عباس خسروی

در مقاله حاضر، یک چارچوب مناسب برای استخراج یا بازتعریف دکترین ارائه شده است. دکترین جهت گیری فرد/ بنگاه/ سازمان را در مواجهه با تصمیمات راهبردی تعیین می کند؛ از این رو، داشتن یک الگو برای تعیین دکترین در تصمیم گیری درست راهبردی تأثیری مستقیم دارد. برای این منظور، با انجام پژوهشی کتابخانه ای، مفاهیم مرتبط با دکترین گردآوری شد و با رویکرد تفسیرگرایی تحلیل گردید. سپس از راهبرد تحلیل تطبیقی استفاده شد تا ارتباط مفاهیم با یکدیگر و با دکترین استخراج شود. مطابق نتیجه این پژوهش، دکترین در واقع، اصول و بایسته های فرد/ بنگاه/ سازمان است که با تمرکز بر محیط تعیین می شود. آزمون صحه گذاری الگوی استخراج شده در یک کارگروه خبرگی با حضور 120 نفر از کارشناسان و مدیران طرح ریزی راهبردی سازمان های صنعتی برگزار شد و پس از تأیید در کارگروه خبرگی، الگو برای تعیین دکترین در چندین پروژه طرح ریزی یا تصمیم گیری راهبردی مانند پروژه طرح ریزی راهبردی برای ترابری هوشمند جاده ای مورد استفاده قرار گرفت. در همه موارد استفاده شده، دکترین تعیین شده از دقت و کارآمدی خوبی برخوردار بود که در واقع، کاربرد مناسب الگو را نشان می دهد.

در این مقاله مفهوم «ره نگاشت» بازتعریف شده است. دانشمندان «ره نگاشت» تعاریف زیادی از این مفهوم ارائه کرده اند که گاه مشابه و در برخی موارد متفاوت از یکدیگرند. در حالی که برخی دانشمندان مانند «رابرت فال» آن را یک ابزار معرفی می کنند، برخی دیگر مانند «گالوین» آن را یک رویکرد می دانند. از طرف دیگر نسبت «ره نگاشت» و «راهبرد» که هر دو از مقولات راهبردی مهم هستند، چندان شفاف نشده است. در برداشت کارشناسان مرتبط با تهیه ره نگاشت نیز چنین تفاوتی وجود دارد. تفاوت و بعضاً نقصان در دریافت از مفهوم «ره نگاشت» می تواند موجب برنامه ریزی های نادرست در این زمینه شود. در این مقاله، تعاریف دانشمندان ره نگاشت و همچنین برداشت کارشناسان تهیه ره نگاشت با روش تحلیل مضمون واکاوی شده است. جامعه کارشناسان برای نظرسنجی از میان مدیران و کارشناسان تهیه ره نگاشت انتخاب شده است. مطابق نتیجه این تحلیل، «ره نگاشت» عبارت است از ابزار یکپارچه برنامه ریزی تحقق راهبرد که در این تعریف، هم مفهوم ره نگاشت، هم نسبت ره نگاشت با راهبرد و به تبع آن، هم جایگاه ره نگاشت در فرایند طرح ریزی راهبردی شفاف شده است.  

بروز بحران های مختلف در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهرها که ناشی از فقدان برنامه ریزی مناسب در سطح محلی است، سبب تنزل کیفیت محله های شهری شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل میزان رضایتمندی سکونتی شهروندان از کیفیت محیط در محلات شهر بابلسر است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که داده های آن با استفاده از پرسشنامه بدست آمده است. جامعه آماری 375 خانوار از محلات (برنامه ریزی شده و ساحلی، قدیمی و فرسوده، حاشیه ای) شهر بابلسر انتخاب گردیده اند. شاخص های رضایتمندی سکونتی در پرسشنامه به سه شاخص زیست محیطی، کالبدی- اجتماعی و واحدهای مسکونی و 35 زیر شاخص تقسیم شده اند. جهت تحلیل میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محلات هدف از روش تحلیل میزان رضایت- اهمیت استفاده گردید. در این روش پس از محاسبه درصد میزان رضایت و میزان اهمیت هر یک از متغیرها، میزان و رتبه IS هریک از آنها محاسبه شده و سپس در انتهای تحلیل، ماتریس رضایت – اهمیت و همچنین  با استفاده از نرم افزار ARCGIS نقشه رتبه بندی محلات مورد مطالعه ترسیم شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که محلات مورد مطالعه در تمامی شاخص ها نیازمند بهبود کیفیت محیط سکونتی هستند. همچنین مقایسه بین محلات سه گانه پژوهش نشان داد که بیشترین و کمترین میزان رضایت سکونتی از کیفیت محیط محلات به ترتیب به محلات برنامه ریزی شده و ساحلی با میانگین رضایت- اهمیت 4/0، قدیمی و فرسوده با میانگین43/0 و حاشیه ای و پیرامونی با میانگین 46/0 اختصاص دارد.

از آنجایی که تهیه نقشه مخاطرات بهمن، یک امر بسیار زمان بر است، هدف ما بهبود و توسعه مدل های تهیه نقشه مخاطرات در مناطق دورافتاده وسیع می باشد. این مدل براساس تصاویر ماهواره ای و مدل ارتفاعی رقومی در دو نقطه ازکوه های آلپ سوئیس مورد آزمایش قرار گرفته است. برای شبیه سازی مخاطرات بهمن، مدل (DEM) در رایانه برنامه ریزی وطراحی شده که شامل تعیین مختصات وشاخصه های بهمن در محیط جنگلی است. جنگل ها و مراتع براساس اطلاعات نقشه های موضوعی(TM) طبقه بندی شده بودند. تاکنون فقط یک طبقه بندی واحد جنگلی انجام شده است. درحالی که تفکیک جنگل ها، بوته زارها و مناطق نزدیک به خط حایل (خط فرضی که نزدیک آن هیچ درختی رشد نمی کند) مشکلاتی را ایجاد می کند، طبقه بندی چشمه های آب کوچک و تأثیر بهمن در داخل جنگل موفقیت آمیز بود. مقایسه نقشه های کاربری زمین و اراضی بهمن نشان می دهد که 85 درصد از مناطق خطر و ریسک پذیر، بطور صحیح طبقه بندی شده اند. اما برای کاربرد علمی، تفکیک مناطق خط قرمز و آبی رضایت بخش نبود و اصلاحات بیشتری برای کاربرد عملیاتی نیاز دارد که بایستی مرتفع شود. خط مشی کلی بسیار نویدبخش است و می بایست به سمت هدف های ما، یعنی تهیه نقشه های مخاطرات مورد اطمینان بیشتر با دریچه های بهتر و جدیدتر بسوی تبدیل دوجانبه بین برف و جنگل سوق داده شود.