ابوالفضل غنی زاده

ابوالفضل غنی زاده

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

« بیع و مبایعه» در داستان «پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: داستان مولوی مثنوی پادشاه و کنیزک بیع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی فقه و کلام
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه مولانا پژوهی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
تعداد بازدید : ۲۹۳۵ تعداد دانلود : ۳۰۲۴
بیع و مبایعه برده (عبد و امه) بااینکه در عصر مولوی جزو دانشهای مألوف و مأنوس بوده است؛ ولی برای دنیای معاصر درک و فهم آن نیاز به تبیین و توضیح دارد و نادیده گرفتن این مهم، فضا را برای قضاوت های غیرمنطقی علیه دین و فرهنگ و سوءنیتهای خاص آماده می کند. در داستان "پادشاه و کنیزک" دفتر اول مثنوی معنوی، کنیزی با عقد بیع مورد معامله واقع شده و مبیع و ثمنی ردوبدل شده است. این تحقیق ابتدا بر اساس تعاریف فقهی_ حقوقی، مفاهیم مربوط به عقد بیع از جمله؛ اقسام، اوصاف، شرایط و آثار آن را در دامنه داستان مورد بحث قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که در تعیین نوع بیع از جهات مقتضی، چارچوب معامله با گزاره مساومه، نقدی و تملیک انشایی- خارجی همخوانی دارد، در بخش اوصافِ بیع فقط رکن لزوم متزلزل به نظر می رسد، در قسمت شرایطِ بیع در بیان موضوع آن صراحت وجود دارد و در قسمت اوصافِ مبیع رکن طلق و طهارت با مانع مواجه است.
۲.

بررسی ساختاری مجموعه ی داستانی «ترس ولرز» غلامحسین ساعدی

کلید واژه ها: ساختار داستان کوتاه غلامحسین ساعدی ترس و لرز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر داستان و داستان کوتاه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
تعداد بازدید : ۲۱۰۵ تعداد دانلود : ۲۲۲۴
برای ارزیابی جامع یک داستان لازم است آنرا بهتر بشناسیم.باید زوایای مختلف آن را در نظر بگیریم؛ارزشهای ذهنی مولف،دخالتهای تاریخی،معماری و صحنه پردازی و دیگر مولفه های تاثیر گزار در آفرینش اثر را مدنظر قرار دهیم تا ارزیابی جامع صورت پذیرد و مورد استقبال اذهان واقع شود. این مقاله بررسی ساختاری مجموعه ی داستانی (ترس و لرز) غلامحسین ساعدی را به عهده دارد و با استفاده از قواعد ساختارگرایان زوایای نهفته و ناشناخته آنرا به ما می نماید.نقاط قوت و ضعف اش را تفسیر، و درقالب ارائه نمونه های مقتضی حال و هوای نوشته را تبیین می کند. زمینه داستان اقلیمی است،اصطلاحات بومی و بررسی محتوای متن با ارزیابی قدرت کلام و تکنیک زبانی خواننده را بهتر در جریان کار قرار می دهد. در این مقاله ابتدا به معرفی مختصر مجموعه ی داستانی «تر س و لرز» پرداخته شده و پس از آن ساختار طرح داستان، در قالب ارایه ی شواهدی از داستان، مورد تحلیل قرار گرفته است. ابزار کار تئوریهای ساختار گرایان است.شیوه تحقیق درباره این نوشته مسبوق به سابقه نمی باشد.
۳.

نگاهی متفاوت به داستان «شیر و نخجیران» مثنوی از منظر نظریه «اقسام عقلانیت»

کلید واژه ها: مولوی مثنوی استدلال اقسام عقلانیت فضایل عقلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۵۴۳
مولوی در جای جای مثنوی با شیوه «قیاس اصولی» مخالفت شدید کرده و به کارگیری آن را خطای شناختی- ادراکی می داند؛ ولی عملاً در داستان های خود برای ثبوت و اثبات نظریه ها، نوع منطقی آن را مباح می داند هرچند، بر اساس شیوه منحصربه فردی که در نوع خطابه خود دارد، تناسب منطقی و نظم معهود آن را به هم می زند. این مقاله تناسب استدلال مولوی را در داستان تمثیلی «شیر و نخجیران» مورد نقد و بررسی قرار داده و سپس روش ایشان را با نظریه قائل به «اقسام عقلانیت» می سنجد و در پایان به این نتیجه می رسد که مولوی تأثیر حالات روان شناختی و فضایل عقلانی آدمی را در شیوه استدلال او موثر می داند. هرچند چنین شیوه ای در چارچوب منطق ارسطویی و حتی منطق جدیدِ برآمده از سنت تحلیلی مذموم است؛ اما رویکردهای امروزین در بحث عقلانیت چنین شیوه ای را اجتناب ناپذیر، رایج و جاری می داند زیرا استدلال و حجت انگیزی اساساً در عالم واقع و در زندگی روزمره از چنین سبک و سیاقی پیروی می کند بنابراین می توان این ادعا را مطرح ساخت که چه بسا مولوی از این حقیقت ظریف غافل نبوده است.
۵.

بررسی هرمنوتیک چکامه ی ایوان مداین بحتری

کلید واژه ها: هرمنوتیک اثر هنری بحتری ایوان مداین نقد اجتماعی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۶۲۲
یک ژانر هنری، در وجود خود پیامی، به صورت نوشته و نانوشته، ارائه می دهد. معماری ظاهری کلام، پیامی سطحی، بر اساس ذائقه ی اخلاقی و ذهنی مخاطب به وجود می آورد و معنا کاوی سلول های پنهان اثر (نانوشته ها) است که در درک بهتر زیبایی و هندسه اثربخشی آفریده هنری، یاری گر خواهد بود. در این راستا هرمنوتیک، بر اساس شاکله ی؛ مؤلف؛ متن و مخاطب با دخالت فضای تاریخی، به بررسی یک نوشته ی ادبی می پردازد و گونه های زیبایی شناختی متن را مشخص می سازد. این مقاله برای تبیین افق زیبایی های چکامه ی ایوان مداین بحتری از هرمنوتیک کمک می گیرد و گونه های تفسیری آن را مشخص می سازد. با توجه به اینکه، مقوله ی هرمنوتیک بحثی نوین در حوزه زبانشناسی و ادب فارسی است پژوهش در آن و ورود هرمنوتیک به قصیده ی فوق الذکر مسبوق به سابقه نیست. بررسی اجمالی ذیل، شاید بتواند در ترسیم افق اندیشه ی پژوهندگان، نقشی اندک ایفاء بکند. مسلماً، راهنمایی افاضل ادب بیش از این راه ساز خواهد بود.
۶.

نگاهی مجمل با دیدی ساختارگرایانه بر نفثه المصدور زیدری

کلید واژه ها: نفثه المصدور ساختارگرایی فرم تکنیک و محتوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۴۲۳
مأموریت ساختارگرایی در حوزه ی ادبیات، تجزیه وتحلیل نوشته، تفکیک آثار و انواع ادبی، بررسی مؤلفه های بیرونی تأثیرگذار در ظهور یک ژانر هنری است. ساختارگرایان قواعدی برای تشریع آثار نویسندگان معرفی نموده اند؛ که جنبه های زیباشناختی یک اثر را معرفی کرده و نوشته را در مقام مقایسه با سایر آثار قرار می دهد و ضمن تسهیل نقد و ارزشیابی اثر، میزان توانمندی آفریننده آن را معلوم می سازد. آثار ادبی سنتی بیشتر از نوشته های معاصر نیاز به این نوع بررسی ها دارد و در این راستا این مقاله، نفثه المصدور را از دیدگاه ساختارگرایی به بررسی نشسته و تجزیه وتحلیل عوامل بیرونی (ارزش های اجتماعی و سیاسی، درآمدهای فکری مؤلف و اراده ی تاریخی) و عوامل درونی (فرم، تکنیک و محتوی) آفرینش این متن ادبی را عهده دار است. آرایش کلامی نفثه المصدور، مصنوع و فنی است و تاکنون اقدامات ادبی- پژوهشی صورت گرفته در حد شرح و توضیح بوده یا حداقل بضاعت مزجات نگارنده توانایی تحصیل یافته های دیگر را احراز ننموده است. امید است این بررسی ساختاری، در حوزه ی ادب، هرچند با قلت داده ها، مورداستفاده ی ارباب تحقیق و پژوهش قرار گیرد.
۷.

قبض و بسط "قیاس" در نظام استدلال مولوی (مطالعه موردی داستان «شیر و نخجیران»)

کلید واژه ها: داستان مولوی مثنوی استدلال قیاس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۷۲
«قیاس» به عنوان شیوه یا ابزار دانش اصول و منطق، برای اصدار یا ثبوت حکم در حوزه انتقال مفاهیم، شناخت و معرفت به کار گرفته می شود. مولوی در جای جای مثنوی با شیوه «قیاس اصولی» مخالفت شدید کرده و به کارگیری آن را خطای شناختی- ادراکی می داند؛ ولی عملاً در داستانهای خود برای ثبوت و اثبات نظریه ها، نوع منطقی آن را مباح می داند هرچند، بر اساس شیوه منحصر به فردی که در نوع خطابه خود دارد، تناسب منطقی و نظم معهود آن را به هم می زند. این مقاله تناسب استدلال مولوی را در داستان تمثیلی «شیر و نخجیران» مورد نقد و بررسی قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که مولوی با تعدد استنتاج، تناسب کامل علت مشترک میان کبرا و نتیجه را به هم می زند و گاهی در میانه داستان بفراخور شرایط به شیوه خطابی یا صوری، کبرا و صغرایی چیده و استتناج منطقی می کند و در این میان هرجا لازم ببیند تعدادی از ارکان قیاس را در دامنه تمثیل پوشیده و غایب نگه می دارد.
۸.

فراوانی "راهبردی" در عملیات روانی شاهنامه (مطالعه موردی داستان رستم و سهراب بر اساس نمودار فراوانی)

کلید واژه ها: شاهنامه رستم و سهراب عملیات روانی و راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۵۸۸
عملیات روانی تدبیری است عاری از خشونت که زمینه نفوذ و غلبه بر دشمن را فراهم می سازد. امروزه دانش سیاست و امنیت این تدبیر را در عقلانیت راهبردی حاکمیت ها قرار داده است. در حکومت های کهن نیز این تدبیر به صورت تعلیمی، ورزشی و تفریحی مورد تمرین قرار می گرفت و با بررسی عملکردهای سیاسی و نظامی گذشتگان همواره می توان برای این تدبیر پیچیده و سیاسی بشریت نمونه های فراوانی چه در بخش راهبردی و چه در بخش تاکتیکی ذکر کرد. در این مقاله از باب نمونه بخش تاکتیکی عملیات روانی داستان "رستم و سهراب" مورد بررسی قرار گرفته و پس از ذکر مصداق برای هفتاد و هشت مورد از انواع نوزده گانه عملیات روانی تاکتیکی به این نتیجه می رسد که انگاره سازی و پلیس خوب و بد هر کدام با ضریب 82/12% بالاترین و دسته واگن با ضریب 29/1% در پایین ترین سطح از فروانی نمودار قرار گرفته است. قابل ذکرست که سطوح و انواع عملیات روانی همواره از گفتمان و عقلانیت زمان پیروی کرده است.
۹.

تأملی نشانه شناختی بر متن نظام نامه مدرسه معرفت خامنه (بر اساس نظریه «کنش گفتاری» جان سرل و «نشانه شناسی عمومی» ژان مری کلن کن برگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خامنه نظامنامه مدرسه معرفت تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۵۱
یک متن تاریخی؛ میراث ملی. فرهنگی یک جامعه است که در لایه های الفاظ و معانی آن با دست تاریخ رازها و رمزهای گران بهایی نهفته شده است. دانش «نشانه شناسی» و فن «تحلیل محتوا» در انتهای قرن بیستم راهکارهایی را برای درک درست از نهفتگی های معنایی این نوع متن ها فرا راه بشریت قرار داده است. این نوشته با استفاده از دو راهکار «کنش گفتاری» «جان سرل» و نشانه شناسی «ژان مری» متن تاریخی «نظامنامه مدرسه معرفت خامنه» را مورد واکاوی قرار داد. ابتدا از پنج «کنش گفتاری ««جان سرل «تعریف اجمالی ارائه شد. سپس با تعریف «هنجار عینی و ارزشی» به ساختار «مرکزمدار و مرکزگریز» زبان و کاربرد «جغرافیایی، زمانی و اجتماعی» آن اشاره رفت و بعد هر سه عکس العمل؛ «خاموشی، بیش تصحیحی و تلافی» مورد بحث قرار گرفت؛ تا مقدار امنیت در ارتباط هنجار رایج و هنجار موردنظر زبان معلوم گردد. سپس عبارات متن نظامنامه بر اساس هر دو نظریه یادشده مورد بررسی قرار گرفت و در پایان مشخص شد که کنش گفتاری متن به ترتیب؛ اعلامی، تعهدی یا ترغیبی است و بین هنجارهای رایج جامعه و هنجارهای ارزشی مدنظر متن، ناهمخوانی، عدم امنیت و شکاف وجود دارد.
۱۰.

نقش استعاره مفهومی در تولید گفتمان صمد بهرنگی (مطالعه موردی قصه "پسرک لبوفروش" بر اساس نظریه فرکلاف و مدل اقناعی هاولند و همکاران، و وود و ایلگی)

کلید واژه ها: داستان صمد بهرنگی استعاره اقناعی گفتمان اجتماعی - سیاسی پسرک لبوفروش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۹۶
استعاره؛ نگاشت قلمروهای متناظر (مبدأ و مقصد) در نظام مفهومی است. استعاره گر با استفاده از اعتبار اولیه، ثانویه و نهایی همچنین قدرت اقناعی، از طریق ارتقای اطمینان دانشی در نظام شناختی استعاره گیر، با استفاده از دامنه منبع و به کارگیری کانال ارتباطی مؤثر همچنین رعایت شاخص های بافتی و استعانت از راهبردهای کمکی بلاغت به توسعه و افزایش ضریب معنایی (مفهوم سازی و گفتمان) متن کمک می کند. در پژوهش حاضر نقش اقناعی صمد بهرنگی به عنوان استعاره گر در ایجاد گفتمان اجتماعی- سیاسی در قصه "پسرک لبوفروش" مورد بررسی قرار می گیرد در این راستا پس از طرح مقدمه و اشاره اجمالی به مفاهیم پژوهش و تبیین نقش اقناعی استعاره در تولید گفتمان اجتماعی- سیاسی قصه، نتیجه گیری می شود که دامنه منبع (حسی) استعاره های صمد بهرنگی در قصه "پسرک لبوفروش" گزاره ظلم و دامنه مقصد آن نابرابری اجتماعی و فاصله فاحش طبقاتی است که از نظام سیاسی سوسیال دموکرات نشات گرفته است. نویسنده با تولید این نگاشت ها در افکار عمومی به مطالبه توسعه عدالت اجتماعی از طریق تغییر نظام حاکم جامعه کمک می کند.
۱۱.

تحلیل روان شناختی داستان "یافتن شاه باز را به خانه ی کَمپیر زن" مولوی از منظر پدیدارشناسی و روان تحلیل گری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روان تحلیل گری پدیدارشناسی سازه های شخصی مطالعه تطبیقی مولوی و داستان یافتن شاه باز را به خانه ی کمپیر زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۹
بررسی رابطه آراء مولوی با رویکردها و نظریه های روان شناختی به مراتب گسترده تر از تحلیل تطبیقی یک داستان است و وسعت اندیشه ورزی وی، امکان تحلیل کل آن را در مقیاس یک کار تحلیلی مختصر ممکن نمی سازد؛ لذا تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در حوزه مولوی شناسی بصورت گزینشی به انطباق آرا وی با مکاتب روان شناختی جدید از زوایای مختلف پرداخته اند. در این راستا نوشته حاضر نیز می خواهد با استخراج مضامین روان شناختی بویژه از منظر نظریه شناختی جرج کلی و روان تحلیل گری در حکایت " یافتن شاه باز را به خانه کَمپیر زن   " مولوی سهمی هر چند اندک در دانش افزایی بر ادبیات پژوهشی مربوطه داشته باشد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد رفتارهای کَمپیر زن   به خوبی بر نظریه سازه های شخصی جرج کلی منطبق است همچنین، انتخاب باز و پیامدهای این انتخاب که بر اساس تمایلات لذت گرایانه و بدون تفکر در پیامد آن انجام گرفته است با نظریه فرایند تفکر نخستین نظریه روان تحلیلگری انطباق دارد.
۱۲.

نقد و تحلیل ساختار تعلیمی کتاب«نصاب الصبیان» ابونصر فراهی (مطالعه موردی یک کتاب کودک در نظام آموزشی سبک سنّتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر تعلیمی شعر کودک نصاب الصبیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
در این نوشته، یک کتاب کودک (نصاب الصبیان) از دو جنبه شکلی و محتوایی، مورد مطالعه آمایشی_ تحلیلی قرار می گیرد. این کتاب در نظام آموزشی ایران اسلامی حدود ششصد و پنجاه سال مورد استفاده قرارگرفته است. با پژوهش انجام گرفته روی 3216 واژه به کاررفته در نصاب الصبیان، در یک بستر آمایشی تحلیل ریخت و محتوا؛ الف- از نظر شکلی؛ بسامد زبانی واژگان، محتوای لغات، قافیه غنی و فقیر، واژگان انسانی و غیرانسانی و همچنین جاندار و غیر جاندار بودن بخش غیرانسانی و ب- ازنظر محتوایی؛ موضوع لغات، خوشایندی، ناخوشایندی و خنثایی واژه ها، درون مایه اخلاقی، تخیلی و عاطفی آن ها و همچنین عناصر حرکتی، رنگی و موسیقیایی لغات مشخص می شود سپس از طریق تعیین بسامد واژگان، عناصر تعلیمی استاندارد و غیراستاندارد کتاب مشخص می گردد و در نهایت پس از بررسی های لازم، فاصله داشتن این کتاب از معیارهای شعر کودک به اثبات می رسد.
۱۳.

نگاهی جامعه شناختی به داستان سوم دفتر اول مثنوی معنوی (مطالعه موردی داستان سوم مثنوی بر اساس مبانی نظری نیکولو ماکیاولی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مولوی مثنوی ماکیاولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۳۵۸
حوزه ادبیات سیاسی غرب، نیکولو ماکیاولی را شخصیت مؤثری می شناسد که در انتقال دوره رنسانس ایتالیا به عصر روشنگری نقش برجسته ای داشته است. وی به عنوان مصلح اجتماعی یا منتقد سیاسی توانست افکار زمانه خود را درباره حکومت، دین، اشرافیت و مردم تحت تأثیر قرار دهد. نظریه پردازان حوزه جامعه شناسی سیاسی، با استفاده از رساله "شهریار" و کتاب "گفتارها"، اعتقادات سیاسی ماکیاولی را درباره یک عمل سیاسی، به سه بخش؛ زیرساخت و مبانی فکری، روش و شیوه اجرا و درنهایت به بخش هدف تقسیم بندی می کنند: الف- مبانی فکری یک رفتار سیاسی عبارت اند از: 1-ویرتو (فضیلت) 2–بخت یا اقبال 3-جدایی اخلاق از سیاست 4-تشریح انواع شهریاری ها 5-تعادل طبقات. ب- شیوه نامه اجرایی حوزه سیاسی عبارت است از: احکام ده گانه. ج- هدف از فعالیت سیاسی عبارت است از: دستیابی به مقوله قدرت، صیانت و افزایش آن.  نگارنده رفتارهای سیاسی به کاررفته در داستانِ "پادشاهی جهود که نصرانیان را می کشت" مولوی را بسیار همخوان با اعتقادات سیاسی ماکیاولی می داند. در این راستا، در نوشته حاضر، ابتدا اعتقاد سیاسی یادشده، به طور اجمال، به بیان می آید. سپس، به صورت توصیفی- تحلیلی، مفاهیم به کاررفته در داستان مثنوی با مبانی اندیشه ماکیاولی، مورد تطبیق قرار می گیرد. در پایان نتیجه گیری می شود؛ که در داستان یادشده، گونه رفتاری حاکمیت با مردم، در بسیاری از زوایا با تعاریف و انتظارات ماکیاولیایی همخوانی نزدیکی دارد.
۱۴.

بررسی حکایت های عرفانی مقامات حمیدی با دید ساختارگرایی (مطالعه موردی: حکایت های جنون، در آداب سفر، در تصوف، در عشق)

کلید واژه ها: مقامات حمیدی حکایت های عرفانی ساختارگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۳۶۹
مأموریت ساختارگرایی در حوزه ادبیات، تجزیه وتحلیل نوشته، تفکیک آثار و انواع ادبی، بررسی مؤلفه های بیرونی تأثیرگذار در ظهور یک ژانر هنری است. طرفداران این مکتب قواعدی برای تشریع آثار نویسندگان معرفی کرده اند که جنبه های زیباشناختی یک اثر را معرفی کرده و نوشته را در مقام مقایسه با سایر آثار قرار می دهد و ضمن تسهیل نقد و ارزشیابی اثر، میزان توانمندی آفریننده آن را معلوم می سازد. در میان آثار ادبی نوع سنتی آن به دلیل پیچیدگی های معنایی بیشتر از نوشته های معاصر نیاز به این نوع بررسی ها دارد. این نوشته چهار مقامه عرفانی (در جنون، در عشق، در آداب سفر و در تصوف) را بر اساس قواعد ساختارگرایی مورد بررسی قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که درونمایه این اثر ادبی همواره پند و اندرز اخلاقی- عرفانی بوده است. نویسنده این اثر در لغت پردازی و ترکیب سازی از هیچ کوششی فروگذاری نکرده و آغاز و پایان یکنواخت مقامات را بدون سکته و آسیب به پایان برده است. قاضی حمیدالدین بنای تعلیم در نیت داشته و از نظر شکلی از کاربرد سجع و استفاده از الفاظ فصیح و بلیغ عربی و فارسی غفلت نکرده و در تضمین و درج اشعار شعرای فارسی و تازی هنرمندی نشان داده است.
۱۵.

تأملی تعلیمی-روان شناختی بر داستان پادشاه و کنیزک مثنوی در بستر قواعد ساختارگرایی

کلید واژه ها: داستان تعلیمی پادشاه و کنیزک ساختارگرایی نقد روان شناختی رمزگشایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵
داستان، بازنمایی از زندگی انسانی است که خواننده تلاش می کند؛ خود را در آن بیابد، خود را به آن برساند و یا خود را از آن دور سازد. در درون خود رمزها و رازهایی دارد که اگر خوب بازگشایی شود ترجمه هر کدام از آن ها، زندگی بشریت را خوب معنی می کند، و تعلیم هر یک، برگی بر باروری آن می افزاید. این نوشته می خواهد؛ داستان پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی را رمزگشایی کند. با استفاده از قواعد ساختار گرایی آن را بشکافد و با اراده تعلیمی و آموزشی، شکل و محتوای آن را تبیین و توضیح دهد. ایضاح صحنه های مختلف داستان، آشنایی با مزه تلخ و شیرین روان شناختی آن بر زاویه دید مخاطب قدرت و دقت خواهد بخشید. در مجموع نوشته هایی که در مورد این داستان ملاحظه شد، به نظر می رسد با این شیوه و فرایند، تحقیقی درباره آن صورت نگرفته باشد، امید است مقبول نظر استادان و مورد استفاده پژوهندگان قرار گیرد.
۱۶.

بررسی "کنش ارتباطی" در یک حکایت تمثیلی از دفتر اول مثنوی معنوی (مطالعه موردی مذاکرات داستان پنجم مثنوی معنوی بر اساس نظریه "کنش ارتباطی" هابرماس)

کلید واژه ها: مولوی هابرماس دموکراسی گفتگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۷۴۱
"دموکراسی گفتگویی" نظریه ای است که در قرن بیستم به وسیله یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه شناس آلمانی طرح شد. این گفتگو در یک "حوزه عمومی" با "مشارکت آزاد شهروندان مستعد" شکل می گیرد. ابزار تعامل در آن "زبان ارتباطی عام" است و برای رسیدن به "تفاهم" یا "پذیرش استدلال برتر" صورت می گیرد. این نظریه هابرماس در ادبیات سیاسی معاصر تحت عنوان "کنش ارتباطی" شهرت یافته است. مولوی در حکایت تمثیلی"شیر و نخجیران" مذاکره ای به کاربسته است که با ارکان نظریه یادشده قابل بررسی است. در این راستا، نوشته حاضر ابتدا، به توضیح اجمالی مؤلفه های "نظریه انتقادی هابرماس"، "حوزه عمومی"، "جهان زیست" و "زبان ارتباطی عام" و تعریف تمثیل می پردازد. سپس با تحلیل و بررسی بخش مذاکرات داستان "شیر و نخجیران" مولوی، نتیجه می گیرد؛ که مذاکره اول، با قواعد "دموکراسی گفتگویی" هابرماس، همخوانی بیشتری دارد و با پیش روی داستان، کنش ارتباطی مذاکرات کم و رنگ سیاسی و راهبردی آن غلظت پیدا می کند. رنگ سیاسی لایه اندرونی تمثیل یادشده است.
۱۷.

نقد و بررسی حکایت تمثیلی «جنون» از مقامات حمیدی (مطالعه موردی بر اساس قواعد ساختارگرایی)

کلید واژه ها: مقامات حمیدی تمثیل و ساختارگرایی جنون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۳۳
مقامات حمیدی مجموعه ای است از داستان های کوتاه تمثیلی که در هر کدام از آنها، یک موضوع عرفانی به صورت تمثیلی مورد بحث قرار می گیرد. این مقاله حکایت جنون را با توجه به معماری داستان و هندسه ساختاری آن، مأموریت ذاتی اثر و کردار گفتاری- نوشتاری سراینده، به صورت کمّی تشریح می نماید و در پایان به این نتیجه می رسد که نویسنده در این کتاب تعلیمی با تبحر خاصی انسجام متن را با هنر و مهارت درآمیخته و پند و اندرزهای دینی- اخلاقی خود را به مخاطب ارائه کرده است.
۱۸.

ضرورت های یک قضاوت منطقی (مطالعه موردی حکایت تمثیلی رمزی "مرد بقال و طوطی" از دفتر اول مثنوی)

کلید واژه ها: مثنوی مولوی تمثیل رمزی داوری و تنبیه داده های اطلاعاتی و قدرت پردازشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۵۶۸
این نوشته با روش تحلیلی- توصیفی، در دو بخش؛ کلی و مصداقی، فرایند یک داوری و تصمیم گیری را در بستر داستان "مرد بقال و طوطی" مورد بررسی قرار داده است. این داستان با شکلی تمثیلی رمزی و با مبانی تعلیمی برای انتقال مفاهیم به مخاطب سروده شده و مولوی در بخش محتوایی آن، برای یک قضاوت و داوری منطقی ضرورت های مورد نیاز ارائه داده است. نقاب، تنبیه، تشخیص، حسگرهای بیرونی و درونی، داده های اطلاعاتی، فرایند تصمیم گیری، قوه و قدرت پردازشگری انسان از مهم ترین مباحث آن به شمار می رود. تحلیل کلی داستان به مخاطب می آموزد که: الف- فرایند یک داوری و تصمیم گیری چگونه رخ می دهد؟ ب- ارکان یک داوری چگون دست کاری و نتیجه آن مصادره می شود؟
۱۹.

گفتمان مشروطیت و کشف سه گانه های؛ عقلانیت، ایدئولوژی و قدرت (مطالعه موردی 25 نشریه از مطبوعات دوره مشروطیت تبریز)

کلید واژه ها: گفتمان مشروطیت نشریات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۷
گفتمان؛ نیرویی است که از رابطه و تعامل سه گانه های؛ عقلانیت، ایدئولوژی و قدرت به وجود می آید و برای تدابیر سیاسی مورد استفاده قرار می گیرد. با شناسایی سه گانه های؛ عقلانیت، ایدئولوژی و قدرت می توان به هستی شناسی گفتمان پی برد و بالعکس از طریق شناسایی گفتمان ها نیز می توان سه گانه های زمان را ترسیم نمود. ازآنجایی که ورود واژه مشروطیت به ادبیات سیاسی و کارکردهای چهارگانه گفتمان سازی؛ اعم از اجبار، انتقاد، پنهان کاری و سرانجام مشروعیت زایی یا مشروعیت زدایی در تعامل عقلانیت، ایدئولوژی و قدرت در بستر و قابلیت های ادبیات مخصوصاً حوزه مطبوعات محقق شد با بررسی و تحلیل گفتمان هایی که از طریق نشریات دوره مشروطیت در تبریز حرارت می گرفت سه گانه های دوره مشروطیت قابل تشخیص است. در این راستا در پژوهش حاضر ابتدا 25 نشریه از دوره مشروطیت بین سال های اوج با گونه های مختلف انتخاب و ازنظر محتوا، رویکرد و اهداف مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه گیری می شود سلطنت طلبی، روشنفکری اعم از لیبرالیسم و سوسیالیسم، روحانیت اعم از قرائت های شریعت مداری، عدالت خواهی و نوگرایی سه گانه غالب جامعه را در اختیار داشته اند.
۲۰.

تحلیل کارکرد تعلیمی رویکرد واقعیت درمانی و تئوری انتخاب گلسر در داستان «شیر و نخجیران» دفتر اول مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: واقعیت درمانی تئوری انتخاب مسئولیت پذیری داستان مثنوی مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶
بر اساس رویکرد واقعیت درمانی و تئوری انتخاب ویلیام گلسر افراد زمانی دست به انتخاب رفتاری می زنند که در ارضای نیازهای خود ناکام می شوند. یعنی رفتار و عمل خاصی را انتخاب می کنند تا شاید بدان وسیله نیازشان را برآورده کنند. وی معتقد است تمامی رفتارها همیشه در آن لحظه که انتخاب می شوند  بهترین انتخاب فرد  برای ارضای یک یا چند نیاز هستند؛ هر چند ممکن است به علت نیافتن روش های مؤثر دست به انتخاب رفتار ناکارآمد و نامؤثر زده باشد. این نیازهای پنج گانه در ژن های انسان تعبیه شده است و فرد برای ارضای این نیازها تصاویری را در ذهن خود جمع می کند.  تفاوت بین مجموعه این تصاویر یعنی دنیای مطلوب با دنیای ادراکی است که فرد را به سمت رفتارهای کلی سوق می دهد که به هنگام کشمکش و تکاپو و به منظور  رسیدن به خواسته ها توسط سیستم خلاق مغز پیشنهاد می شود. مولوی هفتصد سال پیش در داستان «شیر و نخجیران» دفتر اول مثنوی معنوی مناظره ای بین شیر، نخجیران و خرگوش چیده است که رفتارهای آنها به نظر نگارندگان با تئوری انتخاب گلسر همخوانی دارد. در مقاله حاضر برای اثبات این فرضیه، پس از مقدمه، پیشینه نویسی پژوهش و ذکر چارچوب نظری به تحلیل مصداقی رفتارها پرداخته و در پایان نتیجه گیری شده است که رفتارهایی که به تناسب موقعیت مناظره از حیوانات سر می زند با آموزه های تئوری انتخاب گلسر همخوانی داشته است.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان