حمید ضیایی پرور

"هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت «‌آی پی تی وی‌» ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و «تلویزیون‌های اینترنتی» در ایران و جهان ‌و نیز وضعیت فنّاوری‌های پخش تصویر و فیلم در فضای سایبر ایرانی بوده است. روش تحقیق روش اسنادی مبتنی بر اینترنت بوده است. در بخش آی پی تی وی، از گزارش‌های تحقیق اتحادیه بین‌المللی ارتباطا‌ت راه دور بهره‌برداری شده و در بخش تلویزیون‌های اینترنتی و فنّاوری‌های پخش تصویر و فیلم در فضای سایبر ایرانی، با‌ روش انتخاب نمونه‌های هدفمند، 4 وب سایت اینترنتی یوتیوب‌، ویدئو گوگل‌، کلام تی‌ و رضوی تی وی، به عنوان اصلی‌ترین فنّاوری‌های پخش تصویر و فیلم در فضای سایبر ایرانی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. با استفاده از وب سایت‌های اصلی این شبکه‌های اینترنتی نیز سعی شده است کارکردها و ویژگی‌های این شبکه‌ها، به طور دقیق‌ و مستند مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند‌. بر اساس مطالعه حاضر به نظر می‌‌رسد صدا‌و‌سیما به عنوان رسانه ملی باید با رصد کردن تلویزیون‌های اینترنتی به نیازهای جدید مخاطبان فضای سایبر بیندیشد و برنامه‌ریزی‌های لازم را در این خصوص انجام دهد. " آی پی تی وی‌، تلویزیون‌های اینترنتی‌، ویدئو کست، ویدئو گوگل، یوتیوب

"مقالة حاضر به مشکلات کاربرد رسم‌الخط فارسی در اینترنت و تلاش‌هایی که برای تهیه نرم‌افزارهای فارسی‌ساز، از سوی محققان و نهادهای دولتی کشور و شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی صورت گرفته است، می‌پردازد. نویسنده به این نکته اشاره می‌کند که با وجود همه این تلاش‌ها فقدان پشتیبانی مالی و اجرایی لازم از سوی نهادهای دولتی، دستیابی به نتیجه مطلوب را دشوار کرده است. وی به پروژه‌هایی همچون استاندارد خط فارسی در یونی‌کد، لینوکس فارسی و نرم‌افزارهای متعدد ترجمه فارسی اشاره می‌کند و راهکارهای مفیدی برای رفع مشکلات کاربرد زبان فارسی در محیط مجازی ارائه می‌دهد. "

"مقالة حاضر درصدد روشن کردن فضای سایبر و نمایاندن فعالیت‌ها، فناوری‌ها و فعل و انفعالات مرتبط با موسیقی، درون این فضاست. نگارنده برای رسیدن به این هدف پس از شرح و توصیف فضای مجازی و امکاناتی که برای انتقال، پردازش و ذخیرة اطلاعات در این فضا در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، از صنعت موسیقی اینترنتی در جهان یاد می‌کند و وضعیت کپی‌رایت موسیقی را در فضای مجازی بررسی می‌کند. سپس نقش اینترنت، شبکه‌های وَن، چت‌روم‌ها، فروم‌ها، نرم‌افزارهای پیام‌رسان مانند مسنجرها، گروه‌های ایمیلی و فناوری‌های موبایلی مثل آی‌پادها، ام‌پی‌تری‌پلیرها، بولوتوس و اینفرارد را در گسترشِ دریافت، پردازش و مونتاژ یا آپلود فایل‌های دیجیتالی موسیقی بیان می‌کند. "

موضوع مورد بررسی در این پژوهش پدیده ایران هراسی است که در سال های اخیر، دامنه وسیع تری از رسانه ها، از جمله سینما، را در برگرفته است. بررسی فیلم های سینمایی ساخته شده در هالیوود که به نحوی با ایران مرتبط بوده اند نشان می دهد در این فیلم ها ایران به مثابه «دیگری فرودست» غرب نشان داده شده است.در این راستا فیلم های آمریکایی ساخته شده پیرامون ایران از سال 1979  به بعد و تاثیر آنها بر تشدید ایران هراسی مورد  مطالعه قرار گرفت و سه فیلم «آرگو»، «سنگسار ثریا» و «بدون دخترم هرگز» با روش تحلیل محتوای کیفی مطالعه شدند و از تلفیق سه دیدگاه نظریِ: بازنمایی، مطالعات پسااستعماری و نظریه شرق شناسی نیز برای پایه تحلیل استفاده شد، تا به این پرسش پاسخ دهد که «نقش هالیوود در تشدید ایران هراسی پس از انقلاب اسلامی ایران چگونه بوده است؟».نتایج و دستاوردهای بدست آمده حاکی از تأیید فرضیه پژوهش است هالیوود با تصویرسازی منفی از جمهوری اسلامی نقش بسزایی در تشدید ایران هراسی داشته است.

با ظهور جامعه اطلاعاتی تغییرات چشمگیری در مفاهیم و ساختارهای جامعه به وجود آمده است. انفجار اطلاعات ازیک طرف و پیشرفت های فناوری ICT و پیدایش رسانه های نوین از طرف دیگر چالش های جدیدی را در عرصه دستیابی، درک و استفاده اطلاعات، پیش روی فعالان عرصه خبر قرار داده است. لذا برنامه ریزان خبر یک رسانه برای دستیابی به اطلاعات به توانایی ویژه ای فراتر از سواد پایه ای دانش خبر برای رقابت رسانه ای و بقاء در جامعه اطلاعاتی نیازمندند که از آن به عنوان «سواد اطلاعاتی» نام برده می شود. یکی از راه های ارتقای سطح سواد اطلاعاتی برنامه ریزان خبر، آگاهی از وضعیت سواد اطلاعاتی ایشان است. این پژوهش به ترسیم وضعیت سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی خبر صداوسیما با تأکید بر هفت مؤلفه تشکیل دهنده آن بر اساس مدل پاساداس پرداخته و عوامل مؤثر در ارتقای این مهارت را واکاوی کرده است. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده و جامعه آماری آن دبیران خبر و خبرنگاران شاغل در معاونت سیاسی در تهران هستند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 101 نفر تعیین شد. یافته های تحقیق نشان داد که: سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی صداوسیما فقط در مؤلفه های (تحلیل و ارزیابی اطلاعات، آگاهی پیرامون مسائل حقوقی، اخلاقی و استفاده اطلاعات) در سطح قابل قبولی قرار دارد؛ اما در مؤلفه های (تعریف نیاز اطلاعاتی، ادغام و یکپارچه سازی اطلاعات و جستجوی اطلاعات) در سطحی متوسط و همچنین در مؤلفه های (مهارت های مدیریت و سازمان دهی اطلاعات و استفاده مؤثر و تولید اطلاعات) در سطح پایینی قرار دارد و درمجموع، میانگین نمره سواد اطلاعاتی جامعه موردمطالعه 6/51 است که در میانه دامنه 0-100 قرار دارد. مطالعات همچنین نشان داد آموزش دوره های زبان انگلیسی و کاربری کامپیوتر (ICDL) رابطه مثبت معناداری با سطح سواد اطلاعاتی دارد.

هدف: آینده اندیشی تأثیر نفوذ و گسترش فناوری های نوین در چرخه نشر کتاب در جامعه ایران هدف این پژوهش است. در این بررسی چگونگی آمادگی ذی نفعان نشر برای رویارویی با تحولات حاصل از این فناوری ها توجه شده است. روش: از روش های آمیخته و ترکیبی استفاده شد. نخست روندهای جهانی فناوری های نوین با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و پویش محیطی بررسی و تحلیل شد، در مرحله دوم با استفاده از روش پنل خبرگان و روش ذهن انگیزی با مشارکت ۲۰ نفر از افراد ذی نفع در چرخه نشر کتاب عوامل تأثیرگذار بر آینده چرخه نشر کتاب مشخص و اولویت گذاری شد، سپس روش تحلیلِ تأثیرِ متقابل عوامل برای بررسی هم زمان میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران مطابق نظر ذی نفعان و صاحب نظران به کار گرفته شد و در گام آخر از روش سناریوپردازی برای تدوین آینده های بدیل پیش روی چرخه نشر کتاب استفاده شد. رویکرد اصلی اعتباربخشی و راستی آزمایی نتایج حاصل از این مطالعه آینده پژوهی مبتنی بر مشارکت پذیری حین عمل ذی نفعان بود؛ بدین ترتیب که از افراد ذی نفع درخواست شد تا بر پایه دانش و تجارب زیسته خود وضعیت های محتمل آینده را صورت بندی کنند. پیش فرض پژوهش آن بود که  از حیث تاریخی میان روند توسعه فناوری و چرخه نشر کتاب در ایران همبستگی مثبت شکل گرفته است و به میزان پیشرفت در فناوری شاهد پیشرفت در چرخه نشر و کتاب خوانی در کشور بوده ایم. یافته ها: پس از احصای نقش عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران در سایه گسترش فناوری های نوین با تکیه بر کاربست روش های گفته شده پنج سناریو پیش روی چرخه نشر کتاب عرضه شد و سپس این سناریوها بر پایه دو عاملی که به زعم خبرگان و ذی نفعان شرکت کننده در این پژوهش هم زمان بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را داشتند صورت بندی شدند. عامل نخست «انگاره فناوری» در دوگانه ای از فن هراسی و فن دوستی است به شکلی که عده ای فناوری را عامل گشایش و دستیابی به موقعیت بهتر و عده ای فناوری را عامل انسداد و تحمیل موقعیت های نامطلوب می دانند و عامل دوم «مداخله دولت» در دوگانه ای از نقش حداقلی دولت و نقش حداکثری دولت در چرخه نشر کتاب است. نتیجه گیری: در این مقاله از منظر آینده پژوهی و با تکیه بر مشارکت ذی نفعان چرخه نشر کتاب شامل: تولید کنندگان، عرضه کنندگان و مصرف کنندگان کتاب و همچنین با توجه به نقش نهادهای سیاستگذار و بالادستی وضعیت های محتمل تصویرپردازی شد. با توجه به تحلیل سناریوهای پنج گانه و نقش عوامل کلیدی ذکر شده براساس منطق آینده پژوهی برای برون رفت از وضعیت کنونی چرخه نشر کتاب به سوی وضعیت مطلوب توصیه های مرتبط با عناصر کلیدی چرخه نشر کتاب ارائه شده است تا ضمن مشخص کردن نقش ذی نفعان کلیدی در هر یک از حلقه های چرخه نشر کتاب چگونگی برهم کنش و تأثیرگذاری اثربخش آنها برای خلق آینده مطلوب نیز مشخص شود.

مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت خبر آتش سوزی های بزرگ در کشور انجام شده است. روش تحقیق آمیخته با استفاده رویکردهای کمی و کیفی است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل سردبیران خبری صدا و سیما در زمان بحران موردنظر، سخنگو و عوامل درگیر در مدیریت و عملیات سازمان آتش نشانی تهران، دبیر شورای اطلاع رسانی دولت در آن زمان و متخصصان ارتباطات و سردبیران رسانه ها در آن بحران بوده است. علاوه براین، جامعه آماری مربوط به بخش کمی، شامل کلیه اخباری است که در دو هفته بحران پلاسکو (30 دی 1395 لغایت 13 بهمن 1395) در رسانه-ها منتشر شده و شامل بیش از 100 هزار خبر است است. به منظور جمع آوری نمونه دربخش کیفی، ازروش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها درتحقیق حاضر در بخش کیفی و در راستای بهره گیری ازنظرات و دیدگاه های متخصصان وکارشناسان ازمصاحبه عمیق استفاده شده است. همچنین از روش های تحلیل مضمون و تحلیل محتوای کمی برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی و کمی استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن است که رسانه های رسمی در قبال بحران پدید آمده در حادثه پلاسکو دارای نقطه قوتهایی از قبیل اولویت قائل شدن برای حادثه پلاسکو و به نوعی برجسته سازی خبری، نگاه محلی ملی به حادثه پلاسکو، مقدار زمان اختصاص داده شده به حادثه و بیان کردن ساده و بدون ابهام اخبار مربوط با حادثه پلاسکو بوده است. با اینجال، رسانه ملی در رابطه با حادثه ساختمان پلاسکو نقطه ضعف های اساسی دارد.در قبال حادثه پلاسکو و رعایت نکردن بی طرفی خبری، برجسته نکردن دولت، مسئولان، قوه قضاییه، شهرداری تهران و مجلس و توجه کمتر به مسئولیتهای آنان نسبت به حادثه پلاسکو و پوشش کمتر دولت و ارگانهای دولتی در این حادثه و به نوعی رفع مسئولیت از آنان مهمترین نقاط ضعف پوشش خبری حادثه ساختمان پلاسکو بوده است.