احمد شجاعی

سخن گفتن، از نعمت های بزرگ الهی است که نقش تعیینکننده در ساختار شخصیتی انسان دارد.قرآن کریم علاوه بر تاکید بر اهمیت سخن، به گفتن «سخن نیکو» تاکید نموده است. این مقاله بارویکرد تحلیلی و نظری درصدد تبیین دیدگاه قرآن درباره سخن نیکو با بررسی اقوال مفسران وتکیه بر آراء دانشمندان لغت شناس است و نیم نگاهی نیز به برخی روایات در این زمینه دارد.درباره «سخن نیکو» چند تعبیر در قرآن به چشم میخورد: قول معروف، قول حَسَن، قول احسن،قول سدید، قول کریم. قول معروف، سخن حقی است که مردم طبق فطرت پاک خود آن را میشناسند. قول حسنهمان گفتار نیکو است و قول احسن، سخنی است که در آن دعوت به سوی حق توام با عمل صالحو از سرِ تسلیم در برابر خداوند باشد. قول سدید، گفتار محکم، استوار و خلل ناپذیر است. قول کریم، سخنی نفیس و ارزشمند و بهدور از لئامت و پستی است. از منظر قرآن، اصلاح اعمال و بخشایش گناهان از آثار قول سدید(محکم و خلل ناپذیر) است و قول احسن، زمینه اختلاف و فتنه شیطان را از بین میبرد. درروایات نیز آثار فراوانی برای سخن نیکو شمرده شده است که از جمله آنها میتوان به بسیاریِدوستان و فراوانی روزی، فزونی عمر و محبوب شدن نزد خانواده خویشان نام برد. سخن نیکومعیارها و آدابی نیز دارد، از جمله اینکه برخاسته از علم و به هنگام و به اندازه باشد.

نویسنده در تحلیل انتخابات خرداد 1380 به سه گفتمان آزادى‏طلب، رفاهى و امنیتى اشاره مى‏کند و در نهایت، انتخابات را تفوق گفتمان اول مى‏داند.

بحث از غایتشناسی، بهویژه مسئله غایتمندی افعال الهی، از مباحث مهم در حوزه معارف دینی، مخصوصاً در علم کلام است. برای هر ذهن فعال و کنجکاوی، این مسئله مطرح است که آیا افعال الهی معلل به غرض و غایت است یا نه، بهخصوص در حوزه آفرینش که مهمترین فعل الهی است  آیا میتوان برای آفرینش الهی غرضی ترسیم کرد؟ و اگر پاسخ مثبت است، آن غرض چیست؟ دانشمندان اسلامی پیرامون غایتمندی افعال الهی دیدگاههای متفاوتی مطرح کردهاند، برخی با توجه بر مبانی آنها در پذیرش حسن و قبح عقلی، افعال الهی را غایتمند دانسته و نفی غایت در افعال الهی را مستلزم اشکالات عدیدهای دانستهاند که متکلمان امامیّه، معتزله و ماتریدیه، جزوه این گروه هستند. برخی دیگر، مانند اکثر اشاعره، با توجه به عدم پذیرش قاعده حسن و قبح عقلی از طرف آنان، غایت در افعال الهی را نفی کردهاند. طایفهای دیگر در مسئله، قائل به تفصیل شدهاند، در نوشتارِ پیشرو، دلایل دیدگاه طوایف مختلف پیرامون غایتمندی افعال الهی مورد بررسی واقع میشود.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش امید اسلامی، معنای زندگی و باورهای غیر منطقی در پیش بینی رغبت به ازدواج دانشجویان انجام شد. روش: روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 93-1392 بود که تعداد 240 (120 دختر و 120 پسر) دانشجوی مجرد از این جامعه به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب و از آنها خواسته شد به پرسشنامه باورهای غیر منطقی اهواز، معنای زندگی و رغبت سنج ازدواج و مقیاس امید پاسخ دهند. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و t مستقل تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیّرهای امید (58/0r=؛ 001/0p<)، معنای زندگی(47/0r=؛ 001/0p<) و باورهای غیر منطقی(45/0r=؛ 001/0p<) با رغبت به ازدواج رابطه معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که این سه متغیّر، 43 درصد از واریانس رغبت به ازدواج دانشجویان را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش، نقش امید اسلامی، معنای زندگی و همچنین باورهای غیر منطقی در پیش بینی رغبت به ازدواج دانشجویان را مورد تأیید قرار داد. این یافته ها را می توان در مداخلات بالینی مرتبط با ازدواج و خانواده مورد استفاده قرار داد. همچنین در جهت ترغیب به ازدواج دانشجویان، آموزش های لازم در خصوص این عوامل را در دستور کار قرار داد#,

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی مراسم معنوی اعتکاف در افزایش سلامت روانی و شادکامی دانش آموزان (مطالعه موردی دانش آموزان مقطع متوسطه اردبیل) در سال تحصیلی 96-95 بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را، دانش آموزان مقطع متوسطه شهر اردبیل تشکیل می دهند. نمونه ی پژوهش شامل 100 نفر از شرکت کنندگان در اعتکاف و 100 نفر از دانش آموزانی که در این مراسم شرکت نداشتند (ضمن کنترل یکسانی شرایط سنی و وضعیت اقتصادی- اجتماعی) بودند، که به طور تصادفی ساده در نظر گرفته شدند. دانش آموزان شرکت کننده با تکمیل پرسشنامه سلامت عمومی GHQ-28 و پرسشنامه شادکامی آکسفورد یک بار قبل و یک بار بعد از مراسم اعتکاف مورد بررسی قرار گرفتند. در حالی که برای دانش آموزان غیر معتکف، تنها یک بار این آزمون ها اجرا گردید. بعد از جمع آورى داده ها، نتایج توسط نرم افزار آمارى SPSS-17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. براى تحلیل داده ها از آمار توصیفى شامل میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطى شامل تحلیل کوواریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد که مراسم اعتکاف باعث بهبود سلامت روانی دانش آموزان در گروه مداخله شده و در کاهش علائم اضطراب، افسردگی، علائم جسمانی و اختلال در عملکرد اجتماعی تأثیر بسزایی می گذارد و شادکامی را نیز به طور معنی داری افزایش می دهد. با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه، می توان گفت شرکت در مراسم مذکور و مناسک مذهبی و معنوی مشابه، باعث بهبود سلامت روانی و افزایش نشاط و شادابی نوجوانان می شود که فراگیر شدن آن برنامه ریزی دقیق مسئولان را می طلبد. 

مقدمه: مطالعات گذشته نشان داده است که خشونت ارتباط زیادى با تاب آوری در افراد دارد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مداخله معنوی بر تاب آوری فردی و اجتماعی زنان قربانی خشونت خانگی بود. روش: مطالعه حاضر یک تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بود که بر روی زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی شهر شیراز در سال 1395 انجام شد. نمونه پژوهش شامل 40 نفر از زنان قربانی خشونت خانگی بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند (هر گروه 20 نفر). ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه تاب آوری فرایبورگ و همکاران (RSA) بود. مداخله آموزشی در 8 جلسه 90 دقیقه ای با روش بحث گروهی و توزیع جزوه آموزشی برگزار شد. 15 روز بعد از مداخله آموزشی، پس آزمون برگزار گردید و داده ها به روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش مداخله ی معنوی باعث افزایش معنادار میانگین نمرات تاب آوری زنان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است. میانگین مؤلفه های تاب آوری فردی و اجتماعی نیز بطور معنادار افزایش  یافتند. نتیجه گیری: آموزش باورهای مذهبی از طریق مداخله معنوی می تواند تاب آوری فردی و اجتماعی زنان خشونت دیده را بهبود بخشد و برای آنان توصیه می شود.

هدف: پژوهش حاضربه منظور بررسی تأثیر تقوای الهی بر عدالت سازمانی مدیران دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. روش: در این پژوهش تعداد 104 نفر از کارکنان دانشگاه محقق اردبیلی، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش عدالت سازمانی، از پرسشنامه استاندارد عدالت سازمانی(مورمن و نیهوف، 1993) و برای سنجش تقوا، از پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن توسط اساتید و صاحب نظران تأیید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 78/0 تعیین شد، بهره گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری، ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: بین تقوای مدیران با عدالت سازمانی همبستگی مثبت معنادار وجود دارد و فرضیه اصلی پذیرفته شد. نتیجه گیری: تقوا با عدالت مراوده ای، بر خلاف عدالت توزیعی و رویّه ای، رابطه همبستگی مثبت و معنادار دارند و فرضیه آن نیز تأیید شد. با تحلیل نتایج مقاله می توان نتیجه گرفت که تقوای مدیران در دانشگاهها چنان که باید به تقویت و گسترش سازمانی کمک کند ، مورد توجه قرار نگرفته است.

هدف:هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه نگرش و التزام عملی به نماز با میزان شادکامی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 96-95 بود. روش: جامعه آماری این مطالعه را کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه محقق اردبیلی تشکیل می دهند که از بین آنها، 240 نفر به عنوان نمونه پژوهشی با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه نگرش و التزام عملی به نماز و مقیاس شادکامی آکسفورد روی نمونه پژوهش اجرا شد. با توجه به فرضیه ها و سؤالات پژوهش، برای تجزیه و تحلیل نتایج از آزمونهای آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی(آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تی مستقل) استفاده شد. یافته ها: بین نگرش و التزام عملی به نماز و تمامی ابعاد آن با میزان شادکامی دانشجویان رابطه مثبت معناداری وجود دارد(001/0P<)؛ بدین معنی که هر چه التزام عملی دانشجویان به نماز بیشتر باشد، میزان شادکامی آنان افزایش پیدا می کند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که 4/19 درصد از واریانس شادکامی، به وسیله نگرش و التزام عملی به نماز تبیین می شود. همچنین تفاوت معناداری در متغیّرهای پژوهش بر اساس جنسیت دانشجویان یافت نشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر مبنی بر ارتباط نگرش و التزام عملی به نماز با شادکامی، می توان با احیای نماز و عمل به این فریضه الهی، موجبات ارتقای بهزیستی روانی و شادکامی دانشجویان را مهیا ساخت.

سقط جنین یکی از موضوعات مهم است که همواره محل بحث و اختلاف نظر بوده است. در این مقاله تلاش شده به بررسی این سؤال مهم پرداخته شود که شرایط سقط جنین از منظر پزشکی، فقه و حقوق کیفری در پرتو سلامت مادر چیست؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سؤال مورد اشاره پرداخته شده است. یافته ها بیانگر این امر است که از منظر پزشکی چانچه سلامت مادر و یا جنین در خطر باشد، اقدام به سقط درمانی لازم است. در فقه اسلام، به طور اجماعی فقها به طور مشخص سقط جنین را گناه و ممنوع دانسته و در حقوق کیفری ایران نیز سقط جنین ممنوع است. مهم ترین شرط جواز سقط جنین در فقه، سلامت و عسر و حرج مادر است. از منظر فقهی درصورتی که جان مادر درخطر قرار داشته باشد با استناد به قواعد فقهی چون لاضرر و عسر و حرج، سقط جنین قبل از ولوج روح، جایز است. در حقوق موضوعه نیز یکی از شرایط سقط جنین سلامت مادر ذکر شده است. البته در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، شرایط سقط جنین با محدودیت هایی مواجه شده و موارد چون حرج مادر باید از سوی قاضی تعیین شود و درخواست حرج مادر کفایت نمی کند.

هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر اشتیاق شغلی دبیران متوسطه دوم شهر بهبهان می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر گردآوری داده ها از نوع پژوهش های آمیخته می باشد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل کلیه افراد متخصص و خبره مرتبط با مفهوم مورد مطالعه است که به صورت هدفمند و با استفاده از راهبرد نمونه گیری نظری تعداد 15 نفر انتخاب گردید. در بخش کمی نیز جامعه آماری شامل تمامی معلمان دوره دوم متوسطه شهر بهبهان به تعداد 1450 نفر است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 306 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب گردید. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته ای که دارای 4 مولفه فردی، مدیریتی، سازمانی و شغلی بود، استفاده شده است. یافته ها نشان داد از بین متغیرهای فردی، انگیزه شغلی و مهارت های ارتباطی و خودکنترلی، بالاترین نمره را از بین ۱۱ متغیر فردی موثر بر اشتیاق شغلی، از بین متغیرهای سازمانی، عدالت سازمانی ادارک شده و انضباط سازمانی بالاترین نمره، از بین متغیرهای مدیریتی، ارتباط مستمر مدیران با معلمان و احترام به تخصص و برخورد حرفه ای با معلمان بالاترین نمره و از بین متغیرهای شغلی، بهداشت روانی محیط کار و امکانات و تجهیزات مورد نیاز بالاترین نمره موثر بر اشتیاق شغلی معلمان در بین پاسخ دهندگان دریافت نمودند.