حبیب ابراهیم پور

بی تردید در محیط پویای کنونی در سازمان ها، نقش تعیین کننده رهبران اخلاقی در تغییرات سازمانی بسیار حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر رهبری اخلاقی بر تغییرات سازمانی با نقش میانجی هوش سیاسی و فرهنگی می باشد. جامعه آماری شامل تمامی مدیران و کارکنان شهرداری مشگین شهر به تعداد 517 نفر می باشد که با توجه به جدول مورگان 220 نفر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد رهبری اخلاقی کالشون و همکاران (2011)؛ تغییرات سازمانی میل(2003)، هوش سیاسی فریز و همکاران (2005) و هوش فرهنگی آنگ و همکاران (2007) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Lisrel8 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد رهبری اخلاقی بر تغییرات سازمانی و هوش فرهنگی تاثیر معنادار دارد؛ اما این تاثیر بر هوش سیاسی تایید نشد. تأثیر معنادار هوش فرهنگی بر تغییرات سازمانی مورد تایید قرار گرفت. هوش سیاسی بر تغییرات سازمانی تاثیر معنادار نداشت. هوش فرهنگی در ارتباط بین رهبری اخلاقی و تغییرات سازمانی نقش واسطه ای داشته است. در نهایت نقش واسطه ای هوش سیاسی در ارتباط بین رهبری اخلاقی و تغییرات سازمانی مورد تایید قرار نگرفت.

این پژوهش به بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار با نقش میانجی اثرات اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی درک شده به وسیله جامعه میزبان در شهر سرعین انجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه می باشد. نمونه آماری به دست آمده با استفاده از فرمول کوکران تعداد 385 نفر از ساکنین شهر سرعین و روش نمونه گیری از نوع تصادفی در دسترس می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و مدل سازی معادلات ساختاری و با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS و SMARTPLS انجام شده است. نتایج تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار سرمایه اجتماعی با سه متغیر اثرات اقتصادی گردشگری (0.382)، اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری (0.517) و متغیر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار (0.348) می باشد. همچنین رابطه اثرات اقتصادی درک شده بر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار با توجه به ضریب مسیر (0.189) و مقدار t به دست آمده (2.467)، مورد تایید قرار گرفت. اما رابطه اثرات اجتماعی- فرهنگی درک شده بر مشار کت در توسعه گردشگری پایدار تایید نشد که این امر حاکی از آن است که توسعه گردشگری در حوزه اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری، به گونه ای نبوده که بتواند سرمایه اجتماعی جامعه محلی سرعین را با خود همراه کند . همچنین نتایج نشان داد که سرمایه اجتماعی به صورت غیرمستقیم و با نقش میانجی اثرات اقتصادی گردشگری بر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار تاثیر مثبت و معناداری دارد. اما رابطه سرمایه اجتماعی با نقش میانجی اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری بر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار در شهر سرعین مورد تایید قرار نگرفت.

اخلاق سازمانی در نظام اداری از موضوعات بسیار مهمی است که باید مورد توجه اندیشمندان قرار گیرد. بسیاری از رفتارها و اقدامات مدیران و کارکنان، متأثر از ارزشهای اخلاقی بوده، ریشه در اخلاق دارد. توجه به اخلاق سازمانی در سازمانها، در جوامعی مانند ایران که دارای هویت اسلامی و ارزشهای اخلاقی غنی ایرانی و اسلامی است، می تواند، در پیشرفت سازمانها نقش اساسی ایفا نماید. پژوهش حاضر به طراحی الگوی اخلاق سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه پرداخته است. روش پژوهش، روش آمیخته است. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و از نرم افزار Maxqda استفاده شده است. روش کار در نهج البلاغه چنین بود، محقق با جستجوی مضامینی که معرف اخلاق سازمانی بودند، با همکاری خبرگان به 896 کد دست یافته، در نهایت کدهای مستخرج به روش تحلیل مضمون در قالب مضامین پایه و 4 مضامین سازمان دهنده که شامل، مؤلفه تخصصی و حرفه ای و مؤلفه ارزشی و معنوی و مؤلفه زمینه ساز و مؤلفه بنیادین و ایدئولوژیک تقسیم شدند. ماحصل، ارائه الگوی اخلاق سازمانی در پرتو نهج البلاغه می باشد. بر اساس یافته ها، پرسشنامه بخش کمی تدوین شد و بین کارکنانی که به صورت طبقه ای نسبی انتخاب شده بودند، توزیع شد. با توجه به نتایج حاصله، مولفه زمینه ساز، ضعیف ترین مولفه در بین مولفه های مورد سنجش انتخاب شده است.

سازمان های خدماتی نظیر هتل ها دستیابی به کارایی و سودآوری را در ارائه ی خدمات مناسب و مطلوب به مشتریان دنبال می کنند. در این میان آنهایی موفق هستند که بتوانند با خلاقیت و نوآوری، فرصت های جدید ایجاد و از فرصت های موجود به شکل نوآورانه بهره برداری نمایند. یکی از راه های دستیابی به نوآوری در خدمات بهره گیری از دیدگاه مشتری از طریق دریافت ایده ها، انتقادها، پیشنهادها و حتی شکایات و گلایه ها است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی نقش مشتریان در نوآوری در هتل ها به بررسی تاثیر انواع مشتری (شامل مشتری عادی، راضی، ناراضی، مقایسه گر و منتقد) در نوآوری ارائه خدمات می پردازد. روش تحقیق توصیفی- همبستگی و روش گردآوری داده ها پرسش نامه بوده و از پرسش نامه های استاندارد دوورگر برای بررسی نوع شناسی مشتریان و از پرسش نامه های استاندارد کامینگس و پارامیتا برای سنجش نوآوری استفاده شد. جامعه آماری کارکنان و مدیران هتل های اردبیل به تعداد 130 نفر بود. از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد هر پنج نوع مشتری در نوآوری هتل نقش مثبت و معنی داری داشته و در این میان نقش مشتریان ناراضی بیشتر است. بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادهایی برای استفاده از نظر مشتریان بویژه مشتریان ناراضی از طریق صندوق پیشنهادات و انتقادات، استقبال از درخواست های آنها، استفاده از پرسش نامه حضوری و تعقیبی و همچنین کسب اطلاع از تقاضاها و نیازهای آنها برای اصلاح در خدمات و نوآوری در هتل ها ارائه گردد.

در این پژوهش قصد بر این است تا تأثیر یادگیری سازمانی بر رفتارهای فرامسئولیتی کارکنان با در نظر گرفتن نقش واسطه ای مشارکت کارکنان بررسی شود. جامعه آماری کارکنان ادارات دولتی شهر اردبیل به تعداد 500 نفر بود که  با استفاده از فرمول کوکران تعداد 218 نفر با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی سهمیه ای به عنوان نمونه  انتخاب شده و پرسشنامه ها در بین 218 نفر با مراجعه حضوری به این ادرات توزیع شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه مشارکت کارکنان اکرامی و همکاران (1389) و پرسش نامه یادگیری سازمانی احمدی و همکاران (2013) استفاده شد.  همچنین در سنجش رفتارهای فرامسولیتی برای بعد به اشتراک گذاشتن دانش از پرسشنامه بهلول (1392)، برای بعد خلاقیت از پرسشنامه فرخنده (1394) و برای بعد وظیفه شناسی از پرسشنامه مک کرا و کاستا (1992) استفاده شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه ها، از ضریب آلفای کرونباخ و برای برآورد مدل مفهومی تحقیق از شاخص های برازش مدل استفاده گردید. آزمون مدل پژوهش بر اساس روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان داد که که یادگیری سازمانی بر مشارکت کارکنان و رفتارهای فرا مسئولیتی تأثیر مثبت دارد. مشارکت کارکنان بر رفتارهای فرا مسئولیتی تأثیر مثبت دارد. همچنین مشارکت کارکنان در ارتباط بین یادگیری سازمانی و رفتارهای فرا مسئولیتی از نقش واسطه ای برخوردار است.

در راه رسیدن به اهداف حکومتی موانع و مشکلاتی به وجود می آید که نظام اداری را با مشکل روبه رو می سازد. این موانع و مشکلات اگر شکل فساد به خود بگیرد، نظام اداری را فسادآلود خواهد کرد. فساد اداری و عدم سلامت اداری ماهیت ضد توسعه ای دارد و باعث تاراج داراییها و امکانات و ارزشهای اجتماعی و سرمایه های مردمی و اتلاف وقت و فرصت می شود؛ هم چنین گسترش آن سیاستهای کلان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را با مخاطرات جدی روبه رو می سازد و موجب افزایش فقر و فحشا و به خطر افتادن مشروعیت دولت و دموکراسی جامعه می گردد. حکمرانی عاملی در جهت رویارویی با فساد اداری در نظر گرفته می شود. حکمرانی خوب از دهه 1990 به عنوان استراتژی مناسب برای کمک به توسعه کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه مورد توجه جدی محافل علمی و اجتماعی قرار گرفت. این استراتژی به عنوان راه برونرفت از فقر و توسعه نیافتگی تلقی می شد و تلاشهای زیادی برای اجرا و استقرار آن صورت گرفت. امروز حکمرانی از حوزه دولتها خارج شده و سازمانها و شرکتها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ولی این استراتژی نیز به مانند دیگر برنامه های نهادها و سازمانهای بین المللی با کاستی هایی همراه بوده است طوری که نقدهای متعددی برای آن عرضه شده است. این مقاله با بررسی فساد اداری و نقد حکمرانی خوب، حکمرانی پایدار را به عنوان راهکاری به منظور توسعه پایدار و کاهش فساد اداری پیشنهاد می کند.

امروزه در تمامی سازمان ها، مدیریت دانش و مدیریت منابع انسانی به عنوان مفاهیم مکمل و دیده می شوند. مدیریت منابع انسانی دانش محور یکی از الزامات اصلی و اساسی سازمان های دولتی است که در بسیاری از جوامع، پیاده سازی و بکارگیری شده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، ارائه الگوی مدیریت منابع انسانی دانش محور در سازمان های دولتی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی، ترکیبی یا آمیخته است. رویکرد مورد استفاده در تحقیق، رویکرد مت والی تبیینی است که در آن، ابتدا داده ها و اطلاعات کمّی گردآوری و تحلیل می شوند، و سپس اطلاعات کیفی مورد بررسی قرار می گیرند. در فاز اول مطالعه، از روش تحلیل محتوای کمّی، و در فاز دوم به منظور طراحی الگوی مربوطه از روش کیفی نظریه داده بنیاد بهره برده شده است. مطابق با یافته های تحقیق، در فاز اول از میان 214 تحقیق مرتبط، 28 تحقیق اصلی یا معیار شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفتند. در فاز دوم، داده ها و اطلاعات از طریق نمونه گیری هدفمند، از 12 تن از خبرگان این حوزه با استفاده از ابزار مصاحبه های نیمه ساختاریافته استخراج شدند. گزاره های مستخرج با استفاده از رهیافت نظامند استراوس و کوربین کدگذاری شدند که در نهایت، 137 کد باز، 63 کد محوری و 20 کد انتخابی حاصل شدند. مطابق با الگوی حاصله می توان نتیجه گرفت که منابع انسانی دانش محور، وابسته به شیوه های مدیریت منابع انسانی است که مجموعه ای از شیوه های مورد استفاده سازمان برای مدیریت منابع انسانی از طریق تسهیل توسعه شایستگی ها و مدیریت دانش را در بر می گیرد و ضمن ایجاد سرمایه فکری دانش محور؛ سازمانی یادگیرنده و چا

پژوهش حاضر  باهدف تبیین اثرات مزایای دولت الکترونیک به منظور استفاده مداوم از خدمات دولت الکترونیک در میان شهروندان شهر تهران صورت پذیرفته است تا با بررسی این تأثیر و عوامل میانجی دخیل در آن، به افزایش استفاده از مزایای دولت الکترونیک کمک شود. پژوهش حاضر از حیث فلسفی از پارادایم پوزیتیویست تبعیت می کند و  بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش های کاربردی- توسعه ای است و بر اساس معیار ماهیت داده ها از نوع پژوهش کمی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد است. اعتبار ابزار پژوهش بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای پرسش نامه مزایای دولت الکترونیک (75/0)، قصد استفاده مداوم از خدمات دولت الکترونیک (73/0)، اعتماد شهروندان (71/0)، فرهنگ ملی (77/0)، شکاف دیجیتال (79/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان شهر تهران است. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم افزار نمونه گیری سمپل پاول برابر با 294 نفر است.  ابزار تجزیه وتحلیل داده های پژوهش نرم افزار آماری SPSS و AMOS است. به منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به دست آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده با متغیر پنهان، مدل میانجی و مدل مسیر جهت ارزیابی فرضیه های پژوهش و مدل مفهومی پژوهش استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که مزایای دولت الکترونیک بر قصد استفاده مداوم از خدمات دولت الکترونیک تأثیرگذار است و اعتماد شهروندان، فرهنگ ملی و شکاف دیجیتال دارای نقش میانجی جزئی در تأثیر مزایای دولت الکترونیک بر قصد استفاده مداوم از خدمات دولت الکترونیک هستند.

با توجه به اهمیت و نقش حیاتی حکمرانی به عنوان سازوکاری برای توسعه کشورها، پژوهش حاضر درصدد استخراج و معرفی مختصات و مشخصه های حکمرانی براساس آراء و اندیشه های سیاسی محمدعلی فروغی به عنوان آموزه ی تاریخی است. در این پژوهش از پارادایم تفسیری و رویکرد استقرائی استفاده شده است، پژوهش به لحاظ هدف از نوع اکتشافی و به روش کیفی انجام شده است، راهبرد موردنظر برای گردآوری داده ها تحلیل مضمون و ابزار گردآوری داده ها، نسخه برداری از اسناد و مدارک است که در آن کتاب، نامه ها و دست نوشته های محمدعلی فروغی به عنوان جامعه و نمونه آماری مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که مختصات حکمرانی در آراء محمدعلی فروغی دارای شاخص های متعدد و متنوعی است این شاخص ها تحت عنوان دستاورد ویژه پژوهش در مورد مختصات حکمرانی در مؤلفه های، تمامیت و یکپارچگی ادراک شده حکمران، مردم سالاری، شهروندمحوری، بلوغ ملی، یادگیرند ه، شایسته سالاری، بلوغ سیاست بین الملل، شفافیت ساختاری تعریف و در قالب هفت مقوله اصلی شامل شایسته سالاری، بلوغ ملی، بلوغ سیاست بین الملل، مردم سالاری، یادگیرنده بودن، شفافیت ساختاری و تمامیت ادراک شده حکمران طبقه بندی شد. این مقوله ها به عنوان مختصات حکمرانی در آراء و اندیشه های سیاسی فروغی معرفی شد. این مختصات به عنوان آموزه ای تاریخی استخراج و برای سیاست گذاری در سطوح مختلف دولت و سطح سازمانی قابل استفاده است. بر اساس این مختصات جهت استفاده از آراء و اندیشه های گذشته برای بهینه سازی حکمرانی، سیاست گذاری و تصمیم گیری پیشنهادهایی در سطح دولت و سطوح سازمانی ارائه گردید.

مقدمه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش رفتار طرفداران محیط زیست بر مدیریت منابع انسانی سبز با نقش میانجی رهبری تحول آفرین و رهبری مسئولیت پذیر صورت پذیرفته است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش در زمره پژوهش های کاربردی و پیمایشی قرار دارد و از حیث ماهیت داده ها یک پژوهش کمی است. اصلی ترین ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 4 پرسش نامه شامل رفتارهای طرف دار محیط زیست: الشایر و همکاران (2021)، مدیریت منابع انسانی سبز: کیم (2019)، رهبری تحول آفرین سبز: ژائو و هوانگ (2022)، رهبری مسئولیت پذیر: وگتلین (2011) است. جامعه آماری این پژوهش پتروشیمی شیراز بود و حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم افزار نمونه گیری SPSS Sample Power برابر با 250 نفر بود. شیوه نمونه گیری در این پژوهش، به دلیل گستردگی جامعه آماری، از نوع نمونه گیری در دسترس بوده است. ابزار تجزیه وتحلیل اطلاعات پرسشنامه ای این پژوهش نرم افزار آماری SPSS و AMOS بود. به منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به دست آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده با متغیر آشکار و مدل میانجی جهت ارزیابی فرضیه های پژوهش استفاده شده است. یافته ها: با توجه به یافته های این پژوهش تأثیر مستقیم و غیرمستقیم رفتارهای طرف دار محیط زیست بر مدیریت منابع انسانی سبز معنادار است. چون هر دو اثر مستقیم اثر غیرمستقیم رفتارهای طرف دار محیط زیست بر مدیریت منابع انسانی سبز به واسطه هر دو متغیر رهبری تحول آفرین و رهبری مسئولیت پذیر معنادار گزارش شده است (0001/0 و 01/0)، می توان استنباط کرد که میانجی گری وجود دارد و متغیرهای رهبری تحول آفرین و رهبری مسئولیت پذیر دارای نقش میانجی جزئی در تأثیر رفتارهای طرف دار محیط زیست بر مدیریت منابع انسانی سبز است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد رفتارهای طرف دار محیط زیست بر مدیریت منابع انسانی سبز با ضریب 61/0 تأثیرگذار بوده است. همچنین، رهبری تحول آفرین بر مدیریت منابع انسانی سبز با ضریب 41/0 و رهبری مسئولیت پذیر بر مدیریت منابع انسانی سبز با ضریب 45/0 تأثیرگذار بوده است. رفتارهای طرف دار محیط زیست بر رهبری تحول آفرین با ضریب 58/0 تأثیرگذار بوده است. می توان رهبری تحول آفرین را بر اساس رفتارهای طرف دار محیط زیست در جامعه آماری پیش بینی کرد.  رفتارهای طرف دار محیط زیست بر رهبری مسئولیت پذیربا ضریب 52/0 تأثیرگذار بوده است و می توان مسئولیت پذیر را بر اساس رفتارهای طرف دار محیط زیست در جامعه آماری پیش بینی کرد.