درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله، به بررسی و توصیف ساختار و نشانه های نمایشی منظومهی درخت آسوریگ میپردازد؛ مناظره ای منظوم میان یک بز و یک درخت خرما از اصل پارتی و به خط پهلوی کتابی که تنها نمونهی فابل به شکل مناظره در زبان های ایرانی میانه غربی است. این متن، شباهت ساختاری انکارناپذیری با متن های مناظره ای بین النهرینی دارد که در جشن بهاری سال نو بین النهرین (اکیتو) به صورت نمایشی اجرا میشده اند. در این منظومه، برخلاف باورهای ایرانی که در متن های فارسی میانه بازتاب یافته، درخت خرما چهره ای دیوآسا دارد و بارها از سوی بز،""دیو""خطاب شده است. همچنین بز درخت را روسپیزاده خطاب میکند.کاربرد استعاره درخت برای اشاره به سرزمین های بین النهرین سابقه ای دیرینه در ادبیات باستانی خاورنزدیک و ایران دارد. استعاره زن روسپی نیز بارها در کتاب مقدس (کتاب ناحوم و مکاشفات یوحنا) برای اشاره به این سرزمین ها به کار رفته است. این نمادپردازیها بیگمان برگرفته از ادیان کهن بین النهرین اند که پرستش درخت و روسپیگری مقدس از شعائر اساسی آنها بوده است. همچنین در متن های کتاب توبیت و مکاشفهی ایرانی زند بهمنیسن، سرزمین آشور جایگاه دیوها خوانده شده است. در این بررسی، برای نخستین بار کوشش شده است تا بر خلاف پژوهش های گذشته، مدارک و مستندات دال برتعلق این اثر به گوسان ها (هنرمندان و بازیگران بدیهه پرداز پارتی)، ارائه وکارکرد نمایشی آن اثبات شود.

طی سالهای اخیر جریاناتی بر ضد واقعگرایی در تئاتر شکل گرفته است که تا حدی از برداشت نوین از « متن » به هنگام ظهور نظریه پسا ساختار گرا مطرح شده است و ارزش های متعدد تمرکز زدایی ، واگرایی و چند گانگی معنایی را به شدت مورد توجه قرار داده است . عدم تمایل و تقاضا برای متون و نمایش هایی را که صراحتا در بر گیرنده و مشوق اعمال آمرانه و تحکم آمیزی نظیر تبیین ،‌ حکمیت ، تفسیر و خلق حضور هستند . از طریق تقابل « اجرا » با « متن » ،‌ یعنی اتخاذ مجموعه ای از فعالیت های ذهنی و نمایشی به منظور در هم شکستن پایه های عقلایی و مشخصه های تئاتر واقعگرا و تلاش برای « تغییر معانی » ، نشان داده است و ...