جعفر عبادالله عموقین

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل تولیدات علمی نمایه شده مرتبط با حیطه موضوعی نوآوری باز در پایگاه استنادی وب آو ساینس و ترسیم نقشه علمی این حوزه است.روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جهت استخراج داده ها از قسمت جستجوی پیشرفته پایگاه وب آو ساینس استفاده شد و کلیدواژه ای به شکل «نوآوری باز» جستجو و 6429 مدرک بازیابی شد. داده ها پس از پالایش و یکسان سازی وارد نرم افزارهای علم سنجی شده و نقشه های مورد نظر ترسیم شدند. جهت ترسیم نقشه ها از نرم افزارهای وس ویوور، یوسی نت و بیب اکسل استفاده شد.یافته ها: بر اساس داده های به دست آمده از پایگاه وب آو ساینس، نقشه علمی این حوزه ترسیم و مشخص شد که ساختار علمی نوآوری باز از 9 خوشه موضوعی اصلی تشکیل شده است. خوشه اول با 13 کلیدواژه بزرگ ترین خوشه شناخته شد. در بین کلیدواژه های  مقالات نمایه شده، کلیدواژه تحقیق و توسعه و ظرفیت جذب دارای بیشترین هم رخدادی بودند. در این حوزه، کشورهای آمریکا، ایتالیا و انگلستان بیشترین تولیدات علمی و دانشگاه کالیفرنیا  بیشترین بروندادهای پژوهشی را در این حوزه داشت. بیش از 96.9 درصد بروندادهای پژوهشی به زبان انگلیسی بوده و زبان اسپانیایی در رتبه دوم قرار گرفت.نتیجه گیری: این پژوهش ضمن بیان روابط مهم واژگانی، افراد و سازمان های برتر و همچنین گرایش پژوهشی این حوزه در سال های مختلف، پُرکاربردترین و پُرمراجعه ترین حوزه های موضوعی نوآوری باز را نیز نشان می دهد. بررسی پُربسامدترین هم رخدادی واژگان نشان داد که بیشترین هم واژگانی میان کلیدواژه های «تحقیق و توسعه - ظرفیت جذب» وجود داشت. همچنین در کاربرد نوآوری باز در حوزه های مختلف علوم، همبستگی وجود نداشت و شکاف هایی در ساختار علمی این حوزه مشاهده شد.

یکی از مهمترین وجوه مطالعات سنجشی علم، مطالعه ی نقشه های علمی است که در حوزه های مختلف اهمیت دارد. از اهداف نقشه های علمی، ارائه تصویری کلان از پژوهش های صورت گرفته و چگونگی ارتباط حوزه های مختلف در طی زمان است. برای مؤثر بودن پژوهش ها در جهت توسعه و دستیابی به اهداف و هم چنین اثربخشی پژوهش ها برای حل مشکلات و بهبود جامعه در سطح ملی، لازم به اجرای پژوهش های نیازمدار و کاربردی و نیز منطبق کردن تصمیم گیری ها براساس نتایج به دست آمده از آن ها است. با توجه به اهمیت تولیدات علمی، این پژوهش در صدد ترسیم نقشه علمی در حوزه قرآن است تا تصویری کلی از پژوهش های موجود در این حوزه که به درک عمیق روابط درونی و روشن شدن خلاءها و شکاف های موجود کمک می کند، بپردازد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه تولیدات علمی مرتبط با قرآن در پایگاه استنادی وب آو ساینس بوده است و از نمونه گیری خاصی استفاده نشده است. جهت گردآوری داده ها از قسمت جستجوی پیشرفته پایگاه استنادی وب آو ساینس استفاده شده است. داده ها پس از پالایش وارد نرم افزارهای علم سنجی شدند و نقشه های علمی ترسیم شد. جهت ترسیم نقشه ها از نرم افزارهای ووز ویوور، یوسی نت و بایب اکسل استفاده شد. بررسی داده های بازیابی شده نشان داد که پرکارترین نویسنده با تولید 34 رکورد اطلاعاتی در رتبه اول قرار دارد، بالاترین میزان تولید رکورد اطلاعاتی در مجلات هسته 530 بود، بیشترین مقالات نمایه شده به زبان انگلیسی و نوع سند Article با تعداد 1142 رکورد اطلاعاتی و 72.92 درصد بالاترین رتبه را داشت و سال 2020 با تعداد 231 رکورد اطلاعاتی بالاترین روند رشد علمی را داشت.  

پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی وضعیت نیروی انسانی، مجموعه و فضای کتابخانه های مراکز آموزشی دانشگاه فرهنگیان با استاندارد کتابخانه دانشگاهی ایران است. این تحقیق از نوع مطالعهکاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی - توصیفی و با به کارگیری ابزار پرسشنامه محقق ساخته، بر اساس استاندارد کتابخانه دانشگاهی انجام شده است. جامعه آماری آن را 64 کتابخانه پردیس و۳۴ کتابخانه مرکز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهد. به طور کلی 69 کتابخانه دانشگاهی فرهنگیان در شهرهای مختلف برای پرسشنامه پاسخ دادند. یافته ها نشان داد کتابخانه های دانشگاه فرهنگیان از نظر نیروی انسانی 29درصد، از نظر مجموعه سازی 23درصد و از نظر فضا 54 درصد با استانداردهای کتابخانه دانشگاهی مطابقت دارند. کتابخانه های دانشگاه فرهنگیان از لحاظ کمی در شاخص های نیروی انسانی و مجموعه منابع اطلاعاتی با استاندارد کتابخانه های دانشگاهی فاصله چشمگیری دارند. اما در شاخص فضا، کتابخانه ها از وضعیت نسبتاً مطلوبی در مقایسه با دو شاخص دیگر برخوردارند. جذب نیروی متخصص کافی و تخصیص اعتبار مورد نیاز برای استانداردسازی مجموعه منابع و فضای کتابخانه ها تصمیم های جدی است که باید سرلوحه امور قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت کاربرد اینترنت اشیا در کتابخانه های برگزیده جهان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های کتابخانه ای و پیمایشی ارزیابانه است. ابزار گردآوری داد ه ها سیاهه محقق ساخته بود که بعد از تأیید روایی چندی از متخصصان، استفاده شد. جامعه پژوهش شامل بیست کتابخانه ای بود که از طرق مختلف ازجمله مراجعه به سایت کتابخانه ها و مقالاتی که درمورد آن ها نگارش شده بود در رابطه با استفاده آن ها از اینترنت اشیا اطلاع حاصل شد. نحوه گردآوری داده ها ازطریق مکاتبه و مشاهده بود. اطلاعات پس از گردآوری تحلیل و نتایج لازم از آن ها استخراج شدند. نتیجه گیری : استفاده از اینترنت اشیا در کتابخانه های جهان درحال افزایش است و بسیاری از کتابخانه ها از این فناوری استفاده می کنند یا قصد استفاده دارند؛ زیرا این فناوری مزیت های زیادی برای کتابخانه ها دارد و سبب مدیریت بهتر و دقیق تر، افزایش سرعت خدمات رسانی و حذف فرایندهای تکراری می شود. همچنین با مطالعه مزایا و معایب و ابعاد مختلف این فناوری زمینه ساز آشنایی کتابخانه های ایران با این فناوری و مشوقی برای استفاده از آن در کتابخانه های ایران فراهم می شود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، ترسیم نقشه علمی و تحلیل خوشه ای پژوهش های منتشر شده در حوزه پژوهش های کاربرد شبکه های اجتماعی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با استفاده از مدارک نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی استنادی وب آو ساینس است. روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا و با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری، 307 اثر منتشر شده در حوزه شبکه های اجتماعی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است که در بازه زمانی 2016 تا 2020 در سایت وب آو ساینس نمایه شده اند. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار اکسل و نرم افزارهای علم سنجی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد کلیدواژه رسانه های اجتماعی، کتابخانه های دانشگاهی، شبکه اجتماعی و تحلیل شبکه های اجتماعی بالاترین فراوانی را دارند. همچنین یافته ها نشان داد حوزه موضوعی شبکه های اجتماعی شامل ۹ خوشه است که اصلی ترین خوشه مربوط به خوشه دوم بوده که عمدتاً به رسانه های اجتماعی مربوط می شود و از ۱۲ کلیدواژه تشکیل شده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که شبکه های اجتماعی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در سال 2018 نقش و جایگاه ویژه ای داشته است. تعداد آثار این حوزه که در سال 2020 به مراتب کمتر از سال های قبل از خود بوده و تعداد آثار منتشر شده در این سال روند نزولی داشته است. با توجه به تحقیقات انجام شده در خصوص شبکه های اجتماعی و جنبه های مختلف آن پژوهش های متعددی صورت گرفته و همه ابعاد آن بررسی شده است. اما بررسی تحقیقات این حوزه با تأکید بر جنبه های مد نظر در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی صورت نگرفته بود و پژوهش حاضر می تواند پژوهشگران را با تحقیقات صورت گرفته آشنا ساخته و آنها را برای انجام پژوهش های کاربردی در راستای پر کردن خلأ های موجود راهنمایی کند.

هدف از این تحقیق بررسی تولیدات علمی جهان در ارتباط با فلسفه اسلامی در پایگاه اطلاعاتی آی.اس.آی. است. این تحقیق از نوع توصیفی و با رویکرد علم سنجی است. یافته ها نشان داد که کل تولیدات علمی نمایه شده مرتبط با فلسفه اسلامی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس 176رکورد اطلاعاتی بوده است. که 71 مورد آن در قالب مقاله مجله بوده و بقیه در سایر فرمت های اطلاعاتی مثل نقد کتاب، فصل کتاب و ... بوده است. در بین کشورها، آمریکا با تولید 42 رکورد اطلاعاتی رتبه اول را دارد و پس از آن انگلستان با تولید 21 رکورد اطلاعاتی در رتبه دوم قرار دارد. بیش از 80 درصد تولیدات علمی این حوزه به زبان انگلیسی بوده و زبان آلمانی با تولید 8درصد و اسپانیایی با تولید 3 درصد رکوردهای اطلاعاتی در رتبه های بعدی قرار دارند. در بین نویسندگان ALBERTINI FY با تولید 8 رکورد اطلاعاتی و یک استناد دریافتی و با اچ ایندکس 1در رتبه اول قرار دارد و پس از وی LEAMAN O با تولید 4رکورد اطلاعاتی و JACKSON R با تولید 3 رکورد اطلاعاتی در رتبه های بعدی قرار دارند. ضمن اینکه هیچ کدام از این 2 نفر هیچ گونه استنادی دریافت نکرده اند.

در قلمرو تمدن اسلامی، رده بندی، مورد توجه بسیاری از دانشمندان مسلمان بوده است. از اواسط قرن دوم تاکنون، طبقه بندی های مختلفی از علوم ارائه شده است. نویسندگان در نوشتار حاضرسعی دارند پیشینه ای از طبقه بندی علوم از سده چهارم تا چهاردهم ارائه نمایند. در ادامه، پس از ذکر شرح حال و آثار صدرالافاضل، به معرفی رساله ایضاح الادب وی که به طبقه بندی علوم اختصاص دارد و شیوه تقسیم بندی اش، می پردازند. در انتها، با ارائه تحلیلی تطبیقی از دیدگاه های صدرالافاضل و دیگر دانشوران از جمله فارابی، خوارزمی، شیرازی، طاش کوپری زاده در طبقه بندی علوم و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات، نوشتار خود را به پایان می رسانند.