محمدتقی مصباح یزدی

محمدتقی مصباح یزدی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۲۵ مورد.
۲۱.

ضرورت شکرگزاری از نعمت های معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نعمت های الهی شکرگزاری نعمت های مادی نعمت های معنوی ریزش نعمت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۴ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
شکرگزاری در برابر برکات و نعمت های مستمر و مداوم الهی، ضرورت و حداقل شرط بندگی الهی است. ما انسان ها در برابر بسیاری از نعمت های الهی ناسپاسیم و حتی به بسیاری از این نعمت های الهی توجه نداریم. اگر اندکی تأمّل کنیم و نیک بنگریم، در برابر نعمت های بیکران الهی ناتوان از شکرگزاری هستیم. اشکال ما این است که با بهره مندی از هر نعمتی، از سایر نعمت های الهی غافل میشویم. شایسته است با تمرین و آموزش های دینی و معنوی درصدد اصلاح این نقیصه برآییم. از سوی دیگر، اغلب شکرگزاری ما از نعمت های مادی الهی است و غالبا از وجود نعمت های معنوی غافلیم و هرگز توان شکرگزاری در برابر آنها را نداریم. این نوشتار به تفصیل به این موضوع میپردازد.
۲۳.

نواندیشی دینی و روش شناسی آن

کلید واژه ها: روش شناسی دین نوآوری نواندیشی دینی دین پژوهی نواندیشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۵ تعداد دانلود : ۹۱۰
نواندیشی به معنای بازاندیشی در افکار و دیدگاه های دیگران، به منظور دستیابی به آرا و نظریه های جدید در حوزة دین و معارف دینی ممکن و بلکه ضروری است. ممکن است، به دلیل وجود آموزه ها و احکام ظنی و متغیر در دین، و ضروری است به دلیل لزوم مصونیت از دچار شدن به رکود و تحجر دینی. اما نواندیشی دینی همانند هر حوزة معرفتی و فکری دیگر و به دلیل اهمیت و حساسیت خاص آن، بیشتر از سایر موضوع ها، نیازمند ابزار و روش های صحیح و کارآمد است. در نوشتار حاضر، پس از تعریف نواندیشی دینی و بیان ماهیت و قلمرو آن، پیش نیازها، شرایط و قواعد راهبردی و به عبارت دیگر، روش شناسی نواندیشی دینی مورد بحث و واکاوی قرار گرفته است.
۲۷.

خاستگاه و بایسته های شکرگزاری از معبود (1) ؛ شرحی بر مناجات الشاکرین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشیت الهی نعمت های الهی شکرگزاری وجوب شکر منعم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۹ تعداد دانلود : ۸۹۵
این مقال به شرح و تفسیر مناجات شاکرین امام سجاد علیه السلام میپردازد. شکرگزاری، فراتر از ارزش های انسانی به شمار میرود. خداوند متعال در قرآن برخورداری از امنیت، آرامش، آسایش، نصرت خویش و روزی حلال، همچنین ارائه امور تشریعی و عبادت را از جمله آموزه های مقدمه شکرگزاری خود معرفی میکند. در شکرگزاری، بین فرد شکرگزار و کسی که از او تشکر میکند، نوعی رابطه برقرار میشود و در پرتو این رابطه، خیری و یا خدمتی به او میرسد. براساس آموزه های دینی، همه امور و نعمت هایی که به ما میرسد، از طریق اسباب طبیعی و انسانی، و با اراده و مشیت الاهی، متعلق به خداست. بنابراین، سپاس و تشکر واقعی باید از او و منتسب به او باشد و ما انسان ها در برابر نعمت های بیکران الاهی باید همواره شکرگزار خالق خود باشیم.
۳۰.

تفسیر قرآن کریم (2) سورة بقره، آیات 8 ـ 12(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: افساد تفسیر سوره بقره نفاق و منافقان خدعه با خدا بیماردلی خودمصلح پنداری منافقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۶ تعداد دانلود : ۶۴۰
این مقاله دربردارندة تفسیر آیات هشتم تا دوازدهم از سورة بقره است که پاره ای از حالات و کارهای منافقان را در برابر هدایت گری قرآن کریم بیان میکند. آیة هشتم: ریشة نفاق ضعف نفس و درمان آن، تقویت ایمان است. تعبیر «من الناس» نیز برای تحقیر گروه منافقان میباشد. آیة نهم: «خداع» اخفاء به قصد فریفتن دیگران و «یخادعون» به معنای درصدد خداع برآمدن و «شعور» به معنای ریزبینی است. سرّ تغییر سیاق از «یخادعون» به «یخدعون» این است که منافقان درصدد نیرنگ برآمدند، ولی خود فریب خوردند. علت خدعه با خدا، رسوخ هواهای نفسانی در دل منافقان و محروم بودن آنان از دقت و ریزبینی است. آیة دهم: منظور از «قلب» در قرآن قلب مادی نیست، بلکه روح یا مرحله ای از روح است که منشأ صفات انسانی است. افزایش بیماری قلبی منافقان مطابق نظام الهی است؛ زیرا هر کس راهی را با اختیار دنبال کند، در آن به تکامل میرسد. آیات یازدهم و دوازدهم: فساد از دست دادن منافع مورد نظر از شیء است و افساد منافقان کفر باطنی یا دورویی یا تضعیف جامعة اسلامی به سبب جاسوسی آنهاست و خودْمصلح پنداری آنان نیز ناشی از نبودن تشخیص افساد و اصلاح از یکدیگر میباشد.
۳۲.

شکرگزاری؛ واکنش فطری به نعمت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دعا نعمت های الهی شکرگزاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۵ تعداد دانلود : ۹۶۶
این مقاله به بحث از ضرورت شکرگزاری در برابر نعمت های بیکران الهی میپردازد. انسان مؤمن بایسته است در برابر نعمت های الهی، همواره شاکر باشد. همچنانکه در برابر هدیه یا خدمتی که دیگری به ما میکند، لبخند رضایت زده و خشنود میشویم، در برابر نعمت های بیمنت و منتهای الاهی شکرگزار باشیم. شکرگزاری از جهت زبانی، جوارحی، جوانحی، عبادت و بندگی خدا و نیز ابراز خشنودی و انجام تکلیف الاهی و... صورت گیرد. برای تقویت روحیه شکرگزاری خواندن ادعیه ماثور میتواند بسیار راهگشا باشد.
۳۳.

عدالت و پیشرفت در دولت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اسلام عدالت پیشرفت حق فلسفه سیاسی دولت دینی دولت سکولار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۶۰
عدالت و رابطه آن با پیشرفت در نوع خود، از اصلی ترین، پیچیده ترین و دشوارترین مسائلی است که در فلسفه سیاست، فلسفه حقوق و فلسفه اخلاق مطرح بوده و هست. مقاله حاضر در بررسی موضوع عدالت و پیشرفت در دولت دینی، ابتدا به بررسی سه مفهوم کلیدی عدالت، پیشرفت و دولت دینی می پردازد. ازاین رو، نخست کاربرد مفهوم عدالت در مورد افعال تکوینی و تشریعی خداوند، مفهوم عدالت به مثابه مقیاس ارزش شناختی و تعریف عدالت به اعطاء کل ذی حق حقه، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و سپس ارتباط مفهوم اجتماعی عدالت با دولت دینی - با توجه به برداشتی که در اسلام از دولت وجود دارد- و کارویژه هایی که از آن مورد نظر می باشد، موشکافی شده است. بر این اساس، اگر عدالت بر مبنای حق تعریف شود، تمام وظایف دولت اسلامی در عدالت خلاصه می شود و پیشرفت، یکی از مصادیق عدالت خواهد شد؛ زیرا دولت اسلامی موظف است در رسیدن بیشتر انسا نها به بهترین کمالات، سعی و تلاش کند. عدالت، زمانی محقق می شود که دولت در این رسالت موفق ترین وضعیت را داشته باشد.
۳۴.

نقش سازنده امید به خدا در زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهنم بهشت کمال امید خوف مطلوب رجا امید کاذب امید صادق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۸ تعداد دانلود : ۸۶۴
آدمی فطرتا کمال طلب است، هر آنچه را که مطلوب است و موجب کمال آدمی است، دوست دارد و به امید نیل بدان، تلاش میکند. زمانی انسان میتواند به کمال مطلوب خویش نائل گردد که علاوه بر تلاش و امیدواری، اسباب و شرایط بهره مندی از آن را نیز بشناسد. با شناخت اسباب و شرایط و بهره گیری از آنها و امید به رحمت الهی، و تلاش صادقانه میتوان امیدوار بود که فرد به «مطلوب» خویش نایل آید. این امید «صادق» است، اما انسان با صِرف امیدواری و با تلاش بدون شناخت اسباب و شرایط بهره مندی از کمال، ره به جایی نمیبرد. در واقع، امید چنین فردی «کاذب» خواهد بود. این مقال به تفصیل به موضوع امید و رجا به رحمت الهی و شرایط، اسباب و زمینه های نیل به کمال مطلوب میپردازد. بازشناسی امید کاذب از صادق و امید به رضوان الهی و اخلاص در عمل و داشتن انگیزه الهی از جمله این شرایط است.
۳۷.

گوشه ای از عنایات و توجهات خداوند به بندگان(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۴ تعداد دانلود : ۸۰۱
این مقاله شرحی بر مناجات المریدین امام سجاد علیه السلام است. در این فراز از مناجات، حضرت به معرفی خداجویانی می پردازند که هدفشان نیل به قرب الهی است. در این مسیر پرفراز و نشیب، داشتن الگو و راهنمای سیر و سلوک برای نیل به کمال ضروری است. علاوه بر این، شناسایی و توجه به عنایتی که خدای متعال به سالک راه خویش نموده، لازم است. عنایت و لطف خدای متعال همواره بر حق بندگان است، اما دریغ از اندکی توجه به عنایت الهی. انسان گاهی اوقات حتی نسبت به سپاس از محبت و الطاف پدر و مادر و دوستان و همسر خویش غافل می شود. سرّ شکرگذاری از خداوند در کنار والدین در قرآن، این است که انسان را سپاسگزار بار آورد. امام علیه السلام در ادامه به بیان تدبیرهای خداوند برای جذب انسان های غافل می پردازند. کلیدواژه ها: خدا، غفلت، سپاس، عنایت و محبت.
۳۹.

ترس از خدا و نقش سازنده آن در زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترس انذار ترس از خدا خشیت تبشیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۸۳
گرچه از جمله وظایف مهم پیامبران الهی انذار و تبشیر بوده، اما همواره «انذار» بسیار مؤثرتر و کارآمدتر از «تبشیر» است. «ترس» در همه عرصه های زندگی نسبت به «شوق» نیرویی بسیار کارآمدتر میباشد. در خصوص امور معنوی نیز چنین است؛ «ترس» از عقوبت و جهنم بسیار تأثیرگذارتر است از شوق به پاداش های بهشتی. برخلاف برخی یافته های علم روان شناسی و توصیه های بعضی متخصصان علوم تربیتی غربی، که به طور مطلق ترس را نکوهش کرده، آن را گناهی بزرگ میدانند، در آموزه های قرآنی ترس نقشی سازنده در زندگی انسان ایفا میکند. در آیات بسیاری بر انگیزه ترس از خدا از طریق یادآوری بلاها و عذاب ها تأکید شده و مردم از طریق ایجاد بیم و ترس به سوی عمل صالح رهنمون میشوند. این نوشتار به تفصیل به موضوع ترس از خدا و نقش سازنده آن در زندگی پرداخته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان