درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش پیش رو به بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانش آموزان دختر دورة متوسطة شهرستان صدوق به انجام فرایض دینی در سال تحصیلی 89-1388 می پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف، تحقیقی ـ کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی ـ پیمایشی است. جامعة آماری این پژوهش شامل همة 467 دانش آموز دختر دورة متوسطة شهرستان صدوق بود که از این تعداد دویست نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای محقق ساخته با صد سؤال است. در تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آزمون «T» برای یک نمونه و «رگرسیون چندگانه» استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که همة چهار عامل خانواده، مدرسه، دوستان، آشنایان و رسانه ها در گرایش دانش آموزان به انجام فرایض دینی نقش معناداری دارند. نتایج تحلیل «رگرسیون چندگانه» نشان می دهد که دو متغیر مستقل رسانه و خانواده می توانند 6/31 درصد واریانس رفتار دینی را پیش بینی و تبیین کنند.

این تحقیق به منظور بررسى زمینه هاى فرهنگى اثرگذار بر استقبال و عدم استقبال جوانان از مسجد با هدفشناسایى عوامل و راه کارهاى اثرگذار بر جذب جوانان به مساجد و شرکت در فعالیت هاى آن طراحى شدهاست. این پژوهش، از نوع پژوهش هاى زمینه اى است که به روش توصیفى انجام شده است. گردآورىاطلاعات با استفاده از پرسشنامه 30 گویه اى محقق ساخته صورت گرفت. جامعه آمارى پژوهش کلیهدانشجویان دانشگاه پیام نور الیگودرز مى باشند که تعداد 200 نفر آنان به صورت تصادفى در نمونه آمارىاین پژوهش قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که به ترتیب (بى اطلاعى و ناآشنایى نسبت به اهمیت مسجدو نماز جماعت، نامناسب بودن برنامه هاى مسجد، نامناسب بودن برخورد با نمازگزاران و بى توجهى نسبتبه تمیزى و نظافت مسجد) به طور معنادارى در استقبال و عدم استقبال از مسجد اثر گذارند.

هدف پژوهش اولویت بندی عوامل خانوادگی مؤثر در تربیت دینی فرزندان بر اساس دیدگاه والدین دانش آموزان و روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری والدین 4000 نفر از دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه منطقه دو آموزش و پرورش قم بودند که 351 نفر از آنان بر اساس جدول براورد حجم نمونه از روی جامعه مورگان و کرجسی به شیوه تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی 20 عامل در طیف سؤالات آرایش رتبه ای با پایایی 878/0 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس آزمون Z تک گروهی نشان داد که اولاً تمامی عوامل مورد مطالعه نمره Z بزرگتر از Z بحرانی در سطح اطمینان 99/0 برای آزمون یک دامنه به دست آورده اند. ثانیاً از دیدگاه والدین تلاش به منظور کسب روزی حلال در امرار معاش، تشویق فرزندان به صداقت و راستگویی، رعایت حق الناس، اعتقاد به وحدانیت خداوند متعال، افزایش و تقویت روحیه گذشت و فداکاری توسط والدین و پایبندی خانواده به روحیه عدالت گرایی و عدالت خواهی به ترتیب از مؤثرترین و اولویت دارترین عوامل خانوادگی تأثیرگذار در تربیت دینی فرزندان شناخته شد و پایبندی والدین به شئون اسلامی، التزام والدین به روزه داری در ماه رمضان، رعایت دستورهای دینی توسط والدین، برپاداشتن نماز توسط والدین در زمان مناسب، شرکت والدین در نماز جماعت و محافل قرآنی در الویتهای انتهایی قرار گرفت.

این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی مفهوم هنراسلامی، مبانی نظری و اصول تربیتی هنر اسلامی می پردازد و در نهایت با توجه به مبانی تربیتی و دینی الگوی برنامه درسی برای نهادینه سازی رویکرد اسلامی به هنر در آموزش عالی ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که هنر محصول تقابل انسان با هستی است. در این میان ، هنر اسلامی واجد ویژگی منحصر به فردی است که آن ویژگی حکمت آمیزی آن است. مبناهای نظری هنر اسلامی عبارت است از: انسانشناسی، جامعه شناسی، دین شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی و مهمترین مبناهای تربیتی هنر اسلامی عبارت است از: خداجویی، عقلانیت، کرامت، هدایت پذیری و مهمترین اصول تربیتی هنر اسلامی شامل اخلاص، کل گرایی، عدالت جویی، حق گرایی، عزت، معنویت گرایی، میزانگرایی و مخالفت با لذتهای نامشروع است. در نهایت نیز عنصرهای هدف، محتوا، روشهای تربیتی، محیط آموزشی و ارزشیابی برنامه درسی هنری با رویکرد اسلامی با محوریت روش، موضوع و مخاطب مبتنی بر مبانی و اصول تربیتی و نظری هنر اسلامی به منظور تحقق هدفهای آرمانی در زمینه دانش، بینش، نگرش، ارزش و توانش تدوین شده است.

هدف از این مقاله مقایسه تأثیر آموزش پیش دبستانی بر عملکرد انس با قرآن نوآموزان مکتب القرآن و سایر مراکز پیش دبستانی است. روش پژوهش علّی−مقایسه ای، جامعه آماری، نوآموزان مکتب القرآن الکریم و سایر مراکز پیش دبستانی، روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای و ابزار اندازه گیری آزمون رشد قرآنی یا عملکرد فعالیت های مختلف انس با قرآن می باشد. روش تجزیه و تحلیل با استفاده از آزمون T انجام شده است. یافته ها نشان می دهد عملکرد آمادگی انس با قرآن شامل، فهم داستان های قرآنی (به صورت تصویری)، فهم مفاهیم قرآنی، حفظ سوره های قرآنی، ترجمه آموزه های قرآنی و روخوانی قرآن نوآموزان مکتب القرآن با سایر مراکز تفاوت معناداری دارد و بالاترین میانگین ها به نوآموزان مکتب القرآن اختصاص دارد؛ بنابراین، عملکرد انس با قرآن نوآموزان مکتب القرآن بیشتر از سایر مراکز است.

این نوشتار درصدد است با روش استنادی و تحلیلی (با تأکید بر روش شناسی استنباطی و فقهی) میزان و نوع مسئولیت و وظیفه والدین در «نمازآموزی به فرزندان» را بررسی، و نوع وظیفه والدین از حیث وجوب و استحباب، زمان، زمینه ها و روشهای آموزش نماز را بر اساس دلائل شرعی تعیین کند. بر اساس بررسیها، تربیت عبادی فرزندان در عباداتِ واجب بر والدین واجب است و آموزش عبادات مستحب و تثبیت آنها در شخصیت فرزندان بر والدین مستحب است و مسئولیتِ نمازآموزی به فرزندان از دوران پیش از بلوغ فرزندان آغاز می شود. این وظیفه به نحوِ واجبِ توصلی و کفایی است.

هدف پژوهش حاضر تحلیل میزان توجه کتاب های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی به فرهنگ ایثار و شهادت است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با رویکرد کاربردی است. جامعه پژوهش شامل 4 عنوان با 24 جلد کتاب بوده که در سال 1387 چاپ شده و تمام آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش بیانگر آن است که 1- در مجموع 1230 مرتبه به محورها و مولفه های مفهومی مرتبط با فرهنگ ایثار و شهادت توجه شده است. میزان آن در کتابهای فارسی، هدیه های آسمانی، اجتماعی و تاریخ به ترتیب 626، 230، 287 و 87 مرتبه بوده است. 2- بیشترین توجه به محور ایثار، در کلاس دوم راهنمایی و کتاب فارسی دوم راهنمایی شده و کمترین توجه به محور سایر اصطلاحات، در کلاس دوم ابتدایی و کتاب های تاریخ اول و دوم راهنمایی شده است.

هدف این پژوهش بررسی نقش برنامه درسی مراکز پیش دبستانی و مهدهای قرآنی در مهارتهای خواندن و یادگیری خودتنظیمی دانش آموزان پایه اول دبستان بود. جامعه آماری،کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه اول دبستان شهرستان فریمان در سال تحصیلی 90-91 بود. از جامعه یاد شده نمونه ای 146 نفری انتخاب شد. برخی از شرکتت کنندگان دوره پیش دبستانی را در پیش دبستانی قرآنی گذرانده بودند، برخی پیش دبستانی نرفته بودند و عده ای هم در پیش دبستانی های عادی بوده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های محقق ساخته و انطباق یافته یادگیری خودتنظیمی و مهارتهای خواندن ویژه کودکان دبستانی استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمونهای تعقیبی مربوطه تحلیل شد. نتایج نشان داد کودکانی که به پیش دبستانی قرآنی رفته اند از توانایی خواندن بالاتری نسبت به بقیه گرو هها برخوردارند و برنامه های پیش دبستانی قرآنی بر پیشرفت مهارتهای خواندن آنان تاثیر مثبتی داشته است (p</05). همچنین دانش آموزانی که قبلا در مراکز پیش دبستان بوده اند نسبت به کسانی که نبوده اند نیز از مهارتهای خواندن بهتری برخوردار بودند (p</05). همپنین نتایج نشان داد که دانش آموزانی که در مهدهای قرآنی بودند از مهارتهای خودتنظیمی با لاتری نسبت به دو گروه دیگر برخوردارند، اما به لحاظ آماری معنادار نیست.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر موسیقی و آوای قرآن کریم بر میزان اضطراب پیش از امتحان دانش آموزان سال سوم دبیرستان است. روش پژوهش آزمایشی (تجربی)، با طرح پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه کنترل است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش سیاهه اضطراب­امتحان (TAT) (ابوالقاسمی و همکاران، 1375) است. جامعة آماری شامل همة دانش­آموزان سال سوم­ دبیرستان شهرستان بابل است که از میان آنها با استفاده روش نمونه گیری خوشه­ای­چند­مرحله­ای، 50 نفر (25 پسر، 25 دختر) که دارای اضطراب­امتحان بوده­اند، انتخاب و در دو گروه آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر) مورد مقایسه قرار گرفتند. میزان اضطراب­امتحان آزمودنی های گروه آزمایش، پس از حضور و نشستن در جلسه امتحان و قبل از توزیع اوراق امتحانی به عنوان پیش­آزمون اندازه گیری شد. سپس به مدت 5 دقیقه آیاتی از سوره مائده با صدای استاد عبد­الباسط پخش شد و مجدداً میزان اضطراب امتحان آنها (به عنوان پس­آزمون) اندازه­گیری شد. برای گروه کنترل هیچ­گونه مداخله­ای صورت نگرفت. میزان اضطراب­امتحان گروه اخیر نیز قبل و پس از توزیع اوراق امتحانی اندازه­گیری و ثبت شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آوای قرآن­کریم به طور معناداری باعث کاهش اضطراب پیش از امتحان دانش آموزان شد (001/0 = P). همچنین نتایج این تحلیل نشان داد که میزان تأثیر آوای ­قرآن­کریم بر کاهش اضطراب قبل از امتحان دانش­آموزان دختر به طور­معناداری بیشتر از دانش­آموزان پسر است (001/0 =P ).

در مقاله حاضر محتوای کتاب های درسی دینی دوره راهنمایی تحصیلی از نظر میزان ارائه احکام شرعی موردنیاز دانش آموزان دختر مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری شامل سه کتاب دینی پایه های اول، دوم و سوم می باشد که هر سه به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شده اند. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست محقق ساخته بوده و داده های پژوهش، به کمک آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. از مهم ترین یافته های این تحقیق می توان به این نکات اشاره نمود: در سه کتاب دینی دوره راهنمایی مطلبی در ارتباط با احکام تکلیف آورده نشده و احکام تقلید هم تنها به صورت خیلی مجمل در کتاب پایه سوم مطرح شده است و مواردی از احکام که نیاز به تأکید بیشتری دارند، ازجمله احکام محرم و نامحرم، کمتر مورد توجه قرار گرفته و بیشتر به احکام عبادی پرداخته شده است.

مقاله پیش رو حاصل یک طرح پژوهشی استانی از نوع توصیفی و از انواع کمّی آن است. هدف این تحقیق بررسی وضعیت جهتگیری ارزشی جوانان استان خراسان شمالی و عوامل مؤثر بر آن است. در این تحقیق تغییرات ارزشی در حوزه های دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد مطالعه قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق عبارت است از کل جوانان 15 تا 24 سال استان خراسان شمالی در سال 1392 که به روش نمونه گیری تصادفی، بیش از 450 نفر از آنها از دو جنس مرد و زن انتخاب شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای است که جهتگیریهای مختلف ارزشی و عوامل مرتبط با آن را مورد سنجش قرار می داد. تحلیل داده ها نشان داد که جهتگیریهای ارزشی جوانان، در سه مقوله مذهبی سیاسی، فرهنگی اجتماعی و اقتصادی طبقه بندی می شود. میانگین کلی نمره ارزشی جوانان در مقیاس 20، برابر با 4/13 است. در بررسی عوامل مؤثر غیرانسانی، یافته ها نشان داد که جهتگیری ارزشی جوانان با میزان استفاده از برنامه های صدا و سیما، و میزان مطالعه کتابها و مجلات غیر درسی رابطه مثبت معنادار دارد و از سوی دیگر با میزان استفاده از اینترنت و ماهواره قویاً رابطه منفی معنادار دارد. عوامل مؤثر انسانی به ترتیب درجه اهمیت عبارت است از: پدر و مادر، دوستان، برادران و خواهران، معلمان و استادان، همکاران. هم چنین نمره جهتگیری ارزشی دختران در حد معناداری از پسران و ساکنان مناطق روستایی از مناطق شهری بیشتر است. از جمله پیشنهادهای مهم این پژوهش می توان به این موارد اشاره کرد: تمرکز بر تربیت خانوادگی به جای تربیت فردی، توجه و تمرکز بر مهارتهای دوست یابی و ارتباطی و احیای جایگاه مربیان و معلمان و تلاش برای از بین بردن گسست بین مربیان و متربیان.