مهین عقدایی

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی سطوح متفاوت فعالیت ورزشی بر فراحافظه و راهبردهای کنترل افکار در دانشجویان ورزشکار بود. ورزشکاران (56 نفر خبره، 53 نفر ماهر و 69 نفر مبتدی) به صورت نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسش نامه های جمعیت شناختی، کنترل تفکر و فراحافظه را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد، ورزشکاران خبره در متغیرهای فراحافظه و مؤلفه های خرسندی از حافظه، ادراک توانایی حافظه روزمره، استفاده از راهبردها و کمک های حافظه روزمره دارای میانگین نمرات بیشتری در مقایسه با ورزشکاران ماهر و مبتدی بودند و ورزشکاران ماهر در متغیرهای فراحافظه و مؤلفه های خرسندی از حافظه، ادراک توانایی حافظه روزمره، استفاده از راهبردها و کمک های حافظه روزمره بهتر از ورزشکاران مبتدی بودند. همچنین نتایج نشان داد، تفاوت بین میانگین متغیر کنترل افکار و مؤلفه های حواس پرتی، خودتنبیهی، ارزیابی مجدد، کنترل اجتماعی و نگرانی در سه گروه دانشجویان ورزشکار خبره، ماهر و مبتدی، از نظر آماری معنادار بود. ورزشکاران خبره در متغیر کنترل افکار و مؤلفه های ارزیابی مجدد و کنترل اجتماعی، در مقایسه با دانشجویان ورزشکار مبتدی میانگین نمرات بیشتری داشتند و دانشجویان ورزشکار مبتدی در مؤلفه های حواس پرتی، خودتنبیهی و نگرانی دارای میانگین نمرات بیشتری در مقایسه با دانشجویان ورزشکار خبره و ماهر بودند. داشتن فعالیت ورزشی در سطوح ملی و بین المللی به افزایش فراحافظه و کنترل افکار در جوانان ورزشکار منجر می شود.

هدف این پژوهش، مطالعه تاثیر کانون توجه بیرونی بر کینماتیک پرتاب آزاد بسکتبال بود.20 نفر از دانشجویان (دامنه سنی 2/1±21 سال، زن، بدون تجربه در بسکتبال)، به صورت در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه شهیدبهشتی انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه تصویرسازی کانون توجه بیرونی دور و نزدیک تقسیم شدند. تکلیف، 20 پرتاب آزاد بسکتبال بود که در دو شرایط تصویرسازی کانون توجه بیرونی دور (توجه به حلقه) و کانون توجه بیرونی نزدیک (توجه به مسیر توپ) انجام شد. داده های کینماتیکی مفصل مچ توسط شش دوربین موشن آنالایزر ثبت شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب نشان داد که بین دو گروه تصویرسازی کانون توجه بیرونی دور و نزدیک در دامنه جابه جایی مفصل مچ، تفاوتی وجود نداشت (05/0 < p). اما دامنه جابه جایی مفصل مچ در دو گروه به طور معناداری نسبت به شرایط پیش آزمون بیشتر بود (386/0 P). با این حال دامنه جا به جایی مفصل مچ بین دو گروه در پس آزمون به طور معناداری بیشتر از پیش آزمون بود (072/0 P). نتایج این مطالعه از فرضیه عمل محدود شده وولف که بیان می کند توجه به نشانه های بیرونی و مرتبط با حرکت می تواند برای اجرا مفید باشد، اثر فاصله بهینه در کانون توجه بیرونی و نظریه درجات آزادی برنشتاین که بر رهایی درجات آزادی در طول تمرین که به اجرای موثرتر برای افراد مبتدی اشاره دارد، حمایت می کند.

زمینه: موفقیت های ورزشی تنها با پرداختن به مسائل جسمانی حاصل نمی شود و سایر متغیر های روانی - شناختی نقش مهمی را در موفقیت و بهینه سازی عملکرد ورزشی ایفا می کنند. در تحقیقات قبلی به طور کلی نقش مثبت بازخورد افزوده بر یادگیری و عملکرد مشخص شده است، اما کشف بهینه ترین و مؤثر ترین روش های ارائه آن حائز اهمیت است. هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر بازخورد واقعی و غیرواقعی به دو صورت بیشتر و کمتر از حد واقعی بر شاخص های اقتصاد دویدن در افراد مبتدی انجام شد. روش: در این مطالعه نیمه تجربی، تعداد 24 پسر غیرورزشکار (دامنه سنی ۲۳ تا ۲۷ سال) از دانشگاه شهید بهشتی تهران به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و تکلیف دویدن روی تردمیل را انجام دادند. حداکثر سرعت شرکت کنندگان با استفاده از آزمون سرعت بیشینه اندازه گیری شد که بر اساس نتایج آن، شرکت کنندگان در دو گروه زمان و مسافت تقسیم بندی شدند (عقدایی و همکاران، 1398) و هر گروه در سه آزمون دویدن با شرایط مختلف بازخورد (بالاتر، واقعی، کمتر) شرکت کردند. در حین دویدن از پرسشنامه درک فشار بورگ (۱۹۸۲)، استفاده شد و شاخص های ضربان قلب و اکسیژن مصرفی از طریق حسگر ضربان سنج و دستگاه آنالیز گاز های تنفسی در شرایط آزمایشگاهی ثبت گردید (عقدایی و همکاران، ۱۳۹۸). برای آزمون های آماری از آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه های تکراری و برای تحلیل آماری داده ها از نرم افزار ۲۲ Spss استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان دادکه بازخورد زمان و مسافت کمتر از حد واقعی، نسبت به بازخورد واقعی و بیشتر از حد واقعی، منجر به اکسیژن مصرفی و ضربان قلب و مقیاس درک فشار پایین تر در افراد گردید (0/05 > P ). اما بین اثر شرایط مختلف بازخورد میان دو گروه، تفاوت معنی داری وجود نداشت (0/05 < P ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان چنین گفت که احتمالاً ارائه بازخورد به صورت کمتر از حد واقعی منجر به اقتصادی ترین عملکرد دویدن در افراد مبتدی می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نوع سیستم مغزی رفتاری بر سلامت روان شناختی ورزشکار و غیر ورزشکار بود. شرکت کنندگان پژوهش حاضر را 312 نفر از دختران و پسران با دامنه سنی 37-18 سال تشکیل داد. بعد از بررسی نوع سیستم شخصیتی و جنسیت و در نظر داشتن سطح فعالیت در 8 گروه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد شرکت کننده های با سیستم فعال ساز رفتاری افسردگی، اضطراب و استرس پایین تری نسبت به شرکت کنندگان با سیستم بازداری رفتاری داشتند (05/0p <). پسران نسبت به دختران از سلامت روان شناختی بالاتری برخوردار بودند (05/0p <). دختران غیر ورزشکار با سیستم بازداری رفتاری، بیشترین میزان افسردگی، اضطراب و استرس و پسران و دختران ورزشکار با سیستم فعال ساز رفتاری کمترین میزان افسردگی، اضطراب و استرس را داشتند (05/0p <). در نتیجه می توان اظهار نمود ورزش و سیستم شخصیتی فعال ساز رفتاری باعث می شود دختران و پسران از سلامت روان شناختی بالاتری برخوردار باشند.

نوع تمرکز توجه بر وضعیت فیزیولوژیکی و روانشناختی افراد در طول دویدن تاثیرگذار است. هرچند نقش موثر راهبردهای توجه بیرونی در تولید حرکات بهینه بارها مورد تاکید قرار گفته است، اما هنوز نقش توجه به عوامل مرتبط و نامرتبط با حرکت در شرایط دستکاری قیود مختلف تکلیف و فرد، به خوبی مشخص نشده است. بنابراین، تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش راهبردهای توجهی مربوط و نامربوط با بعد درونی و بیرونی بر اقتصادِ دویدن افراد مبتدی انجام شد. دوازده زن مبتدی (دامنه سنی 18 تا 30 سال) تکلیف دویدن روی تردمیل را انجام دادند. به منظور اندازه گیری سرعت حداکثر شرکت کنندگان، سرعت تردمیل با 6 کیلومتر بر ساعت شروع شد و پس از هر یک دقیقه سرعت 2 کیلومتر بر ساعت افزایش یافت. این روند تا زمانی که خستگی ارادی پدیدار شود، ادامه داشت. سرعت استفاده شده در هر چهار شرایط آزمایشی (درونی مربوط، بیرونی مربوط، درونی نامربوط، بیرونی نامربوط) 70% سرعت بیشینه ی هر فرد بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری نشان داد، که استراتژی توجه مربوط درونی/ بیرونی منجر به اکسیژن مصرفی بالاتر، در نتیجه اقتصاد دویدن پایین تر در افراد مبتدی گردید. نتایج گروه توجه نامربوط درونی/ بیرونی نشان داد که دویدن با این دو شرایط سبب مصرف اکسیژن کمتر گردید (اقتصاد بالاتر). نتایج این پژوهش پیشنهاد می کند که توجه نامربوط اقتصادی ترین روش در دویدن افراد مبتدی است.

اثر اضطراب بر عملکرد ورزشی همواره یکی از موضوعات مهم پژوهش های حوزه روان شناسی ورزش است. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر اطلاعات بینایی-شنوایی بر رفتار خیرگی افراد با اضطراب صفتی در تشخیص جهت ضربه تاس بدمینتون بود. شرکت کنندگان، 40 فرد مبتدی با اضطراب صفتی بودند که به صورت تصادفی به گروه ادراک تک حسی و چندحسی تقسیم شدند. گروه تک حسی به تمرین تشخیص جهت ضربه تاس بدمینتون در لحظه برخورد توپ با راکت، از طریق بینایی پرداختند و گروه چند حسی از اطلاعات بینایی-شنوایی همزمان استفاده کردند. هر دو گروه 200 کوشش تمرینی انجام دادند. پیش آزمون و پس آزمون هر دو گروه به صورت تک حسی گرفته شد. نتایج نشان داد گروه چند حسی الگوی خیرگی بهینه (تعداد تثبیت کم و مدت تثبیت طولانی تر) را کسب کردند. احتمالاً استفاده از صوت به منظور برجسته کردن نشانه های غنی از اطلاعات راهی برای بهبود الگوی رفتار خیرگی افراد در سطح مبتدی با اضطراب صفتی است.

هدف: نتایج تحقیقات نشان می دهند که کودکان با اختلالات یادگیری، در زمینه ی پیشرفت تحصیلی، دستیابی به شغل هایی با رتبه بالای اجتماعی و مهارت های حرکتی دچار مشکل هستند؛ از این رو هدف تحقیق حاضر مطالعه تأثیر برنامه ادراکی - حرکتی منتخب بر مهارت های حرکتی ظریف و نوشتن کودکان نارسانویس حرکتی است. روش : این مطالعه به لحاظ هدف کاربردی است و شیوه انجام آن نیمه تجربی است. بدین منظور از بین 41 دانش آموز پسر دارای اختلال نوشتن حرکتی شهرستان ضیاءآباد که در مدارس عادی مشغول به تحصیل بودند، تعداد 20 کودک ) پایه سوم ابتدایی ( به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی، به دو گروه (تجربی و کنترل) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 6 هفته و هر هفته 3 جلسه برنامه تمرینی را اجرا کردند. ابزار اندازه گیری؛ پرسشنامه ویژگی های فردی، آزمون تبحر حرکتی برونینکز – اوزرتسکی و آزمون نوشتن پایه سوم ابتدایی بود. یافته ها: نتایج نشان داد که گروه برنامه ی تمرینی منتخب در مهارت های حرکتی ظریف نسبت به گروه کنترل عملکرد بهتری داشت. همچنین نتایج نشان داد که گروه برنامه تمرینی منتخب در آزمون نوشتن نسبت به گروه کنترل عملکرد بهتری داشت. نتیجه گیری: برنامه های تمرینی منتخب، توانست موجب بهبود مهارت های حرکتی ظریف و نمرات نوشتن پسران نارسانویس حرکتی پایه سوم ابتدایی شود. با توجه به اینکه نتایج تحقیق حاضر بیانگر این بود که یک دوره برنامه تمرینی منتخب باعث بهبود نمرات نوشتن گردید، پیشنهاد م ی شود از این نوع برنامه ها در مراکز آموزشی و توان بخشی کودکان دارای اختلال یادگیری استفاده شود.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازی های بومی محلی بر مهارت های بینایی حرکتی کودکان پسر هفت ساله با و بدون تجربه بازی های رایانه ای بود. بدین منظور، 40 نفر از دانش آموزان پسر هفت ساله از دبستان های شهر نمین به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به صورت هدفمند در چهار گروه 10 نفره (دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل، با و بدون تجربه بازی های رایانه ای) جای گرفتند. از تمامی شرکت کنندگان با استفاده از آزمون بینایی حرکتی بازبینی شده گاردنر، پیش آزمون مهارت های بینایی حرکتی به عمل آمد. سپس، گروه های آزمایشی به مدت شش هفته (هر هفته سه جلسه 45 دقیقه ای) به انجام بازی های بومی محلی پرداختند؛ اما گروه های کنترل در این مدت به فعالیت های روزمره خود مشغول بودند. نتایج نشان می دهد که بازی های بومی محلی سبب بهبود مهارت های بینایی حرکتی شده است (P<0.05 )؛ اما بین مهارت های بینایی حرکتی افراد دو گروه آزمایش تفاوت معناداری مشاهده نمی شود (P>0.05 ) . یافته ها پیشنهاد می کنند که شرکت در بازی های بومی محلی سبب بهبود مهارت های بینایی حرکتی کودکان پسر هفت ساله می شود؛ اما داشتن یا نداشتن تجربه در بازی های رایانه ای تأثیری بر میزان بهبود این مهارت ها ندارد.

هدف پژوهش حاضر مطالعه تأثیر کانون توجه درونی و بیرونی در قالب تمرین متغیر بر یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال بود. در این مطالعه نیمه تجربی، به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، تعداد 32 نفر از دانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه شهید بهشتی (با دامنه سنی 18 تا 24) که مشغول به تحصیل بودند، انتخاب شدند. بر اساس نتایج پیش آزمون افراد به طور تصادفی به چهار گروه 8 نفره با توجه درونی در قالب تمرین متغیر، توجه بیرونی در قالب تمرین متغیر، تمرین متغیر و تمرین ثابت تقسیم شدند. در مرحله اکتساب که 3 جلسه در هفته بود، در هر جلسه 4 بلوک 12 کوششی را تکمیل کردند. در مرحله یادداری و انتقال شرکت کننده ها در هر مرحله 10 کوشش را اجرا کردند. برای تحلیل داده های مربوطه در مرحله اکتساب از آنوای مرکب (گروه) 4 * (نوبت آزمون)3 استفاده شد و برای مرحله انتقال و یادداری از تحلیل واریانس یک سویه استفاده شد. نتایج نشان داد که بین کانون توجه درونی و بیرونی در قالب تمرین در مرحله اکتساب پرتاب آزاد بسکتبال تفاوت معنی داری وجود نداشت. در مرحله یادداری بین گروه کانون توجه بیرونی – تمرین متغیر و گروه تمرین متغیر بدون دستورالعمل توجه تفاوت معناداری پیدا شد که این تفاوت به نفع گروه تمرین متغیر بدون دستورالعمل توجه بود (014/0p=). در مرحله انتقال تفاوت معناداری بین چهار گروه تمرینی یافت نشد؛ بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال بیشتر متأثر از نوع تمرین است تا کانون توجه و در شرایط بدون دستورالعمل توجه یادگیری بهتری صورت گرفت.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر تمرینات عملکردی بر تعداد واحدهای حرکتی مرحله افزایش و کاهش شتاب دسترسی به اشیا (با اشکال استوانه، مکعب و منشور) و اندازه های متفاوت (کوچک، متوسط و بزرگ) در کودک مبتلا به سندرم داون شش ساله بود. این پژوهش، آزمایشی با طرح تک آزمودنی است و جهت انجام آن، یک شرکت کننده مبتلا به سندرم داون که اختلال جسمانی و حرکتی شدیدی نداشت از کانون سندرم داون معرفی گردید ( مؤنث و شش ساله). جهت انجام پژوهش، پیش آزمون و پس آزمون دسترسی به اشیا با اشکال و انداز های متفاوت با استفاده از دستگاه تحلیل حرکتی انجام گرفت و آزمودنی به مدت 24 جلسه 60 دقیقه ای (پنج جلسه در هفته)، تحت تمرینات عملکردی قرار گرفت. هر جلسه تمرین شامل سه بخش 15 دقیقه ای بود که بین آن ها پنج دقیقه استراحت در نظر گرفته شده بود. یافته ها نشان می دهد که میانگین تعداد واحدهای حرکتی مرحله افزایش شتاب دسترسی به شی استوانه با اندازه متوسط، کمتر از اشکال دیگر (N=7.50) و اندازه اثر، بیشتر از اشکال با اندازه های دیگر بود (E=0.91). میانگین تعداد واحدهای حرکتی مرحله کاهش شتاب دسترسی به شی استوانه با اندازه متوسط نیز کمتر از اشکال دیگر (N=5.83) و اندازه اثر، بیشتر از اشکال با اندازه های دیگر بود (E=0.93). میانگین تعداد واحدهای حرکتی در پس آزمون نشان می دهد که آزمودنی اجرای بهتری نسبت به پیش آزمون داشته است. همچنین، یافته ها بیانگر آن است که 24 جلسه تمرینات عملکردی باعث کاهش تعداد واحدهای حرکتی مرحله افزایش و کاهش شتاب در الگوی دسترسی می شود. بدین ترتیب، پژوهش حاضر از یافته های گذشته که مبتنی بر تمرینات تکلیف محور با رعایت اصل اختصاصی بودن تمرین بوده اند، حمایت می کند.