطالعه، بررسی میزان تاثیر و تعامل سازه ها و زیر مجموعه های الگوی تصمیم گیری اخلاقی صادقی و خنیفر (1394) از دیدگاه حسابداران است. مطالعه پیش رو از نوع پژوهش های کمی است که با استفاده از "تکنیک دیمتل" انجام می شود. بررسی موضوع از طریق ارسال پرسشنامه به 11 نفر از افراد متخصص در حوزه اخلاق حسابداری صورت گرفت. یافته ها نشان داد که در عوامل روحی روانی متغیر "ریاست طلبی و اصرار در بقا در پست و ریاست" از بیشترین تاثیرگذاری، معیار "فرصت طلبی و غنیمت دانستن مدیریت" از بیشترین میزان تاثیرپذیری و "نادیده گرفتن صلاحیت شخصی" از بیشترین میزان تعامل برخوردار است. در عوامل حرفه ای نیز "بی توجهی به خیرخواهی و صداقت در انتقاد" از بیشترین تاثیرگذاری، "طفره رفتن از مسئولیت" از بیشترین میزان تاثیرپذیری و "سیاه نمایی و اظهار نظر غیرمنصفانه در مورد سایر مدیران" نیز از بیشترین میزان تاثیر و تاثر برخوردار است. همچنین در عوامل انحرافی، " ترجیح منافع خواص در برابر منافع عمومی" از بیشترین میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و معیار "عدم اهتمام به منافع عمومی" از بیشترین میزان تعامل برخوردار است. مهم ترین یافته این پژوهش این است که الگوی ارایه شده یک "فرآیند تعاملی" است، یعنی اجزای آن بر روی یکدیگر تاثیر داشته و با هم تعامل دارند. در نتیجه، برای تصمیم گیری اخلاقی مطلوب از دیدگاه حسابداران، لازم است که به همه ابعاد الگو توجه شده تا در افزایش سطح اخلاق حرفه ای، توازن حفظ شود و همه مولفه ها در راستای هم تقویت شوند تا بتوان بهترین بازدهی مناسبی را از آن دریافت کرد.

بی شک توجه به مقوله فرهنگ یکی از مسائل اصلی کشور می باشد که همواره از دغدغه های اصلی دلسوزان انقلاب اسلامی بوده است. فرهنگی که از دل آموزه ای انقلابی همچون مدیریت جهادی برآید می تواند ضمن تاثیرگذاری در ارگان های انقلابی(بنیاد شهید و...)، به ایجاد فرهنگی متعالی در دل خانواده های شهدا و سایر مجموعه های اجتماعی منجر شود. این پژوهش که با هدفی کاربردی تهیه گردید، با استفاده از نرم افزار spss و ابزار پرسش نامه در جامعه ای آماری بالغ بر 18000 نفر و حجم نمونه ی194نفری؛ ارتباط شاخص های سه گانه مدیریت جهادی(ساختاری، رفتاری و زمینه ای) با فرهنگ خانواده های شهدای مشهد مورد بررسی قرار گرفت. گفتنی است روایی پرسش نامه مورد نظر توسط جمعی از اساتید مجرب با ضریب لاوشه بالای 0.8 و پایایی آن براساس یک نمونه ی اولیه 30 تایی باکمک ضریب کرونباخ تایید گردید. در نهایت ضمن تایید ارتباط بین مدیریت جهادی با متغیر وابسته، مشخص شد ارتباط شاخص های زمینه ای با فرهنگ خانواده های شهدا مورد تایید می باشد، در حالی که شاخص های ساختاری و رفتاری پیوند ضعیف تری با فرهنگ خانواده های شهدا دارند. کلمات کلیدی: مدیریت جهادی، فرهنگ، خانواده شهدا

ایجاد معنویت در محیط کار با تسهیل واکنش سازمان در برابر تقاضاهای محیطی، پیشرفت و پایداری آن را در محیط پویای عصر حاضر فراهم می آورد. در این پژوهش به مفهوم معنویت محیط کاری از رویکردهای اسلامی و غربی و تبعات عملکردی هریک در رفتار سازمانی پرداخته شده است. لازم به ذکر است که اغلب پژوهش-های داخلی صورت گرفته در حوزه معنویت محیط کاری با رویکرد غربی و مؤلفه های برآمده از مبانی این رویکرد می باشند. این در حالی است که رویکرد غربی از منظری متفاوت به انسان و ارزش های او می نگرد و با اصول و مبانی برآمده از آموزه های دینی و جامعه اسلامی ما تناسبی ندارد. از این رو تلاش ما بر آن بوده است تا با استفاده از روش تحقیق فلسفی با بهره گیری از آیات و روایات، بتوان به درک عمیق تر و روشن تری از این مفهوم و کاربرد عملی آن در سطوح رفتار سازمانی دست یافت و برنامه های معنویت در محیط های کاری را متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی جامعه خود اجرا و ارزیابی کرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دیدگاه اسلامی به معنویت محیط کاری ازآنجایی که بر مبنای فطرت کمال جویی و تعالی انسان و آموزه های دین اسلام می باشد در مقایسه با رویکرد لذت گرا و مادی گرای غربی پیامدهای بسیار ارزنده و همه جانبه نگری در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی برای سازمان به همراه دارد. لذا، با توجه به جامعیت آموزه های دین اسلام از یک سو و اهمیت وجود معنویت کاری از سوی دیگر، پرورش معنویت با رویکرد اسلامی ضرورت می یابد.