اصغر مهاجری

در جامعه امروز ایران با تنوع و گسترش سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افراد شیوه های همسرگزینی دگرگون شده است، این مقاله به تبیین جامعه شناختی تاثیر سرمایه ها(اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) بر شیوه های همسرگزینی می پردازد. در چارچوب نظری دیدگاه پی یر بوردیو مورد استفاده قرار گرفت. روش تحقیق مورد استفاده در مقاله حاضر، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است .جامعه آماری تحقیق هم زنان و مردانی تهرانی که در ده سال گذشته ازدواج کرده اند، بوده است. که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و سپس سهمیه ای 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و داده ها، بر اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS22، نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. تحلیل داده ها نشان می دهد که بین سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با شیوه های همسرگزینی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین با استفاده از مدل معادلات ساختاری تأثیر سرمایه اجتماعی(75/0) سرمایه فرهنگی (68/0) و سرمایه اقتصادی(66/0) است.واژگان کلیدی: نگرش، همسرگزینی، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی.. تبیین تغییرات احتمالی ایجاد شده می تواند به شناخت دگرگونی های رخ داده در خانواده و هم چنین پیش بینی ظرفیت موجود برای تغییرات آینده آن کمک کند. بنابراین، مساله اصلی تحقیق این است که: سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چه تاثیری بر شیوه های همسرگزینی دارند؟

از جمله شاخصه های مهم امنیت اجتماعی در هر جامعه ای وجود میزان قابل قبولی از کیفیت زندگی شهری برای کلیه شهروندان است که در پرتو آن بتوانند به فعالیت های روزمره شان بپردازند. این پژوهش به بررسی تأثیر کیفیت زندگی بر احساس امنیت در کلان شهر تهران می پردازد. پژوهش حاضر از نوع کمی است. داده ها از طریق پیمایش به دست آمد. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای متناسب با حجم نمونه اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان (۱۸) سال به بالای شهر تهران است که نمونه آماری آن بر اساس فرمول کوکران به تعداد (۶۰۵) نفر به دست آمد. داده های حاصل از توزیع و گردآوری پرسش نامه ها در نرم افزار «اس پی اس اس»[1]وارد شد و با استفاده از آماره های توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد از شش شاخص کیفیت زندگی، سه شاخص مشارکت اجتماعی با میزان بتای (۳۶۳/۰)، احساس برابری جنسیتی با میزان بتای برابر با (۳۵۳/۰) و همچنین سلامت جسمانی با میزان بتای برابر با (۱۳۸/۰) بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته یعنی احساس امنیت اجتماعی در کلان شهر تهران دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد که باتجربه سطح بهتری از کیفیت زندگی، میزان احساس امنیت اجتماعی در سطح جامعه نیز افزایش می یابد. درنتیجه سنجش و تحلیل شاخص های کیفیت زندگی، نیازمند هدف گذاری و برنامه ریزی های مرتبط با احساس امنیت اجتماعی در جامعه هدف است.   [1]-spss

در دنیای امروز، استفاده کاربران از اینترنت در حال گسترش است، شبکه های اجتماعی مجازی با عملکرد متنوعی که دارند می توانند با کارکرد پنهان خود بر شیوه های همسرگزینی تاثیر گذار باشند. این مقاله به بررسی جامعه شناختی تاثیر عملکرد شبکه های اجتماعی مجازی بر شیوه های همسرگزینی می پردازد. در چارچوب نظری از نظریه های ویلیلم گود، گیدنز و هابرماس استفاده شده است. روش تحقیق مورد استفاده، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق هم زنان و مردانی تهرانی که در ده سال گذشته یعنی دهه نود ازدواج کرده اند، بوده است. که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و سپس سهمیه ای 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و داده ها، بر اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS22 ، نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. تحلیل داده ها نشان می دهد که بین گسترش حوزه عمومی، شکل گیری تفاهم ارتباطی، افزایش آگاهی و تحرک اجتماعی با شیوه های همسرگزینی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین با استفاده از مدل معادلات ساختاری تأثیر گسترش حوزه عمومی(38/0)، افزایش تفاهم ارتباطی(56/0)، افزایش آگاهی(81/0) و تحرک اجتماعی(56/0) است.

هدف: پژوهش حاضر در راستای شناخت و تحلیل گفتمان غالب بر ورزش قهرمانی بانوان کشور و تعیین اینکه چه کسانی و چه پدیده هایی بر این گفتمان بیشترین تأثیر را دارند، انجام گرفته است. روش شناسی: روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها کیفی و از نوع روش تحلیل گفتمان بوده و بر اساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 42 نفر از بانوان قهرمانی است که در لیست افراد اعزامی به مسابقات جهانی المپیک و پارالمپیک 2012 و 2016 قرار داشته اند. در این پژوهش از نمونه گیری نظری استفاده شده که طبق دیدگاه هالووی و ایمی، تعداد 4 تا 40 نفر برای مطالعات کیفی کفایت می کند. یافته ها: عواملی که بر توسعه ورزش قهرمانی بانوان تأثیرگذار هستند در قالب 2 مقوله اصلی بازدارنده و تقویت کننده دسته بندی می شوند. عوامل بازدارنده شامل: عدم حمایت مادی و معنوی مسئولان دولتی، تبعیض جنسیتی، عدم امکانات باشگاهی، محدودیت های زیرساختی، فرهنگ مردسالارانه، عدم دریافت پاداش و عوامل تقویت کننده شامل: اعتماد به نفس، حمایت خانواده، پشتکار، انگیزه بالا، حمایت مربی، رویه کار تیمی، اخلاق حرفه ای، توجه به ارزش های دینی و فرهنگ ورزش بانوان می باشند. نتیجه گیری: برای توسعه ورزش قهرمانی بانوان کشور باید بر مقوله های استخراجی از این پژوهش متمرکز شد تا از آنها به عنوان سازوکارهایی جهت توسعه ورزش قهرمانی بانوان بهره گرفت.

با رویکرد بین رشته ی، سهم عامل راهبردی "راهبری گروه های مرجع را در برساخت کیفیت زندگی در قلمرو پژوهشی مناطق 10 و 17 شهرداری شهر تهران در سال 1399 "، سنجش کردیم. با بهره مندی از رویکرد نظری تلفیقی و روش ترکیبی هم زمان؛ با روش کمی، 315 خانوار را به شیوه های نمونه گیری خوشه فضایی و G power از جامعه ی آمار ی پژوهش، انتخاب، پیمایش و با روش های کیفی (مصاحبه، مشاهده و فوکوس گروپ) بررسی های پویشی را انجام دادیم تا واریانس کیفیت زندگی ساکنان مناطق مزبور را توصیف و نقش گروه های مرجع را در برساخت آن تبیین نماییم. یافته ها نشان می دهد، اولویت ساکنان محله ی هاشمی (منطقه 10) در انتخاب گروه های مرجع، اجتماعی و مذهبی و محله یافت آباد (منطقه 17) اقتصادی و مدنی است. میانگین کیفیت زندگی این دو محله به دلیل تفاوت گروه های مرجع شان، تفاوت معنی داری دارند. از طرفی ساکنان محله های پژوهشی که براساس متغیرهای زمینه ی، زیستی و ارتباطی شان، گروه مرجع خویش را انتخاب کردند، ابعاد ذهنی و عینی کیفیت زندگی شان را براساس معیارها و قضاوت های گروه های مرجع شان در سطح کنشی تعریف و برساخت می کنند. از طرف دیگر گروه های مرجع به عنوان یک خرده نظام در تعامل با نظام مدیریت شهری در برنامه ریزی های رفاهی در سطح ساختاری در برساخت کیفیت زندگی محله ها تاثیر می گذارند.

«نظام فرهنگی جامعه» بر اساس ساختار و عناصر تشکیل دهنده اش، نحوه اشتغال و میزان دستیابی زنان به سطوح مدیریتی را تعیین می کند. نظام فرهنگی جامعه را باورهای عمیق و قالبی، فرهنگ سازمانی و فرهنگ خرد اجتماعی تشکیل می دهند. از آنجایی هر کدام از عوامل مزبور از ترکیب دو متغیر ساخته شدند در مجموع شش متغیر مستقل از طریق مؤلفه ها و شاخص های خود، مسئله پژوهش را در جامعه آماری شهرداری تهران توصیف، تبیین و تحلیل می کنند. با کشف واقعیت بر اساس یافته علمی پژوهش حاضر، می توان برنامه ریزی فرهنگی کرد تا زنان شرایط مشارکت پویا در فرایند توسعه کشور را کسب و سهم شایسته ی خود را در تحقق آن ایفا نمایند و این موضوع به عنوان دغدغه ی جامعه، از ضرورت ها و اهداف پژوهش حاضر هم است. از ترکیب نظریه های فرهنگی توسعه، فرهنگ و شبکه ی سازمانی با نظریه های روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی خرد مرتبط با ساختار شخصیتی و مهارت های فردی و اجتماعی، چهارچوب نظری ساخته شده است که موضوع و مسئله پژوهش را پشتیبانی نظری و مفهومی می نماید. فرضیه های برآمده از دل چهارچوب نظری پژوهش حاضر با گزینش 300 نمونه از جامعه آماری 4347 نفری شهرداری تهران و با  بهره مندی از روش ها و تکنیک های کارآمد پژوهش، بررسی و آزمون شدند. نتایج و یافته های پژوهشی در قالب، توصیف بافت جمعیت نمونه پژوهش، تشریح فرضیه های توصیفی، تبیین فرضیه های مقایسه ای – ترجیحی، فرضیه های ترجیحی – جنسیتی، فرضیه های ترجیحی دو وجهی و بالاخره تبیین فرضیه ی اصلی پژوهش، گزارش و تأیید می گردد. نتایج نشان می دهد که فرهنگ، شبکه و ساختار سازمانی از اولویت بیشتری در دستیابی زنان ایرانی به سطوح مدیریتی برخوردار است. همچنین باور و ایمان فرهنگی زنان و مردان در مورد موانع و چالش های فرهنگی مرتبط با مسئله پژوهش متفاوت است.

توجه بین رشته ای به مسأله چند بعدی خیابان به عنوان یک مفهوم فرهنگی و اجتماعی، نشان دهنده پیوند میان مطالعات شهری با حوزه های جامعه شناسی و مدیریت فرهنگی است. در مقاله حاضر به نقش خیابان به عنوان عنصری معنادار در فضای شهری پرداخته شده و هدف آن بازخوانی فرهنگی-اجتماعی این فضا در راستای کشف زوایای پنهان خیابان و کارکردهایش در ایجاد مکث شهری و ورود سرمایه های فرهنگی به شهر است. روش پژوهش کیفی بوده و از سه شیوه رویکرد نظریه مبنایی برای تدوین نظریه، مطالعه میدانی و مصاحبه گروه متمرکز با هدف کشف استفاده شده است. مشاهده مستقیم و غیرمستقیم، گفت و گو و مصاحبه با کارشناسان متخصص در قالب فوکوس گروپ و مصاحبه نیمه ساختاریافته با کنشگران عامل/ذی نفعان بهره بردار، از جمله ابزارهای گردآوری داده ها است. یافته ها نشان می دهند صحنه خیابان با ورود سرمایه های فرهنگی و اجتماعی قابل تبدیل، به فضایی برای مکث شهری، تماشا و دعوت از کنشگران مطالبه گر برای سهیم شدن در اداره شهر برای کاهش و تعدیل آسیب های اجتماعی است. 

از زمانی که مهاجر فقیر روستایی در چرخه و فرآیند معیوب توسعه نیافتگی، از «چاله روستا برمی خیزد و به چاهی در شهر می افتد»، فقر مضاعف جوانه می زند و انواع کارکردهای منفی خواسته و ناخواسته آن پدیدار و آشکار می شود. براساس ناسازگاری، تعارض و تناقض میان وضع مطلوب کیفیت زندگی شهری با وضع موجود آن در جامعه آماری پژوهش حاضر، بررسی جامعه شناختی با رویکرد تطبیقی، تلفیق گرا و بین رشته ای در برخی از مناطق شهر تهران به سامان آمد که بخشی از یافته های آن در پژوهش حاضر تدوین و گزارش می شود. پژوهش مزبور با بهره مندی از روش های آمیخته و با حمایت نظام نظری تلفیقی در قلم رو و دامنه شهری مناطق 10 و 17 شهرداری تهران، انجام یافت و در بخش کمّی و پیمایش پژوهش با شیوه نمونه گیری G.power 400 واحد نمونه/ خانوار شهری انتخاب و با ابزار گردآوری پرسش نامه با میزان روایی حدود 94% آزمون آلفا کرنباخ، سنجش شدند که نتیجه برخی از آن ها در بخش تبیینی نوشتار حاضر، گزارش شده است. فرهنگ فقر شهری، فقرفضای شهری، آسیب های شهری در این مناطق محسوس و در عین حال متفاوت و متمایز است که در فرضیه آزمایی پژوهش، سهم قابل توجه و تعیین کننده ای هرکدام در تبیین میزان کیفیت زندگی شهری محله های این مناطق آزمون شدند. نتایج آزمون مدل نظری پژوهش بیان گر این است که؛ برساخت سازه کیفیت زندگی شهری محله های مناطق 10 و 17 شهری شهرداری تهران از عامل زمینه ای فرهنگ فقر شهری با ضریب تأثیر 46%، از عامل زمینه ای فقر فضای شهری با ضریب تأثیر 26 و از عامل آسیب های شهری (باضریب تأثیر 14%) و در کل حدود 85% متأثر است؛ به عبارت دیگر، عامل پیامدی سازه چندبُعدی، پیچیده و پایدار ساختمان کیفیت زندگی شهری، ترجمان و بازنمایی زنجیره از عامل های ناشی از فرآیند فقر مضاعف و توسعه نامتوازن شهر تهران است که  در قالب یک مدل علی به آزمون کشیده شده است.

پژوهش حاضر برای پاسخ به پرسش های؛ چیستی، چرایی میزان تمایل/ گرایش دانشجویان به مشارکت سیاسی در پارادایم اثباتی و در حوزه بینشی جامعه شناسی سیاسی، با رویکرد کمی و به روشی پیمایشی در جامعه آماری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی با حجم نمونه 380 نفر/ دانشجو، به سامان رسیده است. شیوه نمونه گیری تصادفی نسبتی(زنان و مردان)، سهمیه ای(دانشکده ها) و خوشه ای( دانشکده ها و گروه های آموزشی) بوده که با ابزار پرسش نامه پژوهش گرساخته در قالب 50 گویه و به شیوه خود تکمیلی، داده های لازم گردآوری شده است. پایایی و روایی ابزار گردآوری داده ها، به شیوه خبره گی و با آزمون آلفاکرنباخ(88 درصد) انجام و محاسبه شده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که؛ میانگین سنی دانشجویان 24 سالاست که 52 درصدشان مرد، 91 درصد آنان مجرد، 89 درصدشان در مقاطع کاردانی و کارشناسی و 37 درصد آن ها در رشته های علوم انسانی تحصیل می کنند. میانگین میزان تمایل به مشارکت سیاسی دانشجویان 6/1، میزان اعتماد شان( اعتمادسیاسی و اعتمادبه نفس سیاسی)4/1، سطح جامعه پذیری شان 8/1 و احساس امنیت شان 2 از 5 می باشد. باتوجه به نتایج آزمون آماری( همبستگی، T و F، تحلیل رگرسیونی و تحلیل ضرایب مسیر) میان متغیرهای تبیین کننده( سطوح جامعه پذیری سیاسی، احساس امنیت و اعتماد) با متغیر تبیین شونده، رابطه معناداری وجود دارد و متغیرهای مستقل، به صور مستقیم/ غیرمستقیم حدد 82 درصد واریانس میزان مشارکت سیاسی دانشجویان را پیش بنی می کنند، ازاین روی می بایست سیاست های راهبردی براساس این یافته ها تدوین و کاربستی نمود.