بهنام باقری

 برنامه ریزی منطقه ای کوششی مشارکتی برای سیاست گذاری، سازماندهی، بهره برداری و استفاده بهینه از منابع و پتانسیل های منطقه ای متناسب با نیازها و اولویت ها، درجهت بالابردن سطح زندگی مردم منطقه به کمک نهادها و ساختارهای منطقه ای است. هدف از این تحقیق، شناسایی عوامل پیشران در توسعه منطقه ای استان اردبیل بوده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در سه مرحله بوده است؛ مرحله اول اخذ اطلاعات از اسناد بالادستی و گرفتن نظرات 30 کارشناس خبره با به کارگیری پرسشنامه به روش تکنیک دلفی بوده که عوامل اصلی پیشران های توسعه در 9 حوزه بررسی شد و 50 عامل شناسایی شد. در مرحله دوم با استفاده از جدول ماتریس تأثیرات متقاطع، عوامل شناسایی شده توسط 30 خبره و کارشناس ارشد و متخصص آگاه به مسائل توسعه استان امتیازدهی و تکمیل شد.در مرحله سوم با بهره گیری از نرم افزار MICMAC کلیدی ترین عوامل مؤثر بر توسعه منطقه ای استان اردبیل شناسایی شد، نتیجه به دست آمده نشان داد که از میان 50 متغیر اصلی 14 متغیر به عنوان کلیدی ترین پیشران های توسعه منطقه ای استان اردبیل هستند که دارای بالاترین امتیاز در میان متغیر ها هستند، ازجمله راه های اصلی، تغییر شیوه مدیریت استان، شبکه راه های ترانزیت و اصلاح برنامه ریزی استان که توجه بیشتر برنامه ریزان و عوامل اجرایی استان در برنامه ریزی به این عوامل می تواند باعث شکوفایی بیشتر استان اردبیل شود.

درنظرگرفتن معیارهای صحیح در تعیین مسیر جاده ها می تواند نقش عمد ه ای در کاهش هزینه های اقتصادی، افزایش ایمنی و دسترسی به جاده ها در کنار حفظ محیط زیست ایفا کرده و زمینه رشد و شکوفایی منطقه را فراهم کند. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با هدف شناسایی مسیری کم هزینه و ایمن برای ارتباط شهر اردبیل با مرکز کشور ازطریق آزادراه تبریز-زنجان انجام شده است. داده های مورد نیاز برای انجام پژوهش که شامل نقاط ارتفاعی به دست آمده از تصویر Google Erath و تصویر ماهواره OLI Landsat-9 است، جمع آوری شد. مدل رقومی ارتفاع، نقشه توپوگرافی، نقشه شیب از تصویر گوگل ارث و نقشه کاربری اراضی از تصویر ماهواره ای لندست استخراج شد. سپس مسیر جاده فعلی اردبیل-سرچم از تصویر گوگل ارث رقومی شده و وضعیت جاده از منظر شیب بررسی و شیب های خطرناک در آن شناسایی شده اند. در مرحله آخر با استفاده از مدل بیلدر سیستم اطلاعات جغرافیایی و با بهره گیری از الگوریتم دایکسترا، کم هزینه ترین مسیر از اردبیل به سرچم با درنظرگرفتن عامل شیب و سپس با درنظرگرفتن همزمان دو عامل شیب و کاربری اراضی منطقه شناسایی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مسیر پیشنهادی نسبت به مسیر فعلی اردبیل به سرچم، هم از لحاظ طول جاده و هم از لحاظ شیب جاده و کاربری اراضی، وضعیت به مراتب بهتر و ایمن تری دارد به طوری که طول جاده 25 کیلومتر کم شده و 15 کیلومتر از مسیر که دارای شیب تا 10 درصد و خطرناک بود، به 6/8 کیلومتر کاهش یافته و این کاهش باعث کم شدن هزینه های اقتصادی، ایمنی بیشتر برای مسافران و ساکنان بومی منطقه خواهد شد. همچنین در مسیر پیشنهادی عبور جاده از مراتع درجه یک کاهش یافته و از 36 کیلومتر به 22 کیلومتر رسیده است، عبور از مزارع آبی مسیر که قبلاً 26 کیلومتر را پوشش می داد، در مسیر پیشنهادی بهینه به 13 کیلومتر کاهش یافته است و این تأثیر مهمی در حفظ محیط زیست خواهد داشت.

چگونگی کاربری اراضی شهری و نحوه همجواری آنها نسبت به یکدیگر به عنوان محیط کالبدی نقش اساسی در زندگی اجتماعی و کیفیت محیط اجتماعی شهروندان دارد. تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی می باشد. برای ارزیابی کیفی از ماتریس سازگاری و تحلیل نظم فضایی با استفاده از مدل نزدیکترین همسایه RN استفاده شده است، برای تحلیل خوشه و ناخوشه شاخص ها نیز از نرم افزار GIS استفاده گردید. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی نحوه پراکندگی کاربری ها از نظر کیفی در مناطق پنج گانه شهرداری اردبیل می باشد، نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد کاربری های فضای سبز، تجهیزات شهری و مذهبی از بیشترین سازگاری با کاربری های مجاور خود دارند و کاربری های درمانی، تاسیسات شهری و اداری-انتظامی از کمترین سازگاری با کاربری های مجاور خود برخوردار می باشند، با توجه به بررسی مدل نزدیکترین همسایه RN توزیع اکثر کاربری های بررسی شده به صورت الگوی خوشه ای بوده که نشان دهنده عدالت محور نبودن توزیع منابع، امکانات و تجمع و تمرکز آن در یک بخش از مناطق شهر می باشد و در ارزیابی اختلاط کاربری اراضی شهری با تحلیل خوشه و ناخوشه، ناحیه 2 منطقه دو شهرداری یک ناخوشه یا تکدانه را تشکیل می دهند و علاوه بر آن مقدار کم دسترسی توسط مقادیر زیاد دسترسی محاصره شده است، نتیجه بدست آمده نشان می دهد اکثر کاربری های موجود هم به لحاظ کمی و کیفی با استاندارد ها و وضعیت مطلوب منطبق نیست و در واقع در شرایط نابرابر قرار دارند و اینکه عدم تعادل فضایی و نابرابری در توزیع کاربری های شهری در مناطق پنج گانه شهر اردبیل مشهود است.

عبد الکریم الکرمی الملقب بأبی سلمی شاعر فلسطینی رائع فی الأدب العربی المعاصر، وهو یعشق جمال المرأه ویتغنی بوصفه حسب الوصفات الممیزه ونظرته الجمالیه المتّسمه. یمتزج الحب فی شعره امتزاجاً کلیاً بین الهجر والوصال وبین الواقع والخیال. فی هذه الدراسه؛ نتابع النواحی الجمالیه فی المرأه ونقف موقف توصیفاته فی کل حرف من الحروف الداله علی الأنوثه بعاطفه مشبعه صادقه، ونعالج التداخل المتجاوب بین الحب والوطنیه فی خطابه الشعری. کل تلک الأوصاف یندمج ضمن الإطار الرومانتیکی وهو هائم مع الأحلام یتغزل، بید أنه کان یعیش فی فلسطین وتأثّر من حوادث النکبه وبعد النکبه الفلسطینیّه، تأخذ أشعاره أبعاداً جدیده ویمتزج حبه للمرأه بحب الوطن فی مجال النضال، فنجد فی شعره مزیجاً من العاطفه والکفاح الوطنی الفلسطینی ولهذا تصبح المرأه فی رویته رفیقه کفاح ونضال. وقد تبین من خلال الدراسه أنّ الشاعر یمزج فی نفسه عشق الحبیبه والوطن فی آن واحد، ویجعل المرأه معادلاً موضوعیاً للوطن. فأخذت المرأه عند أبی سلمی، عمقاً إیحائیاً مؤثراً بما تتضمن تجسید العلاقه الثنائیه بینها وبین الوطن، فتبدو العلاقه نوعاً من حالات العشق تتوحد خلالها الذات بالوطن.

قصیده النثر یا شعر سپید به عنوان پدیده ای نو در ادبیات فارسی و عربی، افق های تازه ای را در برابر دیدگان گشود که نماد کامل خروج از شعر سنّتی و دگرگونی شدید آن است. این نوع شعری جدید اگرچه در رابطه با موسیقی و وزن های عروضی دگرگونی شدیدی ایجاد کرده است، اما خالی از عناصر موسیقی نیست و شاعر با شگردهای مختلف این خلأ را پر کرده است. یکی از عناصری که نقش مهمی در تقویت موسیقی داخلی این نوع ادبی و برجسته کردن مضمون دارد، عنصر تکرار است. این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیلی-توصیفی، کارکرد عنصر تکرار را در دیوان های نثری شاعر معاصر عراقی یحیی سماوی و شعر سپید احمد شاملو بررسی کند. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد؛ پدیده تکرار در شکل های مختلف به کار گرفته شده است و این عنصر علاوه بر اینکه بخشی از موسیقی درونی را ایجاد کرده و ساختار آهنگین آن را ارتقا بخشیده است، باعث اغنای جنبه دلالی و زیبایی این نوع ادبی گردیده است.  تکرار در قصاید سماوی و شاملو نقش مهمی در انسجام شعر و لذّت شنیداری و تقویت ساختار آهنگین متن، انتقال احساسات و عواطف درونی شاعر، فضا سازی و نفوذ بیشتر کلام در جان خواننده، دیداری کردن تصویر و حفظ آن در ذهن مخاطب، برجسته کردن مفهوم و تبیین جهت گیری های فکری هر دو شاعر و انسجام و تماسک متن داشته است، و به عنوان یکی از مهم ترین ویژگی های سبکی هر دو شاعر به شمار می رود.

در این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه یافتگی استان های کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه توسعه یافتگی استان های کشور است. در این تحقیق از روش آنتروپی شانون برای وزن دهی و برای محاسبات توسعه یافتگی از تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه الکتر و ویکور استفاده شده است. برای یکسان سازی نتایج نیز تکنیک کپلند بکارگرفته شده، برای تهیه نقشه خوشه و ناخوشه و تحلیل فضایی نابرابری ها از تکنیک های آمار فضایی و روش لکه های داغ و خوشه و ناخوشه در تحلیل ها استفاده شده است، نتایج بدست آمده از روش ها نشان می دهد استان سمنان به تنهایی در وضعیت بسیار برخوردار قرار داشته و استانهایی مانند اصفهان، یزد و اردبیل و چهارمحال و بختیاری در وضعیت برخوردار قرار دارد. نتایج تحلیل های آمار فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ بر مبنای امتیاز کپلند نشان می دهد که استانهای سمنان و مازندران به احتمال 95% و استانهای گلستان، تهران و اصفهان به احتمال 90% جزو لکه های داغ و استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان به احتمال 90% لکه های سرد می باشند. تحلیل خوشه و ناخوشه بر مبنای امتیاز حاصل از مدل کپلند نیز حاکی است استان سمنان یک خوشه با مقادیر بالا ( HH ) و استان البرز یک ناخوشه می باشد که توسط مقادیر بالا محاصره شده است ( LH )

یعدّ المستوى الصوتی مجالاً من مجالات المنهج الأسلوبی، وهو یهتم بمعرفه الدور الذی یلعبه الإیقاع فی النص، لأنالمادهالصوتیهوماتتضمنهمنإیقاع وتکراروموسیقىعذبه وماتحویهمنتأثیراتصوتیهتسهمفی جمالیه النصوإثراءالمعنى. بما أن قصیده النثر بوصفها واحده من أشکال الکتابه الشعریه الجدیده لا تخلو من العناصر الإیقاعیه التی تتلون أشکالها وتتعدد مصادرها وتؤتی القصیده قوتها الإیحائیه والجمالیه، فتحاول هذه الدراسه أن تتلمس أسالیب التشکیل الإیقاعی فی القصائد النثریه للشاعر العراقی یحیى السماوی. وقد اتبع البحث منهجاً وصفیاً تحلیلیاً، وذلک باستقراء القصائد النثریه وتفکک عناصرها الإیقاعیه لاستخراج أسلوب الشاعر الإیقاعی وقیمته الدلالیه والجمالیه. وقد تبین من خلال هذه الدراسه أن قصائد السماوی النثریه مشحونه بطاقات إیقاعیه فذه، مما تؤدی دوراً دلالیاً وجمالیاً لإثاره المتلقی وإثراء تجربته، وبذلک تنتمی إلى قصیده التفعیله وتکتسب صبغه الشعر. ومن أهم أسالیب الشاعر الإیقاعیه فی قصائده النثریه هی: إیقاع التقابل والتضاد، وإیقاع التوازی، وإیقاع تعداد، والتکرار بکافه أشکاله، والتراکم الصوتی، والجناس، والتجانس الصوتی. إن هذهالأسالیبجمیعاتسهمفیتشکیلواقعالإیقاعالصوتیالذیتنهضعلیهالقصیده وتسهم بقدرتها على الإثاره والتأثیر فی المتلقی.

توزیع متناسب امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی متخصص در حوزه بهداشت و درمان که به طور مستقیم با سلامت جامعه درگیر هستند اهمیت بسیار بالایی دارد. این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی – تحلیلی می باشد. با هدف بررسی و رتبه بندی شهرستانهای استان اردبیل برمبنای شاخص های توسعه در حوزه بهداشتی و درمانی انجام شده است برهمین اساس با بهره گیری از 26 شاخص در حوزه بهداشتی و درمانی و مد ل های تصمیم گیری TOPSIS و VIKOR و یکسان سازی نتایج، باتکنیک های کپلند، میانگین رتبه، بردا و ادغام، میزان برخورداری و نحوه توزیع امکانات بهداشتی و درمانی تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که شکاف و نابرابری به لحاظ برخورداری از امکانات بهداشتی و درمانی در بین شهرستانهای استان اردبیل کاملاً مشهود بوده و تفاوت فاحش در مقام برخورداری از امکانات و زیرساختها وجود دارد بطوریکه براساس نتایج حاصل از روش ادغام، از مجموع شهرستان های استان، فقط شهرستان اردبیل به عنوان مرکز استان در وضعیت بسیار برخوردار قرار دارد، شهرستانهای خلخال و مشگین شهر نیز در وضعیت برخوردار قرار گرفته اند، شهرستان سرعین نیز در وضعیت بسیار محروم می باشد، بقیه شهرستانها هم در وضعیت نیمه محروم و محروم طبقه بندی شده اند. براساس یافته های پژوهش می توان با تمرکزدایی امکانات از مرکز استان و توزیع مناسب امکانات و تجهیزات با رویکرد عدالت محور و توزیع تجهیزات بهداشتی و درمانی به نسبت جمعیت شهرستان می توان نابرابری های فضایی توسعه یافتگی را به سمت رشد متوازن تغییر داد.

تعتبر الموسیقی من أهم أداة بنائیة یقوم علیها البناء الشعری وهی عنصر من أبرز العناصر التی تمیّز الشعر من سائر الفنون الأدبیة. والعنصر الإیقاعی تکمن فیه الطاقة التعبیریة والدلالیة وله أهمیة بارزة فی خلق الجو العام للقصیدة وتماسک بنیتها. ستحاول هذه الدراسة أن تتلمس البنیة الإیقاعیة وعناصرها وآثارها فی ""قصیدة الانتفاضة"" للشاعر سمیح القاسم وهی قصیدة تتمیز بإیقاعات موسیقیة متنوعة تجعل المتلقی یستعذبها وتنقله إلی حالة الشاعر الشعوریة. وفی هذه الدراسة ندرس تشکیل البنیة الإیقاعیة فی القصیدة من خلال رصد بعض الظواهر الإیقاعیة مثل الوزن العروضی والزحافات والعلل، القافیة وما یتعلق بها، والظواهر الإیقاعیة الأخری؛ مثل التدویر، والسطر الشعری، والتضاد، والتوازی، والتکرار، وقد اتبع البحث منهجاً وصفیاً تحلیلیاً إحصائیاً وذلک باستقراء القصیدة وتفکیک عناصرها الإیقاعیة لاستخراج قیمها الدلالیة والجمالیة. وقد تبین من خلال هذه الدراسة؛ أنّ الشاعر یحاول فی تشکیل البنیة الإیقاعیة لقصیدته، الإفادة من أصغر الجزئیات وأدقها من أجل توظیفها واستثمار مکوناتها بغیة إثراء النغمة المؤثرة المنبعثة من الإیقاعات الخارجیة والداخلیة وإثراء دلالات النص. وأن العنصر الإیقاعی بکافة أشکاله له دور واضح فی إثراء البنیة الإیقاعیة والبنیة الدلالیة للقصیدة وتماسک بنیتها وکسر رتابتها واکتساب القصیدة درجة موسیقیة ملموسة، وأنه یؤدی دوراً دلالیاً وجمالیاً لإثارة المتلقی وإثراء القصیدة.

عبدالکریم الکرمی الملقب ب "أبی سلمی" شاعر فلسطینی رائع فی الأدب العربی المعاصر، وهو یعشق جمال المرأه ویتغنی بوصفه حسب الوصفات الممیزه ونظرته الجمالیه المتّسمه. یمتزج الحب فی شعره امتزاجاً کلیاً بین الهجر والوصال وبین الواقع والخیال. فی هذه الدراسه؛ نتابع النواحی الجمالیه فی المرأه ونقف موقف توصیفاته فی کل حرف من الحروف الداله علی الأنوثه بعاطفه مشبعه صادقه، ونعالج التداخل المتجاوب بین الحب والوطنیه فی خطابه الشعری. کل تلک الأوصاف یندمج ضمن الإطار الرومانتیکی وهو هائم مع الأحلام یتغزل، بید أنه کان یعیش فی فلسطین وتأثّر من حوادث النکبه وبعد النکبه الفلسطینیه، تأخذ أشعاره أبعاداً جدیده ویمتزج حبه للمرأه بحب الوطن فی مجال النضال، فنجد فی شعره مزیجاً من العاطفه والکفاح الوطنی الفلسطینی ولهذا تصبح المرأه فی رؤیته رفیقه کفاح ونضال. وقد تبین من خلال الدراسه أنّ الشاعر یمزج فی نفسه عشق الحبیبه والوطن فی آن واحد، ویجعل المرأه معادلاً موضوعیاً للوطن. فأخذت المرأه عند أبی سلمی ، عمقاً إیحائیاً مؤثراً بما تتضمن تجسید العلاقه الثنائیه بینها وبین الوطن، فتبدو العلاقه نوعاً من حالات العشق تتوحد خلالها الذات بالوطن.

یُعد یحیی السماوی من الشعراء الذین عاشوا محنه العراق فی ظل سیاط الدیکتاتوریه الصدامیه، وبعده، الاحتلال الأمریکی تحت شعار حریه الزائف. ویُعد من الشعراء الذین یعبرون عن آلام الشعوب بکل صدق وأمانه، وهو فی نفس الوقت ضحیه الأصول والمواقف التی یؤمن بها، مما سبب له المعاناه والتشرد والاغتراب. الشاعر یستمد رموزه من البیئه، ویکثر من ذکر المفردات الداله علی الطبیعه؛ ویخلع علیها من عواطفه، وینقلها من دلالاتها المعجمیه إلی دلالات جدیده، کما طبیعه الطیور والحیوانات وصفاتهما ألهمت الشاعر فی استخدامها بصوره رامزه للتعبیر عما یجری فی العراق. ستحاول هذه الدراسه أن تکشف رؤیه السماوی الشعریه من خلال استخدام هذه الرموز، والتعرف علی دلالاتها وأبعادها فی خطابه الشعری. وحین یوظف الشاعر هذه الرموز، إنما یرید من خلاله التعبیر عن أحاسیسه وآلامه إزاء ما تمر بالعراق الجریح من الظلم، والدمار والمآسی، وحث الشعب العراقی علی الصمود والمقاومه.

نظراً، لأهمیه التی تحتلها الموسیقی فی الشعر، فإنّه یمکننا الحدیث عن جانبین للموسیقی فی أی عمل شعری، وهما: الموسیقی الخارجیه والموسیقی الداخلیه. وتعنی هذه الدراسه بدراسه الموسیقی بنوعیها الخارجیه والداخلیه والبحث فی الآثار والدلالات الناجمه عن کلّ نوع فی دیوان ""نقوش علی جذع نخله"" للشاعر یحیی السماوی. أما عن الموسیقی الخارجیه فقد حاولنا أن ندرس دراسه إحصائیه لنسبه تواتر البحور، والزحافات والعلل، ونسبه حروف الروی وحرکاته، وأنماط القافیه فی کلا النمطین (العمودی والحر)، عند الشاعر. أما علی صعید الموسیقی الداخلیه فتناولنا ظاهره التکرار ودورها الإیقاعی والدلالی فی تماسک القصائد، وبعض ظواهر إیقاعیه أخری کالطباق والجناس. وقد تبیّن من خلال الدراسه أن الشاعر یحاول، فی تشکیل البنیه الإیقاعیه لقصائده، الإفاده من أصغر الجزئیات وأدقها من أجل توظیفها واستثمار مکوناتها بغیه إثراء النغمه المؤثره المنبعثه من الإیقاعات الخارجیه والداخلیه وإثراء دلالات النص وبیان ما یختلج فی صدره من مشاعر الحزن والأسی والجراح التی تمر بالعراق.