سیروس فهیمی

مقدمه:  برنامه ریزی برای توسعه مناطق محروم و غیر برخوردار  به علت جایگاه شان در توسعه و امنیت در بسیاری از کشورها ازجمله ایران به ویژه مناطق مرزی کرمانشاه ضرورت تام یافته است.هدف:  هدف تحقیق بررسی عوامل توسعه نیافتگی نواحی مرزی در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه است.روش شناسی:  این پژوهش به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی می باشد که از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم پ افزار  SPSSاستفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خبره های محلی در زمینه مطالعات مرزی و مدیران ارشد استان و نواحی مرزی کرمانشاه می باشد، که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 350 نفر از بین آنها انتخاب شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این تحقیق در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه انجام شده است.یافته ها و بحث:  نتایج به دست آمده حاکی از این است که مناطق مرزی ازلحاظ برخورداری در وضعیت محروم قرار دارند و همچنین از ظرفیت های این مناطق به نحو درستی استفاده نشده است. علل و ریشه های توسعه نیافتگی استان با توجه به ماهیت و نوع ارتباطشان در چهار دسته بندی کلی «عوامل اجتماعی- فرهنگی »، «عوامل سیاسی ایدئولوژیک و امنیتی»، « جنگ و پیامدهایش» و در نهایت «عوامل مربوط به دولت و مدیریت توسعه» قابل شناسایی هستند.نتیجه گیری: ریشه ای ترین علل وضعیت کنونی استان را می توان در نظام معیشتی عشایری، جنگ تحمیلی،  نگرش تاریخی تساوی اقتدار با امنیت و تسلط نگرش ایدئولوژیک به جای شایسته سالاری در انتصابات و مهمتر از همه وجود انواع «اختلالهای ارتباطی» در سطوح مختلف در استان جستجو کرد. تعدادی از عوامل از جمله نظام معیشتی، جنگ تحمیلی و بینش تساوی اقتدار با امنیت هر چند آثارشان کاملاً از بین نرفته اما اکنون خود آن ها به عنوان عامل تداوم اثرات، دیگر نقش جدی و موضوعیتی ندارند. اما بقیه عوامل یاد شده، بویژه انواع اختلال های ارتباطی در سطوح مختلف همچنان نقش بازی می کنند.