فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۵۵۱ مورد.
۶۱.

تبارشناسی روایت سجده زن بر شوهردر جوامع روایی متقدم امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد سندی بوم شناسی زن و شوهر تبارشناسی روایات سجده زن بر شوهر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : 259 تعداد دانلود : 596
یکی از پرسش های نوظهور در جوامع مسلمان که محصول تماس فرهنگی با جهان غرب است، پرسش از جایگاه زنان در محیط خانواده است. در این میان، وجود برخی از روایات در جوامع روایی فریقین که جایگاهی پست به زنان نسبت به مردان اعطا می کند، چالش های فراوانی را موجب شده است. یکی از این روایات که در جوامع روایی امامیه نیز به چشم می خورد، روایت «لو أمرتُ أحداً أن یَسجدَ لأحدٍ لأمرتُ المرأهَ أن تَسجدَ لِزوجِها» است. این نوشتار، تبارشناسی این روایت را در دستور کار قرار داده و پس از شناسایی مهد اصلی شکل گیری آن، میزان اصالت آن در جوامع روایی امامیه را مورد سنجش قرار داده است. این مطالعه آشکار می نماید که مهد اصلی این روایت، حلقات تحدیث اهل سنت در بوم کوفه بوده است. سپس این روایت با یک انتقال دومرحله ای، ابتدا وارد حلقات تحدیث زیدیه شده و با میانجیگری آن ها به حلقه تحدیث امامیه انتقال یافته است.
۶۲.

اقسام حدیث از جنبه دلالت الفاظ در منابع فریقین

کلید واژه ها: محکم و متشابه عام و خاص ناسخ و منسوخ مطلق و مقید مجمل و مبین منطوق و مفهوم نص، ظاهر و موول دلالت الفاظ و منابع فریقین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث شرح الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : 844 تعداد دانلود : 629
با تأمّل در روایات معصومان : و تصریحات دانشمندان اسلامى، مى توان حدیث را به گونه هاى: عام و خاص؛ مطلق و مقید؛ مجمل و مبین؛ ناسخ و منسوخ؛ محکم و متشابه؛ منطوق و مفهوم؛ نص، ظاهر و مووّل تقسیم کرد. از این میان، سه قسم عام و خاص، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه به احادیثى از معصومان: استناد دارند و سایر اقسام را محقّقان فریقین با تفحّص در انواع احادیث ارائه کرده اند. افزون بر اینها اقسام دیگرى نیز از احادیث مانند احادیث تقیه اى و روایاتى مشتمل بر معانى غیرحقیقى وجود دارند که جداکردن آنها از سایر روایات، از جنبه «دلالت» نیست؛ زیرا در برابر آنها احادیث صریح دیگرى وجود دارد که نشان مى دهد مراد معصومان: چیز دیگرى غیر از ظاهر آنهاست و از این رو، ما آنها را در این تقسیم بندى ننهاده ایم.
۶۳.

روش برداشت از روایات

کلید واژه ها: روش شناسی آسیب شناسی روایت فهم حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 377 تعداد دانلود : 935
برداشت درست از متون دینی نیازمند فهم روشمند است. مقاله پیش رو، ابتدا راه حل پیشنهادی خود را برای این منظور در قالب یک سیر منطقی و قابل تکرار و الگوده ارائه داده، به آسیب های ناشی از بیتوجهی به برخی مقتضیات این روش اشاره نموده است. در هر دو بخش، نمونه هایی از متن احادیث، استخراج و عرضه میگردد. در بخش نخست، سه مرحله برای برداشت روشمند عنوان و تبیین شده است. مرحله اول: احراز متن یعنی اطمینان از حدیث بودن و صحت متن؛ مرحله دوم: فهم متن به معنای برداشت ابتدایی و درک منطوق کلام در دو قسمت مفردات و ترکیبات حدیث و مرحله سوم: فهم مقصود، از طریق توجه به بافت و زمینه و نیز تشکیل خانواده حدیث است. در بخش دوم به عوامل مؤثر در برداشت های نادرست از حدیث اشاره کرده و برخی از آسیب های جدی در این عرصه در دو بخش زمینه های اختیاری و غیراختیاری همراه نمونه توضیح داده شده است.
۶۴.

معناشناسی روایات صعب و مستصعب(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: حدیث امر صعب مستصعب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 403 تعداد دانلود : 559
در میان روایات اهل بیت، روایاتی وجود دارد که با این عنوان «احادیث ائمّه، صعب و مستصعب هستند» مطرح شده¬¬اند و محدّثان شیعه در کتب خود این روایات را با اسناد ¬و تعابیر مختلف ذکر کرده¬اند. شارحان حدیثی شیعه در بیان معنا و مفهوم این احادیث، به سه گروه تقسیم شده اند: برخی بر این باورند که این احادیث به بطون مختلف معنایی کلمات معصومان اشاره دارد و نشان از این است که بعضی معانی احادیث، برای همگان قابل فهم نیست؛ عدّه¬ای آن را ناظر به فضایل و کمالاتی می دانند که در وجود معصومان است که درک و اعتقاد به صحّت آن برای توده مردم مشکل است. و دسته سوم، ولایت معصومان را مصداق این احادیث می دانند. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا با جمع آوری نقل های مختلف این احادیث و استفاده از قرائن موجود در این روایات، کاوشی در ارائه نظر صحیح انجام دهد و در این راستا نشان داده خواهد شد که نظر گروه اوّل، ناصواب و نظر گروه دوم، صحیح است و نظر گروه سوم نیز به نحوی از مصادیق مورد دوم است. هم چنین علل به خطا رفتن عدّه-ای از شارحان این احادیث، ذکر می شود تا حدیث پژوهان با دانستن آن علل، خود را از ارتکاب چنین اشتباهاتی حفظ کنند.
۶۵.

روشهای ابن ابی الحدید در اثبات اصالت نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حکمت تشکیک وصف خطبه ابن ابی الحدید دقت شرح نهج البلاغه نامه محسنات بدیعی سجع و فاصله اتحاد سبک وصی و وصایت مغیبات تقسیم منطقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 463 تعداد دانلود : 185
یکی از شرحهای مشهور نهج البلاغه، شرح ابن ابی الحدید معتزلی است. شرح این ابی الحدید به لحاظ ادبی و تاریخی ممتاز است و بایستی بدین ویژگی ها معرفی شود. ابن ابی الحدید در شرح خود افزون بر انجام تفسیرهای معمولی در حوزة مفردات و جملات نهج البلاغه- که غالباً رنگ بلاغی و کلامی هم دارد- از راههای مختلف اصالت نهج البلاغه را اثبات کرده است. برخورد ایجابی با اصیل نمودن نهج البلاغه و در نتیجه نشان دادن برتری های کلام علی (ع) بر سخنان سخنوران مهم عرب، تحلیل کلام علی (ع) با استفاده از قاعده های ادبی و به عبارتی استناد به وحدت سبک و اسلوب در نهج البلاغه در عین قائل بودن به تواتر بخشهایی از این کتاب- و طرح شبهه های وارد شده بر نهج البلاغه و پاسخگویی به آنها، از جمله راههایی است که ابن ابی الحدید در اثبات اصالت نهج البلاغه پیموده است. این مقاله بر آنست که مهمترین کوشش ابن ابی الحدید را در زمینه های یاد شده بررسی کند.
۷۱.

جایگاه نقد محتوایی در اعتبارسنجی احادیث شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد محتوایی اعتبارسنجی احادیث رویکرد قدما در اعتبار سنجی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث شرح الحدیث
تعداد بازدید : 155 تعداد دانلود : 749
بررسی روش اطمینان به صدور حدیث، تاریخی همپای عصر صدور حدیث دارد. اعتبارسنجی احادیث در بین اصحاب امامیه در دوره های مختلف امری رایج بوده است. نقد محتوای آموزه منسوب به امام(ع)، معیار اعتبار سنجی در دوران ائمه(ع) و محدثان پیشین شیعه است. در این پژوهش، عوامل رویکرد اعتبار سنجی مبتنی بر نقد محتوای آموزه های منسوب به امامان شیعه و پیامدهای آن بررسی و بر این نکته تأکید شده است که این روش، معیار پیشینیان در پذیرش یا ردّ خبر منسوب به معصومان(ع) بوده است. تفاوت دیدگاه های اعتقادی و سطح استعداد اصحاب، بروز جریان انحرافی غلو و ایجاد فضای تقیه را می توان مهم ترین عوامل این رویکرد برشمرد. بازخوانی این عملکرد از آن جهت اهمیت دارد که معیار محدّثان شیعه در انتقال احادیث به کتاب های خویش و نقد آثار سایر راویان بوده است.
۷۲.

رهاوردهای استفاده از روش «تحلیل محتوا» در فهم احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حدیث تحلیل محتوا روش تحقیق نقد حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 697 تعداد دانلود : 149
کلمات گهربار ائمهٔ اطهار(ع) پس از قرآن کریم، گران قدرترین میراث دین مبین اسلام و دستورالعملی برای سعادت هر دو جهان است. این محتوای غنی و هویت بخش قابلیت آن را دارد که در حوزه های مختلف علوم بشری استفاده شده و مبنای مطالعات بنیادین و کاربردی در نظر گرفته شود. به نظر می رسد آنچه امروز می تواند راهگشای فهم بسیاری از وقایع آن دوران باشد، تبیین دیدگاه ها و مبانی نظری ائمه اطهار(ع) از خِلال تجزیه و تحلیل گفتار ایشان با استفاده از روش های علمی و دقیق باشد، چرا که به واسطه فهم گفتمان هر شخص و چینش منطقی کلمات او در کنار یکدیگر است که می توان به درکی جامع از دیدگاه های آن فرد و اعماق اندیشه های وی دست یافت. از جمله روش های تحقیق مطرح، روش «تحلیل محتوا» است که پژوهش های انجام شده بر مبنای آن در حوزه علوم دینی و به ویژه متون حدیثی نشان داده است که این روش از قابلیت های بسیار خوبی جهت فهم و نقد احادیث برخوردار بوده و از همین روی است که محققان و پژوهشگران عرصه علوم دینی به جهت استفادهٔ بهینه از دانش خود و عرضهٔ بهینه آن به گروه های مختلف جامعه، از این روش در تحقیقات خود بهره می گیرند. در این پژوهش پس از معرفی این روش و فنون خاص آن، برخی کارکردها و قابلیت های استفاده از آن در فهم احادیث به طور مستند بیان شده است.
۷۴.

صحت احادیث «الکافی»؛ مقایسه و نقد دیدگاه سه حدیث پژوه معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهبودی الکافی کلینی سید ابوالقاسم خویی حدیث صحیح مسلم داوری مبانی رجالی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : 881 تعداد دانلود : 203
کتاب «الکافی» کهن ترین جامع حدیثی در میان کتب اربعه است. تألیف این کتاب در ایام غیبت صغری بوده و محدث عالیقدری چون کلینی، بیش از بیست سال برای تألیف آن زمان صرف کرده است. از این رو، از آغاز تألیف، تا کنون چگونگی روایات آن از حیث صحت، مورد کاوش حدیث پژوهان امامیه قرار گرفته است. برخی با توجه به مقدمه ی کلینی بر کتاب، حکم به صحت تمامی روایات آن داده اند. برخی دیگر با عنایت به تعریف متأخران از حدیث صحیح، این نسبت را نپذیرفته اند و در صحت احادیث آن مناقشه کرده اند. در میان حدیث پژوهان معاصر، محمد باقر بهبودی ضمن رد صحت تمامی احادیث کافی، تنها کمی بیش از ربع احادیث آن را صحیح دانسته و کتابی از مجموعه ی این احادیث با نام «صحیح الکافی» تألیف کرده است. هر چند در روش شناسایی احادیث صحیح و شناخت روایات معاریض، علیل و ضعیف، روشهای بدیعی از سوی وی ارائه شده است، لیکن روشها و معیارهای او از سوی حدیث پژوهان دیگر مورد نقد قرار گرفته است. افزون بر این، اصل تألیف چنین کتابی نیز مورد انتقاد برخی از پژوهشگران معاصر واقع شده است. در میان معاصران آیت الله سید ابوالقاسم خویی و شاگرد وی مسلم داوری معیارهایی در جهت صحیح دانستن روایات بیشتری از الکافی مطرح کرده اند. این مقاله سعی دارد ضمن بررسی مهمترین دیدگاههای این سه حدیث پژوه معاصر در خصوص صحت احادیث کافی، به  مقایسه و نقد آنها بپردازد.
۷۵.

پیامبر اسلام(ص) عقل نخستین

۷۶.

راهکارهای تمیز مشترکات و توحید مختلفات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم رجال تمیز مشترکات توحید مختلفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 801 تعداد دانلود : 973
شناسایی سلسله راویان واقع در اسناد برای کشف صحت و سقم سند به منظور بهره گیری از حدیث ضروری است. از جمله مشکلاتی که در اسناد روایات به چشم می خورد، تکرار نام هایی است که قابل انطباق بر دو یا چند راوی است. از سویی دیگر برخی از راویان در اسناد روایات با عناوین و اسامی گوناگون یاد شده اند. عناوین متعددی که همگی حکایت از یک شخص دارد. بحث تمیز مشترکات و توحید مختلفات و یکسان سازی راویان متعدد در شناخت راوی و تحلیل و ارزیابی سند روایت توسط دانشمندان با شیوه های خاصی صورت می گیرد. رجالیان بخشی از تلاش های خود را به این موضوع اختصاص داده و راه هایی از جمله توجه به طبقه راوی، وجود عناوین به طور مستقل در کتاب های رجالی به خصوص رجال نجاشی؛ اختلاف در طریق و راوی کتاب بودن، وجود اختلاف در راوی و مروی عنه؛ آگاهی از کنیه ها، لقب ها و موقعیت جغرافیایی شهرها، توجه به تصحیف های احتمالی و... را از جمله راهکارهای تمیز مشترکات و توحید مختلفات دانسته اند.
۷۷.

حدیث پژوهی محدث قمی در سفینة البحار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تراجم روایات فقه الحدیث رجال سفینة البحار محدث قمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث
تعداد بازدید : 59 تعداد دانلود : 278
کتاب ارزشمند «سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار» اثر ارزشمند شیخ عباس قمی، فهرست جامعی بر کتاب شریف «بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار» علامه مجلسی است. تعداد زیاد مجلدات «بحار الانوار» و تنوع موضوعات آن، محدث قمی را برآن داشت تا فهرستی بر این کتاب بنویسد. وی علاوه بر فهرست نگاری، مطالبی در راستای شناخت بهتر احادیث بیان نمود و روایات هم مضمون دیگری نیز در جهت ذکر شاهد بر آن افزود. در این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده، حدیث پژوهشی محدث قمی در دو زمینه سند و متن روایات تحلیل گردیده است. بررسی ها نشان می دهدکه محدث قمی در شناخت اسناد روایات از علم رجال، تراجم و...، درشناخت متون روایات از فهم مفردات، استفاده از اشعار، اطلاعات تاریخی وجغرافیایی و... بهره برده است.
۷۸.

شواهد قرآنی روایات باب ""کبر"" اصول کافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تکبر نقد حدیث عرضه حدیث بر قرآن کبر تفسیر أثری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث شرح الحدیث
تعداد بازدید : 722 تعداد دانلود : 367
پیش از بررسی جهت و دلالت روایت بایستی از اصل صدور آن از معصوم مطمئن شد و بی گمان عرضه روایات بر قرآن کریم کارسازترین تدبیر در حصول این اطمینان است. در این روش تأیید حدیث به وسیله شواهد قرآنی حجتی بر صدور حدیث از معصوم می باشد و ناسازگاری با کتاب خدا دلیل اخلال در نظام صدور و نقل آن روایت است. اندیشمندان این روش را از جهات مختلف مورد بررسی قرار داده اند اما به دلیل کمی نمونه های عینی از روایات عرضه شده بر قرآن دیدگاه های متفاوتی را در مورد این معیار بیان داشته اند. نوشتار حاضر با عرضه روایات باب «کبر» کتاب شریف کافی بر قرآن نمونه هایی ملموس از روایات عرضه شده بر قرآن ارائه می دهد. در این باب 17 روایت وجود دارد که تنها یک روایت با شواهد قرآنی ناسازگار است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان