سعید غیاثی ندوشن

کیفیت زندگی دانشگاهی از مؤلفه های کلیدی آموزش عالی کیفی و یادگیری محور است. دانشجویان از منظرهای متعددی نظیر مشتری، ذی نفع، کنشگر، محصول و پیامد در نظام آموزش عالی حائز اهمیت اند. در این مقاله باهدف ایجاد حساسیت و ارائه الگوی معین برای اندیشیدن و اقدام درباره کیفیت زندگی دانشگاهی، به روش نظریه داده بنیاد، با رویکرد استراس و کوربین، یک الگوی مبنایی برای کیفیت زندگی دانشگاهی دانشجویان کارشناسی دانشگاه های دولتی شهر تهران تدوین شده است. بر اساس تحلیل محتوای مصاحبه عمیق نیمه ساخت یافته با 35 دانشجوی منتخب به صورت شبه تصادفی، 110 مفهوم شناسایی شده است. این مفاهیم در 30 مقوله اصلی شامل 5 مقوله شرایط علّی، 4 مقوله شرایط زمینه ای، 7 مقوله شرایط میانجی، 5 مقوله راهبردها و 3 مقوله پیامدها تنظیم شده است. در الگوی مبنایی، رضایت کلی دانشجو از حضور در میدان تحصیل و احساس آرامش و آسایش از زندگی، به عنوان مقوله محوری انتخاب شده است. مقوله های آموزش و توسعه جامعه دانشگاهی، به روزرسانی و توسعه مستمر برنامه های درسی، طراحی، نگهداری و تجهیز امکانات آموزشی و عمومی پردیس، حمایت از فعالیت و تحرک دانشجویان و ارتقای خدمات رفاهی با جلب کمک سایر نهادهای اجتماعی- اقتصادی، مجموعه راهبردهای لازم برای تأمین کیفیت جامع زندگی دانشگاهی تعیین شده است. این راهبردها موجبات دستیابی به کنشگری، نشاط، مسئولیت پذیری و امیدواری به آینده، یادگیری متناسب و متوازن دانش، بینش و مهارت و رشد و توسعه فردی- اجتماعی دانشجو را فراهم می کند. اهتمام سیاست گذاران آموزش عالی به کیفیت زندگی دانشگاهی و تلاش برای ارتقای آن، یکی از معیارهای کلیدی برای ارتقای کیفیت آموزش عالی است.

هدف تحقیق حاضر شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت های دانشگاه جامع علمی کاربردی شهرستان زاهدان و انتخاب بهترین راهبرد برای عملکرد بهتر این دانشگاه می باشد. با مطالعه محیط داخلی و خارجی مهم ترین نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مراکز شناسایی شدند. با استفاده از این عوامل راهبردی ماتریس SWOT تشکیل و راهبردهای مناسب برای توسعه و عملکرد بهتر مراکز تدوین گردیده است. به منظور تعیین اولویت راهبردهای پیشنهادی و انتخاب بهترین راهبرد تلفیقی از مدل SWOT و ANP استفاده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده راهبرد های ST با وزن 399/0 بالاترین اولویت را به خود اختصاص داده اند. راهبردهای WT، WO، SO به ترتیب با وزن های 324/0 و 131/0 و 123/0 اولویت های دوم، سوم و چهارم می باشند؛ بنابراین، دانشگاه جامع علمی کاربردی شهرستان زاهدان باید بر روی راهبردهای ST (با وزن 399/0 به عنوان اولویت اول) تمرکز نماید.  

هدف:تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش معنوی با رهبری آموزشی مدیران دانشگاه علامه طباطبائی در سال 1395 انجام شد. روش تحقیق:این پژوهش میدانی به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران و معاونان سازمان مرکزی دانشگاه و رؤسای دانشکده ها و معاونان آنها در سال تحصیلی 96-95 به تعداد 34 نفر می باشد؛ که به علت محدود بودن جامعه، کل آن به عنوان نمونه انتخاب شد. برای سنجش هوش معنوی از پرسشنامه هوش معنوی چهار عاملی کینگ (حاوی 24 سؤال) و برای سنجش رهبری آموزشی از پرسشنامه رهبری لوتانز (حاوی 35 سؤال)، استفاده شده است. در تأیید پایایی پرسشنامه های هوش معنوی و رهبری آموزشی، آلفای کرونباخ به ترتیب796/. و 724/. بدست آمد. نتایج :در نتیجه، بین هوش معنوی و رهبری آموزشی مدیران رابطه ای معنی دار و قوی(319/0 = r) بدست آمد. در رابطه با تمام ابعاد هوش معنوی نیز رابطه های معنی دار بدست آمد. اما در خصوص مؤلفه توسعه حالت آگاهی و رهبری آموزشی هیچ گونه رابطه ای بدست نیامد.

امروزه انواع جدیدی از سرمایه های سازمانی مانند سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری مطرح شده اند که سرمایه های فیزیکی در سایه آن ها باعث ارتقای سازمان می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر همزمان ابعاد سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری بر بهره وری منابع انسانی است. بر این اساس از طریق مرور ادبیات نظری و پیشینه پژوهش، مدل مفهومی و فرضیه های پژوهشی ارائه شدند. سپس داده های مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه بین 265 نفر از کارکنان شعب بانک ملی در استان یزد جمع آوری شد. در نهایت فرضیه ها و مدل مفهومی پژوهش با استفاده از روش رگرسیون گام به گام و بر پایه داده های گردآوری شده مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که تمام فرضیه های پژوهشی به صورت جداگانه مورد تایید قرار می گیرد. با این وجود هنگامی که تاثیر تمام ابعاد سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی بر بهره وری منابع انسانی در قالب مدل مفهومی پژوهش مورد آزمون قرار می گیرد، تنها تاثیر سرمایه فکری انسانی و ارتباطی و سرمایه اجتماعی رابطه ای و ساختاری بر بهره وری منابع انسانی مورد تایید قرار می گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای تأثیر تصویر ذهنی (برند) دانشگاه بر خودپنداره تحصیلی  دانشجویان دانشگاه است. طرح کلی این پژوهش کمی از نوع پیمایشی و همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان (پسر- دختر) دانشکده های روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه های علامه طباطبایی و دانشگاه لرستان به تعداد 1200 که در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند، که از این تعداد 400 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای با تخصیصی مناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش 2 پرسشنامه محقق ساخته تصویر ذهنی از دانشگاه و خودپنداره تحصیلی  هستند که به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه تصویر ذهنی (برند) از دانشگاه 79/0 و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه خودپنداره  78 /0 می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری همبستگی اسپیرمن، t دو گروه مستقل، کلولموگرف، اسمیرنف و فریدمن استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که نوع نگاه به تصویر ذهنی (برند) از دانشگاه و خودپنداره تحصیلی در بین دانشجویان دو دانشگاه علامه طباطبایی و لرستان یکسان نیست. همچنین بین نمرات تصویر ذهنی از دانشگاه با نمرات محیط عام، محیط دانشگاهی و محیط غیردانشگاهی با خودپنداره تحصیلی رابطه مثبت و معناداری دیده می شود. 

اهداف: با عنایت به اهمیت بهره هوشی و خودنظارتی در رفتار های انسان ها و تاثیراتی که بر زندگی افراد دارند. بر این اساس این مطالعه به بررسی ارتباط میان بهره هوشی با خودنظارتی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند پرداخت. روش ها: مطالعه حاضر مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری تمام دانشجویان مشغول به تحصیل(2300 نفر) در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بودند. نمونه بر اساس فرمول کوکران 171 نفر برآورد و به روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند. جهت ارزیابی بهره هوشی از آزمون استاندارد آر بی کتل مقیاس سوم و جهت ارزیابی خودنظارتی از آزمون استاندارد 25 سوالیSnyder استفاده گردید. روایی پرسشنامه خودنظارتی به تائید افراد صاحبنظر رسید. پایایی پرسشنامه خود نظارتی بر اساس روش آلفای کرونباخ 85% بدست آمد. تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس و آزمون T مستقل در سطح معناداری 05/0≥P استفاده شد. یافته ها: از مجموع 171 نفر شرکت کننده در مطالعه (53/2٪ و 91=n) زن بودند. میانگین سن شرکت کنندگان 2/7±21/3 سال بود. میانگین نمره ضریب هوشی و نمره خودنظارتی شرکت کنندگان به ترتیب برابر با 10/44±106 و 3/20±12/35 بدست آمد. بین نمره بهره هوشی با خود نظارتی ارتباط معناداری را نشان نداد (0/641> P). همچنین دختران به طور معناداری از ضریب هوش بالاتری برخوردار بودند (0/04=P). نمره خود نظارتی مردان به صورت معناداری بالاتر از زنان بود (0/007=P). نتیجه گیری: آموزش راهبرد خودنظارتی و یادگیری آن توسط دانشجویان باعث اعتماد به نفس بیشتر در جلسات کارآموزی، کارورزی و حتی در کلاس های نظری خواهد شد. و در نتیجه پیشرفت بهتری در عملکرد تحصیلی خواهند داشت.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش رسانه در آموزش مهارت های کارآفرینی جوانان به روش توصیفی، از نوع زمینه یابی و همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را همه کارمندان صداوسیمای مرکز لرستان و نیز کارآفرینان نمونه استان لرستان تشکیل می دهند که تعداد آنها در مجموع 482 نفر است. از این تعداد 210 نفر به عنوان نمونه بر اساس جدول مورگان و از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تخصیص مناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه محقق ساخته «نقش رسانه در آموزش مهارت های کارآفرینی» است. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش از نظر افراد پاسخگو مؤید این عقیده است که رسانه (رادیو و تلویزیون) در آموزش مهارت های کارآفرینی، نقشی معنادار و مثبت دارد؛ به عبارتی می توان نتیجه گرفت که رسانه های جمعی که نماد آنها، رادیو و تلویزیون است، نقش اساسی در آموزش مهارت های کارآفرینی و ترویج کارآفرینی به عنوان راهکار اساسی در هدایت جوانان به اشتغال و تولید دارند.

در نظام های آموزشی مجازی انتخاب رویکرد مناسب و اثربخش در کیفیت تجربه یادگیری مجازی مستلزم شناخت و به کارگیری ابعاد پداگوژیک است. از این رو هدف پژوهش حاضر، بررسی ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی شهر تهران می باشد. روش پژوهش کمی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه های مجازی شهر تهران که در سال تحصیلی 94-1393 مشغول خدمت بودند، می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 240 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که محقق پس از استخراج ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی آن را در 39 گویه بسته پاسخ بر اساس طیف 5 درجه ای لیکرت از کاملاً موافق تا کاملاً مخالف تدوین کرده است. برای تعیین صحت روایی این ابزار از نظرات متخصصین و خبرگان در این زمینه استفاده گردید. و برای اطمینان از پایایی پرسشنامه از فرمول ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، که نتایج بدست آمده برای ابعاد انعطاف پذیری 0.54، ابزارهای برقراری ارتباط 0.62، رویکردهای تدریس و یادگیری 0.69، مدیریت برنامه ها و منابع 0.85، رویکردهای ارزشیابی 0.72، نمادهای دانشگاهی 0.76 و فرهنگ دانشگاهی 0.63، و در کل 0.79 گزارش شده است. برای تحلیل داه ها دو بخش آمار توصیفی و استنباطی به کار گرفته شده است. در قسمت آمار توصیفی از آماره هایی از قبیل میانگین، انحراف استاندارد و فراوانی و در سطح آمار استنباطی از آزمون T تک نمونه برای پاسخ به سؤالات پژوهش استفاده شده است. و در نهایت برای توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزاز SPSS 22 استفاده گردید. طبق یافته های تحقیق دو مؤلفه نماد دانشگاهی و فرهنگ دانشگاهی از میانگین حد وسط، میانگین کمتری دارند که نشان می دهد وضعیت هر دو مؤلفه کمتر از حد وسط است. بقیه مؤلفه ها با سطح معناداری بزرگ تر از 0.05 تفاوت معناداری با میانگین حد وسط ندارند که نشان می دهد وضعیت آن ها در حد متوسط است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که وضع موجود ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی با وضع مطلوب فاصله زیادی دارند.

هدف این مقاله بررسی همگرایی دانشگاه های ایرانی با مولفه های دانشگاه در کلاس جهانی می باشد که دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. طرح این پژوهش کمی و روش آن توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار پژوهش پرسش نامه ای محقق ساخته بر اساس مولفه های مطرح شده توسط فیلیپ آلتباخ ) 2007 ، 2009 ( که شامل مدیریت انعطاف پذیر، پژوهش متعادل، آزادی آکادمیک، امکانات کافی و منابع مالی م یباشند تنظیم شده است می باشد. جامعه آماری پژوهش اساتید دانشگاه علامه طباطبائی م یباشند و حجم نمونه طبق جدول مورگان 127 نفر بوده که با توجه به تنوع دانشکده ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تخصیص مناسب بهره برده شده است. نتایج پژوهش نشان م یدهد که تفاوت میانگین برای مولفه های مدیریت انعطا فپذیر و پژوهش متعادل، آزادی آکادمیک و امکانات مادی معنادار است و م یتوان بیان نمود که دانشگاه علامه طباطبایی دارای مدیریت انعطا فپذیر، پژوهش متعادل، آزادی آکادمیک و امکانات مادی متوسط می باشد و تا رسیدن به دانشگاه در کلاس جهانی فاصله دارد.

آموزش، اثربخش ترین ساز و کار جامعه برای مقابله با یکی از بزرگ ترینچالش های این قرن؛ یعنی توسعه پایدار است. توسعه پایدار به انسان های کل نگر، دارای تفکر سیستمی، بینش میان رشته ای و فرارشته ای، آگاه، خلاق و مشارکت جو نیاز دارد. تولید منابع انسانی واجد شرایط فوق، نیازمند کیفیت بالای عناصر و عوامل نظام آموزشی (ورودی، فرایند، خروجی و پیامد) در راستای توسعه پایدار می باشد.نظام آموزش عالی و نیروی انسانی متخصص، نقشی کلیدی در توسعه پایدار هر جامعه ای ایفا می کند. دانشگاه ها بایدبه عنوان مکان های تحقیق و مطالعه برای توسعه پایدارتلاش کنند.آموزش عالی باید بتواند بهترین راه بهره برداری از منابع و امکانات محدود را کسب کند. هدف:هدف این پژوهش طراحی مدلی برای کیفیت برونداد نظام آموزش عالی در رسیدن به توسعه پایدار بر اساس رویکرد سیستم آموزشمی باشد، برای رسیدن به توسعه پایدار باید بتوان هماهنگی و تعامل بین اجزا توسعه را به وجود آورد. روش:در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده و به شیوه تحلیلی اسنادی صورت گرفته است. نتیجه گیری:نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که برای رسیدن به توسعه پایدار، نظام آموزشی یکی از عناصری است که می توان راه رسیدن به توسعه را هموار سازد و مسیر آن را به سوی توسعه هموار هدایت کند اما مقوله ی مهمی که در آموزش برجسته است کیفیت محصولات و بروندادهای نظام آموزشی است.

منابع انسانی نیازهای سازمان را در طی یک دوره طولانی برآورده میکنند و جانش ین پرور ی فرایند ی برای آماده سازی و نوسازی این منابع است. این پژوهش فرایند استقرار نظام جانشین پروری مدیریت در دانشگاه را با استفاده از طرح نظام دار نظریه داده بنیاد کاوش کرده است . بد ین منظور از 17 نفر از سیاستگذاران در عرصه آموزش عالی، مدیران فعلی و سابق دانشگاه در سطوح مختلف علمی و اجرایی، صاحبان اثر در موضوع مذکور، متخصصان در حوزه منابع انسانی و اعضای هیئت علمی مطلع در زمینه تحقیق مصاحبه به عمل آمد و دادهها از مصاحبه ها استخراج شد. نتایج تحلیل دادهها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از دوازده مقوله کلی بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علّی (گفتمان سازی، بینشمندی علمی، بلوغ و نظام پاسخگویی )؛ مقول ه کانونی (شایسته گرایی)؛ راهبردهای استقرار (توانمندسازی و مدیریت استعداد)، زمینه (جو و مح یط حما یتی، مشارکت ذینفعان و ثبات)؛ شرایط مداخلهگر (استقلال دانشگاهی) و پیامدها (توانمندساز ی)، فرایند استقرار نظام جانشین پروری مدیریت در دانشگاه و روابط بین ابعاد مختلف آن را منعکس میکنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و خلیج فارس بوشهر انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را 200 نفر از اعضای هیئت علمی 88 به فعالیت اشتغال داشتند، تشکیل دادند که به علت محدود بودن جامعه آماری - که در سال تحصیلی 89 از آ نها سرشماری کامل به عمل آمد. ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق، دو پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون و رضایت شغلی میرکمالی ( 1387 ) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها با توجه به سؤالات تحقیق از گروههای مستقل و رگرسیون گام به گام استفاده شد. t روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون یافتههای تحقیق نشان داد که کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و خلیج فارس در سطح نسبتاً نامطلوبی و رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و خلیج فارس در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. با این وجود، وضعیت دانشگاه علوم پژشکی در هر دو مقوله از خلیج فارس تا حدودی بالاتر بود. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که به ترتیب فضای زندگی کاری، قانونگرایی در سازمان و تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم به عنوان ابعاد کیفیت زندگی کاری با رضایت شغلی همبستگی چند گانه دارند.

شورای فرهنگی به عنوان مهم ترین و اصلی ترین رکن سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی در دانشگاه ها از نقش و اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این مقاله، به بررسی ماهیت و عملکرد شورای فرهنگی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور در سال 1385 پرداخته است. دستیابی به تصویری واقع نما از وضعیت موجود در حوزه فرهنگی، وضعیت سنجی جلسات تشکیل شده و آگاهی از کمیت و کیفیت مصوبات، همچنین رتبه بندی دانشگاه ها بر اساس عملکرد شوراها از جمله اهداف این مطالعه می باشد. این مطالعه به صورت تحلیل محتوا انجام شده که واحد تحلیل آن صورت جلسات ارسالی تمام دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور است. مصوبات شوراها در 16 مقوله دسته بندی شده اند و عملکرد شورای فرهنگی هر دانشگاه به صورت جداگانه محاسبه و رتبه هر دانشگاه مشخص شده است.