منصور رضاعلی

منصور رضاعلی

مدرک تحصیلی: دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

بررسی پیامدهای بلندمرتبه سازی ساختمان های شهری بر گسترش افقی شهر، حقوق همجواری و حل مشکل زمین (مطالعه موردی مناطق 2 و 4 شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 528 - 546

کلید واژه ها: بلند مرتبه سازی گسترش افقی حقوق همجواری مشکل زمین SPSS شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۷
پارادایم بلند مرتبه سازی رویکردی نوین در برنامه ریزی شهری برای استفاده بهینه از اراضی شهری است ، اما احداث این شکل بناها همواره با چالش هایی روبرو بوده است. در نتیجه هدف پژوهش تاثیر بلندمرتبه سازی بر نحوه ی گسترش افقی شهر، حقوق همجواری و حل مشکل زمین در دو منطقه 2 و 4 شهر و مقایسه آن با همدیگر و اثرات مثبت و منفی این الگو در این دو منطقه و در نتیجه ارائه راه کار مناسب برای استفاده بهینه از ساختمان های بلندمرتبه و کاهش اثرات سوء آن و به حداقل رساندن معایب چنین ساختمان هایی در شهر تبریز و نهایتاً ارائه الگوی مناسب برای صدور پروانه ساختمانی در مناطق مناسب و استفاده حداکثری از این الگو می باشد. روش پژوهش پیمایشی و تحلیلی است. داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای، میدانی بوده و داده های حاصل از پرسشنامه جمع آوری و استخراج شده است. اطلاعات و داده های مورد نظر با استفاده از نرم افزار Spss و با تکیه بر تجزیه و تحلیل کمی، آمار توصیفی، استنباطی و همچنین آزمون کای اسکور مورد ارزیابی توصیقی و مقایسه ای قرار گرفته است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که اولاً روش بلندمرتبه سازی توانسته است تا حدود زیادی مشکل تأمین مسکن در دو منطقه شهر تبریز را حل نموده و از گسترش شهر در افق جلوگیری نماید. امام علیرغم این مزیت اثر منفی بر رعایت حقوق همجواری و همسایگی داشته است و اینکه روش مناسبی برای حل مشکل زمین و مسکن در دو منطقه شهر تبریز نبوده است.
۲.

تأثیر سیاست های فضایی در توسعه پایدار شهرهای بیابانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۹) 355 - 374

کلید واژه ها: بیابانی و کویری سیاست شهر فضا توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۴
محیط زندگی بشر همواره تحت تأثیر اقلیم بوده و خواهد بود. شهرها از جمله محیط هایی هستند که از نظر اقلیمی متفاوت اند و برنامه ریزی های محیطی ویژه برای مدیریت آن ها احساس می شود. مطالعه اثرگذاری تصمیمات سیاسی در فضای جغرافیایی شهرها با تأکید بر عنصر اقلیم در توسعه و پایداری آن ها تأثیر اساسی دارد. بنابراین، روابط متقابل سیاست و فضا در شهر از موضوعات مهم مورد بررسی جغرافی دانان عصر حاضر است. برای بررسی این روابط، درک شرایط جغرافیای طبیعی بسیار حائز اهمیت است. شهرها از نظر اقلیمی مختلف اند و دارای ویژگی های اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی و زیست محیطی خاص خود می باشند. در این مقاله کاربردی، با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای سعی بر آن است که، علاوه بر ویژگی های شهرهای بیابانی، نوع سیاست های فضایی در این شهرها بررسی شود. سؤال مطرح شده در اینجا این است که شرایط جغرافیایی طبیعی شهرهای بیابانی به ویژه آب و هوا در نوع و روش سیاست ها و سیاست گذاری مدیران شهری چه اثری دارد؟ نتایج تحقیق نشان می دهد نوع و روش سیاست های فضایی در شهرهای کویری و بیابانی با توجه به شرایط جغرافیای طبیعی متفاوت از سایر شهرهاست. بنابراین، شهرهای کویری و بیابانی دارای شرایط و استعدادهای خاصی هستند و با اینکه دارای محدودیت هایی نسبت به سایر شهرها می باشند، شرایط اقلیمی دارای نقش بنیادی در تدوین و اجرای سیاست های متنوع در این شهرها در جهت رسیدن به توسعه و پایداری است.
۳.

بررسی مؤلفه های کالبدی – محیطی تأثیرگذار بر امنیت گردشگران در بافت های تاریخی شهریزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 101 - 119

کلید واژه ها: امنیت محور گردشگری بافت تاریخی شهریزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
احساس امنیت گردشگران در فضاهای تاریخی شهر امری انکارناپذیر است، لذا امنیت از اثرگذارترین شاخص های جذب گردشگردراین گونه فضاهای شهری محسوب می شود. در میان عوامل تأثیرگذار برامنیت گردشگران، مؤلفه های کالبدی بافت تاریخی شهر دارای اهمیت ویژه ای است که کمتر به آن توجه شده است بنابراین هدف این پژوهش بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر امنیت در دربافتهای تاریخی در شهر یزد است. این شهر با داشتن جاذبه های گردشگری تاریخی هر ساله تعدادزیادی از گردشگران را جذب می کند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش – توصیفی، تحلیلی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش را کلیه گردشگران تشکیل می دهد که تعداد حجم نمونه با استفاده از روش دسترسی 189 نفر محاسبه شد. روایی سؤالات پرسشنامه توسط اساتید و متخصصان حوزه گردشگری شهری تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ رقم 748/0 محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مطالعات پیمایشی از نرم فزار SPSS استفاده شد. براساس نتایج پژوهش همه مؤلفه های کالبدی (کیفیت معابر، مبلمان و پوشش گیاهی، فرم و خوانایی بافت، تنوع کاربری و کالبدی) بر احساس امنیت گردشگران تأثیرگذار هستند. محاسبات نشان داد که متغیرهای فرم و خوانایی بافت با 328/0 Beta=و تنوع کالبدی و کاربری نسبت به سایر متغیرها پیش بینی کننده قوی تر هستند. کاربرد پژوهش آن است که یافته های آن میتواند افق گسترده ای را فراروی برنامه ریزان برای جذب گردشگران ارایه دهد.
۴.

بررسی عوامل اثرگذار در ایجاد شهر شاد. نمونه موردی: شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 167 - 182

کلید واژه ها: شادی نشاط اجتماعی سرزندگی شهر شاد همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۷۱
شادی و نشاط اجتماعی امری مهم و ضروری برای مقابله با مشکلات روحی و روانی افراد می باشد، بنابراین توجه به این موضوع مهم، بسیار ضروری است. با توجه به این که عوامل متعددی می تواند در ایجاد شادی در بین افراد نقش اساسی داشته باشد، این دلایل می توانند جنبه های روانشناسی و جامعه شناسی داشته باشند؛ بنابراین می توان گفت که محیط های شهری در پاسخگویی به نیازهای اولیه انسان در جهت دستیابی به شهرهای سالم و شاد نقش بسزائی دارند. مرور ادبیات موضوع نشان می دهد که علی رغم وجود نظریه های گوناگون در زمینه نقش شادی در فضاهای شهری در بین متخصصان این دانش در سطح جهانی، مطالعات مربوط به تأثیر برنامه ریزی شهری و نقش طراحی شهری بر افزایش شادی و نشاط اجتماعی شهروندان کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. بر همین مبنا هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل اثرگذار بر ایجاد شهرهای شاد در نمونه موردی شهر همدان است. به همین منظور عوامل مختلف چهارگانه اثرگذار بر ایجاد شهر شاد شامل ابعاد مدیریتی، کالبدی، زیست محیطی و اجتماعی- اقتصادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها بر مبنای پیمایشی بوده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش پیمایشی مبتنی بر یک پرسش نامه محقق ساخته است. حجم نمونه بر مبنای تعداد جمعیت شهر همدان در آخرین سرشماری رسمی کشور و با استفاده از فرمول کوکران با ضریب خطای 5 درصد برابر با 384 نفر تعیین شده است. بر اساس نتایج حاصل شده از پرسش نامه های تکمیل شده در بین شهروندان شهر همدان، مشخص شد که مؤلفه های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی بیشترین تأثیر را بر میزان شادی ساکنان شهر همدان دارند.
۵.

مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: شهر ساحلی- صنعتی عسلویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 193 - 210

کلید واژه ها: مکان یابی پسماند سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP شهر عسلویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۵۰
افزایش جمعیت در نواحی شهری و به دنبال آن افزایش میزان تولید پسماند و مسئله محیط زیست، ضرورت توجه به تعیین مکان های مناسب دفن پسماندهای شهری را روز افزون کرده است. بر همین مبنا هدف از انجام این پژوهش، مکان یابی محل های مناسب دفن پسماندهای شهر عسلویه می باشد. روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کاربردی است. در پژوهش حاضر مجموعاً 16 معیار در سه محیط فیزیکو شیمیایی، اقتصادی- اجتماعی و بیولوژیک مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور مکان یابی محل دفن پسماند در شهر عسلویه، از نرم افزار ArcGIS جهت استخراج لایه های اطلاعاتی و انجام پردازش های لازم و از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) جهت وزن دهی به معیارها با بکارگیری نرم افزارExpert Choice استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش حاضر می توان پهنه های دفن پسماند در محدوده مورد مطالعه را به چهار کلاس طبقه بندی نمود. در این میان پهنه های کاملاً مناسب جهت دفن پسماند با مساحت 74/3232 هکتار بالاترین اولویت را جهت دفن پسماند دارا بوده و با داشتن 82/4 درصد مساحت کل محدوده مورد مطالعه در اولویت طرح های دفن پسماند قرار می گیرند.. تحلیل نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد که پهنه های تعیین شده جهت دفن مناسب پسماندهای شهر عسلویه، از لحاظ کاربری بیشتر منطبق بر زمین های بایر و مراتع فقیر بوده و حداکثر فاصله را نسبت به مناطق مسکونی، راه های ارتباطی، منابع آب زیرزمینی، آبراهه ها، مناطق صنعتی و حفاظت گاه ها و گسل های منطقه دارند.
۶.

تبیین الگوی فضایی شاخص های شکوفایی شهری در ایران رویکردی نوین در مطالعه پایداری کلان شهرها (مطالعه موردی کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۵ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 281 - 294
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۰۵
شکوفایی شهرها نخستین بار در گزارش برنامه اسکان بشر سازمان ملل(UN-Habitat)، در سال 2013، تحت عنوان City Prosperity Index"" ارائه شده است. این گزارش پاسخی به بحران های چند بعدی پیش آمده در دهه های اخیر در جهان است. در گزارش ارائه شده، اسکان بشر به تعریف شکوفایی شهری و ارائه شاخص هایی چند بعدی از شکوفایی شهری پرداخته است. به واقع به جای اندازه گیری عوامل اقتصادی به صورت تک بعدی از قبیل میزان تولید و درآمد، نگرش جدید به ارزیابی زیرساخت ها، برابری، پایداری و کیفیت زندگی می پردازد. هر یک از ابعاد سهم مهمی در افزایش درک از شکوفایی شهری دارند. شهرهای ایران نیز در طول دهه های اخیر با مسئله رشد شتابان شهری و توسعه نامتوازن مواجه بوده اند که ضرورتا به توسعه ی شهری ختم نشده است. در این میان شاخص شکوفایی بتواند به سنجش این توسعه و یافتن کمبودها پرداخته و با طرح راهکارهایی در رفع این کمبودها کمک نماید. از طرفی با توجه به این که هر جامعه ای برخاسته از ویژگی ها، باورها و فرهنگ منحصر به فرد خود می باشد، لذا توسعه در هر جامعه ای متناسب با ویژگی های آن جامعه متفاوت از دیگری خواهد بود. با این اوصاف نگارندگان به بازنگری، معیارها و شاخص ها و سنجه ای شکوفایی در راستای تبیین الگو و تکمیل این ساختار در کلان شهر تهران یا به عبارت کلی بومی در فرهنگ شهرنشینی ایران پرداخته و در این ساختار توجه اصلی مقاله ساختارهای کلان شهرها به خصوص شهر تهران می باشد. روش تحقیق از نوع تحلیلی است و بر مبنای آمار فضایی است و با توجه ....
۷.

اثر رضایت ساکنین از مقصد گردشگری بر تبلیغات دهان به دهان با میانجی گری دلبستگی به مکان و تعامل (مورد مطالعه: منطقه گردشگری ماسوله و قلعه رودخان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 165 - 178

کلید واژه ها: وابستگی مکانی برند مقصد جذب گردشگر تبلیغات دهان به دهان قلعه رودخان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۳۳۳
هدف پژوهش بررسی رضایت ساکنان از مقصد بر تبلیغات دهان به دهان به واسطه متغیرهای هویت مقصد، وابستگی نسبت به مقصد، دلبستگی عاطفی به مقصد، پیوند اجتماعی، خاطره از مقصد و انتظار از مقصد ساکنان در دو منطقه گردشگری ماسوله و قلعه رودخان پرداخته شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق در زمره ی تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار می گیرد. در تحلیل استنباطی داده ها از ضریب آلفای کرونباخ و جهت تعیین ثبات درونی ابزار از آزمون KMO و کرویت بارتلت برای مناسب بودن حجم نمونه و درست بودن تفکیک عامل ها و برای تعیین ارتباط علی بین متغیرها از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، رضایت گردشگران از مقصد بر هویت مقصد، وابستگی نسبت به مقصد، دلبستگی عاطفی به مقصد، پیوند اجتماعی، خاطره از مقصد و انتظار از مقصد اثر مثبت و معناداری دارد؛ و همچنین هویت مقصد، وابستگی نسبت به مقصد، دلبستگی عاطفی به مقصد، پیوند اجتماعی، خاطره از مقصد و انتظار از مقصد بر تبلیغات دهان به دهان اثرگذار است. با توجه به ضرایب مسیر مدل این پژوهش دلبستگی به مکان به میزان 518 درصد قدرت پیش بینی تغیرات مربوط به تبلیغات دهان به دهان را برخوردار است. همچنین رضایت گردشگران از مقصد توانایی پیش بینی 33 درصد از تغییرات دلبستگی به مکان را دارد، رضایت گردشگران از مقصد نیز می تواند 168 درصد از تغییرات تعامل با مکان را پیش بینی کند. تعامل با مکان نیز به میزان توانایی پیش بینی 422 درصد تغییرات متغیر را تبلیغات دهان به دهان دارد.
۸.

نگرشی فلسفی بر شناخت کنشگران زیست جهان (ارائه مدل هایی نو برای چگونه زیستن بوم های جغرافیایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 53-73

کلید واژه ها: نگرش فلسفی زیست جهان کنشگران چگونه زیستن بوم های جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۳۰
نوشتار حاضر با نگرش فلسفی در پی ارائه مدل هایی نو برای چگونه زیستن ساکنان جهان است. به گونه ای که «شناخت کنشگران زیست جهان» و «چگونه زیستن» مسئله و هسته اصلی این نوشتار را می آفریند. لذا، پاسخ به این پرسش های ژرف بسیاری از کامیابی ها و ناکامی ها را در بوم های جغرافیایی نمایان خواهد ساخت. بر این بنیاد، پژوهش حاضر از نوع تحقیقات «بنیادی نظری» است و متناسب با راهبرد کیفی، از روش تحلیل محتوا بهره گرفته شده است. در نتیجه هدف از سکونت انسان در این جهان، پاسخ به مسئله چگونه زیستن است. به بیان دیگر چگونه زیستن، بستگی به کُنش های ارتباطی دارد که میان (جهان نشینان، جهان اندیشان، جهان گردانان و سازندگان جهان) در بوم های جغرافیایی شکل گرفته است و برآیند آن، به زیستن یا بدزیستن خواهد بود. در نهایت، آینده زیست جهان و بشریت به دست بوم های جغرافیایی رقم زده خواهد شد که دسته سازندگان زیست جهانی را تشکیل داده اند. زیرا، به تنهایی یک گروه در کامیابی و ناکامی بوم های جغرافیایی نقش سازنده ندارند و از پیوند بین دسته ها، «اندیشه های نو» شکل خواهد گرفت که نتیجه آن، «به زیستن بوم های جغرافیایی» خواهد بود.
۹.

بررسی تأثیر مؤلفه های کالبدی و اجتماعی بر تحقق پذیری شهر دوستدار سالمند مطالعه موردی: شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۱ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 73 - 87

کلید واژه ها: شهر دوستدار سالمند رشت ابعاد کالبدی – اجتماعی سالمندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶
استان گیلان، پیرترین استان کشور است که در این میان کلان شهر رشت نیز با پدیده پیری جمعیت مواجه است پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان تحقق پذیری شهر دوستدار سالمند در شهر رشت با تأکید بر شاخص های کالبدی و اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و به منظور شناسایی شاخص های پژوهش (فضاهای عمومی، ساختمان ها، حمل ونقل، ایمنی، مسکن، خدمات پزشکی و بهداشتی، تکریم سالمندان و احترام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و شاخص های رفاهی) بررسی شده است. میزان آلفای کرونباخ 74/0 درصد و قابل قبول می باشد. برای تجزیه وتحلیل آمار توصیفی و استنباطی، داده ها در نرم افزارهای SPSS, LISREL بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که در میان ابعاد کالبدی با توجه به بار عاملی 48/0، شاخص فضای عمومی و ساختمان ها (دسترسی به پارک ها و فضای سبز با امکانات ورزشی) و در بین ابعاد اجتماعی مؤلفه های تکریم سالمندان با میانگین (49/0) بالاترین رتبه ها را به خود اختصاص داده اند. به طوری که ابعاد کالبدی 49/0 و ابعاد اجتماعی 33/0 درصد از واریانس تحقق پذیری شهر دوستدار سالمند را تبیین نموده است. درواقع نتایج طیف لیکرت نیز این تفاوت ها را به خوبی نشان داد به طوری که در شاخص فضای عمومی و ساختمان ها گزینه پارک ها و فضای سبز با 8/40 درصد، شاخص حمل ونقل (سؤال خدمات متناسب در ایستگاه های حمل ونقل با 2/33 درصد) شاخص مسکن (گویه خانه های ارزان قیمت با 2/58 درصد) شاخص خدمات پزشکی و بهداشتی (گویه دسترسی آسان به خدمات پزشکی با 2/53 درصد) شاخص تکریم سالمندان (گویه ارتباطات اجتماعی) و شاخص مشارکت اجتماعی (گویه ارتقاء اجتماع پذیری سالمندان با 2/63 درصد) بیشترین گزینه های موافق را ازنظر جامعه آماری به خود اختصاص داده است.
۱۰.

شناسایی موانع دستیابی به شهر پاک با تکیه بر جمع آوری زباله با استفاده از تئوری بنیانی (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۵) 773 - 790

کلید واژه ها: تئوری بنیانی جمع آوری زباله شهر پاک شهر رشت شهر سالم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۳۸۰
تولید زباله در شهرها یکی از مهم ترین چالش های مطرح در برنامه ریزی شهری است که برای دستیابی به شهر سالم و به تبع آن شهر پاک مطرح می شود. پدیده زباله از ابتدا با موضوعات مهمی از جمله چگونگی جمع آوری، بازیافت، نحوه دفع، مکان یابی دفع و... همراه است که هریک از آن ها نیازمند بررسی، و به نوعی مکمل یکدیگر هستند. جمع آوری زباله از سطح شهرها، موضوعی مرتبط با پاکیزگی شهری و نخستین حلقه مطرح شده است. این مقوله تأثیری مستقیم در سیمای شهر دارد؛ از این رو سهل انگاری در آن، شهرها را با مشکلات بسیاری مواجه می کند. همچنین علاوه بر مسائل مربوط به فناوری، با مقوله های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مدیریتی و... درگیر است؛ بنابراین، شناسایی و رتبه بندی این مقوله ها می تواند در نحوه برخورد با مسئله مورد نظر مفید باشد. در پژوهش حاضر، تنگناهای موجود در زمینه جمع آوری زباله در شهر رشت با به کارگیری روش کیفی و استفاده از تئوری بنیانی مطالعه شده است. براساسروشنمونه گیریهدفمندونظر، 48 نفرازشهروندانبه عنواننمونهانتخابشدند. گردآوری داده هاواطلاعاتلازم بامصاحبهنیمه ساختاریافته ومشاهداتمیدانیصورت گرفت. مصاحبه هانیز تاحصول مرحلهاشباعتئوریکادامه یافت. برمبنای نظریهبنیانی،داده هادرسهمرحله کدگذاریتحلیلشدند. نتایجحاصلازآن ها،استخراجپنج مقولههسته ایشاملعوامل تأثیرگذار اجتماعی-فرهنگی،اقتصادی، زیرساختی، مدیریتی وقوانین است.
۱۱.

بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در پارک های شهری (مطالعه موردی: شهر زابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۹ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۲)

کلید واژه ها: پارک های شهری تعاملات اجتماعی شهر زابل مدل وایکور مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۶۴۴
پارک ها جزئی از نظام کالبدی شهر به شمار می روند که انسان ها همواره با آن در تماس هستند و هدف از طراحی آن ها، توجه به نیازهای انسانی، فرهنگی جامعه و نیز جس تجوی عوام ل ض روری در ایج اد پارک های مناسب شهری است، درواقع، پارک ها پس از خانه مکانی هستند که فرد، بیش ترین برخورد و رفت وآمد را در سطح آن دارد. فضاهای عمومی عنصر مهمی در شکل گیری تعاملات اجتماعی در میان ساکنان آن است؛ بنابراین، در این مطالعه عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان پارک های شهرستان زابل بررسی شده است. روش تحقیق، تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. همچنین در تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار SPSS برای تعیین مؤلفه های مؤثر در ارتقای تعاملات اجتماعی پارک های شهرستان زابل، همچنین برای رتبه بندی پارک ها از مدل تصمیم گیری VIKOVER استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تمامی شاخص های مطرح شده در پژوهش به جز شاخص ورزش و فعالیت های جسمی، در ارتقای تعاملات اجتماعی پارک ها در شهرستان زابل مؤثر است. درجه تعاملات اجتماعی در پارک های مورد مطالعه متفاوت است؛ به طوری که پارک یعقوب الیث با Q 509/0 در رتبه اول، پارک ملت با Q به دست آمده 502/0، پارک معلم با Q 454/0، و پارک الغدیر با Q به دست آمده 450/0 به ترتیب در رتبه های بعدی از لحاظ شاخص های تعاملات اجتماعی قرار گرفتند.
۱۲.

تحلیلی بر برنامه ریزی و رابطه میان عدالت شهری و سرمایه اجتماعی در محله های شهر فردوسیه – شهرستان شهریار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۱

کلید واژه ها: اعتماد مشارکت تساوی عدالت انسجام اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۳۳۳
عدالت شهری در محله ها به عنوان ابزار برنامه ریزان شهری به طور چشم گیری رو به افول نهاده است و این در صورتی است که زمینه های لازم برای ایجاد و ارتقای سرمایه اجتماعی وجود دارد تا بتوان عدالت را در سطح خردتر آن یعنی محلات پدیدار نمود.مشارکت و اعتماد شهروندان به مدیران شهری را می توان از عوامل مهم در شکل گیری سرمایه اجتماعی در محلات بیان کرد.هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی ارتباط میان عدالت شهری و سرمایه اجتماعی در محلات شهر فردوسیه می باشد.نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی از نوع رابطه ای و مقایسه ای است و برای این منظور از داده های حاصل از پرسشنامه و مصاحبه و برداشت های میدانی از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی،آزمون همبستگی،آزمون رگرسیون و آزمون واریانس و مدل تحلیل مسیر)در نرم افزار spss استفاده شد.جامعه آماری،شامل ساکنان شهر فردوسیه با جمعیت 30577 نفر است که تعداد 384 نفر از آن ها با استفاده از جدول مورگان در پنج محله به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند.بر اساس یافته های پژوهش در میان عدالت اجتماعی و سرمایه اجتماعی رابطه ای به میزان 523/0وجود دارد و به عبارتی می توان گفت که در تمام محله ها به غیر از محله محمود آباد با عدالت شهری بالا،میزان سرمایه اجتماعی پایین می باشد.همچنین در تبیین ابعاد تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی،مشارکت با میزان 778/0 بیشترین تاثیر را بر عدالت اجتماعی در محله ها دارد.
۱۳.

تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی شهری (مطالعه موردی: شهر استهبان، استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 375 - 389
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۷۶
سرمایه اجتماعی به عنوان بخشی انکارناپذیر از فرآیند برنامه ریزی شهری است که با توجه به نقش و منافعی که بدنبال دارد،  به عنوان یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار در رسیدن به توسعه شهری پایدار  همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش سرمایه اجتماعی و مولفه های موثر بر شکل گیری آن در شهر استهبان(استان فارس) می باشد.  از اینرو پژوهش کاربردی و روش انجام آن مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از روش های اسنادی و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری، خانوار های ساکن در شهر استهبان است که بر اساس روش کوکران 320  خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. برای سنجش سرمایه اجتماعی 33 نماگر در قالب 6 مولفه اصلی استفاده شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری T ، ضریب هبستگی و روش تحلیل رگرسیون انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد سرمایه اجتماعی در شهر مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط قرار دارد  و در بین مولفه های مورد مطالعه یعنی انسجام و همبستگی، مشارکت، اعتماد و آگاهی، رابطه مستقیم معنادار آماری وجود دارد. همچنین نتایج  بیانگر آنست که رضایت مندی از کیفیت محیط شهر با میزان 392/0 بیشترین تاثیر را بر شکل گیری سرمایه اجتماعی داشته است.
۱۴.

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 174 - 192

کلید واژه ها: کیفیت زندگی دیماتل فرایند شبکه ای تحلیل روش مجموع ساده ی وزنی وزن دهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۰۹
آمارها حاکی از آن است که طی چند دهه اخیر ایران از نظر کیفیت زندگی در زیر متوسط جهانی قرارداشته است. علیرغم فعالیتهای توسعه ای که طی نیم قرن اخیر در ایران صورت گرفته و همواره بهبود شرایط و کیفیت زندگی در دستور کار قرار داشته است ، هرچند بهبودهایی در برخی زمینه ها صورت پذیرفته است اما همچنان کیفیت زندگی در ایران با شرایط ایده آل فاصله زیادی دارد. از سویی به دلیل تنوع جغرافیایی و سمت و سوی برنامه سوالی که مطرح می شود این است که اختلافات فضایی از نظر شاخصهای کیفیت زندگی در سطح استانهای کشور چگونه است. براساس مجموعه ای از شاخصهای عینی کیفیت زندگی در سطح استانهای کشور تدوین و مورد بررسی قرار گرفت . از نظر روش شناسی از مدل دیماتل برای تدوین مدل مفهومی، از مدل ANP برای محاسبه وزن شاخصها و از مدل SAW برای تلفیق شاخصها استفاده شد. نتایج کار تبدیل به نقشه شده و با کمک آمار فضایی فرضیه تصادفی بودن شاخصهای کیفیت زندگی در ایران سنجیده شد و نتیجه حکایت از خوشه ای بودن شاخصهای کیفیت زندگی دارد. آمارها حاکی از آن است که طی چند دهه اخیر ایران از نظر کیفیت زندگی در زیر متوسط جهانی قرارداشته است. علیرغم فعالیتهای توسعه ای که طی نیم قرن اخیر در ایران صورت گرفته و همواره بهبود شرایط و کیفیت زندگی در دستور کار قرار داشته است ، هرچند بهبودهایی در برخی زمینه ها صورت پذیرفته است اما همچنان کیفیت زندگی در ایران با شرایط ایده آل فاصله زیادی دارد. از سویی به دلیل تنوع جغرافیایی و سمت و سوی برنامه سوالی که مطرح می شود این است که اختلافات فضایی از نظر شاخصهای کیفیت زندگی در سطح استانهای کشور چگونه است. براساس مجموعه ای از شاخصهای عینی کیفیت زندگی در سطح استانهای کشور تدوین و مورد بررسی قرار گرفت .
۱۵.

تحلیل اکتشافی داده های فضایی ازدواج در نواحی روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۹۲)

کلید واژه ها: تحلیل اکتشافی داده های مکانی آمار فضایی جغرافیای ازدواج روند فضایی وضعیت ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۰ تعداد دانلود : ۷۶۹
ازدواج، یکی از وقایع حیاتی در هر جامعه محسوب می شود که اثری مستقیم بر ساخت، ترکیب و تحول های جمعیتی آن سرزمین دارد. شناخت الگوهای فضایی ازدواج، به برنامه ریزی فضایی و پایش تحول های آتی سرزمین کمک می کند. سؤال محوری پژوهش این است که الگوهای فضایی ازدواج در ایران چیست و از چه روندهایی تبعیت می کند. برای انجام پژوهش از روش اکتشافی داده های مکانی استفاده شده است. تحلیل اکتشافی داده های فضایی، بسط تحلیل داده های اکتشافی بر داده های فضایی است. اهداف ESDA بیشتر توصیفی است تا اثباتی و به دنبال کشف و شناسایی الگوهای فضایی است. برای شناخت الگوها و روندهای فضایی با کمک آمار فضایی، میانگین متحرک فضایی و روندهای فضایی محاسبه و تبدیل به نقشه شده است. میانگین متحرک فضایی، برگرفته از سری های زمانی است و به کمک ماتریس وزن جغرافیایی محاسبه می شود. یافته های پژوهش، نابرابری های فضایی در الگوی ازدواج را در نواحی روستایی کشور نشان می دهد. روندهای فضایی، از سلسله مراتب فضایی تأثیر می پذیرند. در نمونه های با رتبة کوچک k=6 روندهای عمومی وجود ندارد و با افزایش مقدار k (تعداد همسایه های هر واحد فضایی)، الگوی روندهای فضایی تغییر می کنند؛ بدین ترتیب که ابتدا روندهای محلی پیدا می شوند و سپس به روندهای عمومی تبدیل می شوند. بررسی نقشه های جغرافیایی جمعیت دارای همسر نواحی روستایی ایران نشان می دهد که این الگوها تصادفی نیستند؛ بلکه از نظم و الگوی فضایی خاصی تبعیت می کنند. نقشه های الگوهای فضایی جمعیت دارای همسر در سطح استان نشان می دهد که بخش های مرکزی و شمالی کشور، بالاترین نسبت جمعیت ده ساله و بیشتر دارای همسر را به خود اختصاص می دهند، اما در بخش جنوبی کشور، این نسبت پایین است.
۱۶.

سنجش میزان رضایت مندی شهروندان از عملکرد سازمان سرمایه گذاری و مشارکت های مردمی (مطالعه موردی : منطقه 6 شهر تهران)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۰ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۱ 79 - 96
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۸۶
شناسایی نیازهای مردم و آگاهی از خواسته های آن ها نقشی تعیین کننده در تعیین اولویت های مدیریتی و کارآمدسازی نظام مدیریت شهری دارد. مدیریت همه جانبه و پایدار شهر زمانی عملی خواهد شد که شهروندان از عملکرد سازمان شهرداری رضایت داشته باشند. زیرا که رضایت مندی شهروندن از عملکرد سازمان ها ،اصلی در بهبود مستمر فرآیند کارهایی است که در جهت افزایش کارآیی و بهبود کیفیت عامل مدیریت جامع شهری صورت می گیرد ، میزان رضایت فرد از سازمان بستگی به ادراک فرد از چگونگی عملکرد آن سازمان، آگاهی شهروندی و عوامل گوناگون دارد.در این پژوهش میزان رضایت مندی شهروندان از عملکرد سازمان سرمایه گذاری ومشارکت های مردمی در منطقه 6 تهران و عوامل مؤثر بر آن بررسی می شود ،روش پژوهش  دراین مقاله توصیفی-تحلیلی است، جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 384 نفر و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های مناسب در نرم افزارSpss انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که رضایت مندی شهروندان از سازمان سرمایه گذاری ومشارکت های مردمی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. طبق نتایج میان متغیرهای آگاهی شهروندی و سن با متغیر رضایت شهروندی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد، رابطه میان متغیر سواد و رضایت مندی معنادار، ولی منفی است، به عبارت دیگر با افزایش میزان سواد، رضایت مندی کاهش میابد. طبق نتایج رابطه معناداری میان جنس و رضایت مندی وجود دارد و همبستگی زنان با متغیر رضایت مندی بیشتر از مردان است. آگاهی شهروندی از حقوق وتکالیف خود پایین است. حدود 70 درصد شهروندان نقش رسانه را در ارتقاء مشارکت شهروندی راهکار مناسبی می دانند، بین میزان آگاهی شهروندان با متغیر وابسته تحصیلات رابطه معنا دار و مثبتی وجود دارد هر چه میزان تحصیلات بالاتر می رود میزان آگاهی نیز به همان نسبت افزایش می یابد.
۱۷.

جغرافیای فرا ملی اسلام و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۵ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸۶)

کلید واژه ها: سیاست خارجی توجه به جهان سوم مرزهای عقیدتی نظام وستفالیایی نظام فراملی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۰ تعداد دانلود : ۸۷۱
نظام فراملی جهان اسلام که مبتنی بر وحدت و یگانگی امت اسلامی است، به طور اصولی با نظام سیاسی موجود که بر اساس نظام سنتی وستفالیایی بنا شده متفاوت است. به نظر می رسد ناسازگاری نظام عقیدتی اسلام با نظام وستفالیایی، در ابعاد زیر قابل بررسی است: اسلام به مرزهای عقیدتی و نادیده انگاشتن اصل انشعاب ملی و نفی دولت ملی تأکید می ورزد. تفاوت دیگر، اختلاف در منشأ قوانین سامان بخش و تنظیم کننده مناسبات بین اقوام و گروه بندی های انسانی است. در سطح سوم، نظام جهانی اسلام به دنبال کنار گذاشتن تفرقه ها و گوناگونی های سیاسی، جغرافیایی، قومی، فرهنگی، نژادی و مانند آن، برای دست یافتن به نوعی وحدت و در پناه آن، ایجاد یک قطب قدرت در چارچوب موازنه قواست؛ جهان گرایی با رویکرد قطب سوم که گستره آن سرزمین و مردمان آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا است. درنتیجه، این پژوهش تفاوت های بین نظام فراملی اسلام و نظام دولت ملت وستفالیایی را شناسایی و بر تمایز آنها تأکید کرده است. اهداف نظام فراملی اسلام، جهت گیری سیاست خارجی ویژه ای را می طلبد و در جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی، با وجود چالش های اساسی با نظام جهانی حاکم، دستگاه دیپلماسی درپی تحقق و عملی ساختن مؤلفه های آن در عرصه بین المللی است.
۱۸.

ارائه ی مدل مفهومی برای مدیریت زیرساخت داده های مکانی بخشی شهرداری مطالعه ی موردی: شهرداری بابل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۵ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۸۳)

کلید واژه ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی زیرساخت داده های مکانی سیستم اطلاعات جغرافیایی سازمانی شهرداری بابل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی سنجش از راه دور GIS
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مدیریت شهری
تعداد بازدید : ۱۳۳۰ تعداد دانلود : ۵۳۲
زیرساخت داده های مکانی، به اشتراک گذاشتن داده های مکانی در سطح سازمان یابین سازمان ها است. زیرساخت داده های مکانی، مجموعه ی موافقت نامه ها در زمینه ی استانداردهای فنّاوری، ساختارو گردش سازمانی، سیاست ها و خطّ مشی ها هستند که امکان به اشتراک گذاشتن اطلاعات مکانی را فراهممی کنند و براساس مقیاس و سطح کاربرد دسته بندی می شوند که از سطح سازمان گرفته تا سطح ملّی و بین المللی، پیش می روند. مجموعه هایی مانند شهرداری برای انجام امور جاری سازمان به اطلاعات و داده ها نیاز دارند، این اطلاعات باید به شکل مؤثّری تولید و مورد استفاده بخش های مختلف قرار گیرند. دراین پژوهش شهرداری بابل،به عنوان مطالعه ی موردی انتخاب شده است. برای طرّاحی مدل مفهومی مناسب شهرداری بابل اجزای مختلف زیرساخت اطلاعات مکانی بخشی، گردش اطلاعات مکانی و نیازهای اطلاعاتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. همچنین مدل مفهومی و رابطه ی مدل داده مکانی نیز پیاده سازی شده است. جریان جاری گردش داده در شهرداری بابل سنّتی است و با کمبود داده های مکانی آماده و مناسب روبه رو است. با توجّه به مشکل داده در شهرداری بابل، برای توسعه ی مدل SDI شهرداری بابل، مدل محصول مبنا پیشنهاد می شود.
۱۹.

مقایسه مدل‌های گسسته و پیوستة مکانی مطالعه موردی: مکان‌یابی محل واحدهای تولید روستایی بخش طرقبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی بهار ۱۳۸۸ شماره ۶۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۰ تعداد دانلود : ۱۲۵۱
مکان‌یابی و تعیین مکان‌های مناسب برای انواع کاربری‌ها، ازجمله موضوعات مکانی و تصمیم‌گیری دربارة مکان محسوب می‌شود. مدل‌ها و روش‌های متفاوتی در این حوزه وجود دارد، که می‌توان آنها را به دو دستة گسسته و پیوسته تقسیم کرد. در این تحقیق به مقایسه روش‌ها و مدل‌های مختلف و مزایا و معایب آنها پرداخته شده، و از روش‌های TOPSIS در گروه مدل‌های گسسته و روش‌های شاخص وزنی و بولین برای مدل‌های پیوسته استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق مدل TOPSIS برای شرایط اولویت‌بندی گزینه‌ها و روش‌های شاخص وزنی و بولین، می‌توان برای تعیین مناطق مناسب در سطح سرزمین استفاده کرد.
۲۰.

تنگناهای توسعه فیزیکی- سکونتی در روستاهای درّه ای غرب شهرستان مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۸۵ شماره ۵۶

کلید واژه ها: برنامه ریزی روستایی شهرستان مشهد روستاهای درّه ای توسعة فیزیکی روستاها مساکن روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۵ تعداد دانلود : ۶۷۳
روستاهای درّه ای غرب شهرستان مشهد که در ارتفاعات بین 1400 تا 1900 متری از سطح دریا در بخش طرقبه شهرستان مشهد و در دامنة شمالی رشته کوه های بینالود استقرار یافته اند، به دلیل ناهمواری و شیب تند اراضی با مشکلات بسیار در زمینة توسعة فیزیکی به وی‍‍‍ژه ‍ در بخش مسکن و تأسیسات مواجه می باشند. مطالعات انجام شده روی دویست خانوار نمونه از 1796 خانوار ساکن در روستاهای نمونه نشان می دهد که تنگناهای فیزیکی موجود سبب مهاجرت و کم جمعیّتی روستاهای درّه ای مورد مطالعه گردیده و بعضی از روستاها در حال تخلیه جمعیّت می باشند؛ در حالی که تعداد زیادی از این روستاها دارای موقعیّت بسیار مناسب توریستی – به ویژه به لحاظ استقرار در حاشیه شهر پر جمعیّت و زیارتی مشهد - بوده و برنامه ریزی های لازم می تواند موقعیّت مناسبی را از نظر جذب و ماندگاری جمعیّت در این روستاها سبب گردد. واژگان کلیدی: روستاهای درّه ای، توسعة فیزیکی روستاها، مساکن روستایی، برنامه ریزی روستایی، شهرستان مشهد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان