حمید بصیرت منش

حمید بصیرت منش

مدرک تحصیلی: استادیار گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۰ مورد.
۱.

Examining the Cultural Attitudes of the Representatives of the First Legislature of the Islamic Consultative Assembly towards the War Waged by Iraq against Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Imposed War the first term of the parliament Cultural positions representatives of the Islamic Council

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۴۷
In Iran, the Majlis, as the highest decision-making body, is the center of gravity of politics and decision-making about the country's issues. Therefore, due to the position of the parliament, this power can supervise and have a vote in various issues, including political, cultural, economic, and social issues. One of the most important challenges faced by the first parliament was the eight-year war between Iraq and Iran, which is known as the longest war of the 20th century. Therefore, analyzing the cultural approach of the representatives of the first term of the Islamic Council towards the war imposed by Iraq against Iran is the most important goal of this article.Research methodology: The method used in this puzzle is thematic analysis based on documentary studies. The research based on the detailed discussions of the first term of the Islamic Council seeks to answer the question, what were the cultural positions of the representatives of the first term of the Islamic Council regarding the war imposed by Iraq against Iran?Findings/Conclusion: The findings of the article show that with the start of the war imposed by Iraq against Iran, the representatives, in line with the Islamic values and culture emanating from the Islamic Revolution, are trying to encourage and excite the warriors and people in the fight against the aggressor enemy, calling for stability and perseverance, promoting culture Martyrdom and self-sacrifice are the preservation of national unity and cohesion, and in this regard, they are religious teachings.
۲.

نقد اقدامات شیخ صادق خلخالی در جریان مواجهه با بحران کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ضدانقلاب حزب دموکرات حزب کومله بحران کردستان صادق خلخالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۰
به فاصله کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور، شاهد وقوع بحران های عدیده ای همچون ظهور ضدانقلاب و بحران گریز از مرکز در برخی مناطق، ازجمله، مناطق کردنشین بود که در کردستان، زمانی که رهبری این گرایش ها، به دست احزاب دموکرات و کومله افتاد، به سرعت رشد یافته و خود را به شکل خشونت باری، نشان دادند و در شرایط ناشی از مشکلات ابتدای انقلاب، در مدت کوتاهی بخش های قابل توجهی از مناطق کردنشین، به کنترل احزاب فوق درآمد. اعزام هیأت حسن نیت در فروردین 1358 نیز نتوانست مسئله را از طرق صلح آمیز حل کند؛ بنابراین اقدام نظامی نیز در دستور کار قرار گرفت.  در بعد قضایی نیز شیخ صادق خلخالی در اواخر مرداد 1358 به عنوان حاکم شرع، به مناطق کردنشین اعزام شد تا در تقابل با ضدانقلاب و گریز از مرکز، نقش ایفا نماید. این که خلخالی چگونه در این تقابل مشارکت نمود و تا چه حد در جلوگیری از بحران گریز از مرکز در مناطق کردنشین نقش داشت، مسئله این پژوهش است که تلاش شده است به شیوه ای توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر منابع مختلف، به آن پاسخ داده شود. یافته های پژوهش حاکی است، هرچند اقدامات خلخالی شکل واکنشی در مقابل اقدامات ضدانقلاب داشت، بااین حال تأثیر تعیین کننده ای در فروکش کردن بحران نداشت.
۳.

نقش اصلاحات ارضی در افزایش تنش های اجتماعی طی سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ ش، در استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصلاحات ارضی تنش های اجتماعی دوران پهلوی استان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۲
ضرورت انجام تحقیق و هدف: طرح اصلاحات ارضی در آغاز دهه ی ۱۳۴۰ ه.ش بخشی از پروژه ی نوسازی و تغییر ساختار اجتماعی ایران دوران پهلوی بود. این طرح، پیامدهای زیادی در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به دنبال داشت. اصلاحات ارضی در اصفهان، اگرچه یک نظم سنتی و کهن را فروریخت؛ اما نتوانست نظام نوینی را جایگزین آن سازد و منجر به تنش های اجتماعی مابین ملاکین، زارعان و مجریان اصلاحات ارضی (دولت). شد. هدف از این پژوهش بررسی اسنادی تنش های اجتماعی حاصل از اصلاحات ارضی در استان اصفهان است.روش: با روش اسنادی و تحقیق تاریخی و شیوه توصیفی- تحلیلی و بر پایه اسناد و مدارک آرشیوی به بررسی این موضوع پرداخته شده است.یافته ها و نتیجه گیری: اجرای طرح اصلاحات ارضی در اصفهان، نه تنها تعادل اجتماعی ایجاد نکرد، بلکه موجبات خرد شدن اراضی، عدم تقسیم عادلانه ی زمین و به تبع آن بیکاری، فقر و اختلافات عمیق میان ملاکین، زارعین و دولت پهلوی شد. این امر روستائیان را درگیر کرد و موجب برهم خوردن تعادل شهری و پدیده مهاجرت و حاشیه نشینی شد.
۴.

فلسفه عمل سیاسی در اندیشه امام خمینی و انقلاب ایران با تکیه بر نظریه هانا آرنت

تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۸
بازتوصیف دولت سازی در ایران و تبیین نقش عمل سیاسی، اراده جمعی و آزاد انقلابیون با توسل به نظریه های کلاسیک دولت بهتر نمایانده می شود. زمینه های اندیشگی و فرهنگی شکل گیری انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری ویژه آن، همخوانی با نظریه کلاسیک «کنش سیاسی» هانا آرنت دارد. تبیین های راست گرایانه آرنت از انقلاب و روند شکل گیری آنها در زمره تبیین های اخلاقی و اندیشه ای شناخته شده است که می کوشد نوعی تبیین و تفسیر از اندیشه کنش جمعی منتج به انقلاب را ارائه دهد. این پژوهش چگونگی شکل گیری و تداوم منطقی و تاریخی عملِ سیاسی در انقلاب ایران را با کمک بیانات امام خمینی(ره) پیگیری می کند و اینکه چگونه عاملیت خلاقانه جمعی، هدف تأسیس آزادی را تعقیب می کرد. بر پایه یافته های این مطالعه، کنش سیاسی امری همدلانه، خودجوش و تجلی اراده متعهدانه افراد برای تأسیس آزادی، مقاومت در برابر سلطه و رسیدن به رهایی است. کنش سیاسی بر شیوه عمل و چهارچوب یک جامعه سیاسی و الگوی یک دولت اثر می گذارد، عرصه سیاست و قدرت را موازنه می بخشد و عمل کنشگران در عرصه عمومی را به مثابه حرکت اراده جمعی به سوی فضایی آرمانی معرفی می کند. دولت در چنین تعریفی، هویتی متکامل در راستای میل درونی انسان ها است.  
۵.

بازخوانی نقش آیت الله سید عبدالله بهبهانی در تحصن مشروطه خواهان در سفارت انگلیس (بررسی دیدگاه امام خمینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام خمینی تحصن سفارت انگلیس سید عبدالله بهبهانی کسروی مشروطیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۴۸
یکی از موضوعات بحث برانگیز در تاریخ نهضت مشروطیت، تحصن تعدادی حدود بیست هزار نفر از مردم تهران در سفارت دولت انگلستان است. این حادثه که در ماه های جمادی الاول و جمادی الثانی سال 1324 (ژوئیه و اوت 1906 / تیر و مرداد 1285) رخ داد حدود یک ماه به طول انجامید و با فرمان مشروطیت مظفرالدین شاه خاتمه یافت. در مورد تصمیم گیرندگان و مشوقان تحصن در سفارت انگلیس اتفاق نظر وجود ندارد. در این رابطه نقش آیت الله سید عبدالله بهبهانی یکی از سران روحانی و رهبران مشروطه از موضوعات مهم و قابل بررسی است. در این مقاله به بررسی نقش بهبهانی در تحصن سفارت انگلیس پرداخته شده و دیدگاه های موافقان و مخالفان نقش او موردتوجه و نقد قرارگرفته است. ازجمله مخالفان نقش او در تحصن سفارت انگلیس، احمد کسروی است که رأی او مورد تأکید امام خمینی قرارگرفته است. پس از مطالعه منابع متعدد پیرامون این رخداد و بیان دیدگاه های مورخان و پژوهشگران متقدم و متأخر، نتیجه بررسی حاکی است که در بدو امر توصیه بهبهانی صرفاً به تعداد معدودی از تجار با هدف حفظ جان و امنیت آنان بوده است و به معنی مجوز تحصن عده کثیری از مردم در سفارت تلقی نمی شود. بااین حال، این توصیه ابعاد گسترده تری یافت که اگرچه ممکن است منظور نظر بهبهانی نبوده؛ اما اطرافیان و خواص بیت او در این رابطه نقش و تأثیر داشتند.
۶.

تحلیل عرایض انتخاباتی دوره بیست ویکم مجلس شورای ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عرایض انتخابات مجلس شورای ملی دوره بیست ویکم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۳۵
هدف: بررسی محتوایی عرایض انتخاباتی در دوره بیست ویکم مجلس شورای ملی. روش / رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال تحلیل محتوای عرایض دوره بیست ویکم مجلس شورای ملی است. پژوهش برپایه اسناد و مدارک آرشیوی و به ویژه عرایض هجده حوزه انتخابی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که این عرایض را چه کسانی و خطاب به چه مقاماتی نوشته اند و محتوای آن ها چیست؟ یافته ها و نتیجه گیری: بررسی ها نشانگر آن است که تعدادی از این عرایض از پیش از برگزاری انتخابات در قالب حمایت از کاندیدای مدنظر نویسندگان عرایض خطاب به مقامات عالیه کشور نگاشته شده اند و بیشتر عرایض پس از برگزاری انتخابات و شکست نامزدها، ازسوی نامزدها یا هوادارانشان خطاب به انجمن نظارت بر انتخابات و سپس مقامات وزارت کشور و مجلس شورای ملی و در معدودی خطاب به دربار و شاه ارسال شده است و ادبیات این عریضه ها متناسب با گفتمان حاکم بر شرایط کشور و هم نوایی با منویات شاه است.
۷.

تحلیل کتاب های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (1357-1345ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کتابخانه کودک کتاب کودک سیاست گذاری فرهنگی ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۲۲۱
سازمان انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در اسفندماه 1345 تاسیس شد. این سازمان توانست با گرد آوردن بهترین نویسندگان، مترجمان، مصوّران ادبیات کودک را به لحاظ کمی و کیفی تا حد زیادی غنا بخشد. سؤال اصلی پژوهش این است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چه رویکردی را در انتشار کتاب های خود مدّنظر داشت؟ پژوهش حاضر به روش تاریخی و مبتنی بر اسناد و گزارش های آرشیوی و با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی درصدد تبیین این مسئله است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان طی سیزده سال فعالیت 146 عنوان کتاب منتشر کرد. کتاب های کانون به لحاظ موضوعی حوزه وسیعی چون باستان گرایی، میهن پرستی، حمایت از نهاد سلطنت و طرفداری از حکومت پهلوی، آشنایی با دیگر سرزمین ها اعمِّ از اروپا، آفریقا و آسیا و مطالب علمی را دربرمی گرفت. قالب بیشتر کتاب ها قصه، داستان، رمان و البته برخی هم علمی، غیر داستانی و مستندنگاری است.
۸.

نقش حاشیه نشینان شهری در انقلاب ۱۳۵۷ (مطالعه موردی حاشیه نشینان شهر تهران)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی حاشیه شینان اصلاحات ارضی مهاجرت روستائیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۶
گزارشات تاریخی متناقض و نبود مدارک در خور اعتماد، موجب اختلاف نظر تاریخ پژوهان در مورد کم و کیف حضور و فعالیت حاشیه نشینان در تحولات منجر به انقلاب اسلامی شده است. بنابراین مسأله تحقیق، تبیین نقش این طبقه محروم اجتماعی در انقلاب و علل و زمینه های ورود آنان به فرایند مبارزات انقلابی با مطالعه موردی حاشیه نشینان شهر تهران است. یافته های پژوهش حاضر که در چارچوب مطالعات تاریخی-اجتماعی و ازنوع توصیفی-تحلیلی و مطالعات اسنادی انجام شده است نشان گر آن است که حضور حاشیه نشینان شهر تهران در فرایند مبارزات انقلابی، محدود به ماه های پایانی منتهی به انقلاب و به صورت تبعی و پیروی از سایر گروه های مبارز به ویژه روحانیت بوده است اما انگیزه های مذهبی و اقتصادی که موجب شکل گیری نارضایتی این طبقه محروم و فاقد امتیاز و در نهایت ورود آنان به جنبش های انقلابی شد به دلیل وسعت بخشیدن و تحکیم پایه های اجتماعی جنبش انقلابی، واجد اهمیت است.
۹.

مبانی الهیاتی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاریخ نگاری انقلاب اسلامی الهیات تاریخی تاریخ الهیاتی ایدئولوژی تشیع بن مایه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۹
پس از گذشت چهار دهه از رخداد انقلاب اسلامی، مجموعه آثار گونه گونی درباره تاریخ این رویداد بزرگ نوشته شده است. این آثار نتیجه تلاش های محققان و تاریخ ورزان و نهادها و مراکز علمی و دانشگاهی رسمی و غیر رسمی داخل و خارج از کشور است که درنهایت منجر به شکل گیری مجموعه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی ایران شده است. مورخان برحسب نظام دانایی خود، تاریخ انقلاب را روایت می کنند؛ بنابراین تلقی های متفاوتی از انقلاب و آرمان های آن دارند. این امر منجر به خلق آثار متنوعی در این حوزه شده و درنهایت به رشد کمی و کیفی تاریخ نگاری انقلاب کمک کرده است. مکاتب فکری و اندیشه ای غرب، سنت های ایرانی و اسلامی و زیست جهان مورخان، هرکدام به نحوی در پیدایش و تداوم آن چه ما به عنوان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی می شناسیم، تأثیرگذارند. بررسی این موضوع از همه جوانب در قالب یک مقاله میسر نیست؛ بنابراین نویسندگان مقاله کوشیده اند بر یک مؤلفه بسیار تأثیرگذار در این زمینه تمرکز کنند و آن نسبت تاریخ نگاری انقلاب اسلامی با باورهای الهیاتی است. این موضوع در اصل مسئله بنیادین نوشتار حاضر است. بدین منظور به بررسی نمونه هایی از آثار تاریخ نگارانه در باب انقلاب اسلامی در مقطع زمانی 1340 تا به امروز پرداخته ایم. با بررسی انتقادی این آثار می توان دریافت که تاریخ نگاری انقلاب به ویژه تاریخ نگاری طیف های مذهبی که بعدها به تاریخ نگاری رسمی انقلاب اسلامی تبدیل شد، بیش از هر عامل دیگر در ربط وثیق با اندیشه های الهیاتی دین اسلام و به ویژه آموزه های مذهب تشیع شکل گرفته است. ازاین رو، رویکرد بسیاری از مورخان رسمی انقلاب و قرائتی که از تاریخ انقلاب و تحولات آن ارائه می دهند، خمیرمایه الهیاتی و کلام محور دارد. پیوند الهیات و تاریخ، شاکله اصلی تاریخ نگاری رسمی انقلاب را شکل می دهد.
۱۰.

تحلیل عملکرد انتشارات فرانکلین در حوزه کتاب کودکان و نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کودکان و نوجوانان کتب درسی وغیر درسی حوزه نشر انتشارات فرانکلین همایون صنعتی زاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳
تحلیل عملکرد انتشارات فرانکلین در حوزه کتاب کودکان و نوجوانان حسن شمس آبادی [1] حمید بصیرت منش [2] سید محمود سادات بیدگلی [3] چکیده به فراخور پیشرفت هایی که در صنعت نشر در کشور به وجود آمد، توجه به ادبیات کودک نیز در ایران بیشتر شد. در اوایل دهه 1340 این مسئله ابتدا خود را در حوزه کتاب های درسی برای دانش آموزان نشان داد و در ادامه، به کتاب های غیردرسی و مجلات و نشریات راه یافت. از جمله مراکزی که در این حوزه گام نهاد و توانست نقش مهمی ایفا کند، مؤسسه انتشارات فرانکلین بود. نگارندگان این پژوهش با تکیه بر اسناد و مدارک آرشیوی و با بهره گیری از رویکرد توصیفی- تحلیلی، سعی داشته اند با بررسی و تحلیل فعالیت های این مؤسسه، نقش و جایگاه آن را در این حوزه مورد واکاوی قرار دهند. یافته های پژوهش نشان می دهد که مؤسسه انتشارات فرانکلین به لحاظ شکلی و مسائل تخصصی چاپ، کیفیت انتشار کتاب های ویژه کودک و نوجوان را تا حدّ زیادی ارتقا بخشید؛ ضمن اینکه به لحاظ محتوایی نیز در حوزه کتاب های درسی و غیردرسی بیشتر بر فرهنگ و تمدن ایرانی و مؤلفه های وابسته به آن تأکید کرد. واژ ه های کلیدی: کودکان و نوجوانان، کتب درسی و غیردرسی، حوزه نشر، انتشارات فرانکلین، همایون صنعتی زاده [1] . دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی (نویسنده مسئول) hasanshamsabady@yahoo.com [2] . استادیار گروه تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی basirat1341@yahoo.com [3] . استادیار گروه تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی sadat@ri-khomeini.ac.ir
۱۱.

بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی در اشعار امام خمینی

کلید واژه ها: امام خمینی ره دیوان امام خمینی اندیشه سیاسی سلوک اجتماعی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۱
شعر امام خمینی همچون سایر مکتوبات و سخنرانی هایشان می تواند به شناخت بیشتر ما از افکار، عقاید و احساسات ایشان کمک کند. اشعار ایشان با وجود قالب عمده عرفانی، بی تأثیر از تحولات و اوضاع سیاسی و اجتماعی نبوده است. هدف این مقاله آن است که با روش توصیفی تحلیلی، بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی را در اشعار امام خمینی مورد بررسی قرار دهد. جنبه های ضد استعماری و استبدادستیزانه شخصیت امام در جوانی و نیز مواضعشان درباره وضعیت حوزه علمیه قم و نقش آیت الله حائری در اعتلای آن، ازجمله یافته های این تحقیق است. در ادامه، اشعار ایشان درباره جمهوری اسلامی و سبک کلی امیدوارانه و نشاط آفرین ایشان معرفی شده است. البته مواضع امام درباره آل سعود و تأثیر قیام پانزده خرداد در شعر ایشان نیز از موارد جالب توجه این مقاله است. بازتاب احساسات و روابط خانوادگی، و نیز نقد امام خمینی به فلسفه و مسلک صوفیگری و درویشی از موضوعات مربوط به اجتماعیات در شعر ایشان محسوب میشود.
۱۲.

مجلس شورای اسلامی و مسئله حمله عراق به کویت (11مرداد 1369- 9 اسفند 1369)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مجلس شورای اسلامی جنگ خلیج فارس عراق کویت آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۵۱۱
مجلس شورای اسلامی به واسطه قانون اساسی، دارای برخی اختیارات در سیاست خارجی کشور است. بنابراین مجلس می تواند در کنار نهادهایی چون رهبری، شورای عالی امنیت ملی و دولت در سیاست خارجی تأثیرگذار باشد. یکی از مهم ترین رخدادهای سیاسی که پس از پایان جنگ ایران و عراق، کشور و بخصوص مجلس را درگیر جریانات خود نمود، حمله عراق به کویت در 2 اوت  1990/ 11مرداد 1369 است. با توجه به اهمیت این موضوع برآنیم به نقش و رویکرد مجلس شورای اسلامی در این زمینه بپردازیم و به این پرسش پاسخ دهیم که مجلس چه تأثیری در نحوه تصمیم گیری ایران در قبال جنگ بر عهده داشته است؟ در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی، مواضع مجلس در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها حکایت از آن دارد که وجود نهادهایی چون شورای عالی امنیت ملی و دولت با اختیارات ویژه در سیاست خارجی، تخصصی بودن مسائل سیاسی و قلت نیروهای کارآزموده و کندی روال تصمیم گیری در مجلس به واسطه ویژگی های ساختاری و همچنین انفصال بین مجلس و دولت در بررسی موضوع، منجر به عدم تأثیرگذاری جدی مجلس گردید.
۱۳.

مجلس شورای اسلامی و مسأله پایان جنگ ایران و عراق

کلید واژه ها: مجلس شورای اسلامی جنگ ایران و عراق نهاد رهبری دولت شورای عالی دفاع قطعنامه598

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۵۵
از مهم ترین مسائل سیاسی کشور در آغازین سال های شکل گیری انقلاب اسلامی، حمله عراق به ایران است که سرانجام به دلیل مشکلات اقتصادی و نظامی ایران و قدرت گیری عراق به واسطه حمایت بین المللی، با قبول قطعنامه598 ازسوی ایران پایان یافت. اهمیت پذیرش قطعنامه و پایان جنگ، لزوم بررسی نقش تصمیم گیرندگان در این زمینه را طلب می نماید. برهمین مبنا، نوشتار پیش رو درصدد است با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای و مصاحبه، به نقش مجلس شورای اسلامی در تصمیم گیری درخصوص پایان جنگ بپردازد. پرسش اصلی این است که مجلس شورای اسلامی چه نقش و تأثیری در نحوه تصمیم گیری ایران در پذیرش قطعنامه 598 بر عهده داشته است؟ یافته پژوهش نشان می دهد وجود نهادهایی چون رهبری، شورای عالی دفاع و دولت با اختیارات ویژه در سیاست خارجی، شرایط حساس برهه زمانی و محرمانه بودن تصمیمات، کندی روال تصمیم گیری در مجلس به واسطه ویژگی های ساختاری و همچنین انفصال بین مجلس و نهادهای ذی نفوذ در بررسی موضوع، زمینه تأثیرپذیری مجلس از تصمیمات اخذ شده دیگر نهادهای سیاسی را فراهم نمود
۱۴.

مقایسه سیاست های اقتصادی امام خمینی(س) با پیامبر(ص) و امام علی (ع)

کلید واژه ها: سیاست مالی پیامبر(ص) امام علی (ع) امام خمینی بررسی تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
پژوهش حاضر به صورت توصیفی به آرا و نظرات دوره ده ساله رهبری امام خمینی و مقایسه آن با سیاست های اقتصادی دوران حکومت پیامبر (ص) و امام علی (ع) پرداخته است. این پژوهش در پی پاسخ  به این پرسش است که سیاست های اقتصادی دوران ده ساله رهبری امام خمینی  با سیاست های اقتصادی دوران حکومت پیامبر (ص) و امام علی (ع) چه نسبتی دارد؟ و بر این مدعاست که هر سه حکوت شیوه تسویه ای را در برنامه خود داشته اند. یافته این پژوهش نشان می دهد که امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران، الگوی جمهوری اسلامی را برگرفته از حکومت صدر اسلام می دانند و در معرفی الگوی انقلاب اسلامی به حکومت موفق صدر اسلام اشاره می کند و تمام هدف خود را از تشکیل حکومت برقراری عدالت اجتماعی می داند. بنابراین طبق بررسی های انجام شده هدف هر دو حکومت برقراری عدالت اجتماعی در جامعه بوده هر چند این دو حکومت از نظر زمانی و مکانی و بافت جامعه، ساختار و نوع حکومت و تأمین منابع مالی و روش های اقتصادی با هم تفاوت دارند. اما از نظر محتوایی هردو حکومت یک راه را دنبال می کردند و با توجه به یافته های به دست آمده، پژوهش مدعای خود را اثبات می کند.
۱۵.

بررسی عوامل مؤثر در مسئله مند شدن وضعیت تابعیت کردهای فیلی عراق در یکصد سال اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کردهای فیلی تابعیت ایران عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۹ تعداد دانلود : ۴۴۳
بیشتر کردهای فیلی ساکن عراق طبق قانون تابعیت 1924 عراق به تابعیت آن کشور درآمدند. از زمان تشکیل کشور عراق تا دوره عبدالکریم قاسم، گرفتن تابعیت عراقی برای کردهای فیلی آسان بود، اما از دوره عبدالسلام عارف به بعد به تابعیت عراقی درآمدن کردهای فیلی بسیار مشکل شد. در دوره حزب بعث نه تنها کسب تابعیت عراقی برای کردهای فیلی تقریباً غیرممکن شده بود، بلکه طی چندین دوره پس از سلب تابعیت، به کشور ایران اخراج شدند و از سقوط دولت بعث تاکنون نیز وضعیت خاص تابعیت کردهای فیلی برای آنها مشکل ایجاد کرده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی در یکصد سال اخیر است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع اسنادی، کتابخانه ای، خبرگزاری ها و مصاحبه با افراد آگاه به امور کردهای فیلی، انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که از یک سو تبار ایرانی، شیعه، مرزنشین و مهاجر بودن بخشی از کردهای فیلی و از سوی دیگر، شکل قانون تابعیت کشور عراق و رشد تفکرات ناسیونالیستی پان عرب، از جمله مهم ترین عوامل تأثیر گذار بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی بوده است. ترس دولت بعث از همسویی کردهای فیلی با ایران و همچنین موقعیت مناسب اقتصادی و همکاری سیاسی آنها با احزاب کرد و شیعه مخالف رژیم بعث، از مهم ترین عوامل سلب تابعیت و اخراج آنها بود.
۱۶.

تدابیر نظامی امام خمینی(ره) در مقابله با تهاجم عراق

کلید واژه ها: جنگ تحمیلی امام خمینی (ره) تدابیر نظامی مدیریت بحران انسجام و هماهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۰۰
با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در شهریور 1359، جمهوری اسلامی ایران به مهم ترین بحران پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد شد. امام خمینی (ره) و مسئولان کشور، جنگ را مدیریت کرده و کنترل کردند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی تدابیر نظامی امام خمینی(ره) در مقابله با تهاجم عراق در دوره هشت ساله دفاع مقدس است. پرسش اصلی پژوهش آن است که؛ امام خمینی(ره) در مدیریت جنگ تحمیلی چه نقشی داشتند؟ فرضیه نوشتار این است که مدیریت امام(ره) برخاسته از چارچوب ارزشی مورد نظر ایشان به عنوان رهبر سیاسی و معنوی جمهوری اسلامی ایران بوده است. مشورت و سهیم کردن متخصصان نظامی و نیز نقش هماهنگ کننده نیروهای سیاسی و مردمی از ویژگی بارز مدیریت رهبر انقلاب بود. این جستار با استفاده از روش تاریخی و تحلیل اسنادی در پی آن است که ابعاد نظامی تدابیر امام خمینی(ره) را برای مدیریت جنگ تحمیلی تبیین کند. بر پایه یافته های این پژوهش، امام خمینی(ره) از همان روز آغازین تهاجم عراق به ایران، جنگ را به عنوان پدیده ای که می تواند جمهوری اسلامی و اساس اسلام را مورد تهدید قرار دهد، مورد توجه قرار داد. ایشان موضوع جنگ و دفاع در برابر تهاجم دشمن را به عنوان فردی پایبند به اصول و مبانی ارزشی مدیریت کردند. تدابیر نظامی شان در راستای واگذاری کار تخصصی جنگ به کارشناسان نظامی، نظارت بر روند تحولات جنگ در میادین دفاع از کشور، نقش هماهنگ کننده، انسجام دهنده نیروهای مسلح و به ویژه توانایی در بسیج نیروهای مردمی قابل تبیین است. تلاش در تقویت سپاه پاسداران و استفاده از توان رزمی و دفاعی این نیرو نیز از دیگر تدابیر مهم نظامی رهبر انقلاب بود.
۱۷.

اختلاف ایران و عثمانی بر سر شهر باغسائی.(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران عثمانی باغسایی والیان فیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۴۵۰
هدف : بررسی اختلافات ایران و عثمانی بر سر شهر باغسایی و چگونگی و چرایی الحاق آن به امپراتوری عثمانی و کشور عراق. به نقش آب در بروز و تداوم این منازعه مرزی و اثر آن در مهاجرت ساکنان پشت کوه به عراق پرداخته شده است. روش/ رویکرد پژوهش : داده ها با بهره گیری از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است. یافته ها و نتیجه گیری : دغدغه امنیتی عثمانی ها به خاطر نزدیکی باغسائی به شهرهای مرکزی عراق و رود دجله از یک سو و ضرورت تأمین آب برای مناطق پایین دستِ دو رود کنجان چم و چنگوله در عراق ازسوی دیگر سبب بروز و تداوم منازعات مرزی و بروز ناامنی مداوم و مهاجرت گسترده ساکنان پشت کوه به عراق شد. درنهایت با معاهده 1914 شهر باغسائی از ایران جدا شد.
۱۸.

نقش شیخ صادق خلخالی در مواجهه جمهوری اسلامی با جریان موسوم به لیبرال

کلید واژه ها: لیبرال ها خلخالی جبهه ملی نهضت آزادی نیروهای خط امام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۴۵۱
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گروه های سیاسی موسوم به لیبرال ها، همچون جبهه ملی و تا حدودی نهضت آزادی به غرب گرایی، ناسیونالیسم، و سکولاریسم معتقد بودند و تلقی خاصی از انقلاب و نظام برآمده از آن (جمهوری اسلامی) داشتند. به تدریج این گروه ها به با نظام جمهوری اسلامی پرداختند؛ در مقابل هم، خلخالی -از مسئولان ارشد نظام و از پیروان خط امام- در با این گروه ها نقش ایفا کرد. پرسش این پژوهش آن است که تقابل بین نیروهای خط امام با لیبرال ها چرا شکل گرفت و نقش خلخالی در آن چه بود؟ در ادامه، به روش توصیفی–تحلیلی به این پرسش پاسخ داده خواهد شد. فرضیه پژوهش این است که تقابل میان دو جریان خط امام و لیبرال ها به دلیل نوع جهان بینی آن ها و تلقی شان از نقش دین در سیاست و ماهیت حکومت بوده است. نتیجه به دست آمده این است که علت تقابل این دو جریان، نوع جهان بینی و نگرش سیاسی بوده و خلخالی نقش بارزی در این تقابل ایفا کرده است.
۱۹.

بررسی روند جدایی جریان ملی گرا از ائتلاف انقلابی در دوران تثبیت و نهادسازی پس از پیروزی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام خمینی (ره) جبهه ملی انقلاب اسلامی اسلام گرایی ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۷ تعداد دانلود : ۵۲۶
در انقلاب اسلامی ایران با پیشتازی حرکت اسلام گرایان با رهبری امام خمینی(ره) جریان های سیاسی مختلف با ایدئولوژی های متفاوت برای مقابله با رژیم پهلوی به ائتلاف با یکدیگر پرداختند. دراین راستا، جبهه ملی ازجمله احزابی بود که به رغم مشی غیردینی خود، در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی به این ائتلاف انقلابی پیوست؛ اما روند انقلاب و نحوه مدیریت آن، بی درنگ جبهه ملی را رویاروی انقلابیون مذهبی قرار داد و سبب شد تا این جریان بلافاصله پس از پیروزی از ائتلاف انقلابی جدا شود و درنهایت حذف گردد. دراین راستا، مقاله حاضر می کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای و روزنامه ای این سؤال را بررسی کند که «چه مسائلی جبهه ملی را در دوران گذار پس از پیروزی انقلاب رویاروی انقلابیون مذهبی قرار داد و فرایند حذف تدریجی آن ها را از صحنه سیاست فراهم ساخت؟»؛ در این خصوص یافته های پژوهش حاکی از آن است که روند اسلام گرایی در جریان نهاد سازی پس از پیروزی انقلاب، مهم ترین عامل در رویارویی جبهه ملی با نیروهای اسلام گرا و درنهایت، حذف تدریجی آن ها از عرصه سیاست است؛ زیرا به لحاظ ایدئولوژی، پیوند دین با سیاست که محور عقاید نیروهای اسلام گرا را تشکیل می داد، در چارچوب فکری- نظری جبهه ملی جایگاهی نداشت.
۲۰.

تأثیر انقلاب الجزایر بر مبارزات سیاسی ایران به روایت انقلابیون ایرانی

کلید واژه ها: انقلاب الجزایر جنبش های اسلامی مبارزان مسلمان گروه های مخالف رژیم پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۸ تعداد دانلود : ۵۵۱
از مسائل مهم و قابل توجه در مطالعات مربوط به جنبش های سیاسی و انقلاب ها، تأثیرگذاری آن ها بر جوامع و ملت های دیگر است. ازمیان جنبش های اسلامی و انقلابی معاصر، جنبش مردم مسلمان الجزایر در نیمه قرن بیستم میلادی تأثیر زیادی بر جوامع مسلمان گذاشت. نویسنده این مقاله در پی بررسی تأثیرگذاری انقلاب الجزایر بر متفکران و مبارزان ایرانی است. براساس یافته های این پژوهش، مبارزات مردم آزادی خواه الجزایر و اندیشه رهبران و مجاهدان آن قبل و پس از پیروزی بر استعمار فرانسه، الهام بخش و الگوی مبارزاتی نیروهای سیاسی مخالف حکومت پهلوی در ایران اعم از مذهبی و غیرمذهبی بود. روش بررسی در این پژوهش اکتشافی و توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات این مقاله با مراجعه به منابع کتابخانه ای (سند، کتاب، مقاله) جمع آوری و سپس تجزیه وتحلیل شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان