حامد خامه چی

حضور بهینه و ارتقای کشورها در زنجیره های ارزش جهانی بسته به سیاست های حاکمیتی است که سازه های زیرساختی برای تولید و سایر زمینه های مرتبط، همراستایی سیاستگذاری تجاری، نحوه هم کنشی با کشورهای خارجی و حمایت های لازم را تدبیر کند. پژوهش پیش رو، با هدف طراحی الگوی سیاست های دولتی برای ارتقای ایران در زنجیره ارزش جهانی و با توجه به اینکه تحقیقات پیشین جامعیت کافی در این خصوص نداشته، انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش کیفی و بهره​گیری از نظریه داده بنیاد، با متخصصان و صاحبنظران این حوزه و به روش گلوله برفی مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته انجام  شد. سپس فرآیند کد گذاری باز منتج به 180 کد، کد گذاری محوری منتج به 72 کد و در نهایت کد گذاری انتخابی منتج به 23 کد در قالب شش دستاورد پدیده محوری شامل خلق ارزش از مزیت نسبی، شرایط علّی شامل ایجاد و توسعه زنجیره های ارزش داخلی، تقویت زیرساخت های نرم و سخت، صادرات کالاهای واجد ارزش افزوده، بومی سازی و آسیب شناسی، تسهیل گری و هماهنگ کنندگی دولت، فرماندهی واحد سیاست ساز و سیاستگذار، مدیریت منابع، بهره گیری از ظرفیت های منطقه ای، راهبردها شامل جایگاه یابی و سهم خواهی در زنجیره ارزش جهانی، استفاده از ظرفیت ویژه دانشی و تجارب متخصصین، استفاده از ظرفیت ویژه لجستیکی و راهبردهای خلاقانه در ارتقا، مشارکت بخش خصوصی قدرتمند، سرمایه گذاری بر توسعه صنایع کاربر و خدمات، بهبود دیپلماسی اقتصادی، آینده پژوهی و برنامه ریزی با توجه به روندهای آتی زنجیره ارزش جهانی، شرایط زمینه ای شامل اصلاح حکمرانی، حمایت و ایجاد رقابت، همسوسازی سیاست های ارزی و تجاری، عوامل مداخله​گر همچون تحریم و توسعه نیافتن ظرفیت های داخلی اقتصادی و پیامدها شامل توسعه متوازن و اقتدار تکنولوژیکی را در بر داشت. نتایج این پژوهش می تواند سیاستگذار را در تدوین سیاست های تجاری با توجه به روندهای آتی تجارت دنیا یاری نماید.

شناسایی و اولویت بندی تورش های رفتاری غالب در بازار سرمایه سبب می شود تا سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی با آگاهی از آنان به اتخاذ اقدامات مقتضی به منظور مقابله با اثرات احتمالی ناشی از این تورش ها که فرایند تصمیم گیری را دچار اختلال می نمایند، بپردازند. برای مرتفع نمودن این امر در پژوهش حاضر به اولویت بندی تورش های رفتاری تاثیرگذار بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بازار بورس اوراق بهادار تهران اهتمام ورزیده شده است. در مطالعه پیش روی به منظور مرتفع نمودن هدف اصلی پژوهش، ابتدا با بررسی ادبیات پژوهش، تورش های رفتاری این حوزه شناسایی گردید و سپس با اجماع نظر خبرگان و فعالان بازار سرمایه، 44 تورش برای بازار بورس اوراق بهادار تهران شناسایی و در قالب پنج گروه پدیده های غیرعادی، شناختی، ادراکی، شهودی و احساسی طبقه بندی شدند. در انتها نیز با استفاده از داده های مستخرج از پرسشنامه های تکمیل شده از جانب خبرگان و فعالان بازار سرمایه، به اولویت بندی تورش های رفتاری در بازار بورس اوراق بهادار تهران به وسیله فرایند تحلیل شبکه ای فازی پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تورش های احساس لذّت، توهم کنترل و کوتاه نگری به ترتیب با اوزان 02983/0، 01654/0 و 01559/0، سه تورشی هستند که از اولویت بالاتری نسبت به سایر تورش ها برخوردار گردیده اند. نتیجه حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که تورش احساس لذّت از گروه احساسی و تورش وطنی از گروه شناختی به ترتیب بیشترین و کمترین درجه اهمیت را در نزد فعالان بازار سرمایه به خود اختصاص داده اند.  

هدف این پژوهش شناسایی پیشایندهای بهره وری منابع انسانی با استفاده از رویکرد فراتحلیل است. تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی و ازنظر نوع داده ها، تحقیقی کمی است. جامعه مورد بررسی پژوهش، شامل مقالات چاپ شده در مجلات علمی- پژوهشی در زمینه بهره وری منابع انسانی از سال 1390 تا پاییز سال 1398 بود که 48 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرآیند فراتحلیل شدند. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) مورد تحلیل قرار گرفتند. پایایی تحقیق شامل پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب پژوهش ها و طبقه بندی آن ها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داوران درباره استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها و پایایی سطح معنی داری و اندازه اثر از طریق توافق در محاسبات اندازه اثر بین دو فراتحلیل گر به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که از بین پیشایندهای بهره وری منابع انسانی، به ترتیب متغیرهای هوش عاطفی (767/0)، کارآفرینی سازمانی (761/0)، مدیریت استعداد (728/0)، خودانضباطی (720/0)، انگیزش شغلی (705/0)، سلامت سازمانی (691/0)، پیشرفت در شغل (652/0)، رهبری اثربخش (635/0)، کیفیت زندگی کاری (632/0)، خودمختاری در شغل (623/0)، خلاقیت کارکنان (618/0)، چابکی سازمانی (618/0)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (585/0)، اعتماد سازمانی (581/0)، مدیریت دانش (563/0)، مسؤولیت پذیری اجتماعی (548/0) و سرمایه اجتماعی (523/0) دارای اندازه اثر زیاد (بالای 5/0) هستند.

برخورداری از امید، خوش بینی، خودکارآمدی و تاب آوری؛ حالات روانی سازنده ای به شمار می روند که نتایج فردی، گروهی و سازمانی آن در پژوهش های فراوانی مورد مطالعه قرار گرفت است. پژوهش حاضر به مطالعه نظام مند و جامع این مطالعات و شناخت روابط علّی میان این نتایج پرداخته است. این پژوهش توصیفی، کاربردی و کمی است. ابتدا پیامدهای سرمایه روان شناختی از 40 مقاله منتشرشده در مجلات علمی- پژوهشی ایرانی در بازه زمانی سال 1390 تا پاییز سال 1398 با روش فراتحلیل شناسایی، استخراج و اولویت بندی شده اند. سپس با تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری و براساس نظرات 12 نفر از مدیران و کارشناسان اداره کل تعاون و پشتیبانی وزارت آموزش وپرورش رتبه بندی و الگوی روابط میان آنها ارائه شده است. سرمایه روان شناختی بر همه 40 پیامد موردمطالعه از اندازه اثر معنی دار برخوردار بوده است. این پیامدها در سه طبقه دارای اندازه اثر زیاد، متوسط و کم دسته بندی شدند. دراین میان، متغیرهای دلبستگی شغلی، کاهش رفتار انحرافی، هویت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، پاسخگویی سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی از بیشترین اندازه اثر برخوردار بودند. بررسی روابط علی میان خود این پیامدها نیز نشان داد دلبستگی شغلی و هویت سازمانی دارای بیشترین تأثیرگذاری و کاهش رفتار انحرافی و رفتار شهروندی سازمانی دارای بیشترین تأثیرپذیری بودند. بنابراین، توسعه سرمایه روان شناختی می تواند رهاوردهای احساسی، نگرشی، رفتاری و عملکردی ارزشمندی برای فرد و سازمان درپی داشته باشد.

زمینه و هدف: امروزه ساختارها و رویکردهای کلاسیک سازمان و مدیریت، اغلب در مواجهه با تحولات روزافزون محیطی کارایی چندانی ندارند و سازمان ها ناگزیرند که این رویکردهای سنتی را ترک کرده و به فراموشی بسپارند. هدف این پژوهش، شناسایی پیشایندها و پیامدهای فراموشی سازمانی هدفمند با استفاده از رویکرد فراتحلیل است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای و از نظر روش اجرا، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، مقاله های علمی و پایان نامه های کارشناسی ارشد در زمینه فراموشی سازمانی، از سال 1390 تا زمستان سال 1399 بود که 45 سند با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شد. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) تحلیل شدند. پایایی تحقیق، شامل پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب پژوهش ها و طبقه بندی آنها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داوران در خصوص استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها و پایایی سطح معناداری و اندازه اثر از طریق توافق در محاسبه اندازه اثر بین دو فراتحلیلگر به دست آمد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای فناوری اطلاعات، یادگیری سازمانی، مدیریت دانش، هوش سازمانی، رهبری تحول گرا و رهبری خدمتگزار بیشترین ضریب تأثیر را در بین پیشایندها و متغیرهای تغییرات سازمانی، توانمندسازی کارکنان، مدیریت دانش، یادگیری سازمانی، چابکی سازمانی و عملکرد سازمانی بیشترین ضریب تأثیر را در بین پیامدهای فراموشی سازمانی هدفمند دارند. نتیجه گیری: با بهره گیری از پیشایندهای شناسایی شده در پژوهش حاضر، سازمان ها می توانند در جهت قطع وابستگی به عادت ها، ساختار، دانش و فناوری منسوخ شده خود گام بردارند و زمینه لازم را برای پذیرش تغییرات و رویکردهای نوین در عرصه سازمان فراهم سازند.

هدف این پژوهش، ارائه الگوی پیامدهای شخصیت برند با رویکرد فراتحلیل و مدل سازی ساختاری تفسیری است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع استفاده توصیفی و از نظر نوع داده ها، کمی است. در پژوهش حاضر، ابتدا پیامدهای شخصیت برند از 40 مقاله منتشر شده در مجلات علمی داخلی و خارجی و پایان نامه های کارشناسی ارشد در بازه زمانی سال 1390 تا پایان سال 1398 با روش فراتحلیل شناسایی و استخراج شدند. در گام بعد، پیامدهای مذکور با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری و بر اساس نظرات دوازده نفر از کارشناسان شرکت خودروسازی سایپا رتبه بندی و مدل روابط میان آن ها تعیین شد. بر اساس یافته های فراتحلیل از بین پیامدهای شخصیت برند، به ترتیب متغیرهای تأثیر برند، رضایت مشتریان، کیفیت ارتباط، توسعه برند، ارزش ادراک شده، وفاداری به برند، ارزش دوره عمر مشتری و ارزش ویژه برند دارای بیشترین اندازه اثر بودند. بر اساس نتایج مدل سازی ساختاری تفسیری، پیامدهای شخصیت برند در شش سطح قرار گرفتند به گونه ای که متغیر تأثیر برند دارای بیشترین تأثیرگذاری و متغیر ارزش عمر مشتری دارای بیشترین تأثیرپذیری بودند.

هدف از این تحقیق شناسایی پیشایندها و پیامدهای توانمندسازی روان شناختی کارکنان با استفاده از رویکرد فراتحلیل است. تحقیق حاضر از نظر هدف توصیفی، از نظر نوع استفاده کاربردی، و از نظر نوع داده ها کمّی است. جامعه مورد بررسی در پژوهش مقالات چاپ شده در مجلات علمی پژوهشی در زمینه توانمندسازی روان شناختی کارکنان، از سال 1390 تا تابستان سال 1398، بود که 53 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) تحلیل شدند. پایایی تحقیق شامل پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب پژوهش ها و طبقه بندی آن ها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داوران درباره استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها، و پایایی سطح معناداری و اندازه اثر از طریق توافق در محاسبات اندازه اثر بین دو فراتحلیلگر به دست آمد. یافته ها نشان دادند از بین پیشایندهای توانمندسازی روان شناختی کارکنان، به ترتیب، متغیرهای رهبری خیرخواه (877/0)، مدیریت دانش (772/0)، سرمایه اجتماعی (616/0)، رهبری اصیل (609/0)، حافظه سازمانی (603/0)، و رهبری معنوی (601/0) بیشترین اندازه اثر را دارند. همچنین از بین پیامدهای توانمندسازی روان شناختی کارکنان، به ترتیب، متغیرهای آوای کارکنان (853/0)، مزیت رقابتی (734/0)، عملکرد شغلی (724/0)، معنویت در کار (655/0)، خلاقیت کارکنان (630/0)، و جو ّ نوآورانه (626/0) بیشترین اندازه اثر را دارند.

هدف: هدف این پژوهش، ارائه الگوی پیامدهای فرهنگ سازمانی با رویکرد فراتحلیل و مدل سازی ساختاری تفسیری بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر نوع، توصیفی و از نظر ماهیت داده ها، کمّی است. در پژوهش حاضر، ابتدا پیامدهای فرهنگ سازمانی، از 58 مقاله منتشر شده در مجلات علمی- پژوهشی در بازه زمانی سال 1392 تا پاییز سال 1398 با روش فراتحلیل، شناسایی و استخراج شدند. در گام بعد با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری و بر اساس نظرات 12 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، پیامدهای مذکور، رتبه بندی و مدل روابط میان آنها تعیین شد. یافته ها: بر اساس یافته های فراتحلیل، از بین پیامدهای فرهنگ سازمانی، به ترتیب متغیّرهای سرمایه روان شناختی(598/0)، سرمایه اجتماعی(540/0)، نوآوری(537/0)، مدیریت دانش(523/0)، اثربخشی سازمانی(512/0) و توانمندسازی روان شناختی(500/0) دارای بیشترین اندازه اثر بودند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مدل سازی ساختاری تفسیری، پیامدهای فرهنگ سازمانی در دانشگاه خوارزمی، در چهار سطح قرار گرفتند؛ به گونه ای که سرمایه اجتماعی و روان شناختی دارای بیشترین تأثیرگذاری و اثربخشی سازمانی دارای بیشترین تأثیرپذیری بودند.

زمینه و هدف: ایجاد محیط کاری امن همراه با آرامش و نشاط جزو پیش نیازهای اصلی ارتقای بهره وری، سلامتی و رشد کارکنان به شمار می رود. پژوهش حاضر به تحلیل نتایج پژوهش های مربوط به پیامدهای کیفیت زندگی کاری در سازمان های ایرانی و شناخت روابط میان آنها پرداخته است. روش شناسی: پژوهش حاضر مطالعه ای کاربردی، توصیفی و کمی است. نخست با استفاده از روش فراتحلیل پیامدهای کیفیت زندگی کاری از 41 مقاله منتشرشده در مجلات علمی پژوهشی در بازه زمانی سال 1390 تا پاییز سال 1398 شناسایی و استخراج شدند. سپس با استفاده از تکنیک مدل سازی تفسیری ساختاری و بر اساس نظرات 12 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون هوایی ستاری این پیامدها رتبه بندی شدند و مدل روابط میان آن ها ارائه شد. یافته ها: از میان پیامدهای گوناگون کیفیت زندگی کاری به ترتیب عملکرد سازمانی، بهره وری منابع انسانی، دلبستگی شغلی، توانمندسازی روان شناختی، کارآفرینی سازمانی و خودکارامدی کارکنان از بیشترین اندازه اثر برخوردار بوده اند. همچنین این پیامدها در 4 سطح قرار گرفتند به گونه ای که توانمندسازی روان شناختی از بیشترین تأثیرگذاری و عملکرد سازمانی از بیشترین تأثیرپذیری برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: تلاش برای توسعه کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان هم به حفظ و ارتقای بهره وری پایدار کمک خواهد کرد و هم می تواند شاخص های توسعه منابع انسانی سازمان را رشد دهد.

هدف: مدیریت استعداد نشان دهنده تغییر پارادایمی از مدیریت منابع انسانی سنتی به مدیریت منابع انسانی نوین است که در برگیرنده توجه به نخبگان سازمانی است. امروزه اهمیت مدیریت استعداد در دنیای سازمانی به اندازه ای است که از آن به عنوان نوعی سلاح پنهان در شکار استعدادها نام برده می شود. بر این اساس هدف این پژوهش شناسایی پیشایندها و پیامدهای مدیریت استعداد در سازمان های دولتی و عمومی با استفاده از رویکرد فراتحلیل است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده کاربردی و از نظر نوع داده ها، کمی است. جامعه مورد بررسی پژوهش، شامل مقالات علمی و پایان نامه های کارشناسی ارشد در زمینه مدیریت استعداد از سال 1389 تا تابستان سال 1398 بود که 39 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. یافته های پژوهش: براساس نتایج فراتحلیل از بین پیشایندهای مدیریت استعداد، به ترتیب متغیرهای یادگیری سازمانی (0.741)، سرمایه انسانی (0.699)، مدیریت منابع انسانی راهبردی (0.666) و قوانین و مقررات (0.621) دارای بیشترین اندازه اثر بودند. همچنین از بین پیامدهای مدیریت استعداد، به ترتیب متغیرهای کاهش ترک شغل (0.794)، امنیت شغلی (0.780)، بهره وری منابع انسانی (0.728) و  اعتماد سازمانی (0.690) دارای بیشترین اندازه اثر بودند. محدودیت ها و پیامدها: از محدودیت های پژوهش حاضر احتمال سوگیری انتشار می باشد، اگرچه بررسی های دقیق و عمیقی جهت شناسایی مطالعات مربوطه صورت پذیرفته است، اما امکان دارد پژوهشی نادیده گرفته شده باشد. پیامدهای عملی و ارزش مقاله: رویکرد فراتحلیل و ترکیب کمی نتایج مختلف به شناخت منسجم تر و منظم تر پیشایندها و پیامدهای مدیریت استعداد در سازمان های دولتی و عمومی کمک می نماید. فراتحلیل، برنامه ریزی را برای ارتقای مدیریت استعداد دقیق تر و عملیاتی تر می نماید؛ زیرا به جای برنامه ریزی برای طیف وسیعی از پیشایندها و پیامدها، بر متغیرهایی تمرکز دارد که دارای اهمیت بیشتری هستند.

این پژوهش به شناسایی پیشایندها و پیامدهای توازن کار- زندگی با استفاده از رویکرد فراتحلیل می پردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی و از نظر نوع داده ها، پژوهشی کمی است. جامعه مورد بررسی شامل مقالات علمی- پژوهشی و پایان نامه های کارشناسی ارشد در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی در زمینه توازن کار- زندگی از سال 1392 تا سال 1397 بود که طی آن 26 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که از بین پیشایندهای توازن کار- زندگی، به ترتیب متغیرهای مهارت های فردی (564/0)، حجم کاری زیاد (444/0-)، استقلال کاری (416/0)، حمایت خانواده (345/0) و انعطاف پذیری کاری (335/0) دارای بیشترین اندازه اثر هستند. همچنین از بین پیامدهای توازن کار- زندگی به ترتیب متغیرهای تعهد سازمانی (590/0)، امنیت روانی کارکنان (504/0)، رضایت از زندگی (471/0)، بهروزی کارکنان (465/0) و سلامت کارکنان (406/0) دارای بیشترین اندازه اثر هستند.

تحریم های اعمال شده بر کشور با هدف محدود ساختن درآمدهای نفتی ایران و بالتبع تاثیرگذاری مستقیم بر رشد اقتصادی صورت پذیرفته است. با توجه به اهمیت میزان تاثیرگذاری تحریم ها بر رشد اقتصادی ایران، پیش بینی آثار این مهم بر تولید ناخالص داخلی کشور که به عنوان یک عامل بنیادین در رشد اقتصادی بشمار می رود، بسیار حائز اهمیت بوده و هدف اصلی پژوهش حاضر را شکل داده است. به منظور تحقق هدف اصلی پژوهش، الگویی در راستای پیش بینی تاثیر تحریم های اعمال شده بر میزان تولید ناخالص داخلی کشور با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستمی حادث گردیده است. در این راستا باید به این موضوع اشاره نمود که در الگوی ارائه شده ارتباط میان داده های مرتبط با صادارات و واردات، عرضه نفت خام و مشتقات آن و همچنین تولید ناخالص داخلی کشور در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که بازه ی مورد بررسی در مطالعه ی پیش روی در برگیرنده ی یک بازه ی زمانی 30 ساله بوده که از سال 1375 آغاز و تا سال 1406 ادامه می یابد. مدلسازی صورت پذیرفته با استفاده از نرم افزار Vensim DSS تحقق یافته و نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اگر دولت بتواند به هر نحوی در بازه ی زمانی 1406-1399 بطور متوسط شدت تحریم ها را به میزان 20 درصد کاهش دهد و یا 30 درصد عرضه ی نفت را ارتقاء بخشد، به ترتیب تولید ناخالص داخلی حدود 71/8 درصد و 46/18 درصد رشد خواهد یافت.