محمود آزادی

ویژگی تحقق پذیری قطعی مرگ برای همه افراد،  این اضطراب را  از دیگر اضطرابها همانند اضطراب سلامت [1]یا فوبیهای خاص که تحقق پذیریشان برای عموم مردم احتمالی است، متمایز کرده است. یکی از نظریه های پرکاربرد در بررسی نقش باورهای غیرواقع بینانه بر اضطراب ، نظریه عقلانی هیجانی آلبرت الیس است. بنابر نظر عقلانی هیجانی [2]الیس، استرس افراد غالبا با باورهای غیر منطقی مرتبط است که بطور کلی این فرایند نیز بر اساس حادثه ای ایجاد شده است .ابن سینا نیز به عنوان یکی از فلاسفه برجسته اسلامی قرون وسطی، اضطراب مرگ را  ناشی از باورهای غیرواقع بینانه میداند.

مقدمه: امروزه معنویت به عنوان جنبه ای مهم از سلامت و بهزیستی افراد شناخته شده است. معنویت به زندگی افراد معنا می بخشد و به عنوان یک منبع مقابله ای مهم در شرایط بحرانی به افراد کمک می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه ی فارسی پرسش نامه ی معنویت پارسیان و دونینگ (2009) می باشد. روش کار: نمونه ی پژوهش حاضر (92-1391) شامل 348 نفر از دانشجویان شهر مشهد (141 مرد و 206 نفر زن) که توسط نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسش نامه ی معنویت پارسیان و دونینگ (2009)، را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با روش تحلیل عاملی تاییدی به منظور بررسی اعتبار سازه، شاخص همبستگی پیرسون به منظور بررسی اعتبار همگرا و پایایی (همسانی درونی) آن با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 20 انجام شد. یافته ها: باتحلیل عاملی تاییدی، 4 عامل (خودآگاهی، اهمیت اعتقادات معنوی، فعالیت معنوی و نیاز معنوی) استخراج شد. پایایی این آزمون (آلفای کرونباخ) برای عوامل خودآگاهی، اهمیت اعتقادات معنوی، فعالیت معنوی و نیاز معنوی به ترتیب برابر 84/0، 90/0، 77/0و 82/0 و برای کل آزمون 90/0به دست آمد. نتیجه گیری: بنا بر نتایجاین مطالعه، پرسش نامه ی معنویت، اعتبار و پایایی مناسبی دارد و می توان از آن به منظور ارزیابی معنویت در جامعه ی ایرانی استفاده کرد.

سرطان سینه یکی از مهم ترین و شایع ترین بیماری ها در زنان است که از هر 8 نفر زن یک نفر را مبتلا کرده و متاسفانه بیش از سایر سرطان ها باعث مرگ و میر زنان می شود. سرطان سینه شایع ترین علت مرگ زنان در محدوده سنی 33 تا 55 سالگی می باشد. هدف از پژوهش بررسی تاثیر طرحواره درمانی بر تاب آوری زنان مبتلا به سرطان سینه بود. از تعداد 15 نفر از زنان درمان شده به دلیل سرطان پستان که برای کنترل های پس از بهبودی به بیمارستان رضوی مشهد مراجعه می کردند برای این پژوهش دعوت به همکاری شده است. معیارهای همگونی شامل داشتن سن بین 25 تا 57 سال، وضعیت تاهل، حداقل تحصیلات دیپلم، وضعیت اشتغال و تعداد فرزندان بوده که بصورت نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. قبل از مداخله درمانی ابزار پژوهش (پیش آزمون) پرسش نامه تاب آوری کانر- دیویدسون توسط آزمودنی ها تکمیل گردید و بعد از مداخله درمانی 12جلسه ای به مدت 80 دقیقه به صورت هفتگی، ابزار پژوهش دوباره توسط آزمودنی ها تکمیل گردید (پس آزمون). در نهایت داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t همبسته و روش تحلیل کواریانس چند متغیری مورد ارزیابی آماری قرار گرفت. پژوهش نشان داد که مداخلات مبتنی بر طرحواره درمانی درتاب آوری زنان مبتلا به سرطان سینه در تمامی خرده مقیاس ها به جز تاثیرات معنوی تفاوت معنادار (p<0.05) ایجاد کرده است. نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که طرحواره درمانی روش درمانی مناسبی برای افزایش تاب آوری زنان مبتلا به سرطان سینه می باشد.

این پژوهش بررسی میزان اثر بخشی کرامت درمانی بر کاهش افسردگی و افزایش سازگاری زوجی، زنان آسیب دیده از پیمان شکنی همسر را هدف اصلی قرار داده است. پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیق کاربردی است و از نظر روش تحقیق یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان متاهلی که براثر پیمان شکنی همسران خود دچار افسردگی شده و سازگاری زناشویی آنان کاهش یافته است، شامل می شود که جهت درمان به کلینیک های شهر مشهد مراجعه نموده اند. بدین منظور نمونه ای به اندازه 16 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به ملاکهای ورود و خروج از کل کلینیک های مشهد انتخاب شدند و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش گواه (هر گروه 8نفر) قرار گرفتند. پرسشنامه های افسردگی بک نسخه دوم و سازگاری زوجی اسپانیر به عنوان ابزار محقق، برای اندازه گیری متغیرهای وابسته، استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها از میانگین، انحراف معیار و برای تحلیل استنباطی از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. داده های حاصل از اجرا نشان داد که پرتکل کرامت درمانی معنوی اسلامی بر کاهش افسردگی زنان آسیب دیده از پیمان شکنی همسر و سازگاری زوجی آنان اثر مثبت دارد (001/0>p).

مقدمه و هدف: کودکان با ناتوانی جسمانی می تواند بر سلامت روانشناختی والدین تأثیرگذار باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه امیدواری و رضایت از زندگی در دو گروه از مادران دارای فرزند عادی و فرزند با ناتوانی جسمی انجام شد.روش شناسی پژوهش: پژوهش توصیفی-مقطعی و از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری شامل تمامی مادران دارای فرزند عادی و فرزند با ناتوانی جسمی تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر مشهد در سال 1401 بود که با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 100 نفر (50 مادر دارای فرزند با ناتوانی جسمی و 50 مادر دارای فرزند سالم) انتخاب شد. گردآوری داده ها با چک لیست اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه امیدواری اشنایدر (2000) و رضایت از زندگی دینر (1985) انجام شد. داده ها با تحلیل واریانس و نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد بین میانگین نمره مادران دو گروه با و بدون فرزند ناتوان جسمی از نظر امیدواری، تفکر عامل و مسیرها از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد، بدین معنی که مادران دارای فرزند معلول جسمی میزان امیدواری پایین تری را نسبت به مادران دارای فرزند عادی گزارش کرده اند. همچنین، در مادران دارای فرزند معلول جسمی میزان رضایت از زندگی نسبت به مادران دارای فرزند عادی پایین تر بود و بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان بیان نمود که مادران دارای فرزند با ناتوانی جسمی در معرض از دست دادن سلامت روان شناختی قرار دارند و لازم است برنامه ریزان حوزه سلامت توجه ویژه ایی به ارتقاء رضایت از زندگی و سطح سلامت روان شناختی این قشر از جامعه داشته باشند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی مفهوم کرامت بر اساس قرآن و روایات بود. روش: برای گردآوری و تحلیل داده ها از روش کیفی معناشناسی زبانی و همچنین تحلیل محتوای متون دینی استفاده شد. یافته ها: کرامت از موسّع ترین مفاهیم دینی و شامل دو نوع ذاتی و اکتسابی است. کرامت اکتسابی بیشتر در علم روان شناسی مورد توجه قرار می گیرد. کرامت با مفاهیم متعددی مرتبط است. حس کرامت قابل آسیب و افزایش است. همچنین، کرامت صفت و ویژگی کلی است که به خود مرتبط است. عزت نفس به عنوان مؤلفه کرامت، به حریم خود و صفت لینت به چگونگی این حریم اشاره دارد. نتیجه گیری: کرامت مرتبط با خود است و به همین دلیل، از دیدگاه اسلامی با نظریه های روان شناسی خود و انسانگرایی راجرز شباهتها و تفاوتهایی دارد. نتایج این مقاله می تواند موجب غنای حوزه روان شناسی خود شود و توسط درمانگران در حوزه پیشگیری و درمان استفاده شود.

هدف: این مقاله به دنبال بررسی ناسازگاری خانواده درمانی روایی با مبانی معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی اسلامی و تهذیب این نظریه در موارد ناسازگاری بود. روش: به منظور شناختِ دقیق تر نظریه مذکور، با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا زمینه های فلسفی این نظریه را مد نظر قرار داده، سپس به مبانی معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی نظریه اشاره کرده و در پایان، ناسازگاری این نظریه را با مبانی اسلامی بررسی و تحلیل کرده ایم. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد نظریه روایت درمانی در موارد ذیل با مبانی اسلامی تفاوت دارد: ملاک تشخیص بهنجاری، ماهیت انسان، اختیار انسان، معنای زندگی، نیاز معنوی و مذهبی و مسائل یقینی. نتیجه گیری: به نظر می رسد به واسطه رویکرد تهذیبی در علم دینی، بتوان ناسازگاری های این نظریه را با مبانی اسلامی تهذیب، رفع و سپس با نگاهی واقع گرایانه، از این نظریه در کاربست درمان در جامعه اسلامی ایران استفاده کرد.