محمدحسین کبگانی

امروزه پذیرش و اجرای موفق ایده و طرح سبز در فعالیت های کسب و کار در زنجیره تأمین به گونه ای است که در چشم انداز آن به سادگی قابل دسترسی نیست. تمام تولیدات و فعالیت ها در زنجیره تأمین سبز با ریسک های متفاوتی روبرو هستند. این ریسک ها و منابع آنها می توانند موجب اختلال در هموار بودن فعالیت-های زنجیره تأمین سبز شود. بنابراین، مدیریت و کاهش پیچیدگی ریسک در زنجیره تأمین سبز از اهمیت بالایی برخوردار است.در پژوهش حاضر به تبیین مدلی جهت شناسایی ریسک های پر اهمیت در زنجیره تأمین سبز پرداخته شده است. ابعاد اصلی مدل مذکور از بررسی ادبیات نظری زنجیره تأمین سبز گرفته شده است که بوسیله تحلیل عاملی تأییدی مورد تأیید قرار گرفت . ریسک های اصلی این مدل عبارتند از:ریسک تولیدی فنی، ریسک تأمین، ریسک بازیافت محصول، ریسک اعتباری، ریسک تقاضا و ریسک دولتی – سازمانی. در پژوهش حاضر جهت تعیین میزان اهمیت هریک از ابعاد مدل، از نظر کارشناسان حوزه صنایع و اساتید دانشگاه و همچنین مدلسازی غیرخطی فازی استفاده شده است. نتایج حاصل از مدلسازی ریاضی نشان می دهد که بعد ریسک تولیدی - فنی در رتبه اول گرفته است.

امروزه علاقه به شناسایی و سنجش اثرات زیست محیطی ناشی از کسب وکارهای مختلف سبب افزایش گرایش و علاقه در بین پژوهشگران حوزه سیستم های اطلاعاتی و فعالان کسب وکار به فناوری اطلاعات سبز شده است. ازاین رو استفاده از فناوری اطلاعات سبز در صنایع با فرصت ها و چالش های متفاوتی روبرو است. این فرصت ها و چالش ها می توانند موجب کسب مزیت رقابت بیشتر نسبت به سایر رقبا و همچنین نبود این نوع سیستم ها موجب اختلال در فعالیت های سازمان می شود؛ بنابراین، استفاده از این فرصت ها و ارائه راه حل هایی برای چالش های کاربرد فناوری اطلاعات سبز در سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر به تبیین مدلی جهت شناسایی فرصت ها و چالش های موجود برای کاربرد فناوری اطلاعات سبز در سازمان پرداخته شده است. ابعاد اصلی مدل مذکور از بررسی ادبیات نظری فناوری اطلاعات سبز گرفته شده است که به وسیله تحلیل عاملی تأییدی مورد تأیید قرار گرفت. در پژوهش حاضر جهت تعیین میزان اهمیت هریک از ابعاد مدل، از نظر کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات و اساتید دانشگاه و همچنین مدل سازی غیرخطی فازی استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل سازی ریاضی نشان می دهد که هزینه های پیاده سازی و راه حل های فناوری اطلاعات سبز می تواند هم به عنوان یک فرصت و هم به عنوان یک چالش مورد بررسی قرار گیرد.

هدف این پژوهش، تبیین مدلی برای شناسایی ابعاد عملکردی در بانکداری سبز می باشد. ابعاد اصلی مدل پژوهش از بررسی ادبیات نظری در حوزه خدمات پولی و مالی بانک ها بر مبنای ابعاد عملکردی در بانکداری سبز گرفته شده است که بوسیله تحلیل عاملی مورد تأیید قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای است که توسط پژوهشگر ساخته می شود. جامعه آماری پژوهش 150 نفر از مدیران شعب، معاونان بانک ها، اساتید دانشگاه و دانشجویان دوره دکتری و کارشناسی ارشد می باشد. از این رو روش کوکران در سطح خطای 5% و سطح اطمینان 95% به منظور محاسبه تعداد نمونه استفاده شد که 109 پرسشنامه در جامعه آماری توزیع و 100 پرسشنامه برگردانده شد. همچنین به منظور دستیابی به هدف پژوهش از فنون تصمیم گیری چندشاخصه در محیط فازی، برای بدست آوردن وزن و اولویت هر یک از عوامل مطرح شده در مدل پژوهش استفاده شد. عوامل اصلی این مدل عبارتند از: بانکداری خرد، بانکداری شرکتی و سرمایه گذاری، مدیریت دارایی و بیمه های سبز. نتایج حاصل از اولویت بندی بر اساس روش فوق نشان می دهد که بانکداری خرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

پژوهش حاضر در ارتباط با مکانیابی دستگاههای خودپرداز میباشد. هدف آغازین این پژوهش، شناسایی عوامل موثر برای انتخاب مکان مناسب برای دستگاههای خودپرداز میباشد. سپس با تعیین نقاط بالقوه جهت استقرار این دستگاهها با استفاده از مدلسازی ریاضی، مکان بهینه این دستگاه تعیین میگردد. همچنین در رویکرد پیشنهاد شده این پژوهش، بمنظور تعیین مهمترین عوامل موثر برای تعیین مکان دستگاههای خودپرداز استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی گروهی فازی اقدام به وزندهی این عوامل میشود. نهایتا با بکارگیری فن تخصیص خطی با رویکرد چند هدفه اقدام به تعیین مکان این دستگاهها در سطح شهر بوشهر میگردد. در این پژوهش 49 عامل برای تعیین مکان برای دستگاههای خودپرداز بر اساس پیشینه پژوهش و در نهایت بر اساس نظر کارشناسان به شش گروه عوامل جمعیتی، عوامل اقتصادی اجتماعی، عوامل رقابتی تجاری، – – عوامل مطلوبیت عمومی )زیرساخت و مجاورت(، عوامل سرمایه گذاری و عوامل سیاسی قانونی دستهبندی – شد. همچنین بر اساس وزنهای بدست آمده از تحلیل سلسله مراتبی فازی، عوامل جمعیتی به عنوان مهمترین عامل شناسایی گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که هرکدام از عوامل ششگانه تعیین شده، میتواند اثرات متفاوتی بر روی تصمیم گیرندگان داشته باشد.

تاب آوری، توانایی سیستم برای بازگشت به حالت اولیه خود و یا حالتی بهتر پس از ایجاد اختلال است. تاب آوری به عنوان یک منبع مجزا از مزیت رقابتی پایدار برای تأمین کنندگان به شمار می رود. در این پژوهش سعی شده با مطرح کردن عوامل موثر برای انتخاب تأمین کنندگان در زنجیره تأمین تاب آور با توجه به ادبیات نظری پژوهش، اقدام به اولویت بندی هرکدام از این عوامل شود. بر این اساس دو معیار اصلی توانمندی تولیدی - فنی و همچنین توانمندی پاسخ دهی - پشتیبانی به عنوان معیارهای اصلی برای انتخاب تأمین کنندگان در زنجیره تأمین تاب آور شناخته شد. از این رو با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مدل اولیه پژوهش تدوین گردید و در گام بعد با به کارگیری روشی پیمایشی و دریافت نظر 16 نفر از کارشناسان، هریک از این عوامل با استفاده از تکنیک اولویت گذاری غیرخطی فازی و همچنین روش سوارا  اولویت بندی شد. طبق نتایج هر دو روش قیمت در رتبه نخست قرار گرفته است. بر این اساس مدیران صنایع با استفاده از شیوه های قیمت گذاری می تواند به کنترل این امر بپردازند. همچنین براساس نتایج این پژوهش معیارهای کیفیت و ایمنی در زنجیره تأمین در اولویت های بعدی قرار دارند. 

مشتریان به همه تسهیلات خدماتی از قبیل فروشگاه های بزرگ، دستگاه های خودپرداز، پمپ بنزین و غیره نیازمندند و استفاده از این تسهیلات به صورت روزمره و جزء عادات آنها محسوب می گردد. به اعتقاد برخی پژوهشگران در هنگام انتخاب مکان برای این تسهیلات، هدف باید حداکثر پوشش جمعیت درون شبکه باشد. هدف آغازین این پژوهش، شناسایی عوامل موثر برای انتخاب مکان مناسب برای دستگاه های خودپرداز از طریق بازبینی پژوهش های موجود در حوزه بانکداری و مصاحبه باخبرگان این حوزه می باشد. همچنین در رویکرد پیشنهاد شده این پژوهش بعد از تعیین عوامل بالقوه جهت استقرار این دستگاه ها، مهمترین عوامل موثر برای تعیین مکان دستگاه های خودپرداز از طریق مدلسازی ریاضی مورد اولویت بندی قرار می گیرد. در این پژوهش 15 عامل برای تعیین مکان برای دستگاه های خودپرداز بر اساس پیشینه پژوهش و در نهایت بر اساس نظر کارشناسان به چهار گروه عوامل پوششی، عوامل اقتصادی، عوامل رقابتی، عوامل سرمایه گذاری- قانونی دسته بندی شد. همچنین براساس      وزن های بدست آمده از مدلسازی ریاضی، عوامل پوششی با وزن 0/43 در رتبه اول و به عنوان مهمترین عامل شناسایی گردید. همچنین عوامل اقتصادی با وزن0/23 در رتبه دوم و عوامل رقابتی با وزن0/19 در رتبه سوم و عوامل سرمایه گذاری- قانونی با وزن 0/13 در رتبه چهارم قرار گرفت. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که هرکدام از عوامل چهارگانه تعیین شده، می تواند اثرات متفاوتی بر روی تصمیم گیرندگان داشته باشد. از این رو به منظور اثربخشی بیشتر، مدیران بانک ها باید متناسب با هر عامل، تصمیمات متفاوتی اتخاذ نمایند.

امروزه رویکرد های ناب، تاب آور و سبز بودن به عنوان پارادایم های زنجیره تأمین به سازمان ها این امکان را می دهند که به صورت رقابتی در بازار فعالیت کنند. تاب آوری، توانایی سیستم برای بازگشت به حالت اولیه خود و یا حالتی بهتر پس از ایجاد اختلال است. این امر می تواند موجب رشد انگیزه برای بررسی میزان تاب آوری در سطوح استراتژیک، ناشی از ریسک شود. در پژوهش حاضر به تبیین مدلی جهت شناسایی معیارهای انتخاب تأمین کنندگان در زنجیره تأمین تاب آور پرداخته شده است. ابعاد اصلی مدل مذکور از بررسی پیشینه نظری زنجیره تأمین تاب آور گرفته شده است که به وسیله تحلیل عاملی تأییدی مورد تأیید قرار گرفت. معیارهای اصلی این مدل عبارتند از: معیارهای عملیاتی، معیارهای کنترل ریسک و معیارهای پشتیبانی- زیست محیطی. در پژوهش حاضر جهت تعیین میزان اهمیت هر یک از ابعاد مدل، از نظر کارشناسان حوزه صنایع و استادان دانشگاه و همچنین مدلسازی غیرخطی فازی استفاده شده است. نتایج حاصل از مدلسازی ریاضی نشان می دهد که معیارهای عملیاتی در رتبه اول قرارگرفته است.

شرکت ها برای بقا و حضور در بازار جهانی به راهبردهایی قوی و نوآورانه نیاز دارند. درنتیجه، برای دستیابی به فرصت های رشد و سودآوری جدید، باید اقیانوس های آبی خلق کنند. اقیانوس آبی از ضعف اقیانوس قرمز (تمرکز بیش ازحد بر رقابت و بی توجهی به ایجاد یک بازار جدید و بدون رقابت) نشئت می گیرد، درحالی که راهبرد اقیانوس آبی مربوط به صنایعی است که امروز وجود ندارد و در آینده به وجود می آیند. اقیانوس های آبی در فضای بازار تسخیر نمی شوند و فرصت رشد و سوددهی بسیار بالا تعریف می شوند. در پژوهش حاضر، مدلی برای شناسایی ابعاد مهم در پیاده سازی راهبرد اقیانوس آبی تبیین شده است. ابعاد اصلی این مدل از کتاب استراتژی اقیانوس آبی اثر کیم و مابورن، مدل موانع راهبرد اقیانوس آبی گرفته شده است. ابعاد اصلی این مدل عبارت اند از: ابعاد شناختی، تسهیم منابع، انگیزشی و سیاسی. در پژوهش حاضر، برای تعیین میزان اهمیت هریک از ابعاد مدل، از نظر کارشناسان حوزه راهبرد و همچنین مدل سازی غیرخطی فازی استفاده شد. نتایج مدل سازی ریاضی نشان می دهد بعد شناختی در رتبه اول قرار گرفته است.

مدیران و صاحبان کسب وکارهای کوچک اغلب مدت زمان اندکی را صرف تهیه نقشه استراتژیک و برقراری ارتباط میان لایه های استراتژی و اجرایی می کنند. بیشتر تمرکز و وقت خود را صرف تأمین سرمایه و برقرار ارتباط با سرمایه گذاران می کنند، که این موارد موجب می شود که ایشان از مسائل مهمی نظیر ارتباط با بازار هدف، جلب رضایت و اعتماد مشتری، تعدیل هزینه و توسعه کانال های درآمدی و تدوین استراتژی های مربوط به آن غافل می مانند. این پژوهش باهدف بررسی سیستماتیک پژوهش های پیشین حوزه نقشه استراتژی و شناخت، و همچنین شناسایی عناصر کلیدی و ارائه نقشه استراتژیک برای کسب وکارهای نوپای استان بوشهر صورت پذیرفته است. هدف اصلی پژوهش، طراحی مدل استراتژیک ساختاری شاخص های موثر برای راه اندازی کسب و کارهای کوچک و نوپا است. با مطالعه ادبیات موضوعی و بهره گیری از رویکرد تحلیل محتوای متنی تعداد پانزده شاخص اساسی احصا شد که جهت بومی سازی آنها در کسب و کارهای کوچک و نوپا از تکنیک دلفی در سه دور استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را مدیران و کارشناسان آشنا به موضوع و شاغل در حوزه کسب و کارهای کوچک و نوپا تشکیل دادند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که روایی و پایایی آن نیز تایید گردید. جهت طراحی مدل استراتژیک ساختاری شاخص های موثر برای راه اندزی کسب و کارهای کوچک و نوپا از رهیافت مدل سازی ساختاری تفسیری در محیط فازی جهت مدیریت ابهامات زبانی در قضاوت ها بهره گرفته شد. نتایج مدل سازی و تحلیل میک مک نشان داد که جذب و پرورش کارکنان متخصص، مشارکت کارکنان، رهبری موثر و ایجاد سیستم اطلاعاتی پشتیبان جزء شاخص های اساسی و نفوذی در حوزه کسب و کارهای کوچک و نوپا به شمار می آید؛ از این رو به مدیران پیشنهاد می گردد که بر این دسته از شاخص ها تأکید و توجه بیش تر داشته باشند.