فلسفه‌ اخلاق

نمایش ۴۶۱ تا ۴۸۰ مورد از کل ۹۷۱ مورد.

۴۶۱.

تبیین ماهیت حقایق اخلاقی در عالم وجود

نویسنده: سید اکبر حسینی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۹

کلید واژه ها: اخلاق حقایق اخلاقی معقول ثانیة فلسفی واقع گرایی اخلاق

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۵۰۶ تعداد دانلود : ۶۶۹

واقع گرایی اخلاقی به عنوان یکی از اصلیترین موضوعات عرصة فلسفة اخلاق به این نکته میپردازد که حقایق اخلاقی از یک سو با نگاهی هستیشناسانه از آدمی مستقل بوده و از سوی دیگر با رویکردی معرفت شناختی، اولاً با ابزارهای ادراکی انسان و نیز وحی قابل شناخت اند. و در ثانی احکام اخلاقی، قابل صدق و کذب بوده و آخر اینکه دست کم برخی از این احکام صادق اند. در این نوشتار کوشیده ایم با نگاهی تحلیلی، درباره این موضوع به بحث بنشینیم که حقایق اخلاقی، وجودی مستقل و منحاز از آدمی دارند، آن هم از سنخ معقولات ثانیة فلسفی.

۴۶۲.

ثبات یا نسبیت گزاره های اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا اکبریان محمدمهدی کمالی محمدهادی کمالی

منبع: آموزه های فلسفه اسلامی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلید واژه ها: ادراکات اعتباری علامه طباطبایی حسن و قبح گزاره های اخلاقی نسبیت و جاودانگی اصول اخلاقی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۶ تعداد دانلود : ۸۸۱

علامه طباطبایی با تقسیم ادراکات بشری به حقایق و اعتباریات، در صدد اثبات نوعی از ادراکات ثابت و غیر متغیر در گذر زمان بر آمد تا در پرتو آن، مقدمات دفاع از فلسفه، دین و اخلاق را در مقابل حملات مادی گرایان فراهم آورد. بررسی ادراکات اعتباری و شناخت لوازم معرفتی آن ها علاوه بر جلوگیری از بسیاری مغالطات، تأثیرات شگرفی در حوزه مدرکات عقل عملی به ویژه علم اخلاق بر جای خواهد گذاشت. ایشان در نظریه اعتباریات در بحثی نظری به منشأ بایدها و نبایدها و سازوکار اعتبارسازی ذهن در مقام عمل پرداخته و نوعی پیوند و ارتباط میان طبیعت و احساسات طبیعی موجودات ذی شعور با ادراکات اعتباری را اثبات می کند. این ارتباط به زعم بعضی نه تنها باعث حفظ اصول اخلاقی از گزند گذر زمان و تغییرات محیطی نمی شود، بلکه گزاره های اخلاقی را دچار نوعی نسبیت و تزلزل می نماید. این مقاله بر آن است تا با تحلیل دقیق فعالیت دستگاه اعتبارسازی ذهن و کیفیت ارتباط آن با نیازها و احساسات طبیعی، چگونگی پیدایش گزاره های اخلاقی از درون اعتبارات بشری را تبیین کند و ثبات یا نسبیت اصول این گزاره ها را بررسی نماید.

۴۶۳.

اسلام، اخلاق و خودمهارگری روان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید رفیعی هنر

منبع: اخلاق وحیانی سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۳

کلید واژه ها: اسلام اخلاق روان شناسی تقوا خودمهارگری کنترل نفس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۴ تعداد دانلود : ۸۷۹

همگان این مطلب را تصدیق می کنند که افراد، یک سری قواعد اخلاقی دارند که با آن، اعمال صحیح را از ناصحیح، متمایز می سازند. این قواعد اخلاقی، اعمال خودخواهانه، تکانشی، و کوته بینانه را محکوم کرده، در مقابل، اعمالی را تقویت می کنند که به منافعی در چشم انداز بالاتر می انجامد. در نتیجه، افراد دست به انتخاب می زنند. توانایی برای چنین انتخاب هایی، «خودمهارگری» نامیده می شود. امروزه در روان شناسی، خودمهارگری، یک توانایی شناخته می شود که رفتار فرد را تا مرز قواعد و معیارهای پذیرفته شده می رساند. اما شاید هر کسی در عمل براساس ایده های اخلاقی خود، در برخی جهات، ناکامی هایی داشته باشد. پس نیروی خودمهارگری به یاری و کمک، نیازمند است و آموزه های ادیان می توانند در این زمینه مؤثر باشند. ظاهراً در آموزه های اسلامی، بسیاری از فضیلت های اخلاقی، از موفقیت در خودمهارگری ناشی می شوند. مثلاً فضیلت هایی چون حزم، کرامت، صبر، و بالاتر از همه «تقوا»، از خودمهارگری سرچشمه می گیرند. در مقابل، رذایل اخلاقی آزمونی برای خودمهارگری در این حیطه به شمار می آیند. بنابراین هدف این مقاله، بررسی توان دین اسلام در پرورش رفتارهای فضیلت مندانه اخلاقی با ارتقای عوامل خودمهارگری می باشد. از بررسی ها درمی یابیم که دین اسلام با پنج شیوه، باعث ارتقای خودمهارگری می شود که عبارتند از: «ارائه معیارهای روشن»، «ایجاد انگیزش برای رفتار اخلاقی»، «نظارتگری بر رفتار»، «مدیریت تمایلات ناشایست»، و «مهار و تنظیم هیجانات».

۴۶۴.

کانت و فلسفه اخلاق

نویسنده: سعید گراوند

منبع: سروش اندیشه زمستان ۱۳۸۳ و بهار ۱۳۸۴ شماره ۱۲ و ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۳ تعداد دانلود : ۲۰۳۱

۴۶۵.

درآمدی بر پیامدهای تربیتی و اخلاقی عشق در اندیشه ی سهروردی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: مجید یاریان الهام علی جولا

منبع: اخلاق دوره جدید سال دوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۵ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: عقل معرفت نور عشق سهروردی محبت حُزن حسن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۶۵۶

شیخ اشراق به مقوله ی عشق، نگاهی فیلسوفانه و عارفانه دارد. او عشق را فرزند عقل و ملازم حزن می شمارد و رسیدن به حسن وکمال را جز از طریق عشق میسر نمی داند. به تعبیر وی، عشق محبتی مفرط و بیرون از حد است که در مجموعه ی هستی سریان دارد و هر موجودی - اعم از نوری و غیر نوری - از آن بهره و نصیبی دارد. عشق رابط وجودی میان موجودات عالم است. مقدمه ی وصول به عشق، معرفت ومحبت و غایت آن فناست. در اندیشه ی او، عشق آثار و پیامدهای تربیتی و اخلاقی با اهمیتی دارد که کمال جویی، دنیاگریزی، مبارزه با زشتی ها و هوای نفس، وحدت گرایی، میل به عقلانیت و خردورزی، صبر و استقامت، التزام به اعمال صالح، کسب معرفت و همچنین طاعت و عبادت حضرت حق، در زمره ی این آثار است.

۴۶۶.

دین و اخلاق

نویسنده: ایان مارخام مترجم: علی بورونی

منبع: حوزه اصفهان ۱۳۸۳شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۵۰۰ تعداد دانلود : ۵۸۴

۴۶۷.

روش شناسی فهم گزاره های اخلاقی قرآن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: حسن سراج زاده

منبع: اخلاق دوره جدید سال اول بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: مفاهیم اخلاقی گزاره های اخلاقی گزاره های انشایی گزاره های اخباری تصویب و تخطئه ی الهی طرفداری و مخالفت الهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۹۳

بحث از گزاره های اخلاقی قرآن، یکی از مباحث مهم و کلیدی در فهم آموز های اخلاقی دین اسلام است. برای آشنایی با اخلاق در متون دینی، اخلاق پژوهان، به گونه ها و روش های مختلفی به این امر پرداخته اند. یکی از روش های اخلاق پژوهی در قرآن، بررسی گزاره های اخلاقی موجود در این کتاب مقدّس است. گزاره های اخلاقی، بخش بزرگی از گزاره های ارزشی دین را تشکیل می دهد که برای شناخت آن ها باید هماهنگ با علوم مرتبط و با شیوه ای مدوّن اقدام کرد. از آنجا که هفت مفهوم اخلاقی «باید، نباید، درست، نادرست، خوب، بد، وظیفه»، عناصر پایه ای و مقدِّمی در شناخت گزاره های اخلاقی هستند، این پژوهش برآن است تا با استفاده از چهار شیوه، به روش شناسی فهم این مفاهیم بپردازد، تا در نتیجه، زمینه ی فهم گزاره های اخلاقی قرآن فراهم آید، و بدین شکل آموزه های اخلاقی قرآن شناخته و تبیین شود. این چهار شــیوه عبارت اند از: 1-گزاره های انشایی قرآن؛ 2- گزاره های اخباری با مــحـامیل ارزشــی قرآن؛ 3 – تصویب و تخطئه ی الهی؛ 4- طرفداری و مخالفت الهی.

۴۶۸.

پایان فضیلت‏یا نقد تفکر اخلاقى جوامع نوین

نویسنده: السدیر مکاینتایر مترجم: حمید شهریارى

منبع: معرفت ۱۳۷۶ شماره ۲۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۴۸۷

۴۶۹.

بررسی مطلق گرایی اخلاقی قاضی عبدالجبار معتزلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس دهقانی نژاد

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ششم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلید واژه ها: فلسفه اخلاق قاضی عبدالجبار نسبیت گرایی اخلاقی مطلق گرایی اخلاقی تعارض اخلاقی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۱ تعداد دانلود : ۵۱۳

مطلق گرایی اخلاقی در برابر نسبیت گرایی اخلاقی، دیدگاهی در فلسفه اخلاق است که بر واقع گرایی و عینیت گرایی ابتنا دارد. متفکران مسلمان عمدتاً به این دیدگاه باور داشته اند. این مقاله درصدد نشان دادن این است که قاضی عبدالجبار معتزلی، در زمینه اخلاق مطلق گرا بوده و هیچ یک از انحای مختلف نسبیت گرایی را نپذیرفته و تنها معتقد به گونه ای ضعیف شده از نسبیت گرایی فرهنگی بوده است. همچنین راهکار وی برای حل تعارض قوانین مطلق اخلاقی بررسی شده است.

۴۷۰.

ادراکات اعتباری و نسبیت اخلاق در اندیشه علامه طباطبائی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: امین رضا عابدی نژاد داورانی

منبع: معرفت اخلاقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: ادراکات اعتباری خوب باید نسبیت اخلاق ثبات اخلاق اعتبارات عمومی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۲ تعداد دانلود : ۵۶۹

مفاهیمی همچون خوب و باید، که نماد مفاهیم ارزشی و لزومی اخلاق هستند، مفاهیمی اعتباری می باشند. از خصوصیات بارز ادراکات اعتباری این است که این گونه ادراکات، به یک معنا نسبی هستند. در پاسخ به این سؤال که آیا این گونه نسبیت، تعارضی با اطلاق و ثبات اخلاقی ندارد؟ باید گفت: کمال موجود مبدأ نهایی فعل اختیاری انسان است و لذا اصول عام اخلاقی، از اعتباریات عمومی هستند که لازمه نوعیت نوع می باشند. از این رو، کمال نوعی انسان، مبدأ اصلی اعتبارخوب و وجوب اخلاقی است. ازآنجا که کمال نوعی انسان به تبع ثبات در نوعیت نوع، ثابت است، اعتبارات اخلاقی که ناظر به کمال ثابت نوع انسانی هستند، تغییر نمی پذیرند.

۴۷۱.

فعل اخلاقی چیست (فلسفه اخلاق)

نویسنده: مرتضی مطهری

منبع: جهاد دوم آبان ۱۳۶۱ شماره ۴۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۹ تعداد دانلود : ۶۹۳

۴۷۲.

بررسی مسئله تأثیر نسبیت فیزیکی بر اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی بهشتی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ششم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلید واژه ها: اخلاق نسبیت فیزیک کوانتوم اصل عدم قطعیت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۶ تعداد دانلود : ۶۳۸

تا اواخر قرن نوزدهم، فیزیک نیوتنی حاکم بلامنازع جهان علم بود. نیوتن معتقد بود مکان، زمان، حرکت و جرم اجسام مطلقند و نسبیت در آنها راه ندارد؛ اما با آغاز قرن بیستم، نخستین جرقه های فیزیک نسبیت و کوانتوم، فیزیک نیوتن را مورد تردیدهای جدی قرار داد. در این میان، برخی از فیلسوفان علم و فیزیک دانان قرن بیستم که متأثر از دو انقلاب نسبیت و کوانتوم در فیزیک نوین بودند، ادعا کردند که با سقوط فیزیک کلاسیک نیوتنی که داعیه دار قطعیت و جبر در نظام طبیعت است، نه تنها اختیار و انتخاب آزاد آدمی تضمین می گردد، ارزش های اخلاقی نیز تابع زمان و مکان شده، قطعیت و شمول خود را از دست می دهند. بنابراین در این دیدگاه، اخلاق نیز همچون فیزیک جدید، نسبی می باشد. این نوشتار، ابتدا با شرح و توضیح جداگانه نسبیت در فیزیک و اخلاق، حالات ممکن میان این دو برشمرده شده و سپس این ادعا نقد شده است.

۴۷۳.

ایمان و فضایل اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نعمت الله بدخشان

منبع: اندیشه دینی ۱۳۸۴ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۸ تعداد دانلود : ۸۷۰

۴۷۴.

بررسی تطبیقی سعادت از دیدگاه افلاطون ارسطو و محمد غزالی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: امیر خواص

منبع: کوثر معارف ۱۳۸۴ شماره ۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۴۷۵ تعداد دانلود : ۸۳۹

۴۷۵.

رویکرد عرفانی به اخلاق در مقایسه با رویکرد روایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی افتخار عاطفه بانک

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۰

کلید واژه ها: عرفان عملی اخلاق عرفانی فنای فی الله اخلاق روایی کرامت نفسانی مقایسه اخلاق و عرفان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۵ تعداد دانلود : ۵۶۱

از ابتدای اسلام دو رویکرد مشخص حدیثی و عرفانی به اخلاق وجود داشته است. مسئله مورد توجه این مقاله، مختصات رویکرد اهل عرفان به اخلاق و تفاوت آن با مختصات رویکرد محدثان به اخلاق است. تفاوت های این دو رویکرد عبارتند از: ۱. هدف از اخلاقیات در رویکرد اول لذت های مادی بهشت است اما در رویکرد دوم هدف معرفت حق و تجلیات صفات اوست. ۲. رعایت اخلاق در عرفان عملی برای تحقق سالک به اخلاق الله مطرح می شود. ۳. در رویکرد اول اخلاقیات صفاتی تلقی می شود که در تصحیح روابط اجتماعی اثر مثبت دارد، اما در رویکرد دوم اهمیت اخلاق به خاطر تأثیر آن در رسیدن به معرفت الهی است. ۴. اخلاق حسنه از دید اخلاق روایی کرامت های نفسانی هستند. اما از دید اهل عرفان، اخلاق حسنه اخلاق الهی و ظهور صفات خداوند در فرد می باشند. ۵. در رویکرد اول خودبینی مطلقا نفی نمی شود ولی در عرفان عملی افنای نفس مطرح می گردد. ۶. در اخلاق حدیثی همیشه با عقل سر و کار هست ولی در عرفان عملی عشق الهی و جذبه کارگشا محسوب می شود. ۷. اعتدال مورد نظر در عرفان عملی به خلاف علم اخلاق اعتدال قوا نیست بلکه اعتدال در ظهور صفات الهی است. در برخی موارد نیز اعتدال تعریف نمی شود.

۴۷۶.

ارائه الگو: راهکاری قرآنی برای تقویت انگیزه های عالی و تضعیف انگیزه های دانی در زیست اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسن سعادت مصطفوی سید محمدصالح هاشمی گلپایگانی عباس اشرفی

منبع: پژوهش های اخلاقی سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۱

۴۷۷.

زبان شناسی و اخلاق عرفانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: نصرالله شاملی

منبع: اخلاق دوره جدید سال اول پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: عرفان اخلاق معنی شناسی زبانشناسی واژگان چندمعنایی حلقوی میدانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۳

چکیده یکی از دانش های نوپا در دنیا و به ویژه در کشور ما، دانش معنی شناسی است که از شاخه های زبانشناسی به شمار می آید. متون اسلامی اعم از قرآن و حدیث و مطالب عرفانی حاوی نکات اخلاقی و کدهای اخلاقی فراوان است. متأسفانه در سال های اخیر با وجود تحقیقات ارزنده در تمام شاخه های علوم اسلامی، پژوهش قابل قبولی راجع به معنی شناسی اخلاقی- عرفانی نشده است. این جانب در اصل مقاله تصمیم دارم تصویری روشن از معنی شناسی اخلاقی- عرفانی را برای علاقه مندان به اخلاق عرفانی بیان کنم تا مشتاقان به ارزش و اهمیت این پژوهش پی برند. معنی شناسی اخلاقی در پی روشن کردن مفاهیم و کدهای اخلاقی است که از دیرباز در زبان عربی و متون ادب فارسی وجود داشته است. عارفان اسلامی به پشتیبانی قرآن و حدیث به دستاوردهای بسیار ارزشمندی در این زمینه رسیده اند، لیکن همه ی این دستاوردها روشمند نیست و کار معناشناسی اخلاقی- عرفانی، تنظیم حوزه ی معناشناسی واژگانی است که هرچند واژه به صورت یک سیستم یا لایه یا حلقه یا میدان، ایده ای کامل و علمی در تکامل اخلاقی کلونی و سیستماتیک را نشان دهند. بدیهی است مثال هایی که در متن مقاله خواهد آمد، برگرفته از قرآن یا متون حدیث و منابع عرفانی فارسی و عربی خواهد بود. ان شاء اللّه این روش جدید بتواند فصل تازه ای در تولید علم اخلاق، آن هم اخلاق دینامیکی ایجاد نماید.

۴۷۸.

تمایز انجام / اجازة ایذا: تبیین و نقد استدلال های دانگن، فوت، کوئین و بِنِت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیرزاد پیک حرفه فائزه حسینی معصوم

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هفتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۶

کلید واژه ها: فوت کوئین تمایز انجام/ اجازة ایذا دانگن بِنِت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۵ تعداد دانلود : ۶۳۴

ایذا و تمایزهای دوگانه آن، جزء جدیدترین مسائل فلسفه اخلاق است که در سه دهه اخیر پاره ای از فیلسوفان اخلاق بدان پرداخته اند. دوگانه انجام / اجازة ایذا یکی از آن تمایزها است که فیلسوفانی چون اَلن دانگن، فیلیپا فوت، ورن کوئین و جانتن بِنِت، استدلال هایی در پذیرش آن و اثبات ناروایی انجام ایذا ارائه کرده اند که مورد اعتراض مخالفان حداکثرگرا قرار گرفته است؛ مخالفان بر این عقیده اند که براساس مبانی طرف داران اِعمال محدودیت علیه انجام ایذا، انجام ایذا ناروا و اجازه آن روا است؛ درحالی که براساس مبانی ایشان، در مواردی اجازة ایذا نیز به همان میزان ناروا است. بنابراین طرف داران این تمایز یا باید در استدلال های خود تجدیدنظر کرده، اندکی آنها را جرح و تعدیل نمایند یا این تمایز را رها کنند. این مقاله ضمن بیان مثال هایی برای شفاف سازی موضوع، به تبین و تحلیل این انتقادها می پردازد.

۴۷۹.

شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی در اندیشه ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم تقوایی مجید ملایوسفی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: عقل ابن سینا اراده فعل اخلاقی معرفت اخلاقی عبادت حقیقی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۰ تعداد دانلود : ۸۰۳

سقراط بر این باور بود که میان معرفت و فعل اخلاقی، هیچ شکافی وجود ندارد؛ چراکه معرفت انسان، موجب تحقق فعل می شود. ارسطو ضمن انتقاد از این نگرة سقراط، علت شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی را ضعف اراده می دانست. ابن سینا نیز برخلاف سقراط، معرفت را شرط کافی فعل در نظر نمی گرفت؛ اما برخلاف ارسطو، تأثیر میل بر اراده را هم علت شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی نمی دانست؛ بلکه از نظر او، ارادة ناشی از معرفت عقلانی، موجب تحقق فعل اخلاقی می شود. وی در تبیین مسئله شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی، چندین علت درونی و بیرونی را برمی شمرد که مانع از تحقق معرفت عقلانی در انسان می شوند. بنابراین اگر معرفت بر پایه سستی نظیر وهم و خیال ابتنا داشته باشد و از جنس عقل نباشد، فعل تحقق نمی یابد و اگر هم تحقق یابد، غیراخلاقی است. علاوه بر این، ابن سینا با تفسیر عقلی از آیات و روایات، بر گفته های خویش شاهد می آورد و درنهایت معتقد می شود که عواملی نظیر عبادت حقیقی، حاکمیت عقل بر سایر قوا و تحقق معرفت یقینی، موجب رفع شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی می شوند.

۴۸۰.

تربیت اخلاقی و سعادت در نظام آموزشی ایران (مقابلة دیدگاه فارابی، لاک، رورتی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سمانه امینی مشهدی محمدرضا آهنچیان

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: سعادت اخلاق فارابی رورتی آموزش و پرورش تربیت لاک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۳ تعداد دانلود : ۶۸۹

از جمله قلمروهای معرفتی مربیان- فیلسوفان، حوزة تربیت اخلاقی است که به منزلة یک محور اساسی، در مبانی و اصول آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران نیز بر آن تأکید شده است. هدف از ارائة این مقاله بررسی تطبیقی دلالت های تربیت اخلاقی فارابی و لاک، سازگاری وجوه اشتراک آراء آنها با نظام آموزش و پرورش ایران و تقابل این سازگاری با مفهوم حقیقت نجات دهنده از منظر رورتی است. نگارندگان این مقاله درصددند با استفاده از روش های «توصیفی تحلیلی» و «استنتاجی»، ضمن تحلیل و مقایسة دیدگاه های فارابی و لاک دربارة تربیت اخلاقی، میزان سازگاری آراء آنها با مبانی تربیت در سند ملی آموزش و پرورش را بررسی کنند. سپس به مفهوم «حقیقت نجات دهندة» رورتی در مقابل آراء فارابی و لاک دربارة تربیت اخلاقی توجه شده است. در نهایت، این نتیجه به دست آمده است که میان مفهوم «حقیقت نجات دهندة» رورتی با دیدگاه فارابی و لاک و نیز هدف های نظام آموزش و پرورش کشور انطباقی وجود ندارد؛ زیرا رورتی رستگاری انسان را، که همان سعادت واقعی یا حقیقت نجات دهنده است، انکار می کند.

درخت حوزه‌های تخصصی