مسعود مرادی

از عناصر مهم نظام تعلیم و تربیت در کنار سایر عوامل نظام آموزشی، رویکردها، الگوها و روش های تدریس است. تدریس فعالیتی است که در کانون و نقطه تلاقی همه عناصر آموزشی قرار دارد و مهمترین عملکرد معلم در کلاس درس محسوب می باشد که زمینه را برای یادگیری فراهم می سازد. تدریس فرایند تسهیل کننده یادگیری است. از آنجا که با هر روشی نمی توان هر موضوعی را تدریس کرد، بنابراین برای تدریس موضوعات گوناگون روش های تدریس مناسب نیاز است. ماهیت موضوعات به نوع دانشی که درباره آن بحث می کند بستگی دارد. از دیدگاه صاحب نظران روان شناسی شناختی با رویکرد پردازش اطلاعات سه نوع دانش وجود دارد؛ دانش از نوع «بیانی»؛ دانش از نوع «روش کاری»؛ و دانش از نوع «تصاویر ذهنی». موضوعات روش کاری سه نوع هستند که عبارتند از: دانش روش کاری «شناسایی طرح» و دانش روش کاری «مراحل عمل» و دانش روش کاری از نوع انتقالی یا ابتکاری. آموزش و تدریس انواع موضوعات از هم متفاوت بوده و هر کدام به روش متفاوتی آموزش داده می شود. بر این اساس شناخت نوع دانش از لحاظ دانش روش کاری شناسایی طرح، دانش روش کاری مراحل عمل و دانش روش کاری انتقالی دارای اهمیت بسزایی بوده و نیاز به طراحی الگوی تدریس مناسب برای آنها احساس می شود. مقاله حاضر درباره تعاریف و مفاهیم، و انواع دانش روش کاری و انتقالی و ارائه یک الگوی تدریس برای تدریس انواع موضوعات روش کاری بحث می کند.

در 13 مارس 1961 رئیس جمهور آمریکا جان اف. کندی طرح اتحاد برای پیشرفت را به جمهوری های آمریکای لاتین پیشنهاد نمود که برای اجرای این طرح بیست میلیارد دلار در نظر گرفته شد و در نشستی که در پونتادل استه اوروگوئه برگزار شد منشور اتحاد برای پیشرفت به امضای جمهوری های آمریکای لاتین به جز کوبا رسید. کشورهای آمریکای لاتین متعهد شدند که در ازای کمک آمریکا به منظور دستیابی به توسعه از سیاست های آمریکا پیروی کنند و روابط خود را با کوبا، شوروی و کشورهای سوسیالیستی قطع نمایند. کندی قصد داشت تا با کمک به کشورهای فقیر مانع از گرایش آنان به کمونیسم گردد و بتواند ضمن اتحاد کشورهای آمریکای لاتین برای دستیابی به توسعه، به اعتبار خود در آمریکای لاتین بیفزاید. به منظور اجرای این پروژه نهادهای اجرائی گوناگونی به فعالیت پرداختند. این برنامه اگر چه توانست به بهبود نسبی زندگی مردم بیانجامد اما به دلیل ضعف در فرایند اجرا نتوانست اهداف اصلی طرح را تحقق بخشد. این مقاله درصدد است شرایط، فرایند و نتایج این مسئله را مورد ارزیابی قرار دهد. 

حضور فرانسه در خلیج فارس پس از غلبه دولت های استعمارگر اروپایی چون پرتغال، هلند و انگلستان آغاز شد و این کشور بیشتر به روابط بازرگانی توجه داشت. فرانسویان در رقابت تجاری با انگلستان، هلند و آلمان، حضور خود را در سواحل و بنادر خلیج فارس حفظ کردند و با کمک مبلغان مذهبی کارملیت (کارمس، کارم) در برهه ای از زمان و با فرستادن کنسول ها و هیئت های دیگر کوشیدند در بنادر خلیج فارس جایگاهی به دست آورند. کنسولگری های فرانسه در بوشهر، بندر عباس و بصره بر امور بازرگانی و تجارت دریایی آنها نظارت داشت اما ناوگان های فرانسوی هرگز نتوانستند با ناوگان های انگلیسی هماوردی کنند و از این رو گاهی کالاهای خود را با کشتی های انگلیسی حمل می کردند. در این نوشتار نقش فرانسه در خلیج فارس و اهداف آن کشور بررسی می شود.

هر سازمانی همانند انسان ها یک هویت دارد، هویت مجموعه از صفاتی است که در هر فرد با دیگری متفاوت است، لیکن هویت سازمانی به وسیله این حقیقت که می تواند به عنوان یک ابزار استراتژیک در روند پیاده سازی هفدها و ایده آل سازمان به کار رود، از هویت انسانی متفاوت شده است...

اوضاع سیاسی ایران پس از فروپاشی صفویان با هرج و مرج، بی ثباتی و ناامنی مواجه شد. در چنین شرایطی، قدرت های استعماری اروپایی مانند انگلستان و فرانسه نفوذ خود را در مناطق مختلف خاورمیانه و هندوستان گسترش داده و با تسلط بر برخی از کشورها، دگرگونی هایی را پدید آوردند. حکومت های محلی در هند درگیر رقابت بودند و انگلیسی ها توانستند حکومتی مقتدر را در آنجا ایجاد کنند. در چنین شرایطی برخی از ایرانیان صاحب نام به هند مهاجرت کردند. با توجه به این مسئله، این مقاله در صدد یافتن پاسخ برای این پرسش است: چه شرایطی در ایران به کوچ افرادی از خاندان های معتبر به هند انجامید و آنها را در خدمت مطامع استعماری انگلستان قرار داد؟ برخی از عواملی که می توانند در تحلیل این پرسش مورد بررسی قرار گیرند، عبارتند از: آشوب ها، نابسامانی های داخلی، ناامنی، بروز خشکسالی، تشدید فقر، بر هم خوردن نظام سیاسی، بروز اختلالات اقتصادی، اهمیت یافتن بنادری چون بصره و بوشهر به خاطر حضور انگلیسی ها، ایجاد امنیت، رفاه و پیشرفت در سرزمین های همجوار مثل هند و عثمانی. بیان اوضاعی که به مهاجرت و خدمت بسیاری از ایرانیان به استعمار انگلستان در هند منجر شد از اهداف اصلی این مقاله است. اندک کسانی بودند که جذب دستاوردهای جدید تمدنی غرب در هند نشدند ولی بسیاری از ایرانیان چون احفاد میر نعمت الله جزایری، مهدی علیخان خراسانی و میرزا ابوطالب خان به خدمت انگلیسیان درآمدند.

در ادبیات تروما و ضربه روانی ، مباحث زیادی درباره سوگ و سوگواری مطرح شده است. در صورت طولانی شدن مدت سوگواری، مداخله و در مان افراد سوگ دیده ضروری به نظر می رسد که در این راستا، پژوهش حاضربا هدف اثربخشی گروه درمانی شناختی - رفتاری بر امید به زندگی و بهزیستی معنوی دانشجویان سوگ دیده انجام شد. پژوهش حاضرکاربردی و از نوع شبه آزمایشی وطرح پیش آزمون- پس آزمون باگروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان سوگ دیده دانشگاه محقق اردبیلی سال94-1393بودند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 30 دانشجوی سوگ دیده انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند، گروه آزمایش در جلسات درمان شناختی – رفتاری مبتنی بر امید به زندگی و بهزیستی معنوی شرکت کردند. در این پژوهش، از پرسشنامة امیدواری اسنایدر و پرسشنامه بهزیستی معنوی به عنوان پیش آزمون- پس آزمون استفاده شد و داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کو واریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل داده ها حاکی از آن بود که درمان شناختی- رفتاری گروهی بر افزایش امیدواری و بهزیستی معنوی اثربخش است و بین دو گروه تفاوت معناداری وجود داشته است. با توجه به نتایج این پژوهش گروه درمانی شناختی رفتاری امیدواری و بهزیستی معنوی دانشجویان سوگ دیده را افزایش می دهد.

علم لدنی از اختصاصات و ویژگی های مهم ائمه شیعه است. مطابق منابع روایی و اسناد تاریخی امام زین العابدین(ع) نیز به عنوان چهارمین امام منصوص شیعه از علمی سرشار برخوردار بوده است. حال آنکه متکی بر صفات اخلاقی ایشان بیشتر محققان بر ابعاد اجتماعی و منش های فردی وی تأکید کرده اند. اما با رجوع به منابع متقدم می توان دریافت آن حضرت با احراز جایگاه امام، مفسر و محدث، ضمن گره گشایی از مسائل دینی مختلف با تأکید بر قرآن کریم و با استعانت از علم خویش با درایت به بسیاری از پرسش های مطرح عصر خود پاسخ می داده است و متکی بر همین ویژگی اخلاقی توأم با سرآمدی علمی و پیشقراولی دانشی مرجعیت یافته است. براساس این جایگاه آنچه مقرر است در این جُستار بدان پرداخته شود یافت انعکاس سیره علمی امام زین العابدین در منابع متقدم اهل سنت است و اینکه: امام زین العابدین(ع) در پهنه علوم گوناگون دینی؛ یعنی فقه، حدیث، فتوا و تفسیر از دید اهل سنت چه جایگاهی داشته است؟ بر پایه یافته های این تحقیق، منابع متقدم اهل سنت ضمن تأکید گرامیداشت جایگاه علمی امامان شیعه به ویژه امام زین العابدین(ع) ایشان را به عنوان فقیه، محدث و مفسر یاد کرده اند و این نشان می دهد که نویسندگان اهل سنت از ابعاد علمی ایشان غافل نبوده اند، بلکه به سیره علمی ایشان از منظرهای گوناگون نگریسته اند. روش این پژوهش، توصیفی و شیوه گرد آوری اطلاعاتش، کتابخانه ای بوده است.

روابط اسرائیل با کشورهای منطقه از اهمیتی خاص برخوردار است. بسیاری از کشورهای اسلامی از داشتن روابط آشکار با این کشور ابا داشته و از افکار عمومی واهمه دارند. برای تعدادی از کشورهای اسلامی اسرائیل ساخته و پرداخته توطئه های استکباری بوده و آن را غاصب سرزمین فلسطین می دانند. از این رو آنان در راستای افکار عمومی مسلمین اقدام به امتناع از شناسایی اسرائیل کرده اند. برقراری روابط سیاسی و اقتصادی یا نظامی بین دو کشور هند و اسرائیل با جمعیتی بزرگ از مسلمان در همسایگی پاکستان و همجوار با مناطق حساس خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی از اهمیت بسیار برخوردار است. برقراری رابطه اسرائیل با هند بزرگ ترین پیروزی سیاسی این کشور به حساب می آید. دو کشور با برخورداری از حمایت های آمریکا در اتحادی استراتژیک قرار گرفته و با بازسازی تجهیزات نظامی هند به تغییر ژئوپولیتیک منطقه ای اقدام و نظم موجود را بر هم زده اند.

دوره پادشاهی فتحعلی شاه قاجار حساس ترین و بحرانی ترین دوران های تاریخ ایران در مواجهه با دنیای غرب بود. رقابت های فرانسه، انگلیس و روسیه در منطقه برای نفوذ در دربار ایران از یک سو و مواجه شدن کشورهای ایران، هند و عثمانی با تهدیدهای خارجی از دیگر سو می توانست موقعیت های بسیار مناسبی جهت بهره برداری از اوضاع سیاسی بین المللی برای ایران فراهم نماید. احساس ناامنی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، دگرگونی های پی در پی و انقلاب های بی سرانجام و حاکمیت شمشیر و جهل امکان اندیشیدن به منافع ملی را از بسیاری از دولتمردان سلب کرده بود. محمد نبی خان تاجر و سیاست پیشه این دوران پیوندهای گسترده تجاری با عمال کمپانی هند شرقی انگلیس در جنوب ایران برقرار کرده بود. وی پس از قتل خلیل خان به سفارت در هند برگزیده شد و پس از آن نیز به مناصب دولتی در جنوب ایران رسید. حضور او در مناصب مهم حکومتی هم زمان با دریافت حقوق ماهیانه از کمپانی هند شرقی انگلیس بود. از این رو وی منافع ایران را از مد نظر خود خارج کرد. این پژوهش در صدد است با محوریت قرار دادن وی زمینه های روانی و اجتماعی عمل او را ارزیابی نماید.

با توجه به کمبود اطلاعات اقلیمی در مورد مقادیر بارش برف در ارتفاعات، استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند در بررسی توزیع پوشش برف و راواناب حاصل از آن در حوضه های آبی کمک کند. لذا هدف از این پژوهش بررسی چگونگی ارتباط رواناب سطحی در خروجی حوضه آبی دهگلان در ارتباط با تغییرات پوشش برف در ارتفاعات حوضه است. رواناب ناشی از ذوب برف در حوضه آبی دهگلان با استفاده از مدل رواناب-ذوب برف بررسی شده است. بدین منظور ابتدا خصوصیات فیزیکی حوضه شامل محیط ْْْ ، مساحت و طبقات ارتفاعی با استفاده از اطلاعات رقومی موجود محاسبه شد، اطلاعات اقلیمی و هیدرومتری نیز از سازمان های ذیربط گردآوری شدند. نسبت پوشش برفی حوضه با استفاده از تولیدات 8 روزه سطح پوشش برف در مقیاس جهانی از داده های پوشش برف مودیس موجود در سایت سازمان ناسا که توسط الگوریتم SNOWMAP تولیدشده است. در ادامه اطلاعات مورد نیاز وارد مدل شده و عمل شبیه سازی متناسب با خصوصیات حوضه مورد مطالعه صورت گرفت. پارامترهای ارزیابی که توسط مدل جهت ارزیابی دقت جریان شبیه سازی شده مورد استفاده قرار می گیرد ضریب تبیین و تفاضل حجمی می باشد. فرآیند شبیه سازی جریان حاصل از ذوب برف با محاسبه عوامل و فراسنج های لازم در دوره دسامبر 2004 تا آوریل 2005 (آذر ماه 1383تا فروردین ماه 1384) صورت گرفته است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که مدل رواناب- ذوب برف قادر به شبیه سازی رواناب با ضریب تبیین 52 درصد و تفاضل حجمی 2/23 است. ضریب تبیین و تفاضل حجمی به دست آمده دقت متوسط مدل را در شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف در حوضه نشان می دهد که می تواند ناشی از خصوصیات فیزیکی حوضه باشد. در کل نتایج این پژوهش نشان می دهد که با توجه با این که مدل SRM برای حوضه های کوهستانی طراحی شده است در منطقه مورد مطالعه که تلفیقی از دشت و کوهستان است به دلیل تأثیر عوامل دیگری مانند نفوذ به آب های زیرزمینی کارآیی پایین تری را نشان می دهد.

شرق ایران در قرن نوزدهم از اهمیت استراتژیکی ویژه ای برخوردار بود و با توجه به گسترش استعماری روس و انگلیس در منطقه و تهدید منافع یکدیگر اهمیت این منطقه دو چندان شد. روس ها برای دست اندازی به مناطق جنوبی و خروج از بن بست در مناطق شمالی و انگلیسی ها برای دفاع از هندوستان در صدد گسترش نفوذ خود در ایران برآمدند. ضعف دولت قاجار ها و تا حدی خودمختاری خاندان های حکومتی شرق ایران این امکان را پدید آورد تا هریک از این دول دست به تاسیس کنسولگری و حتی ارسال نیروهای جاسوس به منطقه بزنند. این مقاله در صدد است تا چگونگی رقابت های این دو استعمارگر و انعکاس فعالیت های آن ها را در امور کنسولی منطقه شرق و جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار دهد.