مریم صداقت

پژوهش حاضر با هدف فهم منطق بازماندگی از تحصیل در استان سیستان و بلوچستان انجام گرفته است. تلاش شد تا با تکنیک مصاحبه های نیمه ساختار یافته با طیفی از مسئولان آموزش وپرورش و خانواده های درگیر در بازماندگی از تحصیل فرزندان و با روش تحلیل مضمون به شیوه کیفی، محورهای اصلی بازماندگی از تحصیل کشف شود. مصاحبه با 5تن از مدیران آموزش وپرورش استان، 15معلم، 10فعال سازمان مردم نهاد، 5تن از والدین و 10تن از کودکان بازمانده در فاصله سنی 10-15 سال، شبکه ای از مصاحبه ها را تشکیل می دهد که درمجموع 40 مصاحبه را در بر می گیرد. منطق نمونه گیری به صورت هدفمند و در دسترس بوده است. نتایج تحلیل نشان می دهند سطوح ساختاری و زمینه ساز همچون پهنه جغرافیایی و فقر و محرومیت شدید، زمانی که با فرایندهای فرهنگی میان برد همچون مردسالاری، فرقه گرایی، قبیله گرایی و نفوذ قدرت های محلی و زمینه های خرد همچون نگرش های منفی و بحران در احساس اعتماد و گستردگی خانواده تلاقی می کند، چرخه ای پدید می آید که منتج به بازماندگی می شود. عناصر مختلف این چرخه یکدیگر را تقویت می کنند و زمینه را برای بروز بازماندگی و دیگر بحران های هم ارز فراهم می آورند. درباره یافته ها با نظر به مفهوم بازتولید و همچنین رویکرد سیستمی بحث و بررسی شد.

با به کارگیری نظریه داده بنیاد در قالب مدلی بومی از عوامل علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه پایدار گردشگری تصویری جامع از توسعه پایدار گردشگری ارائه شده است. جامعه آماری تحقیق اسناد مرتبط با گردشگری، بیانات رهبری ایران و مصاحبه های خبرگان صنعت گردشگری است. در این مدل عوامل علّی توسعه پایدار گردشگری (نگرانی های زیست محیطی ایران، اهمیت اثرات گردشگری و بعد ژئوپولتیک ایران)، عوامل محوری (پایداری منابع گردشگری، آینده نگری در حفظ منابع گردشگری و عدالت و برابری در استفاده از منابع گردشگری)، عوامل زمینه ای (مشارکت و انسجام ذی نفعان گردشگری، فرهنگ سازی نسبت به گردشگری و آموزش و پژوهش گردشگری)، عوامل مداخله گر (حس مکان گردشگری، مدیریت مالی گردشگری، ایمنی و امنیت در گردشگری، علم و فناوری های نوین گردشگری و حکمروایی خوب در گردشگری)، عوامل راهبردی (خط مشی گذاری و برنامه ریزی گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت زیست محیطی منابع کشور، مدیریت حمل ونقل گردشگری، مدیریت منابع گردشگری، مدیریت کیفیت جامع گردشگری و ارزیابی و نظارت پایداری گردشگری) و عوامل پیامدی (غنای فرهنگی ایران اسلامی، حفاظت از منابع گردشگری، رضایت گردشگران و رفاه و کیفیت زندگی) در یک مدل جامع هم پیوند شده اند. در تجزیه و تحلیل پایانی برای تکوین نظریه با استفاده از کدگذاری انتخابی، در قالب پنج قضیه روابط بین مقوله ها بیان شده است.

مقاله حاضر به بررسی نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش بر رابطه بین سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری می پردازد. در این پژوهش برای توانمندسازهای مدیریت دانش از مدل غفور ( 2008)، برای سرمایه فکری از مدل بنتیس( 1997) و برای هوش سازمانی از مدل آلبرشت( 2003) استفاده شده است. روش تحقیق، از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کارکنان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد بوده اند که از بین آنها 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رابطه سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری با نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه انسانی در سرمایه فکری، فرهنگ سازمانی و نیروی انسانی در توانمندسازهای مدیریت دانش و بینش راهبردی در هوش سازمانی بیشترین بار عاملی را دارا می باشد و در مجموع از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش می توان نتیجه گرفت که سرمایه فکری بر توانمندسازهای مدیریت دانش در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد تاثیر دارد و هر دوی آنها بر روی هوش سازمانی تاثیر مستقیم و معنادار دارند.

صنعت گردشگری در ایران متناسب با تحولات سیاسی، فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است. اسناد بالادستی این صنعت، به خوبی می تواند جایگاه آن را مشخص کند. در تحقیق حاضر، توسعه پایدار گردشگری در برنامه های پنج ساله-ی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مورد بررسی و با به کارگیری نظریه داده بنیاد در قالب مدلی از عوامل علی، زمینه ساز، مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه پایدار گردشگری تصویری کلان از این اسناد ارائه داده است. از بین جامعه آماری تحقیق ( برنامه های پنج ساله ی توسعه) با روش نمونه گیری نظری 80 گزاره (ماده) انتخاب و با کدگذاری آن ها 374 مفهوم اولیه (کد باز) شناسایی شد. سپس با لحاظ اشتراکات محتوایی کدهای باز، 47 مقوله فرعی و 18 مقوله اصلی تولید گردید. مزیت این تحقیق در مقایسه با سایر تحقیقات پیشین، شناسایی مدل فرایندی توسعه پایدار گردشگری جمهوری اسلامی ایران به همراه شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدهاست. بنا بر مدل بدست آمده مقوله های اصلی شامل: مقوله های علی (نگرانی های زیست محیطی و موقعیت ژئوپولتیک ایران)، مقوله محوری (توسعه پایدار گردشگری)، مقوله های زمینه ای (مشارکت و انسجام ذی نفعان گردشگری، آموزش و پژوهش گردشگری)، مقوله های مداخله گر (حس مکان گردشگری، مدیریت مالی گردشگری، ایمنی و امنیت در گردشگری، روش های نوین تکنولوژیکی گردشگری و حکمرانی خوب گردشگری)، مقوله های پیامدی (برنامه ریزی و سیاستگذاری گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت سبز گردشگری، مدیریت حمل و نقل پایدار گردشگری و کنترل و نظارت گردشگری) و مقوله های پیامدی(غنای فرهنگی جوامع میزبان، حفاظت از منابع گردشگری و رفاه و کیفیت زندگی جوامع میزبان) در یک چارچوب پارادایمی، همپیوند شده اند.

تحقیق حاضر فرمایشات مقام معظم رهبری در زمینه توسعه پایدار گردشگری را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نظریه داده بنیاد و به صورت اکتشافی، به دنبال ارائه تصویری کلان از این بیانات در قالب الگو واره ای از عوامل علّی، عوامل زمینه ساز، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه پایدار گردشگری است. جامعه آماری تحقیق، شامل بیانات رهبری معظم انقلاب اسلامی مرتبط با موضوع تحقیق طی سال های 1370 تا 1397 است که از بین آن ها با روش نمونه گیری نظری 80 گزاره از 50 مورد از این بیانات انتخاب و با کدگذاری آن ها 189 مفهوم اولیه (کد باز) شناسایی شد. سپس با لحاظ کردن اشتراکات محتوایی کدهای باز، 41 مقوله فرعی و 16 مقوله اصلی تولید شد. در ادامه، یافته های تحقیق در یک چارچوب پارادایمی با استفاده از مقوله های اصلی، شامل: مقوله های علّی (آثار گردشگری و موقعیت ژئوپولیتیک ایران)، پدیده محوری (توسعه پایدار گردشگری)، مقوله های زمینه ای (مشارکت و همکاری ذی نفعان گردشگری، آموزش و فرهنگ سازی در گردشگری)، مقوله های مداخله گر (حس مکان گردشگری و حکم روایی خوب در گردشگری)، راهبردها (برنامه ریزی گردشگری، سیاست گذاری گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت منابع گردشگری و نظارت و ارزیابی گردشگری) و پیامدها (پایداری منابع گردشگری، حفاظت از منابع گردشگری، حفظ هویت اجتماعی و رفاه و کیفیت زندگی) هم پیوند شده است. نتایج تحقیق نشان داد تحقق موفقیت آمیز توسعه پایدار گردشگری، نیازمند ترکیب چشم انداز، سیاست، برنامه ریزی، مدیریت، کنترل و فرایندهای نظارتی و یادگیری اجتماعی منسجم است که مشارکت فعال جامعه می تواند به کارایی آن تحقق بخشد. رسیدن به این هدف، مستلزم رهبری سیاسی قوی است تا از مشارکت گسترده ذی نفعان و ایجاد وفاق عمومی اطمینان حاصل شود.

مقدمه: امروزه در مدیریت معاصر، مفهوم کیفیت زندگی کاری به موضوع اجتماعی عمده ای در سراسر دنیا مبدل شده است پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه هوش معنوی و سرمایه اجتماعی به عنوان دو متغیر مهم با کیفیت زندگی کاری کارکنان انجام گردید. روش کار: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر کنترل متغیرها غیر آزمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری 284 نفراز کارکنان دانشگاه آزاد واحد علوم پزشکی بودند. با توجه به جدول کرجسی مورگان، حجم نمونه 162 نفر و با نمونه گیری تصادفی طبقه ای، بر حسب جنس انتخاب شدند. ابزار گردآوری، پرسشنامه های استاندارد هوش معنوی کینگ و کیفیت زندگی کاری والتون، سرمایه اجتماعی ناهپیت و گوشال بود که روایی محتوایی داشته و پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 89 درصد و82 درصد و 86 درصد محاسبه شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین مولفه های هوش معنوی و کیفیت زندگی کاری کارکنان(70/0r= و سطح معناداری000/0=p) وبین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی کاری(83/0 r=و سطح معناداری 000/0p=) رابطه معنادار وجود داشت و این دو متغیر می توانند پیش بینی کننده کیفیت زندگی کارکنان باشند. نتیجه گیری: سهم هوش معنوی و سرمایه اجتماعی در پیش بینی کیفیت زندگی کارکنان متفاوت است. سرمایه اجتماعی64 درصد از تغییرات کیفیت زندگی کاری و هوش معنوی 40 درصد از تغییرات کیفیت زندگی کاری را پیش بینی می کنند.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی رابطه سبک تفکر و شایستگی مدیران سازمان های پژوهشی انجام شد. روش: گروه نمونه متشکل از 228 نفر از مدیران جهاد دانشگاهی سراسر کشور بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش از دو نوع ابزار استفاده شده است: ابزاری که بر اساس عناصر فرهنگی برای شناسایی شایستگی توسط محقق ساخته شد و پرسش نامهTSI استرنبرگ برای شناسایی سبک تفکر. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی، سه نوع شایستگی حرفه ای، شخصیتی و ارزشی را تأیید کرد و نشان داد که میزان شایستگی مدیران جهاد بالاتر از میانگین بوده و مخصوصا به لحاظ شایستگی حرفه ای و شخصیتی از جایگاه بالایی برخوردارند. بین شایستگی مدیران و سبک های تفکر، سلسله مراتبی، ناسالار و بیرونی همبستگی های مثبت معنادار و بین شایستگی و سبک تفکر درونی همبستگی منفی معنادار مشاهده شد. نتایج رگرسیون حاکی از آن است که سبک تفکر سلسله مراتبی می تواند شایستگی و سبک تفکر درونی می تواند عدم شایستگی مدیران را پیش بینی نماید. نتیجه گیری: با توجّه به امکان پیش بینی شایستگی مدیران با استفاده از سبک های تفکر سلسله مراتبی و درونی می توان از این متغیرها در انتخاب مدیران شایسته بهره جست.

تحقیق حاضر با هدف شناخت رابطه ی شایستگی با سبک رهبری (با تأکید بر سبک تحول آفرین) مدیران به انجام رسیده است. برای این منظور در مرحله ی اول با مصاحبه ی عمیق با 16 نفر از مدیران و افراد با تجربه ی سازمان، به شمارش مؤلفه های شایستگی مدیران اقدام شد. در مرحله ی دوم تعداد 231 نفر از مدیران به عنوان نمونه تصادفی از واحدهای مختلف جهاد دانشگاهی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها در مرحله ی اول از مصاحبه و در مرحله ی دوم برای سنجش شایستگی از پرسش نامه ی محقق ساخته براساس نتایج مصاحبه ها و در مورد سبک رهبری از پرسش نامه ی سبک رهبری چند عاملی (MLQ) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش آماری مدل معادلات ساختاری (SEM) و نرم افزار آماری لیزرل استفاده شد. نتایج نشان داد که اولاً برای سنجش شایستگی باید به سه مؤلفه ی: شایستگیِ ارزشی، شایستگیِ حرفه ای و شایستگیِ شخصیّتی توجه نمود. در میان این سه مؤلفه ، مؤلفه ی شایستگی ارزشی، دارای بیشترین تبیین کنندگی است و شایستگی های شخصیّتی و حرفه ای در مرتبه های بعدی تبیین کنندگی قرار دارند. ثانیاً سبکِ رهبری تحول آفرین قابلیّت تبیین شایستگی مدیران را دارد. به عبارت دیگر، از سبک رهبری تحول آفرین برای پیش بینی و تبیین شایستگی مدیران می توان استفاده نمود.

هدف این پژوهش شناسایی وضع موجود فرهنگ تفکر، نیاز به شناخت معلمان و دانش آموزان و شناسایی رابطه بین آنها در کلاس بود. روش: روش پژوهش توصیفی، پیمایشی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلاسهای پایه سوم تا پنجم مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران شامل 1240 مدرسه بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای 52 مدرسه و از هر مدرسه یک کلاس انتخاب شد و با استفاده از سیاهه فرهنگ تفکر محقق ساخته مورد مشاهده قرار گرفت. . 209معلم و 1125 دانش آموز نیز از کلاسهای انتخاب شده به ترتیب به مقیاسهای نیاز به شناخت بزرگسالان کاسیوپو، پتی و کائو ( 1984 ) و کودکان کوکیس، مکفرسون، تپلاک، وست و استانویچ، (2002) پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد مقدار میانگین های مشاهده شده در تمام مؤلفه های فرهنگ تفکر، به جز الگودهی تفکر، به طور معناداری از نمره متوسط مقیاس پایینتر است. نیاز به شناخت معلمان در حد متوسط و نیاز به شناخت دانش آموزان بهطور معناداری بالاتر از متوسط بود. بین هیچیک از مؤلفه های فرهنگ تفکر با نیاز به شناخت معلمان و دانش آموزان رابطه معناداری به دست نیامد. نتیجه گیری: سیاستگذاران و برنامه ریزان آموزشی با توجه به اهمیت دوره ابتدایی لازم است برای نهادینه کردن فرهنگ تفکر و پرورش تفکر در دانش آموزان که یکی از مهمترین اهداف نظامهای آموزشی است تدابیری اتخاذ کنند.

این پژوهش با هدف تعیطن ساختار عاملی مقیاس رویکردهای یادگیری برای دانش آموزان ایرانی انجام شد. روش پژوهش همبستگی بود. جامعه ی آماری دانش آموزان پایه سوم دبیرستان های دولتی روزانه شهر تهران و شرکت کنندگان متشکل از 1371 نفر بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و به مقیاس 32 سوالی رویکردهای یادگیری پاسخ دادند. داده ها از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی تحلیل شد. تحلیل عاملی اکتشافی یک مدل اندازه گیری چهارعاملی را نشان داد که در تحلیل عاملی تاییدی نیز تایید شد. این عوامل عبارتند از اهداف یادگیری،اهداف عملکردی، اهداف آینده و ادراک از توانایی. قرار گرفتن گویه های ارزش درونی و اهداف یادگیری در یک عامل (یادگیری)و ارزش بیرونی و اهداف ابزاری نیز در یک عامل (آینده)و در کنار اهداف عملکردی و اداراک از توانایی،از ظهور یک الگوی 4 عاملی جدید خبر می دهد و بر لزوم توجه پژوهشگران به فرهنگ وابسته بودن اهداف پیشرفت و ابزار سنجش آن و همچنین روانسازی ابزارهای مناسب فرهنگ که در جوامع دیگر برای سنجش اهداف ساخته شده اند تاکید می کند.