محمد زاهدی

"جاذبه های گردشگری یک مقصد تنها به ویژگی های محیط طبیعی یا ابنیه، صنایع دستی و نظایر آن خلاصه نمی شود. در واقع رویدادهایی که در یک مقصد رخ می دهند خود می توانند به عنوان منبعی مهم برای جذب گردشگران به حساب آیند. این موضوع تا آن حد اهمیت می یابد که ممکن است یک مکان از جاذبه های شناخته شده و مطرح دیگر کم بهره باشد، لیکن تدارک و برگزاری یک رویداد واجد اهمیت به جذب طیف وسیعی از گردشگران به آن محل بیانجامد. واقعیت آن است که روند برگزاری رویدادهای گوناگون در مقاصد مختلف از دهه پایانی قرن بیستم چندان شتاب گرفته است که گویا مسابقه ای در تدارک و برگزاری رویداد میان مقاصد گردشگری در جریان است. این موضوع از آنجا که مسئله توسعه گردشگری در کشور در چارچوب سیاستهای کلی نظام قرار دارد، می تواند به عنصری جذاب برای معرفی طیفی به نسبت روزآمدتر و قابل توسعه تر از جاذبه ها در صنعت گردشگری کشور بدل شود. بدیهی است نخستین گام در این مسیر شناخت انواع رویدادها و نحوه مدیریت آنها است. مقاله حاضر به تنوع رویدادهای گردشگری پرداخته و مجموعه نکاتی را در باب مدیریت این رویدادها برمی شمارد. "

این‌ مقاله‌، با استفاده‌ از داده‌های‌ 97 کشور در سالهای‌ 1988-1963، تأثیر عوامل‌سیاسی‌ و سازمانی‌ را بر رشد اقتصادی‌ و همچنین‌ تأثیر بی‌ ثباتی‌ سیاسی‌ و نبود آزادی‌ را بر رشداقتصادی‌ بررسی‌ کرده‌ است‌. مقاله‌ نتیجه‌ گرفته‌ است‌ که‌ ناکامی‌ در زمینه‌ رشد اقتصادی‌ می‌تواندبه‌ بی‌ثباتی‌ سیاسی‌ بینجامد.

کارگزاران مقاصد گردشگری علاقه مندند دریابند گردشگران در انتخاب این مقاصد از چه عواملی تأثیر می پذیرند. در الگوهای اقتصادی متعارف که تقاضای سفر را بررسی کرده اند عواملی همچون سطح درآمد در سرزمین مبدأ، سطح قیمت ها در مقصد و نرخ ارز در کانون توجه بوده اند. در این میان به برخی نظریه ها همچون لنکستر یا بی توجهی شده است یا به علت دشواری، در نیمه راه رها شده اند. پرسش مهم آن است که چه کسی بهتر از خود گردشگر می تواند اظهار کند کدامین عوامل بر انتخاب مقصد ازجانب او مؤثر بوده اند. مقاﻟه حاضر ضمن واکاوی مبانی نظری انتخاب مقصد ازسوی گردشگران، نتایج حاصل از 384 پرسشناﻣه تکمیل شده نزد گردشگران فرهنگی تاریخی را بررسی کرده است. تعیین حجم نمونه براساس جدول مورگان، برای جاﻣﻌه نامحدود انجام پذیرفته و کفایت نمونه با آزمون KMO سنجیده شده است. روایی پرسشنامه به صورت صوری ﺗﺄیید شده و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ سنجیده شده است. براساس نتایج، پنج عامل قیمت، جاذبه های اصیل و منحصربه فرد، ایمنی و امنیت، نگرش مردم و مقام های جاﻣﻌه محلی به گردشگر و نیز خدمات گردشگری در حکم عوامل مؤثر بر انتخاب مقاصد فرهنگی تاریخی شناسایی شده اند. عوامل معرفی شده حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی، در مجموع تبیین کننده 414/57درصد از عوامل انتخاب مقصد ازسوی جامعه آماری مدنظر بوده اند.

در سال های اخیر یکی از چالش های مهم و قابل توجه در مدیریت دولتی، موضوع اخلاق بوده است. ایجاد و حفظ سطح بالایی از رفتار اخلاقی به منظور ارتقای اثربخشی کارکنان و تقویت هرچه بهتر روابط بین افراد، یکی از مسائل ضروری پیش روی سازمان هاست که نیاز به پرورش رهبران اخلاقی برای سازمان ها را امری ضروری و اجتناب ناپذیر نموده است. مفهوم سازی رهبری اخلاقی برمبنای ادراک افراد از ویژگی ها و رفتارهای رهبری اخلاقی است که متأثر از ویژگی ها و ارزش های فرهنگی جوامع موردمطالعه است، لذا در این مقاله تلاش شده است به مفهوم سازی مجدد آن در کشور ایران که دارای ارزش های اخلاقی، دینی و فرهنگی متمایزی نسبت به کشورهای دیگر است، پرداخته شود. روش گردآوری اطلاعات ازطریق گروه های کانونی و مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته است که بدین منظور از سه گروه کانونی مختلف شامل مجموعاً 16 نفر از اساتید، مدیران و کارشناسان سازمانی و انجام مصاحبه های عمیق با 14 نفر از مدیران بخش دولتی تا مرحله اشباع نظری استفاده شده است. اطلاعات حاصل شده به روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفته و نهایتاً 28 مضمون فرعی درقالب هشت مضمون اصلی و در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی شناسایی شد. مضامین اصلی شناسایی شده در سطح فردی شامل، اصالت و  بزرگ منشی، در سطح گروهی شامل راهبری اخلاقی، توانمندسازی پیروان و روابط اخلاقی و در سطح سازمانی شامل رفتار حرفه ای، تصمیم گیری اخلاقی و الهام بخشی و همگانی سازی اخلاقیات است.

اصلی ترین پیشران توسعه و تحول و ظهور قابلیت های پویا در هر جامعه ای، رهبری سازمانی است. به عبارت دیگر، رهبری، عنصر جادویی هر سازمانی است. یکی از جنبه های نوظهور این مفهوم، رهبری اخلاقی است؛ آن چیزی که جامعه امروز ما شدیداً تشنه آن است. به منظور سنجش رهبری اخلاقی تاکنون ابزارهای مختلفی ارائه شده است که عمدتاً براساس مدل های مفهومی توسعه یافته در جوامع غربی و متناسب با هنجارهای سازمان های آنها طراحی شده است. در این تحقیق تلاش شده است، ضمن ساخت ابزار سنجش بومی رهبری اخلاقی متناسب با هنجارهای مذهبی و فرهنگی، برای سازمان های دولتی ایران نسبت به اعتباریابی آن اقدام شود. به این منظور، جامعه آماری پژوهش، دستگاه های اجرایی دولتی و تعداد نمونه شامل 234 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای از شش وزارتخانه حاصل شده است. ابزار سنجش طراحی شده نهایی شامل 42 گویه و در هشت بعد شامل: اصالت و بزرگ منشی، راهبری اخلاقی، توانمندسازی پیروان، روابط اخلاقی، رفتار حرفه ای، تصمیم گیری اخلاقی و الها م بخشی و همگانی سازی اخلاقیات، بوده است. نتایج تحقیق نشان داد مدل اندازه گیری تبیین شده دارای شاخص های برازش مناسبی بوده و ابزار ارائه شده از پایایی خوبی برخوردار است. همچنین روایی همگرا و واگرای ابزار نیز دارای وضعیت مناسبی است. بنابراین، به همه سازمان های اداری ایران می توان پیشنهاد داد که از این ابزار سنجش برای اندازه گیری وضعیت رهبری اخلاقی در سازمان خود استفاده نمایند.

گردشگری در آرامستان ها، یکی از اشکال خاص و خرد از گردشگری فرهنگی بوده و بنابر مکان مورد بازدید و یا انگیزه ی گردشگر می تواند با اشکال دیگری از گردشگری نظیر گردشگری جنگ، شجره نامه، حزن و اندوه، و در مواردی خاص مانند تخت فولاد، گردشگری مذهبی و معنوی همپوشانی داشته باشد. این آرامستان، به عنوان یکی از قدیمی ترین و مقدس ترین آرامستان های اصفهان و جهان اسلام،  قابلیت های زیادی در حوزه ی گردشگری دارد؛ از جمله می توان به فضای معنوی و کثرت مشاهیر مدفون در آن، تاریخی بودن و قدمت مکان، مکانی برای یافتن ریشه ها، مکانی برای انجام مطالعات تاریخی، فرهنگی، هنری و جامعه شناختی، تنوع سبک های معماری آرامگاهی و وجود سایر اشکال هنری مانند خط، نقاشی، حجاری و ... اشاره کرد. این پژوهش با هدف شناسایی مخاطبان بالقوه و بالفعل مجموعه و نیز طراحی سناریوهای احتمالی به منظور توسعه ی گردشگری در آن و انتخاب برترین سناریو برای دستیابی به این مهم انجام پذیرفته است. این پژوهش علاوه بر مطالعات اسنادی، از مطالعات میدانی با کمک مشاهده، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان مرتبط و نیز تکمیل پرسشنامه نزد گردشگران بالقوه و بالفعل مجموعه و گروه خبرگان بهره برده است. مطالعه ی وضع موجود به طراحی چهار سناریو در طول پژوهش منجر گردید: سناریوی اول: ادامه ی رویه ی فعلی، سناریوی دوم: تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی، سناریوی سوم: تاکید بر توسعه ی و بهبود برنامه های بازاریابی با تاکید بر انتخاب بازار هدف و جذب گردشگر، و سناریوی چهارم: تعریف فعالیت های جدید و ایجاد تنوع در عرضه مجموعه به گردشگران. در نهایت، گرچه از نظر خبرگان هر چهار سناریو حائز اهمیت است اما سناریوی دوم به عنوان سناریوی برتر انتخاب و راه کارهای مناسب جهت توسعه ی گردشگری در مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد پیشنهاد شده است.

با هر بار سفر تصویری در ذهن گردشگر از آن مقصد شکل می گیرد. وجهه ی مقصد تاثیر به سزایی در ذهنیت گردشگر دارد. پژوهشگر قصد دارد وجهه ی گردشگری شهر اصفهان را از منظر گردشگران خارجی که از این مقصد بازدید کرده اند، از جاذبه های آن عکس گرفته اند و در وبسایت فلیکر به اشتراک گذاشته اند، بررسی نماید. پر کاربرد ترین و در نتیجه برترین تصاویر این مقصد انتخاب شده اند تا متولیان صنعت گردشگری ایران را جهت بهبود وجهه ی شهر اصفهان، یاری رساند. پژوهشگر 19502 عکس از این شهر را در بازه ی زمانی 25/06/2014 تا 25/06/2018 بررسی نموده و از بین آن ها 61 عکس را با حداقل 5 نظر به زبان انگلیسی انتخاب کرده است. 61 عکس از شهر اصفهان حجم نمونه را تشکیل می دهد. با استفاده از نرم افزار Textalyser فراوانی آن ها برای هر عکس استخراج و صفت ها به کمک دیکشنری های تحلیل صفت دانشگاه استنفورد، امتیاز دهی و تصاویری با امتیاز حداقل 10 به عنوان عکس های منتخب هر شهر انتخاب شده اند. استخراج صفات به وسیله ی نرم افزار Stanford CoreNLP 3.9.1صورت گرفته است. از نرم افزار Voyant Tools جهت ترسیم نمودار های فراوانی هر عکس استفاده شده است. در مجموع 61 عکس به عنوان پر کاربرد ترین تصاویر و 35 عکس به عنوان برترین تصاویر از این شهر، شناخته شده اند.

گردشگری بخش عمده ای از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد و یکی از بزرگ ترین صنایع جهان به حساب می آید. از مهم ترین عواملی که می تواند موجب رشد و توسعه ی گردشگری بین المللی و داخلی شود اقامتگاه ها و هتل ها جهت اسکان مسافرین می باشد. استفاده از بازاریابی نوین در این راه می تواند کمک شایانی به پیشرفت و توسعه ی صنعت هتل داری کند. بازاریابی حسی نوعی از بازاریابی است که نقش به سزایی در رضایت مشتریان دارد زیرا راه دستیابی به موفقیت را تا حد زیادی از میان احساسات و عواطف می داند، مسیری که در آن بسیاری از مشتریان از ارزیابی صرف ویژگی ها و خصوصیات کاربردی محصول پا را فراتر نهاده و می خواهند به محصول به عنوان یک تجربه بنگرند. این پژوهش به دنبال تعیین تاثیر بازاریابی حسی و مؤلفه های آن در بهبود رضایت مشتریان هتل ها است. در این مقاله ابتدا زیر مؤلفه های بازاریابی حسی شناسایی شده و سپس به کمک پرسشنامه ای محقق ساخته، میزان رضایت گردشگران از هریک از مؤلفه های حسی در هتل های مورد مطالعه مورد سنجش قرار گرفته است. سپس تاثیر بازاریابی حسی در بهبود رضایت مشتریان هتل ها بررسی شده است. جامعه ی آماری در پژوهش حاضر کلیه هتل های چهار و پنج ستاره ی شهر اصفهان هستند، حجم نمونه نیز به روش کوکران 120 نفر به دست آمده است. در نهایت جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و به منظور آزمون فرضیه های پژوهش و تعیین تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از آمار استنباطی (مدل سازی معادلات ساختاری) استفاده شده است. نرم افزار کامپیوتری مورد استفاده نیز SPSS 20 و Amos 20 بوده است. یافته ها حاکی از این موضوع بود که متناسب بودن ویژگی هتل های مورد مطالعه با ذائقه ی حسی گردشگر تاثیر مستقیمی بر رضایت وی دارد و رضایت گردشگر خود بر نیات رفتاری گردشگر و بازگشت مجدد وی به هتل تاثیر گذار است.

پژوهش حاضر به بررسی اجتماعی-فرهنگی رویداد آئینی زارخاک در روستای قورتان  بر حمایت از توسعه گردشگری از طریق نقش میانجی رضایت می پردازد. این پژوهش از جنبه هدف، کاربردی – توسعه ای و از حیث ماهیت و روش توصیفی پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل نتایج از روش های آماری تحلیل عاملی تاییدی، آزمون های همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری ( به کمک نرم افزارSPSS  و Lisrel ) استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است که توسعه رویدادهای گردشگری بر مسائل اجتماعی – فرهنگی، مسائل اجتماعی – فرهنگی بر رضایت جامعه محلی از رویدادهای گردشگری و رضایت شهروندان از رویدادهای گردشگری بر حمایت آنها از برگزاری مجدد این رویدادها تاثیر دارد. همچنین حمایت شهروندان از برگزاری مجدد رویدادهای گردشگری بر توسعه این رویدادها تاثیر ندارد.