جهانگیر امیری

جهانگیر امیری

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه زبان و ادبیّات عرب دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۵۰ مورد از کل ۵۰ مورد.
۴۱.

نبراتُ الحزن والاغتراب فی شعر مهدی أخوان ثالث ومظفر النوّاب «دراسه مقارنه»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 166 تعداد دانلود : 989
مهدی أخوان ثالث ومظفر النّواب شاعرانِ کبیرانِ دخلا المعترک السّیاسی إبّانَ شبابهما وکرّسا حیاتهما الشّعریه فی نضال مستمر وکفاح مریر ضدّ الأنظمه الاستبدادیّه؛ فالتشابه فی الظروف السّیاسیّه والتجارب المریره التی عاشها الشاعرانِ فی العراق وإیران حینذاک أدّى إلى بروز حاله نفسیّه مشترکه أثّرت فی أشعارهما، و یمکن تفسیر هذه الحاله الشّعوریه بأنّها شعور الحزن والاغتراب الذی یُفرز حاله من الخیبه والتشاؤم. من هذا المنطلق، یهدف هذا البحث بالاعتماد على المنهج التطبیقی وفی ظلّ المدرسه الأمیرکیه إلى تطبیق ما یختلج بداخل الشاعرینِ من هاجس الاغتراب ومن ثمّ یسلّط الضوء على نبرات الحزن الصّارخه فی أشعارهما، منتهیاً إلى نتائج تدّل على أنَّ المضامین المشترکه فی شعر أخوان ثالث والنّواب ناجمه عن إحساسهما المشترک تجاه الظروف المریره التی عاشاها فی المجتمع وخاصه فی السّجن. السؤال الذی یُطرح هنا یلخص فیما یلی: ما هی أهمُّ النماذج المشترکه التی تحثّنا للمقارنه بین هذین الشّاعرین فی مجال الحزن والاغتراب؟ هذا ما سنحاول الإجابه عنه من خلال استعراض وجوه التشابه فی أعمالهما الشعریه.
۴۳.

جلوه های بینامتنی قرآنِ کریم در شعر قیصر امین پور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قیصر امین پور ایهام تلمیح بینامتنی قرآن کریم اثر پذیری واژگانی اثرپذیری گزاره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 210 تعداد دانلود : 569
درهم تنیدگ ی متون، حاص لِ رویکردِ زبان شناختی به ادبیات و نقدِ متن محور است. قیصر امین پور شاعر متعهد و نام آشنای ایران به اشک ال گوناگون، تحت تأثیرِ قرآن کریم قرار گرفته است. این تأثیرپذیری گاه از مض مون و مح توا، و گاه در الفاظ و فنونِ بیانی قرآن، صورت پذیرفته است. در شعر امین پور انواعِ گوناگونِ اقتباس از جمله: تلمیح، تحلیل، اثرپذیری واژگانی، اثرپذیری گزاره ای و... ملاحظه می شود. علاوه برگونه های مختلف اقتباس، آرایه ی ایهام تناسب با تأثیر پذیری از آموزه های قرآنی، در شعر این شاعر حضوری چشمگیر دارد. قیصر از این آرایه ها بیشتر به منظور بیانِ رساترِ دردها و رنج های انسان معاصر که از معنویات دور گشته، استفاده نموده است. اثرپذیری امین پور از قرآن کریم با چنان ظرافت ی هم راه است که پی بردن به اص ل و ریش ه ی سروده ه ایش اغلب کاری دش وار بوده، و نیازمند دقت و تأمّل فراوان می باشد. پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت واکاوی شیوه های اثرپذیری قیصر امین پور که در مباحث زبان شناسی نوین از آن به عنوان ((بینامتنی)) یا ((تناص)) یاد می شود
۴۴.

تأثیر أسطوره سیزیف الیونانیّه فی قصیده ""کتیبه"" لأخوان ثالث وقصیده ""فی المنفى"" للبیاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عبدالوهاب البیاتی الشعر المعاصر مهدی أخوان ثالث أسطوره سیزیف الاستیحاء القراءه السیاسیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای اسطوره شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
تعداد بازدید : 863 تعداد دانلود : 462
کانت أسطوره سیزیف، ولا تزال من المصادر الموحیه لدی الشعراء المعاصرین العرب والإیرانیین. لقد ورد فی إحدی الأساطیر الیونانیه القدیمه أنّ «سیزیف» حُکم علیه، بسبب تمرّده علی الآلهه أن یرفعَ صخرهً عظیمهً مِن أسفل الجبل إلی أعلاه إلاّ أنَّه لم یتَمَکن من أداء مهمّته رغم محاولاته الجادّه وجهده البلیغ، إذ إنَّ الصخره أفلتت من یدیه حین وصولها إلی القمّه. وهکذا أراد له القدر أن یعیدَ عملیه نقل الصخره ولکنَّه لم یجن فی کل مرّه سوی الفشل والخیبه، ویظلُّ هکذا إلی الأبد وبذلک أصبح رمز العذاب الأبدی. لقد استوحی الشعراء من هذه الأسطوره مفاهیم متنوعه ومختلفه بحسب اختلاف وجهات نظرهم وقراءاتهم لها؛ اجتماعیاً، وفلسفیاً، وثقافیاً و... وما هذا البحث إلّا (رؤیه سیاسیه) لأسطوره سیزیف، قدّمها الشاعران المعاصران؛ مهدی أخوان ثالث و عبد الوهّاب البیاتی، و وصلت إلی نتاج عده منها: أنّ الأوضاع الإجتماعیه المتدهوره قد ترکت فی أشعار البیاتی وأخوان ثالث صدیً حزیناً متشائماً، حیث أخذ کلٌّ من البیاتی وأخوان ثالث بنظم قصیده یصوّر فیها أفکاره ویعبّر عن آرائه فی تلک القصیده باستخدام أسطوره سیزیف، والرساله الموجّهه إلی القارئ هی الدعوه إلی العمل الجماعی ومقاومه المشاکل وعدم الخضوع للیأس والاستسلام.
۴۵.

السُّخریهُ: مکانتها ومضامینها فی شعر رهی معیری ومحمد مهدی الجواهری (دراسه مقارنه)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 53 تعداد دانلود : 36
تحتوی السُّخریهُ فی الأدب عَلَى ترکیبهٍ مِن النقدِ والهجاءِ والتّهکمِ والدّعابهِ، وذلک بهدفِ التعریض بالأشخاص، وتجریحهم، وإبراز مثالبهم وسلبیاتهم والنقائض الجسدیه والرذائل الخلقیه. فإنَّ الأدب السَّاخر فی غایهِ الأمر یهدفُ إلى إصلاح العیوب وتصحیح المسارات الخاطئه وتقدیم الإعوجاجات السّلوکیه. ومعَ أنَّ عصراً مِن عصور التاریخ لا یخلو مِن السُّخریه، إذ إنَّ السُّخریه تنبثق مِن انبثاق حیاه الإنسان، فإنَّها تزدادُ ازدهاراً فی العصور التی یسودُ علیها القلقُ وتنسدُّ فیها منافذُ الحریّه؛ لذلک لو عرفنا حجمَ النکبه المخیفه التی نکبتْ بها بلاد إیران والعراق، والمؤامرات المروّعه التی نفّذها الإنتدابُ والإستبدادُ فیهما ضدَّ الأرض والشّعب، لَأدرکنا سرّ إکثار الشعراء فی هذینِ البلدینِ مِن السُّخریه ضدّ المستکبرین والطغاه وإشاعتها. فمِنْ هذا المنطلق یتصدى هذا المقال لدراسه شعر السُّخریه الذی ظهر فی هذینِ البلدینِ لیعرّف بالمضامین المشترکه وفق رؤى تحلیلیه لدى الشاعرینِ رهی معیری ومحمد مهدی الجواهری. فالسؤال الذی یُطرح هنا یلخص فیما یلی: ما هی أهم الملامح المشترکه فی شعر السُّخریه لدى رهی معیری ومحمد مهدی الجواهری التی تحثّنا للمقارنه بین هذینِ الشاعرینِ؟ فهذا ما سنحاولُ الإجابه عنه مِن خلال استعراض وجوه التشابه فی أعمالهما الشعریه بالإعتماد على المنهج التوصیفی- التحلیلی فی المدرسه الأمریکیه التی تسعى للبحث والمقارنه بین العلاقات المتشابهه فی الآداب المختلفه. ومن النتائج التی توصلت لها هذه المقاله یلاحظ مدی ترابط النصوص بعضها ببعض، فالسُّخریهُ عند هذینِ الشاعرینِ قائمه عَلَى فکره المقابله بین الصّدق والکذب، أو بین الصّحه والزیف، أو بین الکمال والنقص، وبعباره مختصره بین ما یکون وما ینبغی أن یکون.
۴۶.

مقاله به زبان عربی: آرمان­گرایی خیال در شعر سهراب سپهری و عبّاس بیضون (بررسی مقایسه­ای) (طوباویّه الخیال فی شعر سهراب سپهری و عبّاس بیضون (ذراسه مقارنه))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سهراب سپهری آرمان گرایی خیال خیال رمزی خاطرات کودکی خیال علمی عباس بیضون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 647
بررسی قصاید شاعر ایرانی «سهراب سپهری» و شاعر لبنانی «عبّاس بیضون» بیانگر این است؛ خیالی که این دو شاعر بدان متکی هستند، خیالی وسیع است که با عوامل روانی در ارتباط می­باشد، و این خیالِ تجسّم یافته در ذهن این دو، بسیاری از اوقات به شکل «ما فوق واقع» و در چارچوب خیال ادبی و رمزی و علمی مطرح می­گردد. چیزی که در این بررسی تطبیقی مورد اهتمام است، تلاش در جهت واکاوی بعد خیالی ـ روانی در نزد این دو شاعر است؛ یعنی واکاوی آن ملکه­ی خلاّق ( = خیال) که توان خود را از حالات روانی دو شاعر مدد می­گیرد. بر این اساس، مقاله­ی حاضر در پی آن است که به روش تحلیلی ـ توصیفی در مکتب آمریکایی به آرمان گرایی خیال در نزد این دو راه یابد. چنین پژوهشی مستلزم آن است که میان تخیّل آرمانگرایانه و تأمّل در عالم ماوراء طبیعت به عنوان دو عنصر در هم تنیده در ضمنِ تجربه­ی سهراب و عباس رابطه­ای یافت گردد. سؤالی که در اینجا مطرح می­شود و در پی پاسخ­گویی به آن هستیم در این جمله خلاصه می­شود: مهمترین ویژگی­های مشترکی که در رابطه با آرمان­گرایی خیال در شعر سهراب و عبّاس وجود دارد و ما را به مقایسه این دو شاعر وا داشته چیست؟ نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می­دهد، آرمان­گرایی خیال در شعر سهراب و عباس ناشی از تأثیر­پذیری عمیق این دو از عوامل روحی مشترکی است که در باب پدیده­های طبیعی، انقلابی بزرگ با ابعاد رؤیایی سرشار از بار صوفیانه در ضمیرشان برانگیخته است. ویژگی بارز خیال این دو شاعر که -متکی بر آرمان­گرایی روحی و نفسی است- توسّل جستن­ همسان­ - از جهت معنا و لفظ- در کاربرد مضامین مشترکی است که براساس رموز صوفیانه و نگرش آرمان­گرایانه به رنگ و مکان و زمان و واقعیت­های علمی دارند، بی­آن­ که از هم متأثر شده باشند.
۴۷.

نقد التّناص القرآنی فی قصیدة «ثورة فی الجحیم» لجمیل صدقی الزّهاوی (نقد تناص قرآنی در قصیده ی «ثورة فی الجحیم» از جمیل صدقی زهاوی)

کلید واژه ها: قرآن نقد بینامتنی زهاوی قصیده ی «ثورة فی الجحیم»

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تأثیر قرآن بر ادبیات
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 590
در این مقاله، ضمن بیان مفهوم بینامتنی و انواع آن، پرسش هایی در مورد چگونگی کاربرد بینامتنی قرآنی در شعر زهاوی مطرح شده است. خلاصه ای از قصیده ( انقلابی در دوزخ ) از سروده های این شاعر می آید و هدف اصلی آن بیان می شود. در ادامه به انواع مختلف بینامتنی که در اشعار زهاوی بسامد بیشتری دارد، اشاره می شود که از جمله آن می توان از مواردی چون: بینامتنی فواصل آیات، واسلوب وترکیب ها ومفردات قرآنی ( از قبیل موازی ونفی کلی وجزئی) یاد نمود. در این زمینه، نکته ی قابل توجه، استفاده ی شاعر به دو گونه مثبت و منفى در بینامتنی اسلوبی و ترکیبی است؛ این در حالی است که در بینامتنی فواصل آیات، استفاده منفی شاعر دیده نشده است. در زمینه بهره گیری شاعر از مفردات قرآنی نیز، استفاده مثبت بیشتر از استفاده منفی نمود دارد. شیوه ی بررسی در این مقاله، به شکل تحلیل و توصیفی است.
۴۸.

دغدغه های سیاسی در شعر بدر شاکر سیاب و مهدی اخوان ثالث

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی مهدی اخوان ثالث بدر شاکر سیاب نوستالژی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 689 تعداد دانلود : 63
اصطلاح «نوستالژی» یا همان «غم غربت» و «دلتنگی» در دوره ی معاصر و به دلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعی، رنگی دیگر به خود گرفته است. سیّاب و اخوان ثالث، به دلیل مواجه شدن با ناکامی های سیاسی مشترک، نوعی دلتنگی سیاسی در سروده های آن دو سایه افکنده است؛ و ناامیدی سیاسی، از بن مایه های اصلی شعر این دو سراینده به حساب می آید. استفاده از نمادهای طبیعی و اسطوره ها، از ابزارهای دو شاعر در ترسیم نوستالژی سیاسی است. آن دو اسطوره را از فضای اسطوره ای خود خارج نموده و به عنوان نمادی تأثیرگذار در صحنه ی سیاسی و اجتماعی، از آن بهره گیرند. پناه بردن به آرمانشهر، از دیگر ابزارهای دو شاعر برای کاستن از دغدغه های سیاسی خویش است. افزون بر آن، احساس شکست و نومیدی سیاسی در شعر اخوان، نمود بارزتری نسبت به شعر سیّاب دارد؛ اما در نهایت، هر دو شاعر، نگاهی امیدوارانه به فردایی بهتر و روشن تر دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان