نرگس نیکخواه قمصری

مقدمه و هدف پژوهش: بی تردید گذر از نظام سنتی به نظام صنعتی در دهه های پایانی قرن بیستم و اوایل قرن حاضر را باید یکی از اصلی ترین عوامل توجه مجدد به مقوله هویت فرهنگی دانست. چراکه چالش هایی را برای هویت فرهنگی در مفهوم مدرن آن ایجاد کرده است. از این رو، هدف پژوهش حاضر در وهله اول توصیف عمیق از گونه های هویت فرهنگی و سپس کشف زمینه های موثر بر تکثر این گونه های فرهنگی در شهر کاشان است و در نظر دارد الگوی ساختاری تبیین کننده گونه های هویت فرهنگی شناسایی نماید. روش پژوهش: با روش ترکیبی و طرح اکتشافی سعی شد ابتدا با رویکرد پدیدار شناسانه، توصیف عمیقی از گونه های هویت فرهنگی و زمینه های موثر بر آن ارائه دهد و بر مبنای آن با روش کمی و مدل سازی معادلات ساختاری، مدل مفهومی مورد نظر را در بین 330 نفر از زنان شهر کاشان مورد آزمون قرار دهد. یافته ها: یافته های حاصل از مصاحبه های بخش کیفی پژوهش بیانگر پنج گونه هویت فرهنگی شامل مذهبی سنتی، مذهبی نوگرا، نوگرای مذهبی، معرفت گرا و نوگرا می باشد و زمینه های شناسایی شده موثر بر این گونه ها نیز شامل توسعه صنعتی، گردشگری، علمی، ارتباطی و تحرک اجتماعی بوده اند که مدل حاضر با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری وارپ پی ال اس مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: صنعتی شدن و افزایش امکان اشتغال زنان در مشاغل بیرون از خانه ،توسعه ارتباطات و تحرک اجتماع به تدریج هویت فرهنگی یکپارچه زنان کاشان را دچار نوعی اختلاط و ناهمگونی ساخته تا آنجا که می توان گونه های جدید هویتی را شناسایی نمود. براین اساس آنچه مورد اهمیت است .

این مقاله بر آن است تا نشان دهد که جنسیت به عنوان یک برساخته گفتمانی چگونه از دو ده? پیش از انقلاب اسلامی و دوران استقرار نظام جمهوری اسلامی در سرمای? کلامی امام خمینی (ره) به گونه ای متفاوت از ظرفیت نظام زبانی، مناسبات قدرت، مقاومت مندرج در گفتمان های سنتی و مدرنیزاسیون دوران پیش از انقلاب درون بستری از رخدادهای سیاسی و اجتماعی ساخته شده و مرزهای مألوف و تعیین کنند? هویت های زنانه/ مردانه را تثبیت یا متحول نموده است. به این منظور، معنای مدلول زنانه/ مردانه در گفتار ایشان را به عنوان مهمترین الیت سیاسی و سمبلیک در گفتمان نواندیشی دینی و انقلابی، در پیوند با دال های کانونی گفتار های رقیب حاضر در متن منازع? سیاسی شامل گفتار رسمی حکومت پهلوی و روحانیت سنتی و با استفاده از روش و نظریه تحلیل تاریخی- گفتمانی روث وداک مورد مطالعه و بررسی قرار داده و دریافته ایم که زن در آینه کلام امام خمینی(ره) در پیوند با مقولاتی چون ارزش های اسلامی، انسانیت، آزادی، برابری، شجاعت، حق و حتی تکلیف مشارکت در تعیین سرنوشت خود و... بر خلاف دو نظام معنایی سنتی و مدرن، به عنوان سوژه ای فعال، آگاه، انتخابگر و مسئول ساخته شده است و نه در مقابل بلکه در کنار مرد و نه در عرصه ای خاص که در همه شئون زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی عهده دار وظیفه ساخت و حفاظت از نظم سیاسی مبتنی بر اسلام و ارزش های الهی آن معرفی می شود.

مقدمه: بازتولید سرمایه اجتماعی به عنوان مجموعه هنجارها و روابط تسهیل کننده تعامل اجتماعی و شاخص سلامت یا بیماری جامعه است. نابینایی و کم بینایی به عنوان یک ویژگی فردی، تأثیری تعیین کننده بر نحوه تحقق اهداف خانواده و در نتیجه سرمایه اجتماعی دارد. بر همین اساس، این مطالعه به بررسی تأثیر اختلال بینایی بر سرمایه اجتماعی خانواده پرداخته است. روش: مطالعه حاضر با روش علی-مقایسه ای به مقایسه سرمایه اجتماعی در دو گروه همسران بینا و نابینا/کم بینا در دو شهرستان کاشان و آران و بیدگل با حجم نمونه 198 نفر پرداخته است. یافته ها: میزان سرمایه اجتماعی همسران بینا بیشتر از همسران نابینا/کم بیناست. در ضمن، میزان سرمایه اجتماعی در دو بُعد ساختاری بیرونی و شناختی درونی در بین همسران مرد و زن نابینا/کم بینا متفاوت است، اما در گروه همسران بینا این تفاوت وجود ندارد. علاوه بر این، سرمایه اجتماعی ساختاری بیرونی برحسب وضعیت مسکن، سرمایه اجتماعی شناختی درونی برحسب تحصیلات، سرمایه اجتماعی ساختاری درونی و شناختی بیرونی برحسب درآمد، و سرمایه اجتماعی شناختی بیرونی، شناختی درونی و ساختاری درونی برحسب تعداد فرزند در همسران نابینا/کم بینا متفاوت است. بحث: با توجه به تأثیر وضعیت بینایی بر سرمایه اجتماعی خانواده، باید گفت که به طور خاص نابینایی/کم بینایی سرمایه اجتماعی خانواده را کاهش می دهد و در مقابل، عواملی چون سطح تحصیلات، میزان درآمد و وضعیت مسکن از جمله عواملی هستند که تأثیر مثبت بر سرمایه اجتماعی خانواده دارند. بنابراین، باید برنامه ریزی ها و راهکارهایی در زمینه وضعیت مسکن و درآمد و همچنین هموار کردن مشکلات تحصیلی افراد نابینا/کم بینا صورت گیرد تا بدین ترتیب سرمایه اجتماعی خانواده این افراد افزایش یابد.

هدف از انجام این تحقیق، فراترکیب مطالعات کیفی مرتبط با حجاب درایران بعد از انقلاب اسلامی است. قلمرو مطالعاتی پژوهش، جستجوی تعداد 811 منبع طی سال های 1357 تا 1399 در دو سایت "پرتال جامع علوم انسانی" و "پایگاه علمی جهاد دانشگاهی" بوده که درمرحله اول، 76 منبع و در مرحله دوم و نهایی 53 منبع بر اساس تطابق محتوا و کیفیت منابع و نیز اعتبار(باورپذیری) و اعتماد(اطمینان پذیری) یافته ها، گزینش و مورد بررسی قرار گرفت. در نتایج پژوهش، دو مضمون کلی «حجاب سنتی» و «حجاب مدرن» استخراج شد. در حجاب سنتی، ویژگی حجاب، کارکرد حجاب، راهکارهای تقویت حجاب، استدلالهای پشتیبان برآمده از آموزه های دینی، علل گرایش به حجاب، نحوه مواجهه با عدم رعایت حجاب در راستای تقویت تمایل به حجاب، پیامدهای بدحجابی و نحوه تصویرسازی آن در سایت های داخلی در مقابل حجاب مدرن با ابتنا بر محورهای معنابخشی چون معنای حجاب، شکل حجاب، گونه های حجاب، استدلالهای پشتیبان (نظری و تاریخی)، علل و زمینه های بدحجابی و نحوه مواجهه با آن، وضعیت حجاب و چگونگی تصویرسازی حجاب در سایت های خارجی، در دو سر یک طیف قرار گرفت. در پیوند با این مقولات، شبکه معنایی متفاوتی به تصویر کشیده شد که در پرتو روابط موجود میان سطوح مختلف آن ها «الگوی مفهومی حجاب» انتزاع شد.

مقدمه: سلامت اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد مهم سلامتی در میان گروه های خاص نظیر نابینایان و کم بینایان به شمار می رود که به سبب عدم دسترسی به اطلاعات دیداری و تعاملات اجتماعی گسترده با سایر افراد، پیش از هرچیز ریشه در برداشت های ذهنی آنان از مفهوم سلامتی دارد. این پژوهش به مطالعه نظری و تجربی سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان شهر کاشان و شناسایی عوامل مرتبط با آن می پردازد. روش: روش تجربی این پژوهش از نوع پیمایشی و جامعه آماری مورد بررسی نیز شامل نابینایان و کم بینایان شهر کاشان (برابر با 652 نفر) بوده است، که از این میان تعداد 211 نفر با استفاده از نرم افزار سمپل پاور به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شده اند. یافته: نتایج تحلیل چندمتغیره رگرسیونی تأثیر مستقیم متغیرهای «سلامت روان»، «امنیت اجتماعی» و «توانمندی های اجتماعی» بر «سلامت اجتماعی» را نشان می دهند که در مجموع، توانسته اند 53 درصد از واریانس سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان شهر کاشان را تبیین نمایند. همچنین، نتایج ارزیابی مدل ساختاری بیان گر آن است که حجم اثر متغیر «سلامت روان» در سطح بالا و سایر متغیرها در سطح پایینی است. به علاوه، توان پیش بینی کنندگی مدل را در سطح متوسط رو به بالا ارزیابی شده است. بحث: در مجموع نتایج حاکی از آن است که میانگین متغیر سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان بالاتر از میانگین نظری قرار دارد. مبتنی بر یافته های تجربی پژوهش، به ویژه میزان میانگین متغیرها و نیز فرضیه های مورد تأیید می توان برنامه هایی را تعریف نمود که سلامت اجتماعی را در بین این گروه، بهبود داده یا ترویج می کنند.

این مقاله بر آن است تا نشان دهد که جنسیت به عنوان یک برساخته گفتمانی چگونه در کلام رهبر ایران، به عنوان مهم ترین الیت سیاسی و برجسته ترین شخصیت مذهبی، ساخته می شود. این سوژگی جدید زنانه در بستری از تحولات و رخدادهای اجتماعی مربوط به زنان و در جامعه ایران از سال های قبل از انقلاب و به ویژه در دهه هفتاد ساخته شده است. روش کار ما نیز رویکرد تاریخی-گفتمانی روث وداک است که بر بسترهای تاریخی سازنده گفتمان تأکید دارد. نتایج تحلیل نشان می دهد که در کلام ایشان زن با مفاهیمی چون ارزش های اسلامی، انسانیت، عالم بودن، مؤمن بودن و فعال و تأثیرگذار بودن در جامعه و مختار بودن در تعیین سرنوشت خود شناخته می شود. ایشان درعین حال که برای نقش همسری و مادری اهمیتی ویژه قائل است، بر یکسانی وظایف زن و مرد (فارغ از مرزهای جنسیتی) در خدمت به جامعه اسلامی ایران تأکید می کند.