محمدرضا عنانی سراب

هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش جرح و تعدیل متن بر درک مطلب می‏باشد. سنت ساده‏سازی متون تاکنون به تعدیل زبانی آن‏ها محدود می‏شده است. ایده تعدیل متن از طریق تعامل که ابتدا در حوزه ارتباط شفاهی مطرح شد پیشرفت جدیدی است که می‏تواند بالقوه در سازماندهی آموزش خواندن مفید باشد. در تحقیق حاضر بین متون تعدیل شده از طریق تعامل شفاهی و متون ساده شده با استفاده از طرح تحقیق تکرار سنجش مقایسه‏ای به عمل آمد. نتایج کاربرد متون تحت شرایط آزمایشی فوق و شرایط کنترل استفاده از متون اصلی ساده نشده نشان داد که درک مطلب زبان‏آموزان در شرایط تعدیل از طریق تعامل شفاهی در بالاترین سطح و در شرایط کاربرد متون اصلی ساده نشده در پایین‏ترین سطح و در شرایط کاربرد متون ساده شده در بین دو حالت فوق قرار داشت. در مقاله حاضر نتایج پژوهش مورد بحث قرار گرفته و پیشنهاداتی برای بهبود آموزش خواندن ارائه شده است.

آموزش مدبرانه، که اصلی جداناپذیر در آموزش است، هنوز مفهومی غیر واقعی دارد، احتمالاً به خاطر این است که زمانی در دسترس است که معلم ها با فرصت هایی برای ساخت دانش حرفه ای و نشان دادن تمرینات آموزش مدبرانه آماده می شوند. هدف مطالعه حاضر این است تا میزان سطح ادراک معلم های زبان انگلیسی از آموزش مدبرانه و نحوه ارائه آنها از این ادراک آزموده شود. برای این مطالعه طرحی چند روشی در دو مرحله آورده شد. در مرحله اول، داده ها از 60 معلم زبان انگلیسی با استفاده از یک پرسش نامه (اکبری، بهزادپور و دادوند، 2010) گردآوری شدند. در مرحله دوم، 6 معلم به صورت تصادفی در بین معلم هایی که نظرسنجی شده بودند انتخاب شدند و تدریس شان به صورت عملی مشاهده شد. پس از آن، مشاهدات توسط تکنیک نمودار صندلی بررسی شد تا بتوان نشانه هایی ازاستفاده آموزش مدبرانه در تدریس شان تحلیل شود. نتایج نشان دادند که معلم های تحت مطالعه درجه نسبتاً پایینی از این روش را بکار می گیرند و بیشتر تمایل داشتند به تدریس شخصی خودشان اکتفا کنند. پیشنهاد می شود برای اینکه معلم ها سطح قابل قبولی از یکپارچگی آموزش را بدست آورند، از شیوه های یادگیری دانش آموزانشان آگاهی یابند تا آنها را در جنبه های مهم تدریس درگیر کنند.

این مطالعه با هدف بررسی میزان تاثیر تطابق سبک های یادگیری شناختی (Cognitive Learning Styles) با بازخورد اصلاحی نوشتاری (Written Corrective Feedback) بر یادگیری حروف تعریف معین و نامعین در زبان انگلیسی انجام گرفت. برای این منظور، با استفاده از یک طرح پیش آزمون و پس آزمون فوری و باتأخیر، 75 فراگیر زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی (English as a Foreign Language) سطح ماقبل میانی به چهار گروه آزمایش مستقیم-FD، آزمایش غیرمستقیم-FI، مقایسه غیرمستقیم-FD و مقایسه مستقیم-FI تقسیم شدند. در مورد جمع آوری داده ها، از چندین ابزار در مراحل مختلف مطالعه به شرح زیر استفاده شد: آزمون تعیین سطح آکسفورد (Oxford Placement Test)، آزمون اشکال تعبیه شده گروهی (Group Embedded Figures Test)، آزمون ترجیحی بازخورد اصلاحی نوشتاری (Written Corrective Feedback Preference Test)، آزمون روایی (Narrative Test) و آزمون تصحیح خطا (Error Correction Test). از آزمون های تعیین سطح آکسفورد، اشکال تعبیه شده گروهی و بازخورد اصلاحی نوشتاری برای تقسیم دانشجویان به گروه های مختلف استفاده شد، در حالی که آزمون های روایی و تصحیح خطا به عنوان معیارهای یادگیری بکار گرفته شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و یافتن تفاوت های احتمالی بین گروه ها، آزمون تحلیل کواریانس اجرا شد. نتایج نشان داد که گروه های آزمایش در پس آزمون فوری و باتأخیر، از گروه های مقایسه در آزمون های روایی و تصحیح خطا بهتر عمل کردند، و این نشان می دهد که سبک های یادگیری شناختی فراگیران در صورت سازگاری با نوع بازخورد می تواند تاثیر بازخورد اصلاحی نوشتاری را بهبود ببخشد. بر اساس این یافته ها، چند کاربرد همراه با موضوعاتی برای تحقیقات آتی در حیطه بازخورد اصلاحی نوشتاری و سبک های یادگیری شناختی پیشنهاد شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان حضور واژگان دانشگاهی کاکسهد (2000) در پیکره ای از کتب رشته آموزش زبان انگلیسی است. واژگان دانشگاهی کاکسهد که شناخته شده ترین فهرست واژگان دانشگاهی موجود است، برای کمک به فراگیری واژگان دانشگاهی دانشجویان رشته های مختلف کاربرد دارد. در این پژوهش، پس از طی چند مرحله، پیکره ای با حجم بیش از 11 میلیون واژه مستخرج از کتابهای درسی گرایش آموزش زبان انگلیسی ایجاد گردید. پیکره 13عنوان درسی را با میزانی برابر از واژه در هر درس دربرمی گیرد. در مرحله دوم، با استفاده از نرم افزار میزان پوشش واژه های دانشگاهی در سراسر پیکره مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج نشان می دهد که واژگان دانشگاهی کاکسهد 13/11 درصد از کل پیکره را پوشش می دهند. این رقم از رقم بدست آمده در بسیاری از رشته های دیگر بیشتر است. پوشش فهرست کاکسهد در هر یک از زیرپیکره ها نیز مورد بررسی قرارگرفت و تفاوت قابل توجهی بین همپوشانی فهرست با هریک از دروس مشاهده شد.

رویکرد ارتباطی به آموزش زبان های خارجی که در مقابل رویکرد سنتی روش دستور ترجمه و روش شنیداری- گفتاری و به منظور غلبه بر محدودیت های روش سنتی، ابتدا به عنوان یک گزینه مطرح شد، در روند رشد خود به کمک یافته های پژوهشی حوزه زبان آموزی تقویت و در حال حاضر، در بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای آسیایی و خاورمیانه، به رویکرد غالب و انتخابی در آموزش زبان خارجی تبدیل شده است. پژوهش های متعددی که به مطالعه برنامه درسی دوره متوسطه در کشورمان پرداخته اند، ناکارآمدی آموزش زبان در این دوره را تأیید کرده و غالباً دلیل این ناکارآمدی را رویکرد سنتی برنامه درسی دانسته اند.  در راستای بهبود کیفیت زبان آموزی در دوره متوسطه، دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی، در سال 84 ،کمیته ای تشکیل داد که در آن گروهی از کارشناسان گروه زبان های خارجی دفتر تألیف و تعدادی از استادان متخصص آموزش زبان های انگلیسی آلمانی و فرانسه شرکت داشتند.به این کمیته مأموریت داده شد تا با برگزاری جلسه های منظم، راهنمای برنامه درسی زبان های خارجی را تهیه کند. این کمیته پس از یک سال و نیم کار منظم، راهنمای برنامه را تهیه و تدوین کرد. این راهنما در اردیبهشت سال 1389 در نشستی یک روزه، با حضور مدیران و کارشناسان گروه های درسی به نقد گذاشته شد. این مقاله بر آن است تا با مراجعه به مستندات راهنمای تولید شده، محورهای اصلی آن را معرفی ، نقد و با بحث کردن درباره بسترهای لازم برای اجرای برنامه ، چالش ها و فرصت های فرایند اجرای برنامه را مطرح کند. از آنجا که توفیق در ایجاد تغییرات مثبت در برنامه درسی، مستلزم طرح شفاف بحث های مرتبط با تغییر در سطح عام و پیگیری آنها تا اقناع کامل همه دست اندرکاران امر تغییر است، در این مقاله تلاش شده تا با مطرح کردن بحث ها، زمینه دستیابی به این هدف فراهم شود.  

سن مناسب شروع آموزش زبان خارجی یکی از مباحث چالش برانگیز در آموزش زبان خارجی است، به خصوص هنگامی که جایگاه فرهنگ در آموزش زبان خارجی موردبحث قرار می گیرد. هدف از این پژوهش شناسایی محدوده سنی مناسب آموزش زبان خارجی با تأکید بر زبان انگلیسی و با توجه به عوامل فرهنگی است. در این پژوهش از روش سنتزپژوهش های انجام شده مرتبط استفاده شد. در مرحله اول سنتزپژوهی، با تعیین محدوده زمانی پژوهش، از سال ۱۹۶۱ تا ۲۰۲۰، و جست وجوی الکترونیکی تعداد 81 منبع به عنوان جامعه پژوهش شناسایی شد. در ادامه با لحاظ کردن روش نمونه گیری هدفمند طی دو مرحله «غربالگری» ۱۹ پژوهش برای مرحله بعد انتخاب شد. در مرحله دوم، پژوهش های انتخاب شده با استفاده از جداول تشریح فیزیولوژیک تجزیه وتحلیل و واکاوی شدند. نتایج حاصل از واکاوی وارد مرحله سنتز شد که دارای دو زیرمرحله سنتز تجمیعی و ترکیبی است. در مرحله سنتز، داده ها با هدف کدبندی تلفیق شدند که حاصل آن کدهای باز، محوری و گزینشی بود. کدهای گزینشی توانش بین فرهنگی، آگاهی فرهنگی انتقادی، یادگیری زودهنگام فرهنگ زبان دوم و زمان موردنیاز برای شکل گیری فرهنگ زبان اول و دوم را شامل می شد. یافته ها حاکی از آن است که بیشتر پژوهشگران به اشتراک نظر در خصوص سن مناسب شروع آموزش زبان خارجی با توجه به عوامل فرهنگی در محدوده سنی زیر 12سالگی و با تأکید بر محدوده سنی کودکان کم سن وسال (۳-۵) دست یافته اند. نتایج پژوهش حاضر می تواند مورداستفاده سیاست گذاران آموزش زبان خارجی قرار گیرد.

امروز انگلیسی زبان ارتباط بین المللی است و تقاضا برای یادگیری آن بالا است. عمده آموزش انگلیسی به واسطه کُتُب آموزش زبان انگلیسی بین المللی صورت می گیرد و کشورهای مصرف کننده، همواره نسبت به تبلیغ فرهنگ غربی و تلاش جهت تحکیم امپریالیسم زبانی از سوی این کتاب ها نقد داشته اند. در مقاله پیشِ ِ رو مراحل تهیه و تدوین مواد آموزشی بومی بر مبنای «رویکرد متن محور تاملینسون» و یافته های پژوهشی شرح داده شده است. انتخاب متن های مناسب آموزشی سنگ بنای بهبود بازدهی یادگیری زبان بر پایه اصولی همانند ایجاد فرصت های کافی برای استفاده معنادار از زبان و متمرکز کردن زبان آموزان بر معناست. مواد آموزشی یاد شده پس از طراحی بر روی یک پلتفرم اینترنتی به نشانی «www.chamranelt.ir» قرار داده شدند که مهم ترین ویژگی آن: فراهم کردن انتخاب درس دلخواه به همراه فایل های صوتی و ویدیویی مربوط برای مدرّسان است. پاسخ بهتر به نیازهای زبان آموزان، تطبیق بهتر با مختصات محیط آموزشی، ایجاد انگیزش و ایجاد بستر لازم برای خلق توانش ارتباطی میان فرهنگی از مزایای مواد آموزشی بومی هستند و می توان استفاده از مواد آموزشی قرار داده شده در این پلتفرم را پاسخی برای حل مشکلات احتمالی فرهنگی کُتُب آموزش زبان انگلیسی بین المللی در نظر گرفت. همچنین، اینترنتی بودن این مواد آموزشی، باعث مدیریت بهتر هزینه های مرتبط با انتشار و رقابت پذیری بهتر آنها در بازار می شود.