درخت حوزه‌های تخصصی

«ایجاز حذف» در قرآن فراوان به کار رفته و از شیوه های مهم بلاغی قرآن است که دانشمندان علوم قرآنی و مفسران به آن اهتمام ویژه ای داشته اند. ازآنجاکه مفسران گاه در برخی آیات برای حذف و تعیین محذوف هم عقیده نیستند، این پژوهش به بررسی معیارهای علامه طباطبایی در نقد آرای دیگر مفسران می پردازد. از رهگذر این جستار برمی آید علامه طباطبایی با معیارهای درون متنی همچون توجه نکردن به مراد صحیح آیه و نقش نحوی کلمه، معنای حروف معانی، سیاق، فن بلاغی و نیز معیارهای برون متنی چون اختلافات فقهی و استناد به روایات ناصحیح، آرای دیگر مفسران را نقد کرده و معتقد است که این موارد موجب بروز تقدیرهای مختلف یا تقدیرهای نابه جا می شود؛ به طوری که مراد صحیح آیات از آنها استخراج نمی گردد.

قرآن کریم آیات پرشماری را با موضوع هدایت و با تعابیر مختلف و متناسبِ مقام سخن، مطرح می کند. مفسران ذیل این دسته آیات به ارائة دیدگاه های خود دربارة تبیین معنای هدایت همت گماشته اند. یکی از این تعابیر واژة امام است که در آیة ابتلا آمده است که صاحب نظران ذیل آن به بیان دیدگاه های خود پرداخته اند. در این میان صاحب تفسیر المیزان با برداشتی بدیع به تفسیر آن اقدام کرده است. در رد برداشت ایشان مقاله ای با عنوان «تأملی در نظریة علامه طباطبائی در مفهوم امامت در آیة ابتلا» در شمارة پنج مجلة معرفت کلامی چاپ شد. نویسندة مقاله با رد تفسیر مذکور معنای آن را شأنیت دار شدن حضرت ابراهیم(ع) نسبت به اجرای احکام دانسته است. ما در نوشتار حاضر با بررسی ادلة علامه طباطبایی و نیز ادله و مبنای نویسنده بار دیگر نظر علامه را احیا و اثبات کرده ایم. در این مقاله از روش کتابخانه ای در تحقیق و روش قرآن به قرآن در تفسیر بهره جسته ایم.

متون اسلامی و علمی در میان مجموعه عواملی که بر سلامت جسم و روان تأثیر گذارند، بر نقش تغذیه بسیار تأکید کرده اند. این نوشتار نخست بخشی از آثار تغذیه بر ویژگی ها و رفتار انسان را مرور می کند آن گاه به بررسی آثار غذایی عسل بر احوال و رفتار انسان از دیدگاه قرآن و حدیث پرداخته و با دستاوردهای علمی تطبیق می دهد. نتیجه به دست آمده تحقیق آن است که از نگاه علم و دین، این ماده غذایی ارزشمند نه تنها در سلامت جسمانی نقش مهمی دارد، بلکه بر خلقیات، صفات شخصیتی و رفتار انسان آثار مثبتی داشته و آرامش، نشاط و نیز حافظه ای قوی را به ارمغان می آورد. روایات اسلامی همچنین، حکمت و زلالی دل را نیز از آثار غذایی عسل برشمرده اند که البته متون علمی در این باره ساکت اند.