اباذر چراغی

زنان سرپرست خانواده به عنوان یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه، متحمل فشارهای زیادی می شوند که بر سلامت روانی آنان و خانواده شان تأثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش هوش معنوی بر بهزیستی روان شناختی و تاب آوری زنان سرپرست خانوار بود. طرح پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی به شیوه پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام زنان سرپرست خانوار تحت پوشش مرکز خیریه حضرت فاطمه زهرا (س) در سال 1396 که تعداد آن ها 1904 نفر بودند که از میان آنان، 30 نفر با توجه به معیارهای ورود به پژوهش و به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش هوش معنوی دریافت کرد. ابزارهایی که در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار گرفتند عبارت اند از فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (ریف، 1989) و مقیاس تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003). داده ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه وتحلیل شدند. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها حاکی از اثربخشی آموزش هوش معنوی بر افزایش بهزیستی روان شناختی در مراحل پس آزمون و پیگیری و همچنین تاب آوری در مرحله پس آزمون و عدم معناداری در مرحله پیگیری بود. هوش معنوی با افزایش انعطاف پذیری، خودآگاهی و تقویت نظام اعتقادی فرد موجب ارتقاء بهزیستی روان شناختی و تاب آوری می گردد و می تواند به عنوان آموزشی در راستای توان بخشی و ارتقای کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در نهادهای حمایت کننده به کار گرفته شود.

زنان سرپرست خانوار به دلیل تجربه فشارهای مداوم و مزمن در معرض مشکلات روان شناختی قرار دارند. هدف پژوهش بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر بهزیستی روان شناختی و تاب آوری زنان سرپرست خانوار بود. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی به شیوه پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام زنان سرپرست خانوار تحت پوشش مرکز خیریه حضرت فاطمه زهرا (س) در سال 1396 بودند که از میان آنان، 30 نفر با توجه به معیارهای ورود به پژوهش و به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت آموزش ذهن آگاهی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای قرار گرفتند. از فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (ریف، 1989) و مقیاس تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) استفاده شد. داده ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه وتحلیل شدند. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر افزایش بهزیستی روان شناختی در مراحل پس آزمون و پیگیری (001/0P<) و همچنین تاب آوری در مراحل پس آزمون (001/0P<) و پیگیری (05/0P<) بود. ذهن آگاهی از طریق پذیرش و تجربه هیجانات، ایجاد خودآگاهی و اجتناب از الگوی تفکر خودکار باعث افزایش بهزیستی روان شناختی و تاب آوری تأثیر می گردد و می تواند به عنوان آموزشی در راستای توان بخشی و ارتقای کیفیت زندگی آنان به کار گرفته شود.

اهداف: محیط یادگیری اثربخش می تواند به برقراری و تقویت شرایط مناسب یادگیری در آموزش عالی منجر شود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تعریف عوامل مرتبط با محیط یادگیری اثربخش در آموزش رشته بهداشت بود. مشارکت کنندگان و روش ها: این پژوهش با روش کیفی و رویکرد تحلیل محتوی از نوع قراردادی در سال 1392 انجام شد. مشارکت کنندگان 9 دانشجوی کارشناسی ارشد و 7 دانشجوی کارشناسی رشته های بهداشت علوم پزشکی دانشگاه جندی شاپور بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با روش مصاحبه ثبت شدند و با روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شدند. یافته ها: 4 درون مایه کلی و 13 طبقه استخراج شد؛ تدریس فعال و تعاملی (استفاده از نظر دانشجویان در برنامه ریزی آموزشی، درگیرکردن دانشجویان در بحث های کلاسی، ارایه مثال های کاربردی برای تفهیم مطالب، عدم نگرانی در بیان اندیشه ها، امکان انتقاد سازنده از فعالیت ها و برنامه ریزی های استاد، توجه به شرایط و تفاوت های فردی بین دانشجویان)، جو بانشاط (برانگیختگی تحصیلی، لذت یادگیری و حضور در کلاس، احساس پذیرش و احترام از جانب استاد، پویایی و شادابی محیط کلاس و عدم خستگی)، ارتباط آموخته ها با نیازهای حرفه ای (شناخت نیازهای شغلی در آموزش محتوای درس، ارتباط آموخته ها با نیازهای موقعیت های شغلی) و توان علمی و تخصصی استاد (تخصص و توانایی علمی استاد در حوزه تدریس). نتیجه گیری: 4 مولفه اصلی و شاخص های مربوط به آنها می توانند در سازمان دادن به محیط های یادگیری در آموزش پزشکی کمک کنند.