مسعود ربیعه

منبعیابی و تخصیص سفارش به تأمین کنندگان مناسب، هزینه های تأمین را به شکل قابل ملاحظه ای کاهش و قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش می دهد. از طرفی در محیط پررقابت امروزی، سرعت بالای تغییرات، بر عدم اطمینان حاکم بر تصمیم گیری ها افزوده است. با توجه به این دو مهم، به منظور افزایش اطمینان در این تحقیق، از رویکرد بهینه سازی استوار در برنامه ریزی تأمین قطعات دو محصول شرکت ایران خودرو استفاده می شود. با توجه به تعداد بالای قطعات هر خودرو، قطعات ارزشمند برای بررسی انتخاب گردید و مدل تأمین این قطعات، در قالب یک مدل برنامه ریزی خطی چند هدفه چند دوره ای طراحی شد. با توجه به عدم اطمینان حاکم بر برخی پارامترهای مدل، این نوع پارامترها به صورت متغیری تصادفی در نظر گرفته شدند. برای رفع نگرانی در مورد این نوع پارامترها، به کمک تکنیک های موجود، مدل ما به مدلی استوار تبدیل شد تا پاسخ های آن قابل اتکا باشد. در پایان، برای ارزیابی صحت عملکرد مدل و بررسی کیفیت جواب ها از تکنیک شبیه سازی استفاده شد

در سال های اخیر، اهمیت و نقش صنایع کوچک در کشورهای صنعتی و در حال توسعه افزایش یافته است. در ایران نیز اهمیت صنایع کوچک رو به رشد بوده و از این رو دولت ها میتوانند با ارایهی راهکارهای حمایتی از صنایع کوچک و زودبازده، افزون بر رفع بخش قابل توجهی از مشکل بیکاری به افزایش تولید ملی و صادرات و توسعهی کارآفرینی نیز کمک کنند. لازمهی تحقق این هدف آن است که کمکهای دولت به شکل درست و بهینه در کل کشور اختصاص داده شود تا بتواند اهدافی همانند عدالت اجتماعی و فقرزدایی را نیز تحقق بخشد. در این تحقیق ابتدا شاخص های تخصیص اعتبارات تعیین و سپس آرمان ها در الگوی برنامه ریزی آرمانی با استفاده از این شاخص ها که ضرایب اهمیت آن از طریق تحلیل سلسله مراتبی گروهی به دست آمد، تعیین شد. هم چنین از AHP گروهی در تعیین اهمیت هر یک از بخش های عمدهی اقتصادی استان ها (کشاورزی، صنعت و خدمت ها) استفاده و نتایج به تفکیک استان های کشور استخراج شد. در پایان الگوی آرمانی با استفاده از نرم افزار Lingo حل شده و نتایج آن بررسی شد.

"از عوامل مهم بقا در محیط پر رقابت امروزی، کاهش هزینه‌های تولید محصول می‌باشد. انتخاب تأمین‌کنندگان مناسب می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای هزینه‌‌های خرید را کاهش و قابلیت رقابت‌پذیری سازمان را افزایش دهد، چرا که در بیشتر صنایع، هزینه مواد خام و اجزای تشکیل‌دهنده محصول، قسمت عمده‌ای از بهای تمام شده محصول را در بر می‌گیرد. هدف از این مقاله ارائه یک روش تصمیم‌گیری فازی برای مسائل انتخاب تأمین‌کنندگان در زنجیره تأمین است. در دهه اخیر چگونگی تعیین مناسبترین تأمین‌کننده به‌عنوان یک عامل استراتژیک در زنجیره تأمین موردتوجه قرار گرفته است. ماهیت این نوع تصمیمها معمولاً پیچیده و فاقد ساختار مشخصی است و بسیاری از معیارهای عملکرد کمی و کیفی از قبیل، کیفیت،قیمت، انعطافپذیری و زمان تحویل باید برای تعیین مناسبترین تأمین‌کننده مورد توجه قرارگیرد. در این مقاله از عبارتهای کلامی که به‌وسیله خبرگان ارائه می‌شود برای ارزیابی و تعیین عملکرد هر تأمین‌کننده نسبت به هر معیار و تعیین وزن معیارها استفاده شده است. رتبه‌بندیهای کلامی به‌وسیله اعداد فازی مثلثی و ذوزنقه‌ای بیان شده‌اند و در نهایت از روش تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) در محیط فازی برای انتخاب تأمین‌کنندگان استفاده شده و یک روش برای محاسبه وزن و رتبه‌بندی گزینه‌ها در تکنیکTOPSIS فازی ارائه شده است. در نهایت یک مثال برای نشان‌دادن فرایند حل ارائه شده است."

اخلاق در تصمیم گیری و علم مدیریت (تحقیق در عملیات) به تازگی مطرح و جذابیت خاصی برای محققین این رشته علمی فراهم نموده و چشم انداز تحقیقاتی فراوانی برای آن می توان متصور بود. علم مدیریت به دلیل ماهیت استراتژیک آن در کمک به تصمیم گیری در حوزه انسانی نسبت به سایر علوم از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که هر تصمیم در این حوزه می تواند بر اقشار مختلف جامعه، محیط و طبیعت اثرگذار باشد. از جمله طرق موثر به منظور وارد ساختن مباحث اخلاقی در امور روزمره انسانی لحاظ اخلاق در تصمیم گیری و متعاقبا تحقیق در عملیات به عنوان یک سیستم پشتیبانی تصمیم می باشد.روش کار: در این مطالعه مروری ضمن مقایسه موقعیت های دنیای طبیعی و دنیای انسانی و قیاس تصمیم گیری در این موقعیت ها به این مساله توجه می گردد که تصمیم گیری در موقعیت های انسانی نیازمند آن است که به سه قطب اثرگذار یعنی منطق، ذهنیت و اخلاق توجه شود. در قطب منطقی مدل های پایه ای تحقیق در عملیات، در بحث ذهنیت استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) و در بحث اخلاق مواردی چون توسعه پایدار، عدالت اجتماعی، آلودگی، ضایعات، تعهدات زیست محیطی، مدیریت مواد خام مطرح می شود. در ادامه نکاتی در برقراری توازن بین این سه قطب در مدل های تحقیق در عملیات بحث می شود و راهکار هایی در این خصوص ارایه می گردد. این مقاله در برگیرنده سوگندنامه تحقیق در عملیات، اخلاق در مدل سازی، نتیجه گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی نیز هست.نتیجه گیری : تصمیم گیری در حوزه علم مدیریت بدون توجه به مولفه های اخلاق و مسوولیت اجتماعی واقع بینانه نیست. امروزه نویسندگان در خصوص دخالت دادن اخلاق در تصمیم گیری فعالیت کرده و متدهایی را پیشنهاد داده اند. این مقاله ضمن بررسی جامع تحقیقیات گذشته و آخرین دستاوردها به یک متدولوژی چند شاخصه دست یافته است که پژ‍وهشگران و تصمیم گیرندگان را قادر می سازد مسایل اخلاقی را در مدل سازی و تصمیم گیری دخالت دهند.

" انتخاب عرضه کنندگان مناسب می تواند به گونه ای چشمگیر هزینه های خرید را کاهش و قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش دهد: زیرا در بیشتر صنایع، هزینه مواد خام و اجزای تشکیل دهنده محصول، بخشی عمده از بهای تمام شده محصول را در بر می گیرد. ادبیات موضوع نشان دهنده آن است که به مدل های تخصیص سفارش به تامین کنندگان در شرایط منبع یابی چندگانه، معیارهای چندگانه و محدودیت های ظرفیت عرضه کنندگان توجه کمی شده است و تنها شمار اندکی مدل های ریاضی برای تحلیل چنین تصمیماتی ارایه شده است که تنها به قیمت خاصل مانند هزینه خرید، توجه کرده اند. هرچند هزینه های حمل و نقل، سفارش و انبارداری ممکن است اهمیتی چشمگیر در چنین تصمیماتی داشته باشد. در این مقاله مدل برنامه ریزی غیرخطی مختلط عدد صحیح، برای حل مسایل منبع یابی چندگانه که هزینه های کل لجستیک را که شمال قیمت خالص، هزینه های نگهداری، حمل و نقل و سفارش را در بر می گیرد، ارایه شده است که محدودیت های خریدار مانند: بودجه، کیفیت، خدمت، عدد صحیح بودن تعداد سفارش، حداقل تعداد سفارش تخصصی به هر تامین کننده و غیره را نیز در نظر می گیرد. با توجه به ماهیت غیرخطی و پیچیده بودن مدل، مطالعه موردی این پژوهش به وسیله الگوریتم ژنتیک حل شده است. "

"هدف اصلی این مقاله، استفاده از روش تحلیل پوششی داده‏ها، برای تعیین پرتفوی بهینه، از کارآترین شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‏باشد.انتخاب پرتفوی، یکی از مسائل مهم مورد بحث حوزه مالی از دیرباز بوده و با تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته، الگوهایی نیز برای تعیین پرتفوی بهینه ارائه شده که به مرور زمان ایرادات هرکدام مشخص و الگویی دیگر، جایگزین الگوی قبلی گردیده است.از جمله مشکلات اساسی الگوهای ارائه شده، نادیده گرفتن شاخص‏ها و ابعاد چندگانه، برای ارزیابی نهایی پرتفوی سهام می‏باشد، و این کاستی اعتبار نتایج ارزیابی را، زیر سؤال می‏برد.کاستی دیگر که به این الگوها وارد است، عدم شناسایی دلایل رد یا پذیرفته شده یک شرکت در پرتفوی بهینه می‏باشد.برای رفع این کاستی‏ها، از روش‏ AED که از جمله روش‏های تصمیم‏گیری چند معیاره است، استفاده می‏شود.با استفاده از این روش، می‏توان شرکت‏های کارآ و ناکارآ را مشخص و شرکت‏های ناکارآ را رتبه‏بندی و برای آنها از بین شرکت‏های کارآ، مرجع(الگو)جهت رسیدن به مرز کارآیی مشخص کرد، هم‏چنین می‏توان میزان تأثیر هریک از متغیرها را، در میزان کارآیی شرکت مشخص کرد.در این تحقیق، از الگوی‏ RCC ، با ماهیت ورودی و با فرم پوششی استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان داد که از بین 90 شرکت مورد بررسی تعداد 29 شرکت که در واقع 32 درصد کل شرکت‏ها را شامل‏می‏گردند، کارآ و تعداد 61 شرکت، ناکارآ شناخته شدند. "