جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

توجه به پایه های فرهنگی و اجتماعی یکی از مهم ترین ارکان فرایند توسعه اقتصادی محسوب می شود.هدف این تحقیق شناسایی زمینه های فرهنگی توسعه اقتصادی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در شمال غرب ایران است. متغیرهای تحقیق شامل اعتماد متقابل اجتماعی، همدلی اجتماعی، حمایت دولتی و عدالت اجتماعی و متغیر وابسته زمینه های فرهنگی توسعه اقتصادی می باشند. در این تحقیق از نظریه های مختلف از جمله نظریه لرنر، کلمن، میردال و گیدنز استفاده شده است. روش تحقیق، پیمایشی و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. نتایج به دست آمده از آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی نشانگر اعتبار و پایایی بالای سؤالات بودند. جامعه آماری، کارگزاران صنعتی شهرهای تبریز و ارومیه بوده و کارگاههای 10تا50 نفر کارکن انتخاب شدند. حجم نمونه با روش کوکران تعیین شد که تعداد 462 کارگزار به دست آمد. نمونه های مورد نظر با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شدند. برای تحلیل دو متغیره از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و در تحلیل چند متغیره از رگرسیون استفاده شد. نتایج حاصل نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل با وابسته همبستگی وجود دارد. در تحلیل چند متغیره از بین متغیرهای وارد شده متغیر اعتماد متقابل اجتماعی به دلیل اینکه از ضریب پیش بینی بالایی برخوردار بود، به عنوان متغیری انتخاب شد که بیشترین اثر را بر متغیر وابسته داشت.

جمعیت و مسایل مربوط به آن، از جمله مسایل چند بعدی و پیچیده ی جوامع انسانی است که هم تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نظایر آن ها می باشد و هم تأثیرگذار بر آن ها. باروری یکی از مولفه های مهم حرکت جمعیتی است که کشورهای مختلف بر اساس شرایط جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی خود سیاست های تشویقی یا کنترلی در قبال آن اعمال می کنند. از طرفی دیگر، موضوع مهمی که در سال های اخیر نظر اکثر محققان را در زمینه ی عوامل تاثیرگذار بر نرخ باروری به خود معطوف نموده است، مساله ی قیمت مسکن و تاثیر آن بر تصمیمات باروری خانواده ها می باشد. از این رو پژوهش حاضر به دنبال بررسی تاثیر قیمت مسکن بر نرخ باروری در مناطق روستایی ایران با استفاده از روش جوهانسن- جوسیلیوس و در فاصلهی زمانی فصل اول سال 1375 تا فصل چهارم سال 1394 است. نتایج پژوهش دلالت بر این دارد که قیمت مسکن تاثیر منفی و معنی دار بر نرخ باروری در مناطق روستایی ایران دارد. از این رو با توجه به این که معیشت اکثر مردم روستا از طریق کشاورزی، دام داری و دام پروری بوده و از طرفی والدین روستایی جهت کمک یار در امورات یاد شده و هم چنین بیمه ی پیری خود نیاز به فرزند بیشتری دارند، بر این اساس پیشنهاد می شود که سیاست گذاران اقتصادی با کنترل صحیح عوامل طرف عرضه و طرف تقاضای مسکن، موجبات کاهش قیمت مسکن در مناطق روستایی و به دنبال آن افزایش باروری در این مناطق را به جهت رونق بخشیدن به فعالیت های کشاورزی، دام داری و دام پروری و افزایش تولید فراهم سازند.

بیکاری یکی از بزرگ ترین مشکلات جامعه ایران است. کارآفرینی از جمله عواملی است که می تواند این مشکل را تا حدودی برطرف نماید. از طرف دیگر، خانواده، اساسی ترین نهاد جامعه پذیر کردن، به ویژه در سال های اولیه زندگی است. اینکه خانواده چگونه فرد را تربیت می کند، بر شکل گیری شخصیت وی، اثرگذار است. گونه های ساختار قدرت در خانواده که مؤید نوع شیوه های تربیتی والدین است، در بروز رفتارهای متفاوت فرزندان در زندگی اجتماعی مؤثر است. پژوهش حاضر، باهدف بررسی رابطه بین سبک فرزندپروری و شخصیت کارآفرینانه افراد، در بین جوانان تهرانی انجام گرفته است. برای رسیدن به هدف تحقیق از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. با توجه به جامعه آماری تحقیق، تعداد 397 نفر از جوانان تهرانی به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد و موردبررسی قرار گرفت. شخصیت کارآفرینانه شامل شش بعد خلاقیت، مرکز کنترل درونی، استقلال طلبی، خطرپذیری منطقی، نیازبه موفقیت و تحمل ابهام است. همچنین گونه های فرزندپروری نیز شامل فرزندپروری مقتدر، فرزندپروری دموکراتیک و فرزندپروری سهل گیر می باشد. مقدار F محاسبه شده 216/44 شد که درسطح 95 درصد، معنی داری رابطه بین سبک فرزندپروری و شخصیت کارآفرینانه را نشان می دهد. R با ضریب همبستگی چندگانه 457/0 نشان داد که متغیرهای مستقل داخل معادله، به طور همزمان، تقریباً 7/45 درصد با متغیر شخصیت کارآفرینانه ارتباط دارند. R2 با ضریب تعیینی که داشت، نشان داد که 9/20 درصد از واریانس متغیر شخصیت کارآفرینانه به وسیله متغیرهای مستقل موجود در معادله تبیین می شوند.

فرهنگ مالیاتی به عنوان یکی از مولفه های اصلی پدیده مالیات و مالیات ستانی در دنیای مدرن به شمار می آید، سیاست گذاران اقتصادی و سیستم مالیاتی را چاره ای جز مدنظر قرار دادن و توجه و تمرکز بیشتر بر این فرهنگ و تقویت آن در جهت کارآمدی مالیات نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالعات و پژوهش های صورت گرفته در خصوص فرهنگ مالیاتی و عوامل موثر بر آن در ایران با روش مرور نظام مند به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش مطالعات انجام شده در خصوص فرهنگ مالیاتی به تعداد چهارده پژوهش است. یافته های پژوهش بیانگر این است: به لحاظ روش شناسی رویکرد غالب در پژوهش های مرتبط با فرهنگ مالیاتی در ایران، روش شناسی کمی و به عبارت دقیق تر رویکرد قیاسی – فرضیه ای است؛ جامعه آماری مطالعات مرتبط با فرهنگ مالیاتی طیفی از کنشگران درگیر در عرصه مالیات شامل مودیان، ممیزان و کارشناسان مالیاتی است؛ سنجش فرهنگ مالیاتی در این پژوهش ها مبتنی بر ابعاد ذهنی (نگرش مالیاتی) عینی (کنش و رفتار مالیاتی) و ترکیبی از این دو بعد است؛ عوامل اثرگذار مورد بررسی بر فرهنگ مالیاتی در پژوهش های صورت گرفته قابل تقسیم بندی به عوامل نهادی (ساختاری) و عوامل مربوط به کنشکران (عاملیت) است که در دو دسته عوامل بیرون از عرصه مالیات و درون آن و همچنین عوامل بازدارنده (تضعیف کننده) و پیش برنده (تقویت کننده) فرهنگ مالیاتی قرار می گیرند.

با توجه به اینکه کشور ما، یک کشور اسلامی است یکی از اهداف مهم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ترویج تفکر اخلاقی، ارتقای فرهنگ علم دوستی، تعمیق و گسترش علوم، معارف، ارزش های انسانی و اسلامی می باشد. این امر نیازمند کارمندانی با اخلاق کار و سرمایه اجتماعی بالا می باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی سازمانی با سه بعد رابطه ای، ساختاری و شناختی با اخلاق کار با دو بعد هنجار اخلاقی و هنجار اجتماعی است. شیوه پژوهش پیمایش و جامعه آماری آن، کارمندان وزارت علوم (800)نفر بودند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 154 نفر برآورد، به شیوه نمونه گیری طبقه ای در سال 1394انتخاب شد. داده های استخراجی از این نمونه با استفاده از نرم افزار spss و به وسیله آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. میانگین اخلاق کار در این پژوهش (8.72) از 10 بوده است. یافته های حاصل از رگرسیون نشان می دهد که سرمایه اجتماعی رابطه ای و شناختی تاثیر معناداری بر اخلاق کار دارد، و به طور کلی سرمایه اجتماعی سازمانی 0/22 تغییرات اخلاق کار را تبیین نموده است.

موضوع این پژوهش، استخراج عناصر گفتمان عدالت در دو دولت احمدی نژاد و روحانی بر مبنای تحلیل گفتمانی لاکلا و موف (1985) و همچنین بررسی مصادیق ابعاد عدالت در سه بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی در دولت های مذکور است. مبنای بررسی و تحلیل گفتمان در این پژوهش شامل سخنرانی های روسای جمهور، لوایح اصلی تنظیمی دو دولت از جمله لوایح برنامه های توسعه پنج ساله، گزارش های رسمی دولتی و اقدامات اجرایی دولت های مورد بررسی می با شد. بر اساس مطالعات به عمل آمده، «حمایت از توده فرودست» دال مرکزی گفتمان دولت محمود احمدی نژاد و «اعتدال وتوسعه» دال مرکزی گفتمان دولت حسن روحانی است. این دو گفتمان از منظری بالاتر به عنوان دو خرده گفتمان یا قرائت متفاوت از گفتمان انقلاب اسلامی ایران هستند و با توجه به اقبال عمومی به خرده گفتمان دولت تدبیر و امید در انتخابات ریاست جمهوری 1392 می توان از این موضوع به مثابه شاخص تحول گفتمان عدالت در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران یاد کرد.