محمدرئوف حیدری فر

مقدمه:  برنامه ریزی برای توسعه مناطق محروم و غیر برخوردار  به علت جایگاه شان در توسعه و امنیت در بسیاری از کشورها ازجمله ایران به ویژه مناطق مرزی کرمانشاه ضرورت تام یافته است.هدف:  هدف تحقیق بررسی عوامل توسعه نیافتگی نواحی مرزی در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه است.روش شناسی:  این پژوهش به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی می باشد که از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم پ افزار  SPSSاستفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خبره های محلی در زمینه مطالعات مرزی و مدیران ارشد استان و نواحی مرزی کرمانشاه می باشد، که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 350 نفر از بین آنها انتخاب شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این تحقیق در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه انجام شده است.یافته ها و بحث:  نتایج به دست آمده حاکی از این است که مناطق مرزی ازلحاظ برخورداری در وضعیت محروم قرار دارند و همچنین از ظرفیت های این مناطق به نحو درستی استفاده نشده است. علل و ریشه های توسعه نیافتگی استان با توجه به ماهیت و نوع ارتباطشان در چهار دسته بندی کلی «عوامل اجتماعی- فرهنگی »، «عوامل سیاسی ایدئولوژیک و امنیتی»، « جنگ و پیامدهایش» و در نهایت «عوامل مربوط به دولت و مدیریت توسعه» قابل شناسایی هستند.نتیجه گیری: ریشه ای ترین علل وضعیت کنونی استان را می توان در نظام معیشتی عشایری، جنگ تحمیلی،  نگرش تاریخی تساوی اقتدار با امنیت و تسلط نگرش ایدئولوژیک به جای شایسته سالاری در انتصابات و مهمتر از همه وجود انواع «اختلالهای ارتباطی» در سطوح مختلف در استان جستجو کرد. تعدادی از عوامل از جمله نظام معیشتی، جنگ تحمیلی و بینش تساوی اقتدار با امنیت هر چند آثارشان کاملاً از بین نرفته اما اکنون خود آن ها به عنوان عامل تداوم اثرات، دیگر نقش جدی و موضوعیتی ندارند. اما بقیه عوامل یاد شده، بویژه انواع اختلال های ارتباطی در سطوح مختلف همچنان نقش بازی می کنند.

شهرها به عنوان کانون های جمعیتی و مراکز اجتماعی متناسب با شرایط سیاسی و موقعیت اقتصادی، ارتباطی مسیر رشد و توسعه را پیش گرفته اند و پذیرای جمعیت از اقصی نقاط محدوده و فرامحدوده خود می شوند و همین امر توسعه فیزیکی شهر را در ادوار مختلف تاریخی دست خوش تغییر و تحولات انسانی و طبیعی نموده است، عموما با گسترده ترین دخالت های نسنجیده انسانی در محیط طبیعی از جمله ساخت و سازهای بی رویه در حریم گسل، عدم توجه به مباحث پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری، فقدان و یا بی توجهی به ضوابط و استانداردهای ساخت و ساز نیز تشدید می شود. کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله، به عنوان یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری و طراحی شهری محسوب می گردد. لذا ضرورت توجه به توسعه شهری کارآمد و لزوم توجه به اندیشه های جدید شهرسازی و برنامه ریزی دفاعی شهر، برای رسیدن به اهداف پدافند شهری بسیار مهم به نظر می رسد. نتایج ارزیابی آسیب شناسی از پهنه های لرزه خیز در فضای سرزمینی حاکی از تمرکز قابل توجهی از فضاهای سکونتی به ویژه شهرها است. از سوی دیگر تجارب مدیریت بحران ناشی از مخاطرات زلزله در کشورهای مختلف و به ویژه ایران نیز نشانگر ناکارآمدی در آسیب شناسی و حفاظت از فضاهای شهری و کاهش خسارات اقتصادی و انسانی بوده است. در بسیاری از پژوهش های اخیر موضوع کاهش خسارات ناشی از زلزله در قلمرو حوزه کالبدی_ فضایی به منظور افزایش مقاومت بنا در برابر زلزله بوده است. در حالیکه این پژوهش با شناخت مولفه های محیطی، کالبدی_ فضایی، اجتماعی، اقتصادی و شاخص های اثرگذار در هر مولفه، آسیب شناسی و پهنه های خطرپذیر ناشی از زلزله را به صورت جامع و مطلوب تعیین و بر اساس آن استراتژی های کاهش خطر را باز تعریف ساخته است. در مقاله حاضر با بررسی های بنیادی و ارائه مبانی نظری در ارتباط با موضوع و محدوده مورد مطالعه نسبت به تشکیل پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزاری ArcGIS اقدام گردید و سپس با هدف ارزیابی میزان آسیب پذیری مناطق شهرداری کلان شهر کرمانشاه، متناسب با شرایط محدوده مورد مطالعه پرداخته شده است که در نهایت آسیب پذیری مناطق شهرداری کلانشهر کرمانشاه با توجه به اصول پدافندغیرعامل و معیارهای کمی و کیفی با استفاده از نرم افزار ArcGIS و مدل آنتروپی شانون در شناسایی مولفه های تاثیرگذارتر و همچنین مدل تاپسیس جهت شناسایی مناطق شهرداری با آسیب پذیری بیشتر به صورت نقشه پهنه آسیب پذیر مشخص گردید و به ترتیب مناطق8 و 4 و ... دارای کمترین آسیب پذیری شناخته شدند (منطقه 8 رتبه اول، منطقه 4 در رتبه دوم، منطقه 1 در رتبه سوم، منطقه 3 و 2 به طور مشترک رتبه چهارم، منطقه 5 رتبه پنجم، منطقه 6 رتبه ششم و منطقه 7 رتبه هفتم) و در ادامه با ارائه راهکارهایی سیر توسعه ادواری شهر و جهات توسعه کالبدی کلان شهر کرمانشاه براساس موقعیت مکانی محدوده با رویکردی به ملاحظات پدافندغیرعامل بررسی و ارائه راهکار صورت پذیرفته است.

استراتژی و هنجار امریکا در بخش سیاسی در برخورد با کشورها به شکل یکسانی نیست و دارای ماهیتی متفاوت می باشد؛ استراتژی ایالات متحده در خاورمیانه به عنوان یکی از مستعدترین مناطق ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. مذاهب متفاوت، منابع نفت و گاز، تشکیل کشور اسرائیل(رژیم صهیونیستی)، رقابت های منطقه ای و جهانی قدرت های بزرگ مانند چین و روسیه، مسائل هسته ای ایران و غیره سبب شده امریکا در معادلات بین المللی خود توجه بیشتری به خاورمیانه داشته باشد. در این پژوهش علت تغییر و تنوع استراتژی های ایالات متحده امریکا در قبال خاورمیانه با محوریت ایران بررسی می شود. روش پژوهش از نوع توصیفی – میدانی می باشد و فرضیات آن با استفاده از روش آماری همبستگی اسپرمن، مدل نزدیک ترین فاصله تا راه حل ایدئال(topsis) و ژئوکالچر شیعه و تنظیم پرسش نامه موردبررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد آنچه بیش از همه موجب اتخاذ استراتژی های متفاوت امریکا و پافشاری به ماندن در خاورمیانه شده مسئله تأمین انرژی فعلی و آتی خود برای صنایع این کشور( sig=0.304 ) می باشد؛ هم چنین ازنظر وزن ژئوپلیتیکی در میان کشورهای خاورمیانه این ایران(Di=0.14356) است که بیشترین توجه استراتژیک امریکا را به خود جلب کرده است، به عبارت دیگر بزرگ ترین کشور مانع درراه رسیدن به اهداف امریکا، ایران می باشد. درنهایت ژئوکالچر شیعه یکی از مهم ترین عواملی است که موجب می شود سیاست های امریکا( به ویژه در خصوص کشور اسرائیل، بازار انرژی و حضور رقبای روس و چینی) در منطقه به ویژه در کشورهای شیعه نشین با مشکلات عدیده ای روبرو شود.

وحدت ملی شرط و ضامن بقای هر جامعه و کشور از دیرباز تاکنون است. همت و هدف بسیاری از سیاست مداران، رسانه ها و ... تقویت روحیه وحدت ملی میان شهروندان است. عوامل متعددی در شکل گیری وحدت ملی و یا از بین بردن آن دخیل هستند؛ عواملی چون وجود زبان ، پرچم، نژاد، قومیت، مذهب و دین ، خاطره و سرگذشت مشترک و غیره از عوامل بستر ساز و تقویت کننده وحدت ملی است.موضوع این مقاله بررسی ویژگی های اخلاقی و فرهنگی ملت ایران و تاثیر آن بر وحدت ملی است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی وحدت ملی با توجه به متغیرها و مولفه هایی مانند باورها و تصورات فردی، اعتماد، علاقه به سرزمین مادری، تجربیات گذشته، وطن دوستی و غیره می باشد. این مقاله با استفاده از مدل دیمتل و آزمون همبستگی پیرسون درSPSSو Excelبا جامعه آماری 82 نفری انجام گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهمترین مولفه اخلاقی بستر ساز برای ایجاد و حفظ وحدت تصورات و باورهای فردی با مقدار4.357 است و هم چنین براساس روش همبستگی اسپرمن، رابطه معنادار ( مقدار SIG=0.017) و مثبتی ( Correlation coefficient= 0.595) میان متغیر ویژگی های اخلاقی و وحدت ملی وجود دارد. در پایان مقاله پیشنهاداتی برای این پژوهش ارائه گردیده است.

مقدمه:   یکی از معیارهای کلیدی توسعه پایدار برقراری  امنیت اجتماعی به همین منظور مکان یابی پاسگاه های انتظامی در نواحی روستایی یکی از عوامل مهم برنامه ریزی در امر توسعه فضایی- مکانی مناطق و نواحی تلقی می گردد. هدف:  مکان یابی پاسگاه های انتظامی در نواحی روستایی شهرستان روانسر است. روش شناسی :  روش پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع کاربردی است. روش گرداوری داده ها و منابع از طریق کتابخانه ای و میدانی است. جامعه اماری شامل 150 روستای شهرستان روانسر است. برای تعیین مناطق مناسب برای ایجاد پاسگاه های روستایی از رویکرد جغرافیایی که در آن دو عامل طبیعی(ارتفاع، شیب، کاربری اراضی، دوری از گسل) در عامل انسانی ضریب دسترسی و تعداد جمعیت به عنوان مولفه های مورد مطالعه بوده اند برای تبیین و تحلیل از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی، روش AHP و برنامه ریزی خطی استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو پژوهش 150 آبادی شهرستان روانسر واقع شمال غربی استان کرمانشاه است. یافته ها و بحث:   برای ادراک از وضعیت طبیعی منطقه ابتدا روستاهای را بر مبنای ارتفاع، شیب، دوری از گسل، نحوه کاربری اراضی را در فضای GIS به صورت نقشه نمایش و در نهایت از طریق لایه های همپوشانی موقعیت مناسب طبیعی برای ایجاد پاسگاه ها مشخص گردید. در بخش انسانی نیز در ابتدا پراکندگی فضایی و تراکم جمعیت روستایی در سطح دهستان ها مشخص و ضریب دسترسی هریک تعیین و از طریق لایه های همپوشانی موقعیت انسانی دهستان ها برای تعیین پاسگاه ها مشخص گردد در پایا از طریق برنامه ریزی خطی با کمک لایه های موجود در ابعاد طبیعی و انسانی هشت موقعیت بهینه پاسگاه های انتظامی مشخص گردید. نتیجه گیری:  نتایج نشان داد که برای تعیین مکان های بهینه نه تنها معیارهای امنیتی بلکه به معیارها و پهنه یندی جغرافیایی منطقه توجه داشت. از طرف دیگر برای افزایش بهره وری و اثر بخشی  بیشتر در دهستان هایی که تراکم جمعیت بیشتر است مانند حسن آباد در محورهای مواصلاتی و ارتباطی با توجه به موقعیت استراتژیک (بازارچه مرزی)شهرستان روانسر و نزدیکی آن با مرز عراق، همچنین موقعیت بین راهی شهرستان های پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی با مرکز استان(کرمانشاه) است پیشنهاد می گردد برای ایجاد امنیت بیشتر پاسگاه های موقت بین راهی ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: مسکن نیازی است که در محیط های طبیعی و انسان ساخت پاسخ های متفاوتی داشته است و هر جامعه به فراخور نیازها و امکانات و محدودیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش بدان شکل خاصی بخشیده است. هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تحلیلی بر اولویت بندی شاخص های مسکن درشهرستان های استان آذربایجان غربی است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی محسوب می شود که با استفاده از روش«اسنادی – پیمایشی» انجام شده است که سعی گردیده است مؤلفه های مهم و تأثیر گذار در این حوزه مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. برای گردآوری داده های پژوهش از مرکز سالنامه مرکز آمار سال 1395 استان آذربایجان غربی و جهت تحلیل داده های پژوهش از مدل تحلیل عاملی و آزمون KMO در قالب نرم افزار Spss استفاده شده است. یافته ها و بحث: نتایج پژوهش نشان می دهد . نتیجه بکارگیری تحلیل عاملی تقسیم بندی شهرستانها در 4 سطح برخوردار، نسبتاً برخوردار، محروم و بسیار محروم است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهرستان ارومیه رتبه 1 با امتیاز 47/3 و شهرستان چالدران رتبه 17 با امتیاز 25/3- در بین 17 شهرستان استان آذربایجان غربی را به خود کسب کرده، که 52/23 درصد شهرستانها در سطح برخوردار، 3/26 درصد برخوردار، 29/35 درصد نسبتاً برخوردار، 52/ 23 درصد محروم و 64/17 درصد در سطح بسیار محروم قرار گرفتند و در نهایت با استفاده از تحلیل خوشه ای و ترسیم نمودار دندروگرام، شهرستانها به گروه های همگن طبقه بندی شده اند. نتایج: در مجموع یافته ها، نشان از تفاوت و نابرابری شهرستانها در برخورداری از شاخص های مسکن است. این تفاوت ها نشان دهنده تغییر جایگاه شهرستانها از نظر کمی و کیفی مسکن با تاثیرپذیری از عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است.

نتایج ارزیابی آسیب شناسی از پهنه های لرزه خیز در فضای سرزمینی حاکی از تمرکز قابل توجهی از فضاهای سکونتی بویژه شهرها است.از سوی دیگر تجارب مدیریت بحران ناشی از مخاطرات زلزله در کشور نیز نشانگر ناکارآمدی در آسیب شناسی و حفاظت از فضاهای شهری و کاهش خشارات اقتصادی و انسانی بوده است. از این رو یکی از الگوهای مطلوب در شناخت، تحلیل و کاهش خسارات در فضاهای شهری بکارگیری چارچوب ساختاری و کارکردی پدافند غیر عامل است. در بسیاری از پژوهشهای اخیر موضوع کاهش خسارات ناشی از زلزله در قلمرو حوزه کالبدی_فضایی به منظور افزایش مقاومت بنا در برابر زلزله بوده است. در حالیکه این پژوهش با شناخت مولفه های محیطی، کالبدی_ فضایی، اجتماعی، اقتصادی و شاخص های اثرگذار در هر مولفه (45 شاخص) آسیب شناسی و پهنه های خطرپذیر ناشی از زلزله را به صورت جامع و مطلوب تعیین و بر اساس آن استراتژی های کاهش خطر را باز تعریف ساخته است. بعبارت دیگر با شناخت و تحلیل مفهومی بنیادی شبکه تهدید و حلقه مخاطره با رویکرد پدافند غیرعامل در ارزیابی و آسیب پذیری از زلزله در کلان شهر کرمانشاه نسبت به تشکیل ساختار پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزاری مناسب، سیاست گذاری مناسب و اقدامات مدیریت بحران شهری متناسب با مخاطره زلزله طرح ریزی می شود.

انتخابات موثرترین و عملی ترین وسیله برای اعمال افکار و عقاید مردم و تشخیص گزینه ها و ارجحیت های اجتماعی در جوامع مردم سالار است که طی فرآیند آن، رای دهی و مشارکت انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان نقش اساسی دارد. این پژوهش تحلیلی از جغرافیای انتخابات و تکنیک های نوینی است که کاندیداهای مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه اسلام آباد و دالاهو برای موفقیت در انتخابات به کار گرفته اند. روش مورد استفاده در این پژوهش با توجه به ماهیت و اهداف موضوع و همچنین متناسب با آزمون فرضیه ها و گردآوری داده ها، روش توصیفی تحلیلی می باشد . جامعه آماری آن خانوارهای ساکن در حوزه انتخابیه اسلام آباد و دالاهو با جمعیتی بالغ بر 176864 نفر و 51177 خانوار می باشد. یافته ها نشان داد رابطه معنادار بین احساس وضعیت اجتماعی- اقتصادی و به کار بردن تکنیک ها و شگردهای تبلیغاتی کاندیداها وجود دارد؛ به عبارتی هر چه وضعیت اجتماعی- اقتصادی کاندیداها مناسب تر باشد تکنیک ها از لحاظ کمی و کیفی در سطح بالاتری خواهد بود .

مخاطرات طبیعی و انسانی همواره تهدیدی برای زندگی انسان هاست. در دهه های اخیر،به رغم پیشرفت های علمی در پیش بینی حوادث و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینه های سنگینی به جوامع انسانی وارد می سازند. از آنجا که ایران در میان ده کشور بلاخیز جهان قرار دارد و از میان بلایای طبیعی زمین لرزه در ایران، بنا به ماهیت خاص خود، از اهمیت و توجه بیشتری برخوردار است زیرا نسبت به سایر بلایای طبیعی دیگر فراوانی آن بیشتر است تلفات و صدمات فراوانی نیز به همراه دارد. شهر جوانرود از شرایط ویژه ای در رابطه با مخاطراتی همانند زلزله برخوردار است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل شبکه ای (ANP) و با بهره گیری از نرم افزارهای  Super  Decisionو ARC GIS و با استفاده از داده های مربوط به کاربری اراضی شهر جوانرود، DEM 30×30 متری و نقشه زمین شناسی 1:100000 پس از تبیین اصول، اهداف نقشه های آسیب پذیری مورد نیاز برای مشخص کردن پهنه های خطر به دست آمد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حدود 20/0 از فضاهای ساخته شده شهری جوانرود در برابر این نوع از مخاطرات آسیب پذیری متوسط به بالایی دارد و ساختار کالبدی مطلوبی در چارچوب بحث مدیریت زلزله ارائه نمی کند؛ محلات حاشیه نشین در پهنه آسیب پذیری بالا و نیز مسکن مهرهای شهر به علت قرارگرفتن در حاشیه مرتفع شهر و سنگ بستر نامناسب و ارتفاع و شیب زیاد و تعداد طبقات بیشتر نسبت به سایر واحدها دارای آسیب پذیری بیشتری می باشند. فضای مسکونی و کاربری اراضی جوانرود نشان می دهد، درصورت بی توجهی و برنامه ریزی نامناسب، رویکرد مقابله با زلزله می تواند به فاجعه انسانی و مصیبتی بزرگ منتهی شود.

استان کردستان در غرب ایران با دارابودن مرز مشترک با کشور عراق، پتانسیل های قوی و بالقوه ایی جهت توسعه بازرگانی، به خصوص در شهرهای مرزی را دارا است. در این راستا توسعه  و و جود منابع و امکانات  در شهرستان های استان کردستان به عنوان شهرهای مرزی می تواند نقش مهم و حیاتی در برقراری ارتباط با کشورهای همسایه ی خود داشته باشد و هم می تواند آهنگ همگرایی ملی را تسریع کند. هدف از  پژوهش حاضر بررسی و تحلیلی بر توان های توسعه شهرستان های استان کردستان با تاکید بر همگرایی ملی بود. . و از نظر هدف گذاری کاربردی و از نظر روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. در روند تهیه و تولید داده ها ابتدا عوامل مؤثر بر توسعه استان کردستان با تاکید بر شاخص های همگرایی ملی، با استفاده از نظرات 45 نفر از کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شده است برای آزمون فرضیه از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین تحقق توسعه یافتگی و اثر گذاری آن بر روی همگرایی ملی با ضریب مسیر 0.48 رابطه مؤثری وجود دارد بدین معنی مؤلفه ها و معیارهای توسعه یافتگی 0.48 درصد موفقیت استراتژی توسعه یافتگی را تبیین می کند. از طرف دیگر بین (شاخص های توسعه انسانی با ضریب مسیر 0.91) با تحقق توسعه یافتگی رابطه علی قوی وجود دارد یعنی دسترسی به شاخص های توسعه انسانی تعیین کننده توسعه یافتگی می باشد، ولی بین عوامل دسترسی توسعه سیاسی (با ضریب مسیر 0.021- ) با موفقیت توسعه یافتگی شهرستان های استان کردستان رابطه علی وجود ندارد و این بدین معنی است که عوامل دسترسی توسعه سیاسی به واسطه تأثیری که بر تحقق توسعه یافتگی شهرستان های استان کردستان می گذارد می تواند عاملی تعیین کننده در موفقیت توسعه یافتگی شهرستان های استان کردستان تلقی گردد. در مجموع چنین می توان گفت که توسعه یافتگی شهرستان ها  بر معیارهای همگرایی ملی اثرگذار است.

   پدافند غیرعامل از جمله موضوعاتی است که در سال های اخیر در طرح ها و برنامه های شهری مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر در طرح های جامع شهری این موضوع شامل ضوابط مشخصی در مورد مکان یابی کاربری ها و مقاوم سازی بناها می باشد که می تواند برای هر شهری مورد استفاده قرار گیرد. شهر کرمانشاه نیز با توجه به موقعیت خود همواره ممکن است با مخاطرات طبیعی و مخاطرات انسانی از جمله جنگ مواجه شود. هدف از پژوهش حاضر تحلیل مکانی کاربری های شهر کرمانشاه با دیدگاه پدافند غیرعامل است. روش پژوهش نیز توصیفی – تحلیلی است. جهت تحلیل داده های پژوهش در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی[1] از  توابع همپوشانی فازی[2] و  عملگر گاما با ده لایه اطلاعاتی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که از بین مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه مناطق 4 ، 5 و 7 که از مناطق حاشیه های شهر محسوب می شوند، بافت جدید بیشتری دارند. همچنین به دلایلی همچون دسترسی به فضاهای باز، مطلوبیت در دسترسی ها، عدم فشردگی کاربری ها از لحاظ پدافندی وضعیت بهتری را نسبت به دیگر مناطق دارند؛ ولی مناطق 1و 6 با توجه به قرار گیری در مرکز شهر و مناطق فشرده نسبت به 6 منطقه دیگر از عدم مطلوبیت بیشتری برخوردارند. نتیجه کلی پژوهش نشان می دهد با توجه به اینکه در بین مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه  حدود 5 منطقه آن از شرایط نامطلوبی به لحاظ پدافند غیر عامل برخوردارند ، لذا شهر کرمانشاه به لحاظ ساختار و بافت شهری نسبت به پدافند غیرعامل در شرایط نامناسب و بحرانی قرار دارد که این امر لزوم توجه برنامه ریزان شهری را مشخص می نماید. <br clear="all" /> [1] -Arc Gis [2] - FUZZY OVERLAY   

فضای شخصی، خانگی، همسایگی، روستا، شهر، استان، ایالت، ناحیه، منطقه، قلمرو، استان، بخش، کشور، قاره، نیمکره وشاید سیاره از جمله مفاهیمی هستند که در جغرافیای سیاسی بررسی می شود. هریک از این فضاها دارای مفاهیم ومقاصد خاصی و متنوعی برای مردم هستند؛ یعنی تعریف هریک از این مفاهیم منوط به تعریف دیگری است. اما هر فرد یک فضای شخصی دارد، فضایی در پیرامون بدن خود با مرزهای نامرئی که در آن مزاحمان و میهمانان ناخوانده جایی ندارند. امروزه با پیشرفت فناوری و گسترش وسایل ارتباط جمعی، مسئله ی فضای شخصی نیاز به بازتعریف و نگاه تازه ای دارد. مسلماً آشنایی با این مفهوم، به فرد کمک می کند تا در ارتباطات خود، اجازه ندهد کسی از حدومرز خصوصی اش عبور کند. پژوهش حاضر از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است و از نظر روش، یک تحقیق توصیفی- پیمایشی است. هدف اصلی پژوهش، بررسی قلمروسازی در فضای شخصی افراد در شهر کرمانشاه است. براین اساس، این سوال همواره برای جغرافیدانان سیاسی وجود دارد که فضای شخصی در این شهر وجود دارد یا خیر؟ کیفیت و ترتیب و سلسله مراتب آن چگونه می باشد؟ برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه و تحلیل آن از طریق Spss استفاده شده است. متغیرهای مورد بررسی در پژوهش عبارت اند از: فاصله صمیمانه یا حریم خصوصی، فاصله اجتماعی، فاصله عمومی، فرهنگ و فضای ارتباطی. جامعه مورد مطالعه نیز شامل کلیه افراد از طبقات و صنف های مختلف و تحصیل کرده شهر کرمانشاه می باشد و نمونه مورد مطالعه شامل 299 نفر از افراد فوق به صورت نمونه گیری تصادفی ساده می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که هر فردی یک فضای خاصی در پیرامون خود دارد که مرزهای آن نامرئی اند؛ به عبارتی فضای شخصی در شهر کرمانشاه براساس هدفی که در فوق تعریف شد وجود دارد.

مخاطرات طبیعی حوادثی تهدیدآمیز هستند که خسارات جانی و مالی فراوانی به دنبال دارند. این مخاطرات تنها منحصر به زمان وقوع نیست بلکه به دلیل پیامدهای اجتماعی که دارند سال های سال گریبان گیر مردم منطقه خواهند بود. در چنین مواردی که آثار مخاطرات طبیعی در زندگی انسان ها تظاهر می یابد از این گونه مخاطرات با عنوان بلایای طبیعی یاد می شود و در آمایش شهری نقش این مخاطرات حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران در آمایش سرزمین در استان کرمانشاه است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر فرآیند پژوهش، ترکیبی از روش های «توصیفی- تحلیلی» است. جمع آوری اطلاعات و داده ها به دو صورت «اسنادی و پیمایشی» انجام پذیرفته است. و جهت تحلیل و وزن گذاری داده های از مدلFAHP و نرم افزارGIS   ARC(سیستم اطلاعات جغرافیایی) برای بررسی نحوه ی پراکنش مخاطرات طبیعی اقدام شده است. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که از لحاظ وضعیت مخاطرات طبیعی (زلزله، سیل، خشکسالی، زمین لغزش) ،54 درصد از سطح استان در وضعیت خطرپذیری کم و خیلی کم، 21 درصد در وضعیت خطر پذیری متوسط  و در نهایت 8.36 درصد در وضعیت خطرپذیری خیلی زیاد قرار دارد. نتایج حاکی از آن است از لحاظ مخاطرات طبیعی(زلزله، سیل، خشکسالی، زمین لغزش)  استان کرمانشاه در وضعیت متوسطی قرار گرفته است.

در فضای ژئوپلتیکی پیشِ رو و پس از گذار، اهمیت منطقه خاورمیانه از نظر ژئوپلتیکی و ژئواکونومی چند برابر خواهد شد. لذا بررسی این سازه ژئوپلیتیکی بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، ابعاد مختلف مسئله مورد مطالعه به کمک روش توصیفی و تحلیلی بررسی شده است. اهداف پژوهش حاضر عبارتند از: الف) شناسایی مهم ترین نشانه های قدرت نمایی دولت های خارجی در خاورمیانه؛ ب) بررسی روند افول نظام تک قطبی به دو یا چندقطبی براساس قدرت گیری کشورها در این منطقه و ج) تحلیل مهم ترین تئوری سیاست خارجی نظام تک قطبی در رابطه با رویدادهای خاورمیانه. متغیرهای این پژوهش شامل متغیر مستقل (تغیر سلسله مراتب روابط قدرت در جهان) و متغیر وابسته (رویدادهای مهم در اقصی نقاط جهان و به ویژه خاورمیانه) می باشد. روش پژوهش به شیوه ترکیبی از روش توصیفی (کتابخانه ای) و تحلیلی بر پایه شیوه استقرایی به کمک روش های آماری و نرم افزار است. برای تحلیل اهداف مطرح شده از پرسش نامه (براساس جامعه آماری 19 نفره از کارشناسان علوم سیاسی بر اساس طیف «ساتی» و «لیکرت») بر مبنای مدل های تصمیم گیری چندمتغیره (ahp-topsis)، روش های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و تعقیبی تیوکی HSD و به کمک نرم افزارهای Spss25, Excel 2016, ExpertChoice 11 استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که عامل نظامی، یعنی جنگ داخلی سوریه با مقدار 736/0 (وزن نهایی ماتریسی) بیش از هر عامل دیگری موجب قدرت نمایی دولت های خارجی در منطقه خاورمیانه به ویژه آمریکا و روسیه گردید؛ اما به طور کلی در عامل نظامی و سیاسی، نقش آمریکا در خاورمیانه پررنگ بوده و در زمینه اقتصادی، چین نقش مهم تری ایفا می کند. همچنین دورنمای آینده روابط بین الملل بیانگر آن است که کشور چین با مقدار 0.839 نزدیک ترین فاصله را تا راه حل ایدئال دارد؛ یعنی کاندیدای اصلی برهم زدن نظام هژمونی در جهان و خاورمیانه بوده و نظام جهانی را به سمت دو قطبی (احیاناً فراقطبی) هدایت می کند. به علاوه، ایالات متحده در زمینه فلسفه های سیاسی موجود از فلسفه سیاسی هابزی با 0.016=Sig بیش از سایر موارد استفاده می کند؛ به طوری که از سال 1991م. معمولاً از «فلسفه هابزی» (منازعه) در قبال کشورهای خاورمیانه استفاده کرده است.

نقشه ها به رسم معمول، باید بازتاب داده های طبیعی و انسانی و نیز یافته های کارتوگراف ها از عوارض و پدیده های روی زمین باشند؛ اما درحقیقت چنین نبوده است و در برخی موارد همراه با این حقایق، اهداف و اغراض سیاسی، نظامی و... دنبال می شود. جدایی ناپذیر بودن نقشه از زندگی انسان و نیز گستردگی و فراوانی کاربرد آن، باعث شده است تا بسیاری از زوایای آشکار و پنهانِ آن کمتر مورد توجه قرار گیرد. در کشور ایران با نگاهی گذرا، به این مسئله پی می بریم که تعصباتِ قومی و قومیت ها در طراحی نقشه ها به عینه دیده می شود و طراحانِ نقشه، عامدانه درصدد پر رنگ تر نشان دادنِ برتری و اکثریتِ یک قوم در سرزمین ایران بوده اند. درباره خلیج فارس ایران که یک موضوعِ فراملی است؛ نزاعِ حاصل از اغراضِ سیاسیِ آن در سال های اخیر در صدرِ اخبار و تنش های سیاسی مابینِ ایران و کشورهایِ حاشیه خلیجِ همیشه فارس بوده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و اسنادی و با رویکردی انتقادی به اهداف و اغراض سیاسی در فرایند طراحی نقشه ها می پردازد. یافته ها نشان می دهد که هرچند نقشه ها نخست، ساده و ابتدایی بودند و همه آن ها با هدف راهنمایی و نمایشِ عوارض زمین و به صورت کلی مفید و مورد استفاده عموم است؛ اما در گذرِ زمان، انواعِ گوناگونی از نقشه ها ترسیم شد که طمعِ ثروت اندوزیِ کارتوگراف ها، تعصبات قومی، انعکاساتِ سیاسی و قدرتِ قدرتمندان با اهداف و اغراضِ سیاسی در آن ها مشهود است.

مرزها از مفاهیم دائمی و ماندگار در جغرافیای سیاسی می باشند و نقش مهمی در زندگی اجتماعی- اقتصادی ساکنان پیرامون خود دارند. مرز میان دو کشور ایران و عراق همواره در شکل دهی به مناسبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم مرزنشین نقش اساسی داشته است. این مرز گاهی زمینه تنش و زمانی نیز زمینه همکاری دو کشور را فراهم ساخته است. استان کرمانشاه با بیش از 3۷۰ کیلومتر مرز بین المللی مشترک با کشور عراق، داشتن شش شهرستان مرزی با ظرفیت های بالای طبیعی و انسانی (منابع معدنی، نفت، کشاورزی، تفاوت های مرزی و تنوعات قومی-مذهبی و...) از اهمیت ژئوپلیتیکی خاصی برخوردار است. این مقاله با روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و به صورت مطالعه اسنادی و کتابخانه ای با نگاهی ژئوپلیتیکی-استراتژیکی به بررسی مرزهای استان کرمانشاه می پردازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که هر چند ژئوپلیتیک حاکم، در شرایط فعلی مبتنی بر صلح است؛ اما پاره ای از تهدیدات هنوز در جای خود باقی مانده است و احتمالاً در آینده نیز به دلیل ماهیت مرز بر میزان آن افزوده خواهد شد؛ ازاین رو توجه به هوشمندسازی، دیوارسازی و تقویت سازه ها در مرز بین دو کشور با توجه به روند روبه رشد تهدیدهای نظامی-اجتماعی، از جمله ضروریات اصلی نهادهای رسمی کشور است.

امروزه جوامع در تلاش برای دست یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن ها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. از این رو پژوهش حاضر با هدف سنجش مؤلفه های تاب آوری شهری در کلانشهرکرمانشاه است که با استفاده از روش «اسنادی – پیمایشی» سعی گردیده است مؤلفه های مهم و تأثیر گذار در این حوزه مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. برای گردآوری داده های پژوهش از نظرات ۴۲ نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد عامل کالبدی- مدیریتی، از اولویت بیشتری جهت گرایش به سمت تاب آوری شهری دارد و هر ۵ مؤلفه نهادی- مدیریتی، زیر ساختاری، کالبدی مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی تأثیر مستقیم و معناداری بر فرآیند تاب آوری شهری در برنامه ریزی شهری کرمانشاه دارند. برای بررسی بین مناطق از آزمون ویلکاکسون استفاده شده است و نتایج به صورت نقشه در سیستم اطلاعات جغرافیایی تحلیل شده اند. مناطق 4،5 و 1 به ترتیب کمترین تاب آوری را طبق نظر کارشناسان نشان می دهند. در خاتمه پیشنهاداتی که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری است مطح شده است تا با کاربست این مهم بتوانی چالش های پیش روی تاب آوری شهری در کلانشهر کرمانشاه را ساماندهی کرد.

مشارکت سیاسی پیامدهای دو سویه دارد؛ زیرا در یک معنا فقدان مشارکت و انفعال به این مفهوم است که دولت از منافع بالقوه ای که باید در خدمت آن قرار گیرد بی نصیب می گردد و از سوی دیگر، مشارکت زمانی مؤثر واقع می شود که تغییراتی بنیادی در اندیشه و عمل به وجود آیند. بنابراین، ایده های مطلوب مربوط به مشارکت یک نقطه مشترک دارند و آن بهاء دادن به نقش و نظر مردم در تصمیم گیری های سیاسی و دسترسی آن ها به منافع قدرت است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف نقش عوامل انگیزشی و منابع اجتماعی در مشارکت در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در میان شهروندان شهر شاهو و با استفاده از سطح خرد" الگوی نظری مشارکت سیاسی نوریس" انجام شده است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است، داده های مورد نیاز از طریق منابع اسنادی و پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم افزار Spss و با به کارگیری آزمون های کای اسکوئر، و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شده است. جامعه آماری مورد مطالعه تمامی شهروندان شهر تازه تاسیس شاهو بوده که در این میان100 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش سهمیه ای انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که مهم ترین عوامل انگیزشی اعلام شده از سوی پاسخ دهندگان برای مشارکت در انتخابات به ترتیب عبارتند از: مخالفت با جناح یا کاندیدای رقیب، بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم، ادای دین به شهیدان و خانواده آنان و احساس مسئولیت نسبت به کشور است. از میان منابع اجتماعی مورد بررسی رابطه معناداری بین شغل و رأی دادن افراد، شغل و انگیزش، تحصیلات و علاقه به سیاست، میزان اعتماد سیاسی افراد وجود دارد.

کشورهای موجود در فضای ژئوپلیتیک جهان در طیّ تاریخ همواره محل تغییر و تحول بوده و خواهند بود. در این رابطه، مجموعه نیروهای تغییر شکل سازی در عرصه ی ژئوپلیتیک جهانی وجود دارند که جریان تغییر و دگرگونی را تداوم می بخشند. در رابطه با این تغییر،  ایزوستازی یا تعادلی مابین نیروهای سیاسی- جغرافیایی متضاد هم باید مدّ نظر قرار گیرد که این تعادل در راستای وحدت سازی یا جداسازی ناشی از عامل حرکت می باشد. نیروهای مخالف هم در دانش جغرافیای سیاسی با مجموعه ای شامل 500 نیرو با نام هایی همانند نمادنگاری، سیرکولاسیون، گریز از مرکز و گرایش به مرکز و براساس یافته های این پژوهش سرزمین زدایی و  سرزمین سازیِ مجدد طبقه بندی می شوند. گرچه رویکرد اصلی این نوشتار نوواقع گرایی بوده و توجه اصلی آن به بازیگری حکومت در کنار سایر بازیگران فروملّی و فراملّی می باشد؛ اما ملی گرایی به عنوان یکی از اصلی ترین نیروهای ساختارزدا و تغییرشکل سازی است که امکان و شرایط تولید کشورهای جدید را فراهم می سازد. جهانی شدن، واقعیات ژئوپیتیکی و روابط قدرت ازجمله دیگر شرایطی است که این تولید را تسهیل می سازد. روش تحقیق این مقاله  توصیفی- تحلیلی بوده و در پی پاسخ به این سؤال می باشد که آیا کشورهای جدیدی به نقشه ی سیاسی جهان اضافه خواهد شد یا خیر؟ نتایج پژوهش نشان می دهد نیرویی به نام سرزمین سازیِ مجدد در جغرافیای سیاسی وجود دارد که فضا و قوانین جغرافیای سیاسی جهان ما را طیّ سالیان پیش رو تعریف و تعیین می کند و امکان تولید و ظهور کشورهای جدید در عرصه ی فضای سیاسی جهان را فراهم می سازد.

جغرافیای فرهنگی به عنوان دانشی کاربردی به مطالعه روابط انسان و محیط از دیدگاه فرهنگی می پردازد. این دانش با احترام به اصل تفاوت ها و تنوعات فرهنگی، بیان می کند تلاش سردمداران جهانی برای ایجاد فرهنگی مبتنی بر آموزه های غربی که آثار و پیامدهای منفی فرهنگی خاص خود را به دنبال دارد و اغلب با فرهنگ های بومی سایر نقاط جهان هماهنگ نیست نهایتاً محکوم به شکست است. این مقاله با نگاهی جغرافیایی و بهره گیری از رویکردی کاربردی به مطالعه مفاهیمی کلیدی در حوزه فرهنگ، و نیز به بررسی مخاطرات جغرافیایی- فرهنگی ناشی از سیاست های بیگانه برای دفاع از فرهنگ بومی، مثلاً فرهنگ ایرانی – اسلامی می پردازد. روش تحقیق مقاله توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج حاصل از آن نیز بیانگر این است که تولید تفاوت های جغرافیایی - فرهنگی همراه و همزاد انسان هاست همانطور که پستی و بلندی ها در سیاره زمین وجود دارد. همچنین مقاله که از نوآوری لازم برخوردار بوده بر این نکته اساسی نیز تاکید می کند که با توجه به گستردگی مسائل جغرافیایی، جغرافیدان فرهنگی با شناخت بیشتر، باید گام های اساسی در جهت تقویت و حفظ ارزش های اسلامی و مقابله با تهدیدها در نظام فرهنگی ایران بردارند.