داوود فاضلی

زمینه : تصویرسازی حرکتی از جمله وجوه شناختی تکلیف است که در بسیاری از تکالیف به عنوان عاملی اثرگذار بر عملکرد بررسی می شود. همچنین یکی دیگر از ابعاد شناختی تکالیف که محققان عقیده دارند نقش مهمی در کنترل حرکتی و اجرای تکلیف دارد، بازنمایی ذهنی است. هدف از این تحقیق تعیین رابطه بین توانایی تصویرسازی حرکتی و ساختار بازنمایی ذهنی در تکلیف پرتاب آزاد بسکتبال بود. روش پژوهش: روش این پژوهش از نوع همبستگی بود و از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد . در این  تحقیق از پرسشنامه تصویرسازی حرکتی ویرایش شده و نرم افزار بازنمایی ذهنی به عنوان ابزار استفاده شد. توانایی تصویرسازی حرکتی 60 بسکتبالیست زن اندازه گیری شد و 10 نفر با بالاترین توانایی تصویرسازی (میانگین سنی 3/16 و انحراف استاندارد 05/2) و 10 نفر با پایین ترین توانایی تصویرسازی (میانگین سنی 9/4±3/20) انتخاب شدند. سپس با استفاده از نرم افزار بازنمایی ذهنی، ساختار بازنمایی ذهنی آنها اندازه گیری شد. رابطه بین توانایی تصویرسازی ذهنی و بازنمایی ذهنی با استفاده از تحلیل همبستگی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که گروه با توانایی تصویرسازی بالا بازنمایی ذهنی ساختاریافته تری دارد و این ساختار مشابهت بیشتری با ساختار بازنمایی ذهنی معیار دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین نمرات تصویرسازی و ساختار بازنمایی ذهنی در هر دو گروه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: این یافته ها با استفاده از دیدگاه ادراکی شناختی توجیه شدند. همچنین این نتایج به عنوان شاهدی برای فرایند بالا به پایین تصویرسازی در نظر گرفته شدند. دستیابی به این نتیجه، حاکی از این است که تمرین مهارت های روان شناختی همگام با مهارت های تکنیکی، سهم بسیار مهمی در موفقیت ورزشی ورزشکاران خواهد داشت.

هدف تحقیق بررسی بازنمایی عمل در اجرای واقعی و مشاهده پرتاب آزاد بسکتبال در افراد ماهر و مبتدی بود. در این تحقیق شاخص های کینماتیک حرکتی در حین اجرا و الگوی حرکات چشم در دو حالت اجرای واقعی و مشاهده بررسی شد. 20 نفر شرکت کننده شامل 10 بازیکن بسکتبال ماهر و 10 نفر مبتدی در تحقیق حضور داشتند. طرح تحقیق در دو جلسه انجام شد. در جلسه اول افراد 10 پرتاب آزاد انجام داده و حرکات آن ها توسط سیستم آنالیز حرکت، حرکات چشم آن ها توسط دستگاه ردیاب بینایی پیوپیل و کل حرکت برای نمایش بعدی توسط دوربین قرار داده شده بر روی سر و دوربین بیرونی ثبت شد. در جلسه دوم افراد پس از نصب سیستم ردیابی بینایی فیلم ویرایش شده اجرای خود را از زاویه اول شخص و سوم شخص مشاهده کردند و ثبت حرکات چشم صورت گرفت. پس از ثبت داده ها مقادیر دقت پرتاب، تغییرپذیری هماهنگی درون عضوی، سرعت مچ در لحظه پرتاب، جرک مچ دست، مدت زمان چشم ساکن، مدت زمان تثبیت ها و تعداد تثبیت ها محاسبه و با استفاده از آزمون های آماری t مستقل و تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری مکرر (3×2) و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شدند. تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS 21 انجام شد و سطح معنی داری p≤0/05 درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تغییرپذیری هماهنگی در افراد ماهر کمتر است و الگوی حرکات چشم نیز نه تنها در افراد ماهر و مبتدی متفاوت است بلکه در شرایط اجرای واقعی و مشاهده نیز متفاوت است.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه تأثیر دو روش تغییرپذیری (تداخل زمینه ای و یادگیری افتراقی) بر یادگیری مهارت ضربه گلف بود. بدین منظور 50 دختر دانشجو (میانگین سنی=7/1± 6/21) به صورت تصادفی در پنج گروه تداخل زمینه ای مسدود، تداخل زمینه ای تصادفی ، یادگیری افتراقی مسدود ، یادگیری افتراقی تصادفی و کنترل تقسیم شدند. شرکت کنندگان پس از پیش آزمون، بر اساس گروه بندی مربوطه، تکلیف گلف را به مدت سه روز متوالی (هرروز 10 بلوک 12 کوششی) تمرین نمودند. سپس آزمون یادداری فوری را 10 دقیقه پس از آخرین جلسه اکتساب و آزمون یادداری تأخیری را 72 ساعت بعد از آخرین جلسه اکتساب انجام دادند. آزمون انتقال نیز با همین ترتیب انجام شد. نتایج نشان داد که گروه های یادگیری افتراقی در مراحل آزمون های یادداری تفاوت معنی داری با گروه تداخل زمینه ای تصادفی ندارند (05/0<P)، اما در مرحله انتقال گروه های یادگیری افتراقی دقت بالاتری را از خود نشان دادند(05/0 P <)؛ بنابراین، تغییرات مداوم ایجادشده در یادگیری افتراقی، احتمالا به دلایلی مانند ظهور جاذب های وابسته به خود و وابسته به زمینه و همچنین پدیده نوسانات تصادفی، قابلیت تعمیم پذیری بیشتری نسبت الگویی را داشته که توسط تمرین تداخل زمینه ای ایجادشده است.

هدف این تحقیق بررسی تأثیر تصویرسازی حرکتی و مشاهده عمل بر بازنمایی ذهنی و دقت پرتاب آزاد بسکتبال بود. به این منظور 40 شرکت کننده به چهار گروه شامل تصویرسازی، مشاهده، ترکیبی و کنترل تقسیم شدند. شرکت کنندگان بر اساس گروه بندی خود به مدت یک هفته (هرروز 100 کوشش) به تمرین پرتاب آزاد بسکتبال پرداختند. یک هفته بعد از آخرین جلسه تمرینی آزمون یادداری انجام شد. دقت حرکت و ساختار بازنمایی ذهنی مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج دقت حرکت نشان داد که گروه ترکیبی نسبت به سایر گروه ها دقت بالاتری داشت. همچنین گروه مشاهده نسبت به گروه تصویرسازی دقیق تر عمل کرده بود. در متغیر ساختار بازنمایی ذهنی، گروه ترکیبی نسبت به سایر گروه ها بازنمایی ذهنی ساختار یافته تری داشت. همچنین بازنمایی ذهنی گروه تصویرسازی نسبت به گروه مشاهده ساختار یافته تر بود. این نتایج با توجه به مکانیزم های زیربنایی متفاوت مرتبط به این گونه های مختلف تمرین تفسیر شدند.

هدف از تحقیق حاضر مقایسه اثر تمرین با تداخل بالا، پایین و فزاینده بر دقت و ساختار بازنمایی ذهنی پرتاب آزاد بسکتبال بود. به این منظور 30 شرکت کننده مبتدی به صورت تصادفی به سه گروه تصادفی، مسدود و افزایشی تقسیم شدند. شرکت کنندگان بر اساس گروه بندی و ترتیب تمرین مشخص شده به مدت سه روز هر روز سه بلوک و هر بلوک شامل 30 کوشش-پرتاب آزاد بسکتبال را از فواصل مختلف (96/3، 57/4، و 18/5 متر) تمرین کردند. سه روز بعد از آخرین جلسه تمرین آزمون های یادداری و انتقال اجرا شد. نتایج نشان داد گروه افزایشی نسبت به دو گروه دیگر دقت بالاتری در یادداری داشت. این اثر برای مرحله انتقال نیز مشابه بود. نتایج متغیر بازنمایی ذهنی نشان داد گروه افزایشی نسبت به دو گروه دیگر بازنمایی ذهنی ساختاریافته تری دارد و این بازنمایی بیشتر با بازنمایی ذهنی شرکت کنندگان ماهر مشابه بود. این نتایج با توجه به پردازش بهتر اطلاعات و همچنین چارچوب نقطه چالش تفسیر شدند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر روش های مختلف تمرین روتین قبل از اجرا بر بازنمایی ذهنی و سطوح اجرایی سرویس چکشی والیبال بود. به این منظور 80 دختر (سن= 2/2±19) به صورت تصادفی به هشت گروه شامل جسمانی، ذهنی، مشاهده ای و ترکیب های مختلف این حالت ها تقسیم شدند. شرکت کنندگان به مدت یک هفته بر اساس گروه بندی انجام شده تکلیف موردنظر را تمرین کردند. یک هفته بعد آزمون یادداری انجام شد. دقت اجرا و ساختار بازنمایی ذهنی شرکت کنندگان به عنوان متغیر وابسته سنجیده شد. نتایج نشان داد در متغیر دقت حرکت گروهی که از ترکیب هر سه نوع اجرا استفاده کرده است بالاترین دقت را داشت و گروه تصویرسازی و مشاهده پایین ترین دقت را داشت. بااین حال در ساختار بازنمایی ذهنی گروه تصویرسازی بازنمایی قوی تری نسبت به سایر گروه ها داشت. این نتایج بر اساس دیدگاه سیستم های پویا و اهمیت بازخورد آنلاین در فرایند یادگیری توجیه شدند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی تغییرات بازنمایی ذهنی از تکلیف ضربه گلف بر اثر تمرین تصادفی و مسدود بود. 30 نفر شرکت کننده به سه گروه تصادفی، مسدود و کنترل تقسیم شدند. ابتدا سطح اولیه بازنمایی ذهنی افراد تعیین شد و 18  کوشش را به عنوان پیش آزمون انجام دادند. سپس به مدت شش روز متوالی به تمرین تکلیف مورد نظر پرداختند. یک هفته بعد از آخرین جلسه تمرینی سطح نهایی بازنمایی ذهنی شرکت کنندگان مورد سنجش قرار گرفت و 18  کوشش را به عنوان پس آزمون اجرا کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که گروه تصادفی نسبت به گروه مسدود در مرحله اکتساب خطای بیشتری انجام داده است اما در یادداری نسبت به این گروه عملکرد دقیقتری داشت. علاوه بر این نشان داده شد که گروه تصادفی نسبت به گروه مسدود بازنمایی ذهنی ساختاریافته تری دارد و همچنین این ساختار مشابهت بیشتری با بازنمایی ذهنی افراد ماهر دارد. این نتایج نشان دهنده آن است که احتمالا دلیل یادگیری بهتر گروه تصادفی نسبت به مسدود ایجاد یک بازنمایی ساختاریافته تر از تکلیف می باشد.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر انسداد تحت فشار روانی بر تغییرپذیری حرکتی و تثبیت (رهاسازی) درجات آزادی در بازیکنان ماهر و مبتدی تنیس روی میز بود. بدین منظور 16 بازیکن تنیس روی میز (هشت نفر ماهر و هشت نفر مبتدی) به صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو حالت شرایط عادی و شرایط استرس ده ضربه تاپ اسپین به سمت هدفی مشخص انجام دادند. متغیر تغییرپذیری درون اندامی و جفت شدن بین مفاصل محاسبه شد. نتایج نشان داد که تغییرپذیری حرکتی برای گروه ماهر نسبت به گروه مبتدی پایین تر بود اما در دو شرایط (عادی و استرس) تفاوت معناداری وجود نداشت. جفت شدن بین مفاصل نیز برای گروه ماهر نسبت به گروه مبتدی پایین تر بود. علاوه بر این نتایج نشان داد شرایط استرس سبب بالا رفتن جفت شدن بین مفاصل در دو گروه ماهر و مبتدی می شود. این نتایج بر اساس دیدگاه هماهنگی و کنترل و همچنین دیدگاه تثبیت و رهاسازی درجات آزادی توجیه شدند. به طور کلی افراد در شرایط فشار روانی ممکن است به استراتژی مبتدیانه تثبیت درجات آزادی بازگردند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر روش های معرفی روتین، تصویرسازی و ترکیبی بر اجرا و بازنمایی ذهنی سرویس موجی والیبال بود. بدین منظور، 40 دختر به صورت تصادفی به چهار گروه معرفی روتین، تصویرسازی، ترکیبی و کنترل تقسیم شدند. پس از پیش آزمون، شرکت کنندگان بر اساس گروه بندی مربوطه، تکلیف را به مدت هفت روز (هر روز پنج بلوک 10 کوششی) تمرین نمودند. یک هفته پس از آخرین روز تمرین، شرکت کنندگان پس آزمون را انجام دادند. نتایج نشان می دهد که گروه ترکیبی نسبت به دو گروه تجربی دیگر عملکرد بهتری داشته است. گروه معرفی روتین نیز نسبت به گروه تصویرسازی عملکرد بهتری را نشان می دهد. با این حال، در متغیر بازنمایی ذهنی، گروه تصویرسازی نسبت به دو گروه دیگر بازنمایی ساختاریافته تری داشته است. علاوه بر این، گروه ترکیبی نسبت به گروه معرفی روتین از بازنمایی ساختاریافته تری برخوردار می باشد. این نتایج با توجه به مکانیزم های زیربنایی این روش های تمرینی مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر قید تکلیف بر یادگیری الگو و پارامتر حرکت به هنگام یادگیری مشاهده ای می باشد. بدین منظور، 16 نفر که همگی راست دست بودند به صورت تصادفی به دو گروه با توپ و بدون توپ تقسیم شدند. هر دو گروه فیلم نمایش نقاط نورانی کل بدن را مشاهده کردند و تنها یکی از گروه ها می بایست مشابه با الگو، یک توپ را به سمت هدف پرتاب می کرد (دارای قید تکلیف) و گروه دیگر در مورد وجود هدف خارجی تکلیف اطلاعی نداشت (بدون قید تکلیف). گروه ها در مرحله اکتساب 20 کوشش را انجام دادند و یک روز بعد به منظور انجام آزمون یادداری، پنج کوشش را اجرا نمودند. شایان ذکر است که کینماتیک حرکت افراد به منظور مقایسه با کینماتیک الگو ثبت شد و تغییرپذیری در هماهنگی درون عضوی و نیز اختلاف حداکثر سرعت مچ از الگو محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که گروه بدون توپ در هماهنگی حرکتی نسبت به گروه با توپ، بیشتر شبیه به الگو عمل کرده است، اما در حداکثر سرعت مچ، رفتار گروه با توپ بیشتر شبیه به الگو می باشد. این نتایج هم در اکتساب و هم در یادداری مشاهده می شود. دلیل احتمالی این نتایج می تواند صرف نظر کردن گروه با توپ از الگوی حرکت به منظور دست یابی به هدف خارجی حرکت باشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مشاهده انواع اطلاعات مختلف به هنگام یادگیری مشاهده ای می باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان پسر دانشگاه شهید بهشتی در سال 90 1389 تشکیل دادند که از میان آن ها، 24 نفر دانشجوی راست دست بدون تجربه رسمی در تکالیف پرتابی به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان بر اساس فیلم هایی که می دیدند به صورت تصادفی به سه گروه مختلف تقسیم شدند؛ گروه اول کل بدن را می دید، گروه دوم دست پرتاب را مشاهده می کرد و گروه سوم تنها مچ دست را می دید. افراد 20 کوشش را به عنوان اکتساب انجام دادند و 24 ساعت بعد از اکتساب، مجدداً پنج کوشش را به عنوان یادداری انجام دادند. پس از این مرحله، یک مرحله به عنوان بازاکتساب وجود داشت که در آن، تمام افراد فیلم کل بدن را مشاهده می کردند. شایان ذکر است که دقت حرکت، هماهنگی درون عضوی و اختلاف حداکثر سرعت مچ افراد از الگو محاسبه شد. یافته ها نشان می دهد که گروه کل بدن، در دقت حرکت بهتر از دو گروه دیگر عمل کرده اند، اما در یادگیری الگوی حرکت، ضعیف تر از دو گروه دیگر بوده اند. با این حال، بین دو گروه دست پرتاب و مچ دست تفاوتی دیده نمی شود. بین گروه ها در اختلاف حداکثر سرعت مچ دست نیز تفاوتی وجود ندارد. به طور کلی، نتایج بیانگر این هستند که در برخی موارد، مشاهده اطلاعات نسبی کل بدن برای یادگیری الگوی حرکت مفید نمی باشد و نسبت به دیگر انواع اطلاعات (اطلاعات نسبی محدود شده یا اطلاعات مطلق) منجر به یادگیری کمتری می شود. همچنین، این احتمال وجود دارد که نشان دادن اطلاعات نسبی کل بدن باعث شود مشاهده کننده از الگوی حرکت صرف نظر نماید.

هدف از این پژوهش، مقایسه دو روش تمرینی برای ایجاد انعطاف پذیری حرکتی در مهارت پرتاب آزاد بسکتبال می باشد. بدین منظور، 12 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه متغیر و ثابت تقسیم گردیدند. شایان ذکر است که افراد پس از پیش آزمون به تمرین مهارت مربوطه پرداختند؛ بدین شکل که گروه متغیر در طول تمرین می بایست هر بار به صورت تصادفی توپ را از بالای مانعی با ارتفاع متفاوت پرتاب می کرد، اما برای گروه ثابت، ارتفاع مانع همواره ثابت بود. علاوه براین، پس از هفت روز تمرین متوالی، آزمودنی ها دو آزمون انتقال و یادداری را انجام دادند که یکی مشابه با شرایط گروه ثابت و دیگری مشابه با شرایط گروه متغیر بود. این آزمون ها یک هفته بعد نیز تکرار شدند. نتایج نشان می دهد که عملکرد آزمودنی ها در طول مرحله اکتساب پیشرفت معنا داری داشته است، اما بین گروه ها در آزمون های انتقال و یادداری فوری و تأخیری، تفاوت معنا داری مشاهده نمی شود. به نظر می رسد که تمرین گونه های مختلفی از یک تکلیف، فایده ای برای ایجاد انعطاف پذیری در حرکت ندارد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر مشاهده اطلاعات نسبی و مطلق بر یادگیری یک مهارت جدید بود. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان پسر دانشگاه شهید بهشتی تشکیل می دادند که از بین آن ها به صورت نمونه دردسترس، 14 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی که همگی راست دست بودند و از نظر جسمانی وضعیت سالمی داشتند انتخاب و به دو گروه 7 نفری تقسیم شدند. اطلاعات در این پژوهش به صورت نمایش نقاط نورانی ارائه شدند. یک گروه اطلاعات همه اندام های بدن را مشاهده می کرد (گروه اطلاعات نسبی) و گروه دیگر فقط اطلاعات مچ دست پرتاب را مشاهده می-کرد (گروه اطلاعات مطلق). افراد در اکتساب، 20 کوشش را اجرا نمودند و 24 ساعت بعد 5 کوشش را به عنوان آزمون یادداری انجام دادند و بعد از آزمون یادداری همه گروه ها فیلم اطلاعات همه اندام های بدن (اطلاعات نسبی) را مشاهده کردند. این مرحله به عنوان بازاکتساب نام گذاری شد. نتایج نشان داد که گروه اطلاعات مطلق در هماهنگی درون اندام ها نسبت به گروه اطلاعات نسبی بیشتر شبیه به الگو عمل کرده است. این اثر در تمام مراحل پژوهش مشاهده شد. در متغیرهای کنترل کننده حرکت، تفاوتی بین دو گروه وجود نداشت (05/p>0). همچنین، دیدن اطلاعات نسبی در مرحله بازاکتساب تأثیری بر هماهنگی اندام ها و دقت حرکت نداشت؛ اما بر متغیر کنترل حرکت تأثیر معناداری داشت و آن را بهبود بخشید. در کل، نتایج نشان دهنده این امر است که اطلاعات نسبی همیشه برای کسب الگوی هماهنگی مهم ترین اطلاعات نیستند. در بعضی موارد مانند آنچه که در این پژوهش مشاهده شد، اطلاعات نقطه انتهایی حرکت نقش مهم تری را بازی می کنند.