جواد شکوهی

توسعه نوآوری و یادگیری سازمانی برای دست یافتن به مزیت رقابتی پایدار و بهبود عملکرد سازمانی، به وجود شرایط و بستری مناسب نیاز دارد که سبک های رهبریِ مدیریت، یکی از عوامل مؤثر در این زمینه هست. بدین جهت پژوهش حاضر با هدف تحلیل و بررسی تأثیر سبک های رهبری بر عملکرد سازمانی، از راه نوآوری و یادگیری سازمانی به روش توصیفی-پیمایشی صورت گرفته است. درحالی که مطالعه های گذشته بیشتر بر تأثیر سبک رهبری تحولی تمرکز داشته اند، این مقاله تأثیر دو سبک رهبری تحولی و تبادلی را بررسی نموده است. جامعه آماری، کارکنان دانشگاه سیستان و بلوچستان بودند که ۲۴۲ نفر از آنها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد و محقق ساخته و به-منظور بررسی فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که (۱) سبک رهبری تحولی تأثیر مثبتی بر عملکرد سازمانی از طریق یادگیری و نوآوری دارد؛ (۲) یادگیری سازمانی تأثیر مثبتی بر نوآوری و عملکرد سازمانی دارد؛ (۳) نوآوری سازمانی تأثیر مثبتی بر عملکرد سازمانی دارد. ولی رابطه میان سبک رهبری تبادلی با یادگیری، نوآوری و عملکرد سازمانی تائید نشد. مدل معادلات ساختاری طراحی شده بر اساس محیط جامعه آماری، به شکل بومی سازی شده اش، نشان از اهمیت سبک رهبری تحولی در حرکت سازمان به سمت نوآوری و یادگیری سازمانی و درنهایت عملکرد سازمانی دارد.

با پیشرفت سریع فناوری های پردازشی و ذخیره سازی و موفقیت اینترنت، منابع رایانشی، ارزان تر، قوی تر و در دسترس تر از قبل شده اند. این روندِ فناوری تحقق یک مدل محاسباتی جدید به نام رایانش ابری را قادر ساخته است. اخیرا سازمان های دولتی شروع به بکارگیری معماری، بسترها و برنامه های رایانش ابری جهت تحویل خدمات و برآورده ساختن نیازهای زیرمجموعه خودکرده اند.با وجود مزایا و فرصت های بسیار فناوری رایانش ابری،ریسک های متعددی وجود دارند که سازمان های دولتی باید قبل از مهاجرت به سمت محیط ابری آنها را بشناسند. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی عوامل ریسک رایانش ابری در سازمان های دولتی با استفاده از دیدگاه خبرگان فناوری اطلاعات می باشد. ابتدا با مرور مقاله های کلیدی، لیست جامعی از ریسک ها استخراج و در دو دسته محسوس و غیرمحسوس طبقه بندی شدند. سپس از 6 نفر از خبرگان در خصوص این ریسک ها و تقسیم بندی شان، مصاحبه به عمل آمد و 10 ریسک شناسایی شد. پس از آن، با نظرسنجی از 52 خبره و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی این ریسک ها رتبه بندی گردیدند. نتایج نشان می دهد که خبرگان ریسک های نامحسوس را به عنوان مهم ترین ریسک ها در بکارگیری رایانش ابری در سازمان های دولتی شناسایی کرده اند. در این میان ریسک «محرمانگی داده» رتبه نخست را بدست آورده است.

امروزه به کارگیری سیستم های اطلاعاتی مناسب در حوزه های مختلف، برای سازمان ها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. سیستم های اطلاعات منابع انسانی یکی از مهمترین این سیستم ها است که نقش مهمی در پشتیبانی از تصمیم گیری مدیران و اثربخشی اقدمات و وظایف مدیریت منابع انسانی دارد. از این رو هدف اصلی ما در این مقاله ضمن شناسایی ابعاد سیستم های اطلاعات منابع انسانی، تبیین رابطه این متغیر با اثربخشی مدیریت منابع انسانی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران، کارشناسان و کارکنان حوزه منابع انسانی سازمان های دولتی استان سیستان و بلوچستان تشکیل می دهد که تعداد 168 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین گردید. برای گرداوری اطلاعات موردنیاز پژوهش از پرسشنامه و به منظور بررسی فرضیه ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. طبق نتایج تحلیل مسیر، تمامی فرضیه های تحقیق تایید گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد سیستم های اطلاعات منابع انسانی با دو بعد اثرات سیستم های اطلاعات منابع انسانی (کارکردی، ارتباطی و تحولی) و وظایف سیستم های اطلاعات منابع انسانی (یکپارچگی استراتژیک، مدیریت دانش، توسعه پرسنلی و پیش بینی و برنامه ریزی)، به طور مثبت بر اثربخشی مدیریت منابع انسانی تاثیرگذار است و بخش زیادی از تغییرات آن را پیش بینی می کند.

امروزه سیستم های اطلاعاتی از عوامل مؤثر در دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمان ها محسوب می شوند؛ چرا که کیفیت خروجی این سیستم ها نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمان دارد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل کلیدی مؤثر بر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی است. بر همین اساس، نقش متغیرهایی چون «عوامل سازمانی»، «عوامل انسانی» و «عوامل فنی» مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان و کارشناسان فناوری اطلاعات یکی از سازمان های بخش عمومی کشور به تعداد 60 نفر است. پس از جمع آوری داده ها، به منظور تأیید مؤلفه ها و شاخص ها از نرم افزار «اس پی اس اس» استفاده شد و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی اولویت بندی عوامل صورت گرفت. نتایج نشان دهنده تأثیر مثبت عوامل سازمانی، عوامل انسانی و فنی به ترتیب بر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی است. همچنین، از بین شاخص های مؤثر بر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی، حمایت مدیر ارشد، امنیت، پذیرش و مدیریت دانش فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی، به ترتیب رتبه های نخست را به خود اختصاص داده اند.

هدف اصلی ما در این پژوهش ارائه سیستمی جامع و راهکاری علمی بمنظور سنجش و ارزیابی مستمر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی می باشد. در مطالعات موجود، تنها از ابعاد اثربخشی سیستم های اطلاعاتی و نه از عوامل موثر بر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی، بمنظور ارزیابی این سیستم ها استفاده گردیده است. این مطالعه بدنبال رفع خلا موجود می باشد. پس از مطالعه ادبیات موضوع و دریافت نظرهای 55 نفر از خبرگان سازمان فناوری اطلاعات نزاجا، سنجه های تاثیر گذار بر اثربخشی سیستم های اطلاعاتی در مراکز نظامی استخراج شدند. در پژوهش حاضر داده ها بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی به عنوان یک فرایند تصمیم گیری چند شاخصه تحلیل شده اند. در مجموع 39 زیرمعیار در قالب 8 معیار اصلی جهت ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی در مراکز نظامی تعیین شدند. نتایج نشان می دهد که معیارهای عوامل سازمانی و کیفیت اطلاعات به ترتیب رتبه های اول و دوم را در ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی دارند. در پایان از مدل مذکور برای ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی در 5 مرکز نظامی و رتبه بندی این مراکز استفاده شده است.

رایانش ابری به عنوان یک فناوری جدید با زیرساخت اینترنتی و راه کارهای جدید می تواند مزایای قابل توجهی را در ارائه خدمات پزشکی به صورت الکترونیکی به همراه داشته باشد. به کارگیری این فناوری در سلامت الکترونیک نیازمند در نظر گرفتن عوامل مختلف است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر به کارگیری رایانش ابری در سلامت الکترونیک است. با بررسی ادبیات موضوع و بر مبنای مدل تکنولوژی- سازمان- محیط و مدل تناسب انسانی- سازمانی- تکنولوژیکی، 16 زیر معیار در قالب 4 عامل اصلی شناسایی که با نظر سنجی از 60 نفر از خبرگان، اساتید دانشگاهی و کارشناسان فناوری اطلاعات سلامت و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی این عوامل و زیرمعیارها رتبه بندی گردید. طی بررسی ادبیات موجود با توجه به جدید بودن موضوع، هیچ مطالعه داخلی یا خارجی، این تعداد معیار را شناسایی نکرده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که از نظر خبرگان هنگام تصمیم گیری در خصوص به کارگیری رایانش ابری در سلامت الکترونیک بایستی به ترتیب عوامل تکنولوژیکی، انسانی، سازمانی و محیطی مدنظر قرارگیرد.

هدف اصلی پژوهش، شناسایی و اولویت بندی استراتژی های توسعه ی کارآفرینی اجتماعی در حوزه ی زنان سرپرست خانوار است. 37 استراتژی در قالب 7 عامل شامل:  عامل سیاستی، نهادی و قانونی، عامل آموزش کارآفرینی و خودکفایی، عامل تسهیلات کسب وکار، عامل شبکه ها و سازمان های غیردولتی، عامل صندوق ها و کانون ها، عامل حمایت های مشاوره ای و عامل خدمات رفاهی،  مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش اساتید دانشگاهی متخصص در حوزه ی مربوطه ، خبرگان و کارشناسان کمیته امداد استان سیستان و بلوچستان فعال در حوزه ی کارآفرینی اجتماعی زنان سرپرست خانوار می باشد که به علت محدود بودن جامعه آماری، نمونه گیری انجام نشد و از روش سرشماری، تعداد 19 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین گردید. پس از جمع آوری داده ها به منظور تأیید مؤلفه ها و شاخص ها از آزمون دوجمله ای و نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی الویت بندی عوامل صورت گرفت.یافته های تحقیق نشان می دهد عوامل سیاستی، نهادی و قانونی از دید خبرگان در رتبه ی نخست عوامل مؤثر بر توسعه ی کارآفرینی اجتماعی زنان سرپرست خانوار است و عامل تسهیلات کسب وکار در رتبه ی دوم قرار گرفته ،هم چنین از 37 استراتژی تعیین شده، استراتژی های بیمه ی زنان سرپرست خانوار، پشتیبانی و خدمات بازاریابی محصولات و ارائه تسهیلات اشتغال به زنان خانوار،  به ترتیب رتبه های اول تا سوم قرار گرفته است.

در سازمان های هزاره جدید، تأکیدهای فراوانی بر دارایی های ناملموس نظیر نوآوری، خلاقیت، کارآفرینی و سرمایه های دانشی می شود. این سازمان ها بر نیروی انسانی متمرکز هستند و بدین وسیله در جهت پیشی گرفتن از رقبای خود گام برمی دارند. از آنجا که در نظام جانشین پروری، افراد مناسب برای پرکردن سمت های کلیدی پرورش یافته و آماده می شوند، این نظام می تواند راهبردی اثربخش برای پرورش مدیران و رهبران شایسته باشد. از این رو، هدف این پژوهش، طراحی الگوی نظام استعدادیابی و جانشین پروری در سازمان های دولتی است. محقق با ب کارگیری روش فراترکیب کیفی به تجزیه و تحلیل نتایج و مطالعات پیشین با تأکید بر سازمان های دولتی پرداخته است. جامعه آماری پژوهش، مطالعات مرتبط با موضوع پژوهش بوده و ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعات داده های ثانویه کتابخانه ای است. در این راستا 327 پژوهش در حوزه استعدادیابی و جانشین پروری مربوط به سال های 2000 تا 2019 انتخاب شد که در نهایت 56 مقاله در راستای هدف مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفته شد و مدل اولیه ارائه گردید. سپس با بهره گیری از نظر خبرگان، نتایج حاصل از روش فراترکیب مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از مدل جامع استعدادیابی و جانشین پروری در شش مقوله شامل عوامل درون سازمانی، فرآیند استعدادیابی، شایستگی های جانشینی، توسعه و توانمندسازی، ماندگاری و هم راستایی راهبردی به همراه 20 مفهوم و 244 کد طبقه بندی می باشد. یافته های این مطالعه می تواند نقشه راه مناسبی برای شناسایی و استقرار مؤثر نظام استعدادیابی و جانشین پروری در سازمان های دولتی با نگاه به آینده ارائه دهد.