سید محمدمهدی حسینی

دیدگاه فقیهان به فقه، دیدگاه یکسانی نیست؛ برخی فقه را تنها در حوزه فردی مورد بررسی قرار داده و وظیفه آن را تعیین وظایف مکلفان در زندگی فردی می دانند، اما عده ای به خصوص فقهای معاصر، علاوه بر آنچه در فقه فردی مطرح است، آن را منبع تعیین قواعد اجتماعی همه مردم در جامعه و مرجع تقنین برای اداره حکومت اسلامی می دانند. روشن است که هریک از این دو دیدگاه، موجب تفاوتها و تغییراتی در نحوه استنباط فقها خواهد شد. در دیدگاه دوم که نگاهی کامل و جامع به فقه دارد، اصل عدالت از مقیاسهاى اسلام است که در حقیقت از سلسله علل احکام می باشد. به تعبیر دیگر، عدل حاکم بر احکام است نه تابع احکام، بنابراین عدالت مى تواند براى فقیه هم مصدر باشد و هم معیار، تا براساس آن بتواند استنباط کند و نیز درستى استنباط خود را محک زند. در این مقاله سعی شده است به طور اجمالی به اصل عدالت اجتماعی در فقه مذاهب اسلامی پرداخته شود.

هدف: هدف از این مطالعه بررسی نحوه ی سازمان یافتگی هویت دینی و مدرن در نسل جوان و رابطه آن با بهزیستی است. روش: تعداد360 دانشجو دانشگاه تهران (180 دانشجو پسر، 180 دانشجو دختر) در این پژوهش شرکت و پرسشنامه های هویت مدرن (حاتمی، 1390)، پرسشنامه هویت مذهبی (رحیمی نژاد و احمدی، 1374)، پرسشنامه سبک هویت (ISIG33، بزونسکی، 1992) و پرسشنامه بهزیستی ( دنیر و همکاران، 1985) را تکمیل کردند. از ضریب همبستگی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد بین هویت مذهبی و مدرن جوانان در سطح (01/. ) رابطه منفی وجود دارد. بین هویت مدرن و سبک اطلاعاتی در سطح (05/.) و همچنین هویت مذهبی و سبک هنجاری در سطح (01/. ) رابطه مثبت معنادار وجود دارد. بهزیستی با هویت هنجاری رابطه مثبت معنی دار و با هویت اطلاعاتی و اجتنابی و همچنین سبک های هویت (هویت مدرن و هویت مذهبی) فاقد رابطه معنی دار بود. نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن بود که سبک هویت مدرن و مذهبی هر دو سازمان یافتگی مستقل، سازگار و یگانه دارند که می توان از آن با عنوان هویت یکپارچه نام برد. تفاوت های هویت مدرن و مذهبی در پویایی درونی بیشتر مدرن به نسبت هویت مذهبی است و این پویایی بیش از آنکه در سطح ساختار هویت باشد در سطح محتوای آن است و در نهایت بهزیستی با نحوه مواجهه دانشجویان با اطلاعات مربوط به هویت و نه با محتوای هویت در ارتباط بود.

اهداف این پژوهش با هدف بررسی روایت از خود بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا انجام شد. مواد و روش   ها پژوهش حاضر از نوع تحلیل روایت بود و نمونه آماری آن عبارت بود از ۹ نفر بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش شامل فرم مصاحبه وضعیت روانی و مصاحبه داستان زندگی مک آدامز بود. به منظور تحلیل داده ها از دو روش تحلیل ساختاری ژنت و تحلیل محتوا استفاده شد. یافته   ها نتایج نشان داد که روایت این بیماران با وضعیتی بی ثبات آغاز می شود و در آن سرنخ های آشوبی بزرگ وجود دارد. این آشوب معمولاً ابتلای راوی به بیماری اسکیزوفرنیاست که زندگی او را کاملاً تحت تأثیر قرار می دهد. بر اساس تحلیل محتوا درون مایه اصلی در روایت از خود بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا درون مایه قربانی شدن بود. درون مایه های طرد، ناامنی، تنهایی، شرم و گناه نیز از دیگر درون مایه های اصلی روایت های این بیماران محسوب می شوند. همچنین درون مایه پدر غایب و مادر بیش از حد مداخله گر نیز از مهم ترین یافته های حاصل از روایت آزمودنی های پژوهش حاضر بود. نتیجه   گیری یافته ها حکایت از این داشت که درک بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا از خود درکی خودمرکزبین است و بیماری در فهم آن ها از خود نقش محوری دارد.

سلوک انسان به سوی خداوند که حرکتی باطنی و معنوی است به عنوان یکی از معارف واضح قرآن کریم و روایات مانند هر حرکت و سلوکی دارای چهار رکن مبدأ، مقصد، سالک و مسلک است. در حرکات ظاهری سیرکننده و مسیر جدای از یکدیگر هستند. برخی از مفسّران با استناد به برخی از آیات قرآن کریم و روایات در سلوک الی الله، سالک و مسلک را متّحد دانسته اند که سالک در سفری باطنی در نفس خود به سوی خدای سبحان حرکت می کند. سؤال اصلی این است که آیا این ادّعا با استظهار عرفی بدون تکیه بر استدلال های دقیق عقلی و همچنین شهود عرفانی از ظواهر قرآن کریم و روایات قابل اثبات است؟ توجّه به اتّحاد سالک و مسلک مقدّمه علمی روش برتر در تزکیه نفس و معرفت خداوند یعنی معرفت نفس است. همچنین اثبات این مدّعا با استناد به ظاهر آیات و روایات بیانگر اهتمام شریعت به همگانی شدن این معرفت است. در این پژوهش امکان استظهار عرفی اتّحاد سالک و مسلک از آیه درجه و روایات صراط ثابت شده است و دلالت آیات صراط مستقیم و آیه علیکم انفسکم به نحو دلالت اشاره بر مدّعا پذیرفته شده است و دلالت منطوقی آیات مصیر فقط بنابر برخی از معانی این واژه پذیرفته شده است.